Wysocko, pow. brodzki

Wysocko wieś, pow. brodzki, 12 kim. na płd.-zach. od sądu pow. w Brodach, tni na wseh. od urzędu poczt, w Zabłotcach. Na zach. leżą Czechy i Zabłotce, na płn. Ponikowica, na wseh. Ponikowica i Hołoskowice, na płd. Kadłubiska (w pow. złoczowskim). Środkiem wsi płynie Ła-hodów (jedna z odnóg prawego ramienia Styru). Zabudowania wiejskie leżą po obu stronach potoku. Zach. i wsch. część obszaru spiętrza wzgórze, zwane „Ptacznik",wznoszące się w pobliżu Zabłociec do 287 m. Płn. i płd, część obszaru zajmują, podmokłe łąki i bagna, zw. „Czarny Gaj". Własn. wiek. ma roli or. 119, łąk i ogr. 133, pastw. 67, lasu 570; wł, mn. roli or. 660, łąk i ogr. 736, pastw. 80, lasu 3 mr. W r. 1890 było 138 dm., 953 mk. w gm., 12 dm., 96 mk. na obsz. dwór., 907 gr.-kat., 77 rzym.-kat, 55 izrl., 10 in. wyzn., 907 Rus, 139 Pol. Par. rzym.-kat, w Ponikwie, gr.-kat. w miejscu, dek. brodzki. We wsi jest cerkiew szkoła etat. z językiem wykł. ruskim, dwa mły7 ny o 4 kamieniach ze stępą, do prosa, cegielnia x kasa pożycz, gm. z kapit. 2947 złr. W pobliżu pięknego, we włoskim stylu zbudowanego pałacu, leży na wyniosłym, okrągłym pagórku t. zw-i „Horodysko". Wedle podań miejscowych stał w tern miejscu, w dawnych czasach, zamek jakiegoś kniazia. W pobliżu dworu znajdują się też widoczne ślady byłych okopów czworobocznych i baszt narożnych dawnego zamku, który istniał po koniec XVIII w. W zamku tym bawił w r. 1682 Jan III, objąwszy dziedzictwo Brodów po ostatnim z Koniecpolskich i stąd wysłał list do Jana Kruszyńskiego, gubernatora fortecy brodzkiej, pisany w Wysocku d. 26 sierpnia 1682 r. (Barącz, Wolne miasto handlowe Brody, str. 68). W. było następnie własnością ks. Wirtemberskiej (Maryi Czartoryskiej). Istniała tu altana lipowa, tworząca okręg mający kil-1 kaset kroków obwodu, przez Sobieskiego sadzo-1 na, gdy był jeszcze hetmanem. W płd. stronie I wsi wznosi się na wyniosłym pagórku mogiła, w której, wedle podań miejscowych, pochowane być mają zwłoki żołnierzy poległych w jakiejś bitwie z Tatarami (Sokalski, Rys. geogr., stat. złoczowskiego okr. szkolnego, str. 317 i 318)
[SGKP]