Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Matujzy (pow. lidzki)
11.08.2010 18:45
Matujzy i Bołondziszki
Wsie Matujzy i Bołondziszki doczekały się studium społecznego i geograficznego, pióra dr Witolda Staniewicza (wyd. Wilno 1923). Powierzchnia Matujz w latach dwudziestych XX wieku wynosiła 331 dziesięcin (ok. 360 ha). Wieś była położona nad Wersoką, która okresowo mogła być spławna.
Matujzy to wieś wzmiankowana już w XVI wieku. Wtedy należała do Michała, Jurachny i Szczepana synów Tomka. W 1688 kupiona przez Borodziczów. W tym czasie we wsi mieszkało 5 gospodarzy. Obok Matujz znajdowała się wieś Ożele, później zanikła, a grunty której weszły w skład Matujz. W latach 40 -tych XIX we wsi było 7 rodzin o nazwisku Matujza, ponadto rodziny Andrzeja Sucheckiego, Bartłomieja Paciukiewicza, Michała Swiluka, Adama Rusina i Michała Jundy. W 1861 wydany został manifest o zniesieniu poddaństwa. Powstały wtedy gromady i gminy na czele z wójtami. W ten sposób uwłaszczono 13 gospodarzy we wsi Matujzy; było to siedmiu nazwiskiem Matujza oraz Wawrzyniec Żukowski, Michał Swiluk, Michał Żukowski, Andrzej Junda, Kazimierz Suchocki i Ignacy Bohdan. W 1865 roku we wsi było 51 dusz, zaś w 1897 było to 208 osób czyli 60 na km2. W 1915 roku wojska niemieckie zajęły Wileńszczyznę a we wrześniu nad Wersoką doszło do bitwy, w której zginęło ponad 300 żołnierzy niemieckich. Działania wojenne spowodowały pożar wsi i wyjazd kilku gospodarzy, wreszcie głód a potem epidemię tyfusu. W okresie okupacji niemieckiej połowa chat i gospodarstw była opuszczona, znaczne obszary ziemi nie były w ogóle uprawiane. W listopadzie 1919 roku mieszkało tu 135 osób w tym 61 mężczyzn i 74 kobiety - wtedy też wróciła większa część uchodźców. W tym okresie w Matujzach posługiwano się takimi nazwami miejscowymi: Koło wsi, Koczerginie, Nowjany, Wołokiele, Trokiele, Pod Karczmą, Niekruńce, Za gajem, Szeroka Dąbrowa, Długa Dąbrowa i Bartowciszki. W 1905 roku w Matujzach powstała polska szkoła, pierwszą nauczycielką była, Kuncewiczówna, „Która z oddaniem się służyła sprawie oświaty”. Inicjatywa założenia szkoły wyszła od dworu, a sama placówka funkcjonowała tylko kilka lat by ostatecznie zostać zamkniętą przez władze rosyjskie. Ponownie otwarto szkołę w 1922 roku. Szkoła znalazła pomieszczenie w budynkach dworskich a uczęszczały do niej, poza dziećmi z Matujz, także z Zubiszek. Było to 73 dzieci. W 1922 roku założone zostało kółko rolnicze, przy którym znajdowała się biblioteka rolnicza.
Przedruk za zgodą autora z pracy: Mieczysław Machulak W stronę Solecznik wyd. Krosno 2007r
Wsie Matujzy i Bołondziszki doczekały się studium społecznego i geograficznego, pióra dr Witolda Staniewicza (wyd. Wilno 1923). Powierzchnia Matujz w latach dwudziestych XX wieku wynosiła 331 dziesięcin (ok. 360 ha). Wieś była położona nad Wersoką, która okresowo mogła być spławna.
Matujzy to wieś wzmiankowana już w XVI wieku. Wtedy należała do Michała, Jurachny i Szczepana synów Tomka. W 1688 kupiona przez Borodziczów. W tym czasie we wsi mieszkało 5 gospodarzy. Obok Matujz znajdowała się wieś Ożele, później zanikła, a grunty której weszły w skład Matujz. W latach 40 -tych XIX we wsi było 7 rodzin o nazwisku Matujza, ponadto rodziny Andrzeja Sucheckiego, Bartłomieja Paciukiewicza, Michała Swiluka, Adama Rusina i Michała Jundy. W 1861 wydany został manifest o zniesieniu poddaństwa. Powstały wtedy gromady i gminy na czele z wójtami. W ten sposób uwłaszczono 13 gospodarzy we wsi Matujzy; było to siedmiu nazwiskiem Matujza oraz Wawrzyniec Żukowski, Michał Swiluk, Michał Żukowski, Andrzej Junda, Kazimierz Suchocki i Ignacy Bohdan. W 1865 roku we wsi było 51 dusz, zaś w 1897 było to 208 osób czyli 60 na km2. W 1915 roku wojska niemieckie zajęły Wileńszczyznę a we wrześniu nad Wersoką doszło do bitwy, w której zginęło ponad 300 żołnierzy niemieckich. Działania wojenne spowodowały pożar wsi i wyjazd kilku gospodarzy, wreszcie głód a potem epidemię tyfusu. W okresie okupacji niemieckiej połowa chat i gospodarstw była opuszczona, znaczne obszary ziemi nie były w ogóle uprawiane. W listopadzie 1919 roku mieszkało tu 135 osób w tym 61 mężczyzn i 74 kobiety - wtedy też wróciła większa część uchodźców. W tym okresie w Matujzach posługiwano się takimi nazwami miejscowymi: Koło wsi, Koczerginie, Nowjany, Wołokiele, Trokiele, Pod Karczmą, Niekruńce, Za gajem, Szeroka Dąbrowa, Długa Dąbrowa i Bartowciszki. W 1905 roku w Matujzach powstała polska szkoła, pierwszą nauczycielką była, Kuncewiczówna, „Która z oddaniem się służyła sprawie oświaty”. Inicjatywa założenia szkoły wyszła od dworu, a sama placówka funkcjonowała tylko kilka lat by ostatecznie zostać zamkniętą przez władze rosyjskie. Ponownie otwarto szkołę w 1922 roku. Szkoła znalazła pomieszczenie w budynkach dworskich a uczęszczały do niej, poza dziećmi z Matujz, także z Zubiszek. Było to 73 dzieci. W 1922 roku założone zostało kółko rolnicze, przy którym znajdowała się biblioteka rolnicza.
Przedruk za zgodą autora z pracy: Mieczysław Machulak W stronę Solecznik wyd. Krosno 2007r