Radwan Stanisław Michał (ur. 1885)

Stanisław Michał Radwan, h. Radwan, ps. Michał Csemer, ur. 29.2.1885 (metr. 15.7.1885)* Końskie[2], zm. 23.8.1967 Wrocław. Syn Bronisława Radwana i Marii Reklewskiej. Miał siedmioro rodzeństwa. Dwoje starszych braci zmarło młodo, co spowodowało, że został najstarszym dzieckiem.[6]

Młodość i wykształcenie

Uczęszczał do progimnazjum w Sandomierzu, gdzie brał udział w działalności konspiracyjnej - uczniowskich ćwiczeniach wojskowych. Od 1900 roku o gimnazjum w Radomiu. Należał tu do konspiracyjnych uczniowskich kółek samokształcenia. 1903-4 był przewodniczącym Koła Szkolnego. Pod pseudonimem Michał Csemer wydawał tajne pismo „Głos”. Utrzymywał kontakt z radomskim Komitetem Okręgowym PPS , organizując np. pogadanki i prowadząc kolportaż wydawnictw, np. czasopism „Promień” i „Przedświt”. Spowodowało to relegowanie go ze szkoły. W 1904 roku zdał maturę w Jekaterynodarze na Kaukazie. W czasie rewolucji 1905 roku ponownie działał w Radomiu, m.in. jako łącznik Ignacego Boernera.[1][4][5] B Działał też w konspiracji wśród robotników w Rytwianach [1]
W latach 1906-12 studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim 10.8.1911 uzyskując absolutorium, a 26.4.1912 tytuł doktora wszechnauk lekarskich.[3] W tym czasie, od 1911 był członkiem zarządu "Spójni".[1] Nostryfikację Uniwersytetu Kijowskiego uzyskał 16.10.1912.[3]

Okres wojen

Od 1914 służy w wojsku rosyjskim. W czasie I wojny światowej Stanisław Radwan był chirurgiem w polowych szpitalach carskiej armii, a następnie został przeniesiony do Piotrogrodu, gdzie pracował w Instytucie Lekarskim i kilku klinikach. W czasie rewolucji włączył się do działalności
* Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny,
* Polskiego Związku Lekarzy i Przyrodników (członek założyciel i prezes),
* lokalnego koła Warszawskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości,
* Tow. Demokratycznego,
* Towarzystwa Radykałów Polskich (członek założyciel).[1][4][5]

W 1918 roku dostał się do obozu niemieckiego w Połocku, a po zwolnieniu z obozu (w lipcu) wrócił do Warszawy[1]. Od 1918 członek Rady Naczelnej Zjednoczenia Stronnictwa Demokratycznego w Warszawie, następnie ochotnik w stopniu majora - lekarz rezerwy.
Po odzyskaniu niepodległości Polski został starszym referentem w Departamencie Sanitarnym Ministerstwa Spraw Wojskowych (od listopada 1918), a w czasie wojny 1920 roku był oficerem łącznikowym przy ministrze zdrowia i tworzył komitety organizujące opiekę nad inwalidami.

Praca w II RP

Po I WŚ, w latach 1921–1928, pracował w Klinice Chirurgicznej Antoniego Leśniowskiego w Uniwersytecie Warszawskim (uzyskał specjalizację i opublikował kilka artykułów naukowych). W następnych latach mieszkał w Kaliszu przy ul. Staszica. Pracował w tym mieście jako :
do 1929 – ordynator dwóch, a potem trzech oddziałów chirurgicznych,
od 1929 – dyrektor trzech kaliskich szpitali: św. Trójcy, Starozakonnych i dla chorych zakaźnych,
od 1930 – dyrektor Międzykomunalnego Związku Szpitalnego w Kaliszu,
od 1936 – dyrektor utworzonego przez siebie nowego szpitala (300 łóżek szpitalnych) im. Przemysława II.
W czasie pracy w Kaliszu Radwan opracował i opublikował (1936) pracę „Z dziejów Szpitali Kaliskich 1282-1936”. W 1936 został też prezesem Kaliskiego Towarzystwa Lekarskiego (KTL) oraz otrzymał tytuł członka honorowego KTL. W nowo wzniesionym Szpitalu Powszechnym im. Przemysława II w Kaliszu zorganizowano w 1937 kilkudniowy zjazd przedstawicieli służby zdrowia województw poznańskiego i łódzkiego, na którym uzgodniono potrzebę tworzenia okręgowych szpitali wielooddziałowych.

Był zwolennikiem sanacji – od 1928 działał w BBWR organizując w Kaliszu okręg Ozonu.[4][5] Redaktor Głosu Radomskiego. Członek PPS. [1]

II Wojna Światowa

We wrześniu 1939, jako major rezerwy został powołany do wojska. Był w czasie kampanii wrześniowej komendantem szpitali wojskowych w Zamościu i Złoczowie. W latach 1940–1944 przebywał w okupowanej Warszawie, pracując w Szpitalu Dzieciątka Jezus (1940–1941), a następnie kierując sanatorium dziecięcym w Otwocku (1941–1943) i pediatryczną polikliniką w Warszawie. W maju 1944 żona i jego dwaj młodsi synowie - pracując w AK zostali rozstrzelani po wykryciu przechowywanej w mieszkaniu broni. W czasie powstania warszawskiego przebywał na Mokotowie, gdzie pełnił funkcję chirurga i komendanta szpitala powstańczego.

Czasy powojenne

Po wojnie pracował do 1946 roku jako inspektor lecznictwa w Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach, a w następnych latach był dyrektorem placówek szpitalnych i sanatoryjnych.
od 1946 – Szpital im. Przemysława II w Kaliszu,
1948–1949 – Sanatorium ZUS w Kamiennej Górze,
1949–1951 – Sanatorium dla Gruźlicy Kostno-Stawowej w Ząbkowicach (był organizatorem tego sanatorium),
1952–1956 – Sanatorium dla Gruźlicy Kostno-Stawowej w Kamiennej Górze,
1956–1957 – Sanatorium w Bolkowie w powiecie jaworskim (kierownictwo robót budowlano-adaptacyjnych i kierowanie utworzonym sanatorium – do odejścia na emeryturę)).

Publikacje i odznaczenia

Publikował artykuły naukowe w „Przeglądzie chirurgicznym”, „Nowinach lekarskich”, „Przeglądzie szpitalnictwa” i „Śląskiej gazecie lekarskiej”.[4][5]
Odznaczony O.P.4 i złotym Krzyżem Zasługi.[1]

Życie prywatne

Żona: Halina Różycka (żołnierz AK, rozstrzelana w 5.1944)
Dzieci:
* Tadeusz (ur. 1922, członek Stronnictwa Narodowego, żołnierz NOW, jeden z inicjatorów reaktywacji Młodzieży Wszechpolskiej, prawnik, ekonomista.)
* Wojciech (ur. 1924, żołnierz AK, rozstrzelany 5.1944)
* Wiesława(ur. 1926, żołnierz AK, rozstrzelany 5.1944).

[1] Łoza S., Czy wiesz kto to jest, 1934]
[2] Księga chrztów par. Końskie
[3] CSUI
[4] Wiki - hasło: Stanisław Michał Radwan
[5] Pacholczykowa Alicja, biogram Stanisława Michała Radwana na: radwan.org (Archiwum prof. M.Radwana)
[6] Księgi chrztów i zgonów par. Żarnów
[7] PSB, hasło: Stanisław Michał Radwan

==> Genealogia rodziny Radwan

* Daty wg kalendarza gregoriańskiego