Emelina Pruszak

(Nie Ewelina!) Ur. 1828 Podczachy, gm. Pacyna. Córka Antoniego Pruszaka i Marianny Apolinarii Goszczyńskiej. Rodzina przez wieki łożyła na tworzenie polskich wojsk i szkół. Stryj Antoni był jednym z najbogatszych osób na Mazowszu, sam uzbroił liczne oddziały w czasie Powstania Listopadowego - za co później jego dobra Sanniki zostały najechane i spustoszone przez Rosjan. Krąg rodzinny i towarzyski silnie związany z Fryderykiem Chopinem i jego otoczeniem a kuzyn Emeliny - Konstanty był przyjaciele Fryderyka z lat szkolnych. Emelina wyszła za kuzyna Józef Pruszaka. Posiadali majątek Kunki. Jeszcze przed wybuchem Powstania mieli trójkę dzieci: Julię, Konstantego Eustachego (1856) i Marię Walentynę Antoninę (1859). Niestety z chwilą wybuchu ruchu mąż jako mocno zaangażowany w sprawy powstańcze musiał uchodzić z Kraju.

Emelina w 1863 pełniła rolę naczelnika cywilnego powiatu gostyńskiego. Próbowała udaremnić działania rosyjskiego księcia-generała Wittgensteina, który swoich żołnierzy przebierał w mundury powstańcze i napadał na wsie rabując. We dworze gościła wielu dowódców i powstańców, organizowała odzież, opatrunki. Przywożono tu rosyjskich szpiegów, sądzono i wydawano wyroki.

Skazana na 6 lat ciężkich robót i osiedlenie się na Syberii. Wyrok poparto licznymi denuncjacjami wymuszonymi na torturach. Jej majątek - Kunki skonfiskowano a potem spalono. Później wyrok skrócono do 9 miesięcy pracy i trzech lat pobytu. Po powrocie w 1869 nie mogła mieszkać w Królestwie i osiadła w Prusach. Zmarła w 5.9.1899 we wsi Dubów w lubelskim. Jej prawnuk - Jan Pruszak, był wybitnym polskim dyrygentem. Zmarł w 2020 roku.