Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Butrymańce (pow.lidzki)
22.08.2010 15:07
Butrymańce (lit. Butrimonys)
Siedziba gminy liczącej 2099 mieszkańców, o powierzchni 91,99 km2, do której należy 29 wiosek. Butrymańce leżą na zachód od Solecznik, przy granicy z Białorusią. W dawnych kronikach wymieniono rycerza nazwiskiem Putra, pochodzącego z wioski Butrymy, który miał walczyć pod Grunwaldem. Około 1600 roku Butrymańce i okolice należały do rodziny Houwaltów. Spośród licznej rodziny Houwaltów najbardziej znany to Krzysztof, syn Krzysztofa i Urszuli von Lőbenstein. Gdy wybuchła wojna polska z Kozakami, wezwany przez Jana Kazimierza, objął dowództwo nad piechotą polską. W 1652 r. otrzymał indygenat polski, zatwierdzony na sejmie 1662 r. i odmianę w herbie przez dodanie do niego Orła Białego. Krzysztof pozostawił dwóch synów, z których jeden osiedlił się na Litwie. Jedna gałąź mieszkała w majątku Nowe Rakliszki, niedaleko od miejscowości Butrymańce oraz w majątku w Onżadowie, Milwidach parafii turgielskiej.
W 1909 roku mieszkało w Butrymańcach około 3 tys. osób, a okoliczne dobra należały do Józefa hrabiego Tyszkiewicza. Kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła zaprojektowany przez Jana Podczaszyńskiego został zbudowany w 1799 roku z funduszy Jana Szrottera, barona, kapitana wojsk pruskich. Był początkowo kościołem filialnym bieniakońskim. Kościół jest drewniany, bezwieżowy, posiada cenne lichtarze pochodzące z XVIII wieku. Obok dzwonnica murowana z 1901 roku, ufundowana przez Paulinę z Puttkamerów Houwalt. Zachowały się groby rodzinne Houwaltów. W 1902 roku ks. Edward Rop erygował samodzielną butrymańską parafię. Po 1905 roku zakazano grzebania na kościelnym cmentarzu, oprócz członków rodziny Houwaltów. W tej sytuacji Paulina Houwalt przyszła z pomocą parafii, ofiarowała ziemię na cmentarz, który został ogrodzony w 1912 r. murem kamiennym. W 1910 roku butrymańska parafia liczyła 3012 wiernych i należała do dekanatu raduńskiego.
W 1910 roku przy kościele otwarta została szkoła parafialna. Jej działalność, przerwaną wybuchem wojny światowej wznowiono w 1923 roku. Obecny budynek szkolny wybudowany został w latach siedemdziesiątych.
W 1930 roku okoliczne majątki posiadali: Witold Houwalt (Narkuszki 269 ha, Rakliszki Stare 220 ha), funkcjonowała Kooperatywa „Braterstwo”. Do 1939 roku Butrymańce należały kolejno do gminy ejszyskiej, potem bieniakońskiej.
Na miejscowym cmentarzu znajduje się pięć mogił żołnierzy AK. Byli to żołnierze 77 pp. AK V batalionu 3 kompanii, (dowódca por. Jan Bobin „Kalina”) polegli 29 kwietnia 1944 w walce z litewskimi formacjami policyjnymi. Są tu pochowani: Władysław Gojrzewski „Figura’, Piotr Wojtkiewicz „Granat”, Józef Mickiewicz „Kret”, wszyscy ranni podczas bitwy, zostali następnie zamordowani przez Litwinów. 23 kwietnia 1996 r. odbyło się uroczyste poświęcenie pomnika. Na cmentarzu jest też grób Franciszka Wojciechowicza, dowódcy oddziału AK, rozbitego przez 34 zmotoryzowany pułk wojsk wewnętrznych NKWD 18 listopada 1944 pod Raściunami. Ponadto znajdują się mogiły innych partyzantów AK: Edwarda Zaleskiego i Józefa Milewskiego. Na butrymańskim cmentarzu spoczywają również niektóre ofiary spośród mieszkańców wsi Koniuchy, krwawo spacyfikowanej przez żydowsko -sowiecką partyzantkę w styczniu 1944 r.
za zgodą autora: Mieczysław Machulak W stronę Solecznik wyd. Krosno 2007
Siedziba gminy liczącej 2099 mieszkańców, o powierzchni 91,99 km2, do której należy 29 wiosek. Butrymańce leżą na zachód od Solecznik, przy granicy z Białorusią. W dawnych kronikach wymieniono rycerza nazwiskiem Putra, pochodzącego z wioski Butrymy, który miał walczyć pod Grunwaldem. Około 1600 roku Butrymańce i okolice należały do rodziny Houwaltów. Spośród licznej rodziny Houwaltów najbardziej znany to Krzysztof, syn Krzysztofa i Urszuli von Lőbenstein. Gdy wybuchła wojna polska z Kozakami, wezwany przez Jana Kazimierza, objął dowództwo nad piechotą polską. W 1652 r. otrzymał indygenat polski, zatwierdzony na sejmie 1662 r. i odmianę w herbie przez dodanie do niego Orła Białego. Krzysztof pozostawił dwóch synów, z których jeden osiedlił się na Litwie. Jedna gałąź mieszkała w majątku Nowe Rakliszki, niedaleko od miejscowości Butrymańce oraz w majątku w Onżadowie, Milwidach parafii turgielskiej.
W 1909 roku mieszkało w Butrymańcach około 3 tys. osób, a okoliczne dobra należały do Józefa hrabiego Tyszkiewicza. Kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła zaprojektowany przez Jana Podczaszyńskiego został zbudowany w 1799 roku z funduszy Jana Szrottera, barona, kapitana wojsk pruskich. Był początkowo kościołem filialnym bieniakońskim. Kościół jest drewniany, bezwieżowy, posiada cenne lichtarze pochodzące z XVIII wieku. Obok dzwonnica murowana z 1901 roku, ufundowana przez Paulinę z Puttkamerów Houwalt. Zachowały się groby rodzinne Houwaltów. W 1902 roku ks. Edward Rop erygował samodzielną butrymańską parafię. Po 1905 roku zakazano grzebania na kościelnym cmentarzu, oprócz członków rodziny Houwaltów. W tej sytuacji Paulina Houwalt przyszła z pomocą parafii, ofiarowała ziemię na cmentarz, który został ogrodzony w 1912 r. murem kamiennym. W 1910 roku butrymańska parafia liczyła 3012 wiernych i należała do dekanatu raduńskiego.
W 1910 roku przy kościele otwarta została szkoła parafialna. Jej działalność, przerwaną wybuchem wojny światowej wznowiono w 1923 roku. Obecny budynek szkolny wybudowany został w latach siedemdziesiątych.
W 1930 roku okoliczne majątki posiadali: Witold Houwalt (Narkuszki 269 ha, Rakliszki Stare 220 ha), funkcjonowała Kooperatywa „Braterstwo”. Do 1939 roku Butrymańce należały kolejno do gminy ejszyskiej, potem bieniakońskiej.
Na miejscowym cmentarzu znajduje się pięć mogił żołnierzy AK. Byli to żołnierze 77 pp. AK V batalionu 3 kompanii, (dowódca por. Jan Bobin „Kalina”) polegli 29 kwietnia 1944 w walce z litewskimi formacjami policyjnymi. Są tu pochowani: Władysław Gojrzewski „Figura’, Piotr Wojtkiewicz „Granat”, Józef Mickiewicz „Kret”, wszyscy ranni podczas bitwy, zostali następnie zamordowani przez Litwinów. 23 kwietnia 1996 r. odbyło się uroczyste poświęcenie pomnika. Na cmentarzu jest też grób Franciszka Wojciechowicza, dowódcy oddziału AK, rozbitego przez 34 zmotoryzowany pułk wojsk wewnętrznych NKWD 18 listopada 1944 pod Raściunami. Ponadto znajdują się mogiły innych partyzantów AK: Edwarda Zaleskiego i Józefa Milewskiego. Na butrymańskim cmentarzu spoczywają również niektóre ofiary spośród mieszkańców wsi Koniuchy, krwawo spacyfikowanej przez żydowsko -sowiecką partyzantkę w styczniu 1944 r.
za zgodą autora: Mieczysław Machulak W stronę Solecznik wyd. Krosno 2007