Portal w rozbudowie, prosimy o wsparcie.
Uratujmy wspólnie polską tożsamość i pamięć o naszych przodkach.
Zbiórka przez Pomagam.pl

Tłokinia Kościelna, pałac.

16.11.2025 15:53
Pałac w Tłokini Kościelnej znajduje się w gminie Opatówek , w powiecie kaliskim .
Pałac oddalony jest od Kalisza o około 7,5 km .

Wśród właścicieli Tłokini był ród Leszczyńskich którzy byli przodkami króla
Stanisława Leszczyńskiego czy Franciszek Ksawery Kęszycki, wojewoda kaliski .
W roku 1819 nabył Tłokinię Tadeusz Radzymiński , dyrektor skarbu Departamentu Kaliskiego .
Pięć lat później sprowadził on do Tłokini tkaczy z niemieckiego Śląska
aby oddłużyć majątek . Osadnikom oddawał ziemię a Ci powoli spłacali go dostarczając
sukno kaliskim manufakturom .
Z czasem kolonie osadników zyskały nazwę Tłokinia Wielka i Tłokinia Mała .
Jednak majątku nie udało się uratować . Wśród wierzycieli był Robert Chrystowski ,
pisarz Dyrekcji Szczegółowej Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Kaliszu .
Przedstawiając swoją ofertę jesienią w roku 1843 nabył on dobra Tłokinia .
Rodzina Chrystowskich pieczętowała się herbem Topór noszący zawołanie Starza ,
jednym z najstarszych herbów Polski . Topór jest jednym z 47 herbów adoptowanych
przez bojarów litewskich na mocy unii z roku 1413 .
Żoną Roberta była Ernestyna z Kryszkerów z Księstwa Austriackiego .
Doczekali się pięciorga dzieci ale majątek w Tłokini odziedziczył Jan Władysław
który doprowadził go do rozkwitu . Jego następcą został syn Ignacy Władysław
mający opinie jako dobry gospodarz i polityk .

W roku 1911 Ignacy Chrystowski ożenił się z córką właściciela majątku Jastrzębniki,
Zofią Chrzanowską . Ona miała 27 lat a on 29 lat.
W roku 1915 podczas wojny rozpoczęli budować swój dom.
Wcześniej stał tu już dwór który jest na dwóch zachowanych ilustracjach z XVIII wieku .
Dwór był drewniany, podbity gontami, niezbyt duży i nie bogaty.
Budując wymarzony dom nad wejściowymi drzwiami umieścili rodowy herb topór
oraz polski orzeł i litewską pogoń, godło I Rzeczypospolitej.
Wokół pałacu powstał park i ogród .
Budynek miał cechy dworu polskiego .
W okresie międzywojennym Ignacy Chrystowski był działaczem Stronnictwa Narodowego .
Wtedy to przypada okres świetności pałacu.
Gościł w swojej posiadłości ministra spraw zagranicznych Romana Dmowskiego ,
lidera Narodowej Demokracji. Podobno czuł się tutaj jak w domu .

Kobieta widoczna na zdjęciach z czasów międzywojennych to jest Zofia
z Chrzanowskich herbu Nowina i jej mąż Ignacy Chrystowski herbu Topór ,
dziedzic majątku w Tłokini. Ze starych zdjęć widać że żyli dostatnio .
Hodowali drób, urządzali polowania , hucznie obchodzili imieniny . Uprawiali sport .
Lubili przejażdżki konne i limuzyną , dwudrzwiową czeską Tatrą .
Chociaż Chrystowscy nie mieli dzieci to jednak prowadzili aktywne życie .
Zofia prowadziła praktyki dla młodych ziemianek a Ignacy udzielał się w polityce .

22 września w roku 1938 , w Poznaniu , zmarł Ignacy Chrystowski .
Po wybuchu wojny Zofia z obawy przed okupantami nakazała ukryć pod tynkiem
herb rodowy znajdujący się nad wejściem do dworu .
Ziemianie i osoby tzw. dobrze urodzone były źle traktowane przez władze
hitlerowskie a później komunistyczne .
Wraz z degradacją Zofii Chrystowskiej zaczął podupadać pałac w Tłokini .
Sama Zofia ukryła się w leśniczówce . Zmarła we Wrocławiu 27 kwietnia
w roku 1970 i tam została pochowana . Podobno pracowała jako szatniarka w
jednym z hoteli . Pochowano ją na wrocławskim Cmentarzu Osobowickim lecz
na początku XXI wieku grób zlikwidowano .

Majątek rozwijał się do roku 1939 a potem zmieniał często właścicieli .
W czasie wojny przejęli go Niemcy . W roku 1945 był w nim sztab sowiecki czerwonoarmistów ,
później sierociniec , w latach 60. ubiegłego wieku wokół dworu było kilka boisk sportowych .
W połowie lat 70. ubiegłego wieku zdewastowany pałac przejęła Rada Wojewódzka NOT.
Pod naciskiem społeczeństwa w roku 1985 wpisano obiekt na listę zabytków
lecz pałac nadal ulegał zniszczeniu . Działająca tu restauracja w latach 90. którą firmował
kaliski NOT nie utrzymała się na rynku .
W roku 2010 pałac został wystawiony na przetarg .
Pałac w którym był Dom Pracy Twórczej NOT kupił kaliski developer Tadeusz Mazek .
Zainteresował się historią poprzednich właścicieli i ktoś mu zaoferował album z
oryginalnymi zdjęciami rodziny Chrystowskich . Oryginalne zdjęcia umożliwiły
odnowienie pałacu uwzględniając wygląd jego sprzed drugiej wojny światowej .
Przystąpiono do rewitalizacji pałacu i parku .
Tłokinia Kościelna , pałac .
W trakcie prac konserwatorskich odkryto nad wejściem herb Topór w sąsiedztwie
białego orła i pogoni symbolizującej Litwę , jeden z najstarszych w heraldyce .
Ten herb który Zofia Chrystowska kazała ukryć pod tynkiem przed hitlerowcami .
Pałac posiada zachowany wystrój architektoniczny elewacji oraz stolarkę
okienną i drzwiową z cechami neorenesansowymi .
Tłokinia Kościelna , pałac .
W sieni zachował się kominek i dębowe schody .
Pałac otacza park o powierzchni około 6 ha . Park powstał w drugiej połowie XIX wieku
powiększając istniejący ogród . W parku możesz podziwiać około 250 dębów ,
Aleję Grabową , secesyjną altankę czy fontannę. Jest i staw z altaną .

Na majątek składa się pałac , oficyna i spichlerz znajdujące się w krajobrazowym parku .
Oficyna powstała w celu pełnienia funkcji mieszkalnej dla Władysława Chrystowskiego
podczas budowy pałacu .

Po roku 2010 w pałacu urządzono 27 pokoi z których każdy ma inne meble .
Pokoje to jest część hotelowa Pałacu Tłokinia .
Korytarze są wypełnione pamiątkami . Na ścianach wiszą stare zdjęcia z albumu
dawnych właścicieli , malowane obrazy , strzelby czy szable .
Tłokinia Kościelna , pałac .
Urządzane są tu przyjęcia w kilku salach . Ja byłem na przyjęciu komunijnym
w sali gdzie kiedyś znajdowała się sypialnia Zofii i Ignacego Chrystowskich
o czym informowała tabliczka przy wejściu na salę . Przyjęcia obsługuje pałacowa
restauracja która się dorobiła już renomy . Serwowane są potrawy kuchni polskiej
z elementami kuchni francuskiej z produktów sezonowych od lokalnych dostawców
jak i dania tradycyjne inspirowane kuchnią pierwszej właścicielki pałacu Pani Zofii Chrystowskiej .
Pałac Tłokinia , bo tak nazywa się kompleks hotelowy wypożycza rowery ,
robi pikniki , udostępnia wnętrza i park na sesje zdjęciowe , organizuje
kolacje degustacyjne i warsztaty kulinarne .
Pewnego razu gościł tu prezydent RP Bronisław Komorowski .

Dziś Właścicielami Pałacu Tłokinia są Angelika i Piotr Mazek , którzy z rąk
Tadeusza Mazka otrzymali oryginalny klucz od drzwi wejściowych do gmachu .