Powstańcy styczniowi

zam. Śmiałowska, opiekunka więźniów stanu w r. 1846, uczestniczka prac organizacyjnych r. 1863. zmarła w Krakowie r. 1892.

Także jako Michał Kiekieta. Z Ryglic, 30 lat, rz-kat, stanu wolnego, wyrobnik. W sierpniu 1864 sądzony przez sąd wojenny w Krakowie, za zbrodnię zaburzenia spokojności publicznej, obciążony przestępstwem przeciw bezpieczeństwu własności przez oszustwo par. 733, skazany na 2 miesiące więzienia zaostrzonego 2-razowym postem o chlebie i wodzie w każdym tygodniu.

Wałszywie Bela Suchodowski także Kerkreti zwany. 17 lat, stanu wolnego, u Ungwar na Węgrzech, uczeń gimnazjum. Obciążony przekroczeniem kradzieży i obwieszczenia par. 43 i 460, W sierpniu 1864 sądzony przez sąd wojenny w Tarnowie, za zbrodnię zaburzenia spokojności publicznej (zapewne w związku działaniami powstańczymi), skazany na 4 miesiące więzienia.

Urodzony ok. 1836 roku w guberni witebskiej. Szlachcic. Właściciel gruntów w guberni witebskiej. Aresztowany we własnym domu 7 maja 1863 roku za bliskie stosunki z buntownikami i współpracę z agentami przy formowaniu grupy w powiecie siebieskim. Został wysłany do Dyneburga, stanął przed komisją sądu wojennego. Zesłany do guberni archangielskiej pod bezterminowy, surowy nadzór policji. Od 21 lipca 1863 roku odbywał wyrok w Szenkursku. Zarządzał gospodarstwem Felicjana Tustanowskiego. Prosił o pozwolenie na sprawowanie funkcji agronoma zarządzającego magazynem, ale takiego pozwolenia nie otrzymał. Otrzymywał zasiłek: na żywność - 15 kopiejek na dzień oraz na wynajem mieszkania - 1 rub. i 50 kopiejek miesięcznie. Kawaler. Miał matkę i siostry mieszkające w powiecie siebieskim. W czerwcu 1871 roku zwolniony spod nadzoru policji. W sierpniu 1871 roku wyjechał do Witebska.

Pawłowski, z Myślenic, według ostatniego listu jego z marca z. r. znajdował się w Włodzimierzu w cytadeli. Został ułaskawiony, a nie o nim nie słychać. Cóż się z nim stało? Czy żyje i kiedy przybędzie?

lat 40, żona aptekarza, oskarżona o zaburzenie spokoju publicznego, ze względu na stan zdrowia otrzymała wyrok 6 miesięcy więzienia, określony jako łagodny

Syn Piotra, szlachcic guberni wileńskiej, pow. oszmiańskiego, skazany na mocy konfirmacji Wojennego Naczelnika miast Oszmiany i powiatu. Powieszony w Oszmianie 5.11.1863 za obecność w oddziale powstańczym, działanie tamże z orężem w potyczkach z wojskiem, po rozbiciu zaś przez wojsko powstańców, odłączony od powstańców z częścią powstańców, brał udział w powieszeniu "odnodworca" Jana Nosiewicza, był przy tem głównym wykonawcą tego przestępstwa.

emigrant, na pierwszą wieść o powstaniu pospieszył w jego szeregi, a stanąwszy na czele małego oddziału w pow. Mohilewskim nad Dnieprem wkrótce rozbity i wzięty do niewoli. rozstrzelany w Mohilewie 18 czerwca 1863 r.

emigrant, na pierwszą wieść o powstaniu pospieszył w jego szeregi, a stanąwszy na czele małego oddziałku w Pow. Mochilewskim nad Dnieprem, wkrótce rozbity, wzięty do niewoli i na mocy wyroku powieszony w Mochilewie dnia 18 czerwca 1863 roku.

Szlachcic guberni grodzieńskiej, skazany na mocy konfirmacji Wodza nad wojskiem w ziemi mohylewskiej, Dworu Jego Ces. Mości generała-majora księcia Jamwela od 5.6.1863 doku pod nr 14. Rozstrzelany w gubernialnym mieście Mohylewie 6.6.1863 za udział w powstaniu i dowództwo w uzbrojonym oddziale w powiecie bychowskim, spalenie papierów i dokumentów urzędów gminnych i uszkodzenie telegrafu

Z Andrychowa, rz-kat, stanu wolnego, 41 lat. W sierpniu 1864 sądzony przez sąd wojenny w Krakowie, za zbrodnię obrazy majestatu. Uwolniony z braku dowodów.

1808-1868, urodził się w miejscowości Sytki. Zaciągnął się do armii w 1825r., a 3.09.1831r. został mianowany porucznikiem. Przeszedł do Prus i został internowany w Malborku. Złożył przysięgę na wierność carowi, jednak zdecydował się na emigrację. We Francji został członkiem Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, a następnie przystąpił do Zjednoczenia. Wziął udział w wydarzeniach Wiosny Ludów. W 1848r. udał się do Krakowa i był organizatorem siły zbrojnej w Rzeszowskiem. Znów udał się na emigrację. Przybył do kraju, aby wziąć udział w powstaniu styczniowym. W kwietniu 1863r. przybył w Augustowskie jako świeżo mianowany pułkownik, obejmując dowództwo nad oddziałem Kamińskiego oraz został naczelnikiem wojennym województwa augustowskiego. Oddział pod jego dowództwem walczył z Rosjanami pod Lokajciami, a następnie udał się na południe do lasów sztabińskich, gdzie połączył się z K. Ramotowskim Wawrem. Po drodze oddział stoczył kilka potyczek i w końcu został rozbity. Po tym niepowodzeniu Andruszkiewicz zrzekł się bezpośredniego dowodzenia oddziałem, zatrzymał natomiast dowództwo nad całością sił zbrojnych województwa augustowskiego, z kwaterą przy oddziale Wawra. Nad resztką swojej partii przekazał dowództwo kpt. Władysławowi Brandtowi, który zbiegł świeżo z wojska rosyjskiego i po krótkiej kampanii w Grodzieńskiem przeszedł w Augustowskie . Wraz z Wawrem walczył w niektórych bitwach i potyczkach. We wrześniu 1863r. został urlopowany ze względu na zły stan zdrowia, wyjechał do Krakowa, a następnie do Turcji i Paryża, gdzie zmarł 8.12.1868r.

Ludwik Andrycz był w oddziałach generała Mariana Langiewicza, walczył pod Wąchockiem, w lasach starachowickich, pod Małogoszczą i pod Pieskową Skałą. W trakcie spotkań w gronie przyjaciół myśliwych wspominał często o swoich przygodach z powstania. Opowiadał jak raz zebrał ochotników i uderzył w nocy na oddział wojska rosyjskiego stojącego we wiosce. Oddział ten zaskoczony w nocy przez nagły wypad powstańców ratował się ucieczką, a łupem powstańców było trochę zdobytej broni i amunicji. Za ten czyn spotkała go jednak nie nagroda lecz surowe napomnienie. Dostał naganę za to, że działał na własną rękę, bez rozkazu wyższego dowództwa, przez co zdradził lokalizację oddziału i oddział ten musiał uchodzić z miejsca swojego dotychczasowego pobytu. Opowieściom tym nie było końca. Opowiadał jak zabito pod nim konia i jak musiał uciekać przed nieprzyjacielem wpław przez rzekę, jak musiał tułać się w zimie po lasach o głodzie i chłodzie z garstką takich samych jak on niedobitków z powstania. Po całkowitej klęsce i upadku powstania, przedostał się jak i wielu innych powstańców do Galicji. Po dłuższej wędrówce dotarł pieszo do Krakowa. Zmęczony usiadł na ławce na Plantach nie wiedząc gdzie ma się dalej udać i co ze sobą zrobić. Na szczęście ujrzał go przechodzący tamtędy kolega powstaniec, których w Krakowie było wtedy sporo. Kolega ten zajął się troskliwie swoim współtowarzyszem niedoli i zaprowadził go do Komitetu Opieki nad powstańcami. Komitet ten zajmował się tymczasowym zakwaterowaniem i wyżywieniem nieszczęśliwych uchodźców. Podczas pobytu w Krakowie Ludwik Andrycz poznał dokładnie miasto i jego zabytki, o których lubił często opowiadać w gronie kolegów i znajomych. Wspominał również o swoich spotkaniach ze sławnymi ludźmi mieszkającymi w owych czasach w Krakowie. Po pewnym czasie kiedy powstanie upadło, a w kraju pod zaborem rosyjskim uspokoiło się nieco, dawni powstańcy zaczęli po kryjomu wracać w rodzinne strony, często pod innymi nazwiskami, znajdując opiekę w społeczeństwie. Ludwik Andrycz przez pewien czas prowadził gospodarkę a później dzierżawę w różnych majątkach ziemskich na Wołyniu, aż wreszcie osiadł w Hajkach (okolice Włodzimierza Wołyńskiego) jako leśniczy, otoczony jako były powstaniec ogólnym szacunkiem okolicznych ziemian i obywateli.

Syn Leonarda, szlachcic niezatwierdzony przez heroldię, gub wileńskiej, pow. oszmiańskiego. Skazanyna mocy konfirmacji Wojennego Naczelnika miasta Oszmiany i powiatu. Powieszony w Smorgoniach 6.11.1863 za branie udziału w oddziale powstańczym działanie temaże z orężem w ręku w potyczkach z wojskiem, po rozbiciu przez to ostatnie odłączony od oddziału z kilkoma powstańcami, brał udział w powieszeniu "odnodworca" Jana Nosiewicza

Podoficer ranny pod Krzykawką, dlatego staną przed sądem znacznie później, skazany przez sąd wojenny w Radomiu na osiedlenie na Syberii i zesłany do Omska. W powstaniu walczył na ziemi olkuskiej.

Syn Wincentego, dzierżawcy Żukowic, a następnie Skrzyszowa k. Tarnowa i Eleonory z Gniewuszewskich. Ukończył prawo na UJ. Jeden z współorganizatorów manifestacji patriotycznych w Tarnowie w latach 1861-1862. Był wśród oskarżonych w tzw. "sprawie tarnowskiej". Bardzo źle notowany w aktach rzędowych, "jako pierwszy przy wszystkich demonstracjach". W liście gończym policja tarnowska tak opisywała Oswalda:"Tenże liczy lat 30, religii rzymsko-katolickiej, stanu wolnego, wysokiej wysmukłej postawy, twarzy podłużnej, cery zdrowej, ma blond włosy,niebieskie oczy, wysokie czoło, dłuższy konczasty nos, usta proporcjonalne, zęby nie wszystkie, podłużną brodę; nosi jasne wąsy,faworyty, brodę, jako też ubiór stanów wykształceńszych, mówi po niemiecku i po polsku". W okresie poprzedzającym powstanie styczniowe Oswald Artwiński był agentem Ławy Obwodowej w Tarnowie. W powstaniu styczniowym wziął czynny udział walcząc w oddziale kawalerii gen. M. Langiewicza. Zginął w potyczce pod Giebułtowem 14.03.1863 r. Pochowany na cmentarzu w Książu Małym.

Z Zastawiec, 26 lat, stanu wolnego, parobek. W sierpniu 1864 sądzony przez sąd wojenny w Samborze (zapewne w związku z udziałem w Powstaniu), za zbrodnię zaburzenia spokojności publicznej, skazany na 3 tygodnie więzienia.

Został wybrany do delegacji na zjeździe warszawskim w połowie września 1862 r. dla kierowania ogólnymi sprawami narodu. Były urzędnik przy Sądzie Poprawczym. Należał potem do Komitetu Centralnego Narodowego na którego czele stał Zygmunt Padlewski. Od 27 marca do kwietnia w Rzadzie Narodowym. zarządzał wydziałem administracyjnym, następnie w departamencie był dyrektorem.

Ze Strussowa, 18 lat, stanu wolnego, terminator kowalski. W sierpniu 1864 sądzony przez sąd wojenny w Tarnopolu, za zbrodnie zaburzenia spokojności publicznej (zapewne w związku z powstaniem). Skazany na 1 miesiąc więzienia.

z drobnej szlachty gub. kijowskiej. Zesłany na zamieszkanie w gub. ołonieckiej z pozbawieniem praw stanu, mieszkał w Pudozu. Na podstawie manifestu z maja I87I został zwolniony z dozoru policji i uzyskał prawo wyjazdu, z którego do listopada I 871 nie skorzystał z braku środków.

Uczestnik powstania listopadowego, więzień stanu w r. 1846, czynny również w r. 1863. Zmarł 18 marca 1887 r. w Starych Brodach w 87 roku życia. Do ostatniego czasu żywo zajęty losami Polski.

Ranny w bitwie pod Tuczępami, wzięty do niewoli przez moskali, ale uwolniony na podstawie orzeczenia lekarza wojskowego w słowach: «za trzy godziny — trup«, przywieziony zostałem d. 21. maja do lazaretu w Trzeszczanach, w powiecie hrubieszowskim. Że żyję. zawdzięczam to nadzwyczajnej opiece SS. Felicyanek i staraniom dr. Krajewskiego, oraz zarządu dóbr Trzeszczany, który baczył, żeby rannym nie zbywało na niczem. W połowie sierpnia doniósł nam dr. Krajewski, że chcą nas zabrać do Zamościa i radził umykać do Galicyi. Zaaranżowano tedy ucieczkę. W nocy wpadło do lazaretu 6-ciu polskich ułanów, pod komendą porucznika, rozpędziło straż chłopską, aresztowało wójta gminy, a mnie i kolegę mego wsadziło na przygotowaną już bryczkę uwożąc z lazaretu. Oddział majora Zapałowicza, do którego należałem, miał szaraczkowe rogatywki z żółtym lampasem. W braku innej czapki, wywróciłem rogatywkę czarną podszewką na wierzch i w szlafroku lazaretowym wsiadłem na bryczkę Ułani odprowadzili nas do Grabowca i może na wiorstę drogi przed miasteczkiem pożegnali, my zaś pojechaliśmy dalej. Wjeżdżamy do Grabowca. Rogatka — zamknięta, a przy niej dwóch żydów na warcie. Jeden otworzył szlaban, a drugi przystąpił do bryczki i zażądał paszportów. Nic nie mówiąc, zdjąłem z głowy czapkę i zacząłem odwracać na wierzch żółtemi lampasami. Na ten widok nieufny wpierw strażnik zawołał: »Nu — niech panowie jadą!» i przepuścił mnie z kolegą. W trzy, lub cztery godziny po tym wypadku dotarliśmy do lasu, dokąd już przybyła Felicyanka, siostra Marya i przywiozła nam ubrania. Mnie.. ponieważ miałem obandażowaną głowę i twarz — przebrano za zakonnicę, Felicyankę, kolegę zaś za lokaja. Tak w towarzystwie siostry Maryi mieliśmy dążyć ku granicy galicyjskiej. Tymczasem dano znać, że dalej puszczać się nie sposób, gdyż w okolicy kręcą się gęsto patrole kozackie. Zmieniliśmy więc kierunek jazdy i około g. 4-tej popołudniu stanęliśmy na folwarku. Tu zapewniono nas, iż kilka dni będziemy mogli bezpiecznie przeczekać, gdyż folwark leży w głębi lasów. Tak też było rzeczywiście. Ale należało pomyśleć o wyruszeniu do Galicy i tem więcej, że rana moja wymagała pilnej opieki lekarskiej. Wyjeżdżamy, gdy po godzinnej może jeździe polami, potem wąwozem w lesie, stangret zatrzymuje konie, żegna się krzyżem i mówi: >>Trzydzieści lat powożę i jeżdżę tą drogą, a dziś zabłądziłem!< Ponieważ wąwóz tak był wązki, iż nawrócenie okazało się niepodobieństwem, należało konie wyprzęgać, powóz cofać, mnie znów bezwładnego znosić i przenosić — co wszystko zajęło około dwóch godzin czasu. I ta właśnie zwłoka stała się naszem ocaleniem! Gdyśmy bowiem nareszcie dotarli do Poturzyna, powiedziano nam, że nie ma jeszcze dwóch godzin, jak ztąd odeszli kozacy... Niech o tym wypadku myśli kto, jak mu się podoba — zakonnica i ja wierzymy niezachwianie, że było to zrządzenie Opatrzności. Z Poturzyna, przez Wargi /Waręż/, nie długa droga do Sokala. Tu już nasz lazaret, a w nim aniołem stróżem p. Klara z Riegerów Majewska Pisano zapewne nieraz o tej przezacnej pani i patryotce. Ma ona jednak w sercach powstańców osobną kapliczkę, do której wracamy często rzewną, wdzięczną myślą, z ofiarnych bowiem — ona najofiarniejsza. Pokłon jej cieniom!

Sprawozdanie posiedzenia c. k. sądu karnego we Lwowie dnia 11. sierpnia 1863 r. Prezydujacy: Radzca sądu obwod. Stenzel. Asesorowie: Radzcy sądu krajow. dr. Lehmann i Ozurewicz. Zastępca prokurat. państwa: Garbowski. Protokołujący: auskultant Gryzieniecki. Na ławie obżałowanych zasiadają : Franciszek Bałutowski, rodem z Łańcuta w Rzeszowskiem, liczący lat 50, obrz. rz. kat, żonaty, majster krawiecki, i , rodem z Wielopola w obwodzie tarnowskim, liczący lat 38, obrz, rz. kat., żonaty, ojciec trojga dzieci, majster krawiecki, sądownie nieposzlakowani. Obrońca: Adwokat . Początek o godz. 9. przedpołudniem. Prokurator oskarża pp. Franciszka Bałutowskiego i Piotra Wajdę o zbrodnię zakłócenia spokojności publicznej w myśl 8 66. kod. karn. i rozp. min. z 19. paźdz. 1860. przez dostarczanie dla powstania polskiego ubiorów i obuwia, i żąda przeprowadzenia przeciw nim w tej mierze ostatecznej ustnej rozprawy. Po ogólnych pytaniach, zadawanych obydwom obżałowanym, następuje szczegółowe badanie pana Bałutowskiego. Od listopada 2. r., mówi p. Bałutowski, nie było w całem mieście roboty dla krawców. Z końcem lutego, czy w pierwszych dniach marca b. r. przyszedł do mnie jakiś jegomość, słusznego wzrostu, brunet, po francusku ubrany, z zapytaniem, czybym nie mógł dostarczyć mu 200 burek, 100 par pantalonów i pewnej liczby spodni płóciennych. Obżałowany podjął się tego liwerunku licząc na innych krawców, iż będzie mógł rozdać robotę między nich, a gdy nieznajomy dał się z tem słyszeć iż potrzebuje także butów, które jednak da robić w Wiedniu, gdzie je taniej można dostać, skłonił go obżałowany ze względu, iż i szewscy lwowscy również byli bez roboty, do wejścia z nimi w układy. Nieznajomy położył jednak za warunek, aby obżalowany wszystko wziął na siebie, tak, iżby on tylko z nim jednym miał do czynienia. Jakoż udało się obżałowanemu zamówić buty u dwóch szewców po cenach odpowiednich. Nareszcie zapytał także nieznajomy obżałowanego, czyby mu nie mógł dostarczyć cetnaru prochu, na co mu dawał 70 zł. w.a. Obżałowany i temu żądaniu wprost nie odmówił, z góry jednak miał mało nadziei, żeby mógł takowemu zadość uczynić , jakoż potem nie będąc rzeczywiście w stanie dostarczyć prochu żądanego, umieścił go w pierwszym rachunku dla. tego tylko, aby go mieć nadal na pamięci, w drugim zaś rachunku, gdy i potem nie udało mu się dostać takowe. go, podał same 70. zł. jako otrzymaną, nieznajomemu zwrócić się mającą, a przez pomyłkę tylko napisał „za proch“ zamiast „na proch.“ Gdy tę robotę ukończył, (pantalonów mniej żądano potem niż pierwotnie), został się obżałowany znowu bez zarobku. Słysząc więc, iż z Jarosławiu jest potrzeba burek i t. p. a nie ma jej czem zaspokoić, posłał tam na swój rachunek pewną ilość burek, bund, kilka starych płaszczów i 40 par butów, które na ten cel na spekulacje kupił w mieście. Posłał on te rzeczy w pace koleją żelazną na ręce jarosławskiego kupca Jaśkiewicza, zatrzymano je jednak i skonfiskowano na kolei, remonstracja w tej mierze, do namiestnictwa pisana, została bez skutku, a nadto obżałowany został uwięzionym i wytoczono mu niniejszy proces. Na uwagę przewodniczącego, iż wchodząc z owym jegomością w interes, jak sam przyznaje, o 7000 do 8000 zł. i widując się z nim w skutek tego dosyć często, mu. siał się dowiedzieć koniecznie, kto on jest odpowiada p. Bałutowski, iż z razu pytał się go o nazwisko, gdy jednak na to nieznajomy odpowiedział, iż on wyprasza sobie takie pytanie, płacąc gotówką i nie niepotrzebując figurować z swojem nazwiskiem w jego księdze rachunkowej, zaniechał obżałowany dalszych dochodzeń w tym względzie, i dotąd nie wie kto był ów jegomość. Również nie pytał się obżałowany o cel, na jaki przeznaczone były dostarczane przezeń ubiory i obuwie, wnioskował tylko, iż one mogą być przeznaczone dla powstanców polskich, przekonanym jednak nie był wcale, iż tak jest rzeczywiście. Jedną część roboty, mianowicie sporządzenie 18-20 burek powierzył był p. Bałutowski p. Wajdzie. Okazany mu rachunek tegoż uznaje za autentyczny, nie rozumie jednak co mają znaczyć wyrazy w nim zawarte: dla świetnego komitetu. On nie wiedział o żadnych komitetach. Również nie zna Wiśniewskiego, o którym tam mowa, jako tenże odbierał część owej roboty, zamówionej u Wajdy. Na rekomendacje tylko owego pierwszego jegomości wydał on częsc liwerunku niejakiemu Leszkowi, czy temu ostatniemu jednak było na przezwisko Wiśniewski, nie jest mu wiadomo, zna on sam sześciu Wiśniewskich, a trzem robi suknie. Słowa: „wyprawa Leszka“ znajdujące się w rachunku p. Bałutowskiego, mają znaczyć, iż z owemi rzeczami wyprawił Leszka. Rzeczy poprzednio wspomniane, przeznaczone do Jarosławia, pakował p. Bałutowski własnoręcznie i bez świadków, pod koniec dopiero pakowania nadszedł nie. jaki p. Drzewiński czy Żyliński, (którego sąd nie mógł odszukać we Lwowie.) Wyglądał on na prywatnego oficjalistą, miał jasne włosy i brodę. P. Bałutowskiego zapoznał z nim ów jegomość pierwszy, upoważniając go do obierania w jego imieniu rzeczy, których liwerunku podjął się p. Bałutowski. Przyszedłszy wówczas do Bałutowskiego prosił Drzewiński, aby mu tenże pozwolił umieścić w pace rzeczy, które on odbierze sobie w Jarosławiu. Były to rzemienie, tudzież kilka torb. (Przewodniczący dodaje, iż oprócz tego znajdowały się tam kar. tusze, pałasze i listy dla powstańców). Listy z treści mu nieznane, znajdowały się jak mówi p. Bałutowski, w paczce, którą mu przyniósł adiunkt tutejszy sądowy p. August Lewakowski z prośbą, aby je także przyjał do pa. ki, którą wysyła do Jarosławia, skąd je będą może mogli odebrać adresaci: brat jego p. Karol Lewakowski i kuzyn p. Eugeniusz Gerard Festenburg. Starając się dowieść przede wszystkiem p. Bałutowskiemu, iż liwerując wspomniane rzeczy musiał wiedzieć, iż one przeznaczone są dla powstania polskiego, podnosi przewodniczący mianowicie, iż p. Bałutowski w toku procesu zeznał, jako przyrzekł owemu jegomości, z którym główną ugodę zawierał, pod słowem honoru, iż nie wys. mieni jego nazwiska, jegomość zaś ów zawierający kon. trakt na tak znaczną sumę i posługujący się drugim, mianowicie owym Leszkiem, (którym wedle przekonania p. przewodniczącego nikt inny nie, jest jak tylko znany dowódzca oddziału powstańczego, Leszek Wiśniewski) musiał być zapewne członkiem komitetu. P. Bałutowski twierdzi, iż nie zeznał do protokołu, jakoby dał nieznajome. mu słowo honoru, że nie wymieni jego nazwiska, on tylko dał słowo honoru, iż dostarczy rzeczy podług zobowiązania. Podobnież zaprzecza p. Bałutowski okoliczności, przytoczonej przez przewodniczącego, jakoby był po. przednio wyraźnie w sądzie przyznał, iż wiedział, że rzeczy wspomniane były przeznaczone dla powstania, nie widząc wszakże w dostarczaniu takowych nic karygodnego. Następuje odczytanie dotyczących ustępów protokołu, spisanego w śledztwie z p. Bałutowskim. Na zakończenie Zapytuje p. Bałutowskiego radca Dzarewicz, czy posyłał już kiedy, jak wówczas do Jarosławia, gotowe rzeczy na sprzedaż. P. Bałutowski odpowiada na to pytanie przecząco. Poczem następuje przesłuchanie wspólobżałowanego p. Wajdy. Pan Wajda zeznaje zgodnie z p. Bałutowskim, iż na wezwanie dostarczył temu ostatniemu 18 burek. Dla kogo były te burki przeznaczone, nie wiedział. W rachunku napisał: „dla świetnego komitetu“ z powodu, iż dowiedział się w mieście, iż i inni krawcy mają podobną robotę, suponował więc, iz na ten cel czysto zarobkowy zawiązało się stowarzyszenie między nimi, które on nazwał komitetem. Część roboty (podobno jedną burkę) oddał p. Wajda niejakiemu Wiśniewskiemu. Chociaż go nie znał, wydał mu żądane rzeczy, nic domagając się żadnej legitymacji Iub rekomendacji ze strony p. Bałutowskiego, na tej podstawie, iż Wiśniewski okazywał się w cały interes wtajemniczonym, a zatem obżałowany przypuszczał, iż on przychodzi od Bałutowskiego. Przewodniczący stara się wykazać, iż Wiśniewski wymieniony w rachunku p. Wajdy, jest jedną osobą z Leszkiem, o którym jest mowa w rachunku p. Bałutowskiego, a obydwa są Leszkiem Wiśniewskim, dowódcą oddziału powstańczego. Następuje odczytanie protokołu rewizji rzeczy, przedsięwziętej w Jarosławiu, tudzież protokołów spisanych ze świadkami, nareszcie świadectw moralności i majątkowych i protokołu, spisanego w toku śledztwa z p. Bałutowskim, wedle którego on przed sędzią śledczym zeznawał, iż rzeczy wspomniane wysyłał do Jarosławia na rachunek owego pana, który zamówił był u niego cały liwerunek (200 burek, 100 par pantalonów, 400 par butów), podczas gdy teraz mówi, iż je wysłał tam na własną rękę. Sprzeczność tę tłumaczy p. Bałutowski w ten sposób, że myślał sobie, iż jeśliby ich nie sprzedał w Jaroslawiu, to je da na rachunek nieznajomego. Zastępca prokuratora wnosi, aby gdy istota czynu, jako też wina obżałowanych własnem ich zeznaniem, ja ko też przez zabieg okoliczności jest udowodnioną, uznano ich winnymi zarzuconej im zbrodni zakłócenia spokojności publicznej z 8. 66 kodeksu karnego i rozporządzenia ministerialnego z dnia 19. października 1860 roku, ze względu jednak na łagodzące okoliczności, które za nimi przemawiają, mianowicie nienaganne dotąd postępowanie, dłuższe (od maja) więzienie p. Bałutowskiego i również przez pana Wajdę przebyte więzienie śledcze, jako też tę okoliczność, iż do czym karygodnego głównie ich po. pchnęła tylko chęć zysku, gdy z drugiej strony winy ich żadna okoliczność szczególnie nie obciąża -- proponuje zastępca prokuratora przeciw nim najniższy podług prawa wymiar kary, z zastosowaniem przepisu 8. 54 kodeksu karnego. Obrońca adwokat Rodakowski wykazuje najprzód z właściwą mu świetną wymową, iż teoria 8. 58 kodeksu karnego o zbrodni stanu, na której się zaskarżenie opiera, jako niezgodna z zasadami teraźniejszej konstytucji, w sprawie polskiej z zachodniemi mocarstwami sprzymierzonej Austrji, nie powinna tu być wcale zastosowana. Dalej wskazuje obrońca, iż nie ma zresztą w niniejszym razie istoty czynu karygodnego ani przedmiotowo ani podmiotowo: między celem bowiem karygodnym a środkami, używanemi do jego osiągnięcia, musi być zawsze związek przynajmniej pośredni, tu zas i takiego związku nie ma, powstańcy byli, są i będą ubrani, choć inn pp. Wajda i Bałutowski nie dostarczą ubiorów, nie byłoby owego związku karalnego nawet, gdyby obżałowani mieli byli rzeczywiście przekonanie, iż rzeczy zamówione przeznaczone były dla powstania, bo oddając je trzeciej osobie bezwarunkowo do dowolnego użycia, nie mogli w żaden sposób liczyć na to, iż one użyte zostaną do pierwotnego celu, żeby to wiedzieli zresztą, na to nie ma żadnego legalnego dowodu, nie ma zatem dowodu złego zamiaru z ich strony. W czem zresztą, pyta się obrońca, leży zbrodnia, czy w liczbie, czy w jakości dostarczanych rzeczy, czy w własnościach osób, którym je dostarczono? Czyż jest w tem różnica jaka, czy sprzedaje się przez dziesięć dni po dziesięć burek dziennie pojedyńczo, lub czy się sprzeda od razu sto? Czyż rzeczy, o których tu mowa, miały na sobie cechę, iż tylko dla powstańców służyć mogły? P. Bałutowski oddał je w kraju, gdzie one nie mogą jeszcze stanowić w żaden sposób przedmiotu uczynku karygodnego. Oddając je nieznajomem, nie wiedział jak ten niemi rozporządzi. Zresztą podług prawa narodów (jak świadczą dzieła najznakomitszych na tem polu autorów jak n. p. Martensa, Vattela) uchodzi za kontrabandę wojenną proch, saletra i t. p., o ubiorach zaś lub obuwiu jako kontra bandzie nigdy dotąd nie słyszano. Wprawdzie najwyższy c. k. sad sprawiedliwości wyrzekł niedawno temu zdanie, iż dostarczanie ubiorów dla powstania uważane ma być także za czyn podpadajacy pod surowość 8 58, al względnie 8 66 kod kar., lecz zdanie to sadu najwyższego zawierające w sobie szerszą i zaostrzającą interpretację $ 58. kod. karn., nie jest prawem, któreby mogło obowiązywać sędziego niezawisłego, związanego tylko ustawami wydawanemi na legalnej drodze prawodawczej, uchwalonej jak na teraz przez obiedwie Izby rady państwa, sankcjowanemi przez Najj. Pana. -- Odpowiedziawszy jeszcze na pojedyncze zarzuty, czynione obżałowanym w zaskarżeniu i ostatnim wniosku prokuratorji, wnosi obrońca, aby obżałowanych od zaskarżenia uwolniono i za niewinnych uznano. Gdy obżałowani nic nie mają dodać na swoją obronę, i zastępca prokuratorji pozostaje przy swoim wniosku, zamyka przewodniczący posiedzenie o godzinie 12. zaposiadając ogłoszenie wyroku na godzinę 4. popołudniu. Wyrok ten podaliśmy w treści w poprzedzającym numerze naszego pisma. Na zakończenie sprawozdania pozwalamy sobie zrobić wagę prezydium sądu karnego, iż do prowadzenia ustnych rozpraw nie powinnoby się przeznaczać osobnie władających zupełnie językiem, w którym rozprawa się toczy, aby urzędnik kaleczeniem mowy nie wywoływal w słuchaczach mimowolnie śmiechu i nie narażał na szwank powagi sądu, którego jest przedstawicielem. Że p. radca Stenzel, sprowadzony ze Sambora do procesów politycznych, nie posiada dostatecznej biegłości w języku polskim, dowiodą dwa przykłady, które tiu przytaczamy dla poparcia naszej powyższej uwagi. Tak powiedział pan Stenzel do p. Wajdy między innemi: „żebyś p. prawdę mówił, tobyś nie wariował," (miało znaczyć: toby zeznania pańskie nie były sprzeczne.) Po chwili znowu w toku badania rzekł do niego: „Nie idzie o możliwościach, tu idzie o stan rzeczy. Że podobne uchybienia językowe działają silnie na nerwy śmiechu w narodzie, z natury swej szczególnie drażliwym w tej mierze, to każdy nam zapewne przyzna. Zresztą w sprawach sądowych wyrok często zawisł od ścisłego pojęcia każdego słowa aktów, dokumentów czy zeznań. Pan radca Stenzel zaś ma bardzo słabe pojęcie o duchu języka polskiego.

We lwowskiej organizacji kobiecej stała na czele grupy zajmującej się organizacją dzielnic i zbieraniem podatków. Wcześniej pracowała tu Julia Rayska a później Pelagia Gostyńska

Z Kulczyc, 21 lat stanu wolnego, syn kmiecia. W 1864 sądzony przez Sąd Wojenny w Samborze za przestępstwo przeciw zarządzeniom publicznym, zapewne w związku z działaniami powstańczymi. Skazany na 4 dni aresztu.

Dymisjonowany radca tytularny,obywatel ziemski,za to że popierał powstanie wszelkimi sposobami,a głownie pieniędzmi i dostarczaniem żywności.Skazany w dniu 12 września 1863 r na pozbawienie wszystkich praw stanu i zesłanie na Syberię

z Gusztynka, 20 l. stanu wolnego służący, sądzony za zbrodnię zaburzenia spokojności publicznej par. 66 cyw. lub par. 343 wojstk. k.k., skazany na 6 miesięcy ciężkiego więzienia, jednak areszt śledczy policzony za karę, (obciążony zbrodnią kradzieży §. 174 II.e. cyw k. k. oszustwa 8. 201 lit. b. c. k. k.)

Brat Henryka i in. Wraz z innym bratem Sylwestrem będąc jeszcze uczniami gimnazjum wileńskiego wyszli do powstania i pomimo rozbicia partji Ostoi (Czechowicza), do której należeli, poddać się przez czas dłuższy nie chcieli. Ujęci wreszcie zesłani zostali do gub. jenisiejskiej. Zmarł w drodze w Czeboksarach.

z majątku Góreczkowszczyzna w powiecie Oszmiańskim, służył pod dowództwem Ostoi, zginął w ostatnich dniach Października 1863 r. nad rzeką Mereczanką w powiecie Trockim.

Brat Henryka i in. Wraz z innym bratem Józefem będąc jeszcze uczniami gimnazjum wileńskiego wyszli do powstania i pomimo rozbicia partji Ostoi (Czechowicza), do której należeli, poddać się przez czas dłuższy nie chcieli. Ujęci wreszcie zesłani zostali do gub. jenisiejskiej. do kraju Powrócił do kraju, został księdzem i zmarł w r. 1910, jako kanonik diecezji kujawsko-kaliskiej.

Lekarz szpitala w Górze Kalwarji oskarżony o zbieranie składek na powstańców ,że wspólnie z innymi planował napady na wojsko przechodzące przez Górę ,że brał wybitny udział w powstaniu-znaleziono u niego w papierach nominację na naczelnika powstańczego Góry Kalwarji i Czerska,Skazany w dniu 12 września 1863 r na pozbawienie wszystkich praw stanu i zesłanie na Syberię

Baranowski Konstanty, rodem z Wołynia, uczestnik po wstania 1863 r. zmarł w Wiilflingen (w Szwajcaryi), W r. 1899, przeżywszy lat 64

Szlachcic guberni augustowskiej, powiatu kalwaryjskiego, Skazany na Mocy konfirmacji Wojennego Naczelnika powiatu kalwaryjskiego. Rozstrzelany w mieście Kalwarii 11.11.1863 za udział w powstaniu, rabunek i zabójstwo szeregowca Antoniego Prokopowicza

Z Radłowic, 23 lata, stanu wolnego, syn właściciela dóbr. W II poł. 1864 sądzony przez Sąd Wojenny w Samborze za zbrodnię zaburzenia spokojności publicznej, zapewne w związku z działaniami powstańczymi. Skazany na 4 tygodnie więzienia. W drodze łaski kara od dziesiątego dnia darowana.