Wacałwa Sobańska

Wacława Sobańska, zam. Bnińska (4.3.1840-15.12.1889)
Pochodziła z gub. wołyńskiej. Na krótko przed powstaniem poślubiła hr. Romana Bnińskiego i wniosła mu w posagu znaczny majątek, za który Bniński wyposażył w broń i umundurowanie własny pluton. Towarzyszyła mężowi na zesłaniu w Usolu (skazany na 20 lat katorgi). Mieli tam własny dom, utrzymywali się głównie z pieniędzy przysyłanych z kraju. Chcąc pomóc współwygnańcom, zatrudniali jako służących polskich zesłańców i ich rodziny, choć, jak wspominał W. Lasocki, często wykonywali za nich pracę. Na skutek prowadzonych w Kijowie śledztw, W. B. za działalność podczas powstania została w Usolu aresztowana, groziło jej rozstanie z rodziną i długa podróż. Uniknęła tego, gdyż lekarze przedstawili świadectwo o chorobie — została przesłuchana w Irkucku. W tych trudnych chwilach „wykazała spokój niezachwiany i moc duszy godną niewiast naszych kresowych z minionych wieków" (A. Iwański). Po zwolnieniu męża na osiedlenie rodzina Bnińskich (na zesłaniu urodziło się dwoje dzieci) mieszkała kolejno w Irkucku, Tobolsku, Astrachaniu, Chersoniu, Odessie, a na koniec w Krakowie, gdzie Wacława zmarła. „W ich domu można było w przyjemnej, patriotycznej atmosferze wśród Polek i Polaków spędzie wieczór" (B. Dybowski).