Dekszniany

Dekszniany,
Miejscowość Dekszniany(w roku 1594 ) nazwa czysto litewska
położona (w odróżnieniu od Deksznian trockich i Wiłkomirskich) w powiecie mińskim, tuż na północny zachód od Radoszkowicz (gdzie w XV - XVI wieku istniała parafia katolicka), nie notuje się nazwisk litewskich. Na 14 poddanych aż 10 ma jednak imiona katolickie: Walenty, Janusz, Szczęsny (2), Tomasz, Ambrożej, Bartłomiej, Januk, Urban, Stanisław, za Rusinkę może być uznana „Siemionowa wdowa", Jakub Cierech mógł być katolikiem (Rusin byłby zwany Jakowem), Procuk Szymkowicz trudny jest do określenia, choć pod imieniem Procuk może kryć się żłitewszczone polskie imię Frącek; Litwinem z pochodzenia mógł być też i Mikołaj Sewel (Sewelis?)147.
W innej części Deksznian, stanowiącej 'właściwie majętność, która składała się z 13 siół i 217 dymow, zamieszkiwała w roku 1596 również ludność wyznaniowo mieszana. W siole Zadworje obok np. Jurka Szimkowicza (synowie: Januk, Pietrek, Stasiuk, Matej, Michajło), niewątpliwie katolika, występuje Iwan Jakowllewicz synowie: Dmitrok, Jakim), oczywiście prawosławny. Podział ludności dekszniańskiej na katolicką i prawosławną nie nastręcza specjalnych trudności. Katolickie imiona to: Ambroży, Jan, Janko, Jaśko, Jurko, Stanisław, Staś, Stasiuk, Matiej, Bartłomiej, Marcin, Tomko, Bogusz, Marko, Adam, Szymko, Jakub, Wojciech, Michał, Krisztof, Lenart, Urban, Szczęsny, Matys, Kaspar. Bogatszy jest zestaw imion czysto prawosławnych: Makar, Onton, Sewastiej, Iwan, Dmitrok, Jakim, Fiedor, Owdiej, Dawyd, Pilip, Owsiej, Prokop, Anańko, Grigor, Choma, Małyszko, Suproń, Omeljan, Kuźma, Artim, Wasil, Matfiej, Kostjuk, Artem, Mojszej, Tiszko, Parchim, Lewosz, Jeremiej, Osip, Maksim, Weremiej, Naum, Połujan, Daniło, Jakow, Semen, Zachorja, Onikej, Gapon, Demid, Jermoła, Łukjan, Gawriło, Mikita, Timoszko, Lewon, Sawa, Konon, Klim, Pantelej, Nestor.
Przynależność wyznaniowa osób o imionach występujących u katolików i prawosławnych, jak: Aleksiej, Andrej, Michajło, Mikołaj, Paweł, Griszko, Stepan, Simon, daje się określić na podstawie patronimicum. Obliczenia zestawione tą metodą dają następujący obraz stosunków wyznaniowych w Deksznianach w 1595 roku
Stosunek ilościowy między katolikami a prawosławnymi w dobrach Dekszniany był właściwie równy. Kim byli z pochodzenia katolicy?. Otóż w siole Powiazyn występuje trzech gospodarzy noszących to samo nazwisko: Korol — Jurgiel, Sidor i Staś. Mają razem 8 synów, jeden z nich nosi ruskie imię Ilia. Na litewskie pochodzenie tej rodziny wskazuje imię pierwszego z Koroli: Jurgiel, lit. Jurgelis .(zlitewszczone słowiańskie Jurgi). Litewskie pochodzenie mieszkańców wsi Wazgieło ujawnia Tomko Wazgiełowicz, lit. Važgėla, od którego przodka być może wzięła nazwę i wieś. Litewski z pochodzenia był we wsi Putniki ród Łoksztutewiczów (Łoksztojtewicz, Łoksztutewicz). Występujące tu i ówdzie zlitewszczone imiona (Wojtul w siole Graniczi, Martinel w sioła Mużiły) wskazują na żywe podłoże językowe litewskiej ludności katolickiej.
Sądząc po daleko posuniętej rutenizacji imion i patronimiców, w których litewszczyznę spotyka się wyjątkowo, ludność katolicka w majętności Dekszniany była dwujęzyczna, z rzadka, chyba w domu, posługiwała się litewskim, a na zewnątrz używała ruskiego. Były wsie czysto litewskie, jak Wazgieło, Putniki; istniały też sioła czysto ruskie, jak: Rudniki, Griczeniata, Sobolewiczi, Gostiłowiczi. Połową wsi zamieszkiwała jednak ludność mieszana katolicko-litewska i prawosławno-ruska. Wyznanie widocznie nie stanowiło przeszkody w sąsiedzkim współżyciu

http://www.laborunion.lt/memo/modules/m ... toryid=130