I. Grzybowscy h. Doliwa
Adam Boniecki wspomina o Tych Grzybowskich:
Grzymała Wodka Grzybowski i Grzyb, syn Jakóba z Grzybowa, zaświadczają o szlachectwie Pieńkowskiego w Pyzdrach 1399 r.
[nieznany ojciec poniższego rodzeństwa] Wodka z Grzybowa dostawił 1398 r. w Pyzdrach za brata swego Pawła świadków: Tarsina z Łepkowa i Mikołaja z Lubomirza, którzy zaświadczyli o jego szlachectwie. Dzierżek, Maciej, Filip, Janusz, Jakób Mały i Piotr z Grzybowa, w sądzie w Pyzdrach 1399 r., a Przecław i Jasiek, żonaty z Przecławą 1400 r. Wacław z Grzybowa w Gnieznie 1397 r. (Leksz.). ¶ Mikołaj Grzybowski, komornik sądu ziemskiego poznańskiego i burgrabia kościański 1414 r., a gnieźnieński 1425 r. Dersław, podwojewodzy kaliski w latach 1410-1418 w Pyzdrach i Kaliszu, ugodził się 1414 r. z dziadem swej córki Katarzyny, Filipem z Gałązek i zachowuje dla niej Boczków (Pis. Dz. Pol. IX). ¶ Jan z Grzybowa, syn Ołowianego, 1413 r. w Kaliszu. Wierzbięta z Grzybowa świadczy w Gnieznie 1448 r. Na dwór Jana Piantki Grzybowskiego zrobiono napad, o co była sprawa 1497 r. Jan Grzybowski poszedł 1498 r. na wojnę turecką. Macieja wysłała w zastępstwie swojem na wojnę wołoską 1497 r. Czelmowska, a Mikołaja - Sobocka, Jana zaś na wojnę czeską 1474 r. Zamostowski (St. Pr. P. Pom. VII. 124, 125, 274, 377 i 679). Adam, ożeniony z Barbarą Cielecką, 1-o v. Stanisławową Krzońską, 1505 r. (Res. Posn. z 1505 r. f. 75). Michalik i Błażej Grzybowscy, dziedziczyli na Grzybowie 1580 r., Rembusz i Jakób na Grzybowie Rabiczym, a Piotr Grzybowski i Wodecki na Grzybowie Wottki (Paw.). ¶ Jan i Stefan z województwem poznańskiem, a Krzysztof i Mścisław z województwem kaliskiem, podpisali elekcyę Augusta II-go. Sukcesorowie z Strzeleckich Grzybowskiej, pozwali Mycielskiego 1768 r. (Rel. Gr. Kcyń. 103 f. 282). ¶ Prawdopodobnie ci Grzybowscy są h. Pobóg, gdyż matką Piotra, a babką Adama Leszniewskiego, kanonika gnieźnieńskiego, pochodzących z powiatu gnieźnieńskiego, była Katarzyna Grzybowska tegoż herbu.
Rodzina: GRZYBOWSKI HERBU DOLIWA
Herb: CZASEM DOLIWA CZASEM GOZDAWA (SMORA)
Gniazdo: Z GRZYBOWA W POWIECIE ORŁOWSKIM
II. Grzybowscy herbu „DOLIWA”. Siedziba: Grzybów w dawnym powiecie orłowskim w ziemi łęczyckiej.
Obecnie tą miejscowością jest najprawdopodobniej leżący na wschód od Żychlina Grzybów, oraz Grzybów
Hornowski, Grzybów Dolny, Janów Grzybowski i Gajew Grzybowski. Ich właścicielami byli Grzybowscy herbu „DOLIWA”.
Na południowy zachód od Żychlina na południe od drogi Kutno – Łowicz leżą Odalin, Odalinek i Wojszyce. Do tego rodu należał również Zakrzew na południowy wschód od Żychlina. Możliwe, że jest nim Zakrzew poniżej Jeziorska. Ród bardzo liczny. Prawdopodobnie większość Grzybowskich z obecnego województwa łódzkiego, to potomkowie tego rodu.
Inne posiadłości: Mierzejew, Gumin, i inne…
Wstęp: dom rozrodzony. Akta łęczyckie i orłowskie z końca XIV-go wieku już wymieniają kilkudziesięciu dziedziców na Grzybowie
Pisali się: z Grzybowa i Gumina, z Grzybowa i Mierzejewa,
Inne nazwy tego herbu:
Doliwczyk, Dolwita, Tres Rosae
Opis herbu:
W polu błękitnym na pasie srebrnym lewo ukośnym rzędem trzy czerwone czterolistne róże. Nad hełmem w koronie między dwiema trąbami czarnymi, trzy róże czerwone jedna nad drugą.
Rozpowszechniony w ziemiach::
krakowskiej, poznańskiej, sandomierskiej.
Legenda herbowa:
Przodek rodu ocalił życie załodze zamku Liw na Mazowszu.
Rycerz herbu Poraj, przebywając w obozie Jaćwingów dowiedział się, iż zamierzają oni zdobyć Liw. Ofiarował im wtedy pozornie swoje usługi, a następnie skontaktował się jakoś z załogą zamku, która po otrzymanym ostrzeżeniu zastawiła zasadzkę. Poraj wprowadził pogan w pułapkę i za to do jednej herbowej róży dodano mu dwie następne. Zawołania Doliwa wiąże się z zamkiem Liw w wyniku ludowej etymologii (do Liwa).
Historia Grzybowskich zapisana W HERBARZU Adama Bonieckiego:
Należeli oni do różnych rodów, bo gdy Falisław Gołąb z Grzybowa i Mierzejewa, zganiony przez Jana Kaziroda z Grzybowa i Gumina, dowodził 1402 r. szlachectwa h. Lilia, zawołania Smora, świadczy między innymi Jan z Grzybowa h. Doliwa. Syn powyższego Falisława, Stanisław, ożeniony z Katarzyną z Wojszyc, 2-o v. Aleksową z Odolina 1400 r. ¶ Grzegorz sprzedał 1386 r. część Grzybowa Falisławowi, Adamowi, Wisławowi i Strzeszce, a 1392 r. nabył znów część od swoich synowic: Dochny, Jachny i Falisławy. ¶ Falisław senior z Grzybowa miał bardzo liczne potomstwo, zwane Falęcicami. Z nich Marcin był 1405 r. na uniwersytecie krakowskim; Bartosz i Falisław już 1398 r. mieli swoje działy; Jan zabił 1398 r. Andrzeja ze Ślesina, a ojciec płaci za niego karę; Klemens 1409 r.; Stanisław 1400 r. Wszystkich Falęciców pozwali 1405 r.
[nieznany ojciec poniższego rodzeństwa] bracia: Piotr, Adam i Skarga z Grzybowa. Wspominani jeszcze Dersław, syn Jakóba i Anki, Ota z synem Bogusławem, Świętobor, Wietrzych, Falisław Bocian, Jan Skołut, Jakusz i brat jego stryjeczny Omeksa i wielu innych (Łęcz I i II). ¶ Dziedziczyli na Grzybowie 1576 r. obok Gajewskich, Gumińskich i Żerońskich, Maciej, Jan Łominoga, Jan i Stanisław, Maciej Drizdek, Anna, Katarzyna i Zofia; córki Jakóba, Wincenty Zaraś, Jan i Feliks, Elżbieta, wdowa po Tomaszu, Jan Kruk i Maciej Głąb Grzybowscy (Paw.). ¶ Elżbieta, dziedziczka części Zalesia, Stanisław, dziedzic części Lesków, Adam, Paweł, Tomasz i Jan części Kuroszów, Mikołaj i Stefan części Odolina, Piotr Falęta części Gumina 1576 r. (Paw.). ¶ Eliasz Grzybowski, część swoją na Grzybowie oddał synowi Mikołajowi 1536 r. (M. 51 f. 185). Bartłomiej kwitował Grodzieńskiego 1531 r. Stanisław, syn Macieja, zeznał oblig na Puśnikowskiego 1618 r. Serafin, syn Wojciecha, kwitował Gawrońskiego 1619 r. Synowie jego: Andrzej, Wojciech i Stanisław, oskarżyli 1620 r. Batorego o zabicie ojca. Jan, syn Kaspra, dziedziczył na Zakrzewie 1631 r. (Gr. Przed. 1 f. 260; 64 f. 413; 65 f. 11; 66 f. 69, 124 i 177; 70 f. 270). Marcyan, spisał testament 1669 r. Jan i Stanisław, jego synowie, zawarli umowę 1680 r. Kazimierz, syn Jana, układał się z siostrą Petronellą 1702 r. (Ibid. 76 f. 513; 78 f. 77, 126 i 273; 81 f. 277; 82 f. 111 i 283). ¶ Adam i Kazimierz podpisali z województwem łęczyckiem, elekcyę Augusta II-go. Walenty zapisał sumę żonie, Katarzynie z Morzyckich, 1718 r. Stanisław, żonaty z Anną z Wodeckich 1723 r. Józef zeznał zapis dożywocia z żoną Agatą
II.Grzybowscy herbu „POBÓG” .
Województwo poznańskie; siedziba: Grzybów – Wottka; inne posiadłości: Grzybów Rabiczy, Boczków, .
Obecnie prawdopodobnie jest to Grzybowo leżące na północny wschód od Wrześni.
Grzybów na północny wschód od Sieradza, niedaleko Szdaku to też siedziby rodu Grzybowskich herbu POBÓG.
Miejscowości Grzyby, i obok Grzyb przy granicy województw wielkopolskiego z województwem łódzkim, to prawdopodobnie też własność Grzybowskich tego herbu,
Inne nazwy tego herbu:
Pobodze, Pobog, Pobożanicz, Pobożanie, Pobożany, Pobożenie, Pobożeny
Opis herbu:
W polu błęitnem - podkowa srebna ocelami na dół z krzyżem kawalerskim złotym na barku. Nad hełmem w koronie - pół charta z obrożą na szyi.
Rozpowszechniony w ziemiach::
krakowskiej, łęczyckiej, poznańskiej.
Legenda herbowa:
Pewien rycerz herbu Zagłoba starał się zmyć hańbę swego przodka, Jastrzębczyka, któremu za bratobójstwo herb na Zagłobę zmieniono. Pędził przeto żywot bogobojny i wiernie służył cesarzowi, królom i książętom. Razu pewnego posłował do papieża, a ten widząc jego gorliwość w wierze i zadowolonym będąc z treści posłania dodał mu w herb krzyż i wręczył list polecający do króla Polski. Król polski zatwierdził krzyż w herbie, zaś w klejnocie zamiast rodowego jastrzębca dał rycerzowi charta - na znak wiernej służby.
Adam Boniecki wspomina o Tych Grzybowskich:
Grzymała Wodka Grzybowski i Grzyb, syn Jakóba z Grzybowa, zaświadczają o szlachectwie Pieńkowskiego w Pyzdrach 1399 r.
[nieznany ojciec poniższego rodzeństwa] Wodka z Grzybowa dostawił 1398 r. w Pyzdrach za brata swego Pawła świadków: Tarsina z Łepkowa i Mikołaja z Lubomirza, którzy zaświadczyli o jego szlachectwie. Dzierżek, Maciej, Filip, Janusz, Jakób Mały i Piotr z Grzybowa, w sądzie w Pyzdrach 1399 r., a Przecław i Jasiek, żonaty z Przecławą 1400 r. Wacław z Grzybowa w Gnieznie 1397 r. (Leksz.). ¶ Mikołaj Grzybowski, komornik sądu ziemskiego poznańskiego i burgrabia kościański 1414 r., a gnieźnieński 1425 r. Dersław, podwojewodzy kaliski w latach 1410-1418 w Pyzdrach i Kaliszu, ugodził się 1414 r. z dziadem swej córki Katarzyny, Filipem z Gałązek i zachowuje dla niej Boczków (Pis. Dz. Pol. IX). ¶ Jan z Grzybowa, syn Ołowianego, 1413 r. w Kaliszu. Wierzbięta z Grzybowa świadczy w Gnieznie 1448 r. Na dwór Jana Piantki Grzybowskiego zrobiono napad, o co była sprawa 1497 r. Jan Grzybowski poszedł 1498 r. na wojnę turecką. Macieja wysłała w zastępstwie swojem na wojnę wołoską 1497 r. Czelmowska, a Mikołaja - Sobocka, Jana zaś na wojnę czeską 1474 r. Zamostowski (St. Pr. P. Pom. VII. 124, 125, 274, 377 i 679). Adam, ożeniony z Barbarą Cielecką, 1-o v. Stanisławową Krzońską, 1505 r. (Res. Posn. z 1505 r. f. 75). Michalik i Błażej Grzybowscy, dziedziczyli na Grzybowie 1580 r., Rembusz i Jakób na Grzybowie Rabiczym, a Piotr Grzybowski i Wodecki na Grzybowie Wottki (Paw.). ¶ Jan i Stefan z województwem poznańskiem, a Krzysztof i Mścisław z województwem kaliskiem, podpisali elekcyę Augusta II-go. Sukcesorowie z Strzeleckich Grzybowskiej, pozwali Mycielskiego 1768 r. (Rel. Gr. Kcyń. 103 f. 282). ¶ Prawdopodobnie ci Grzybowscy są h. Pobóg, gdyż matką Piotra, a babką Adama Leszniewskiego, kanonika gnieźnieńskiego, pochodzących z powiatu gnieźnieńskiego, była Katarzyna Grzybowska tegoż herbu.
III. Grzybowscy z Grzybowej w powiecie szczyrzyckim (Gdów), województwo małopolskie, herbu „SZRENIAWA”;
Najstarszy właściciel to Czcibor, Jadwiga dziedzice z 1370 r; Marcin Grzybowski (zmarł 1396 r.) Janusz z Grzybowej (1398 r)
Legenda herbowa:
Ten herb w Polsce nabyty, a nie z cudzych krajów do nas przyniesiony, zda się być pewna, że za jakieś kawalerskie dzieło nad rzeką Śreniawą uczynione, mężnemu rycerzowi nadany, i od tejże rzeki Śreniawą nazwany, według Parissiusza siedem mil od Krakowa, ta rzeka w Wisłę wpada.
Inne nazwy tego herbu:
Krzywaśń, Occele, Ocele, Śrzeniawita, Śrzeniawa, Śrzeniewta, Śreniawa
Opis herbu:
Rzeka biała w polu czerwonym na ukos, czyli jak S przewrócone płynąca. Na hełmie lew bez korony między dwiema trąbami myśliwymi, u każdej z nich cztery dzwonki wiszą. Jedni go familianci tak zażywają, że na wierzchu rzeki kładą krzyż i to zowią Śreniawa, drudzy bez krzyża rzekę noszą i chcą to mieć Drużyną. Inni lwa na hełmie nie zażywaja, ale tylko same trąby.
Adam Boniecki w swoim herbarzu wspomina o kilku Grzybowskich tego rodu ale nie podaje ich dalszej historii.
Jakusz, zwany Forstek lub Kethnik z Grzybowej(niedaleko Krakowa; przypomnienie moje), od 1398 r. ma częste sprawy w Krakowie z sąsiadami, a 1407 r. w procesie z Markiem z Klęczan, stawia za świadków swych braci stryjecznych Łapanowskich i innych, z czego się pokazuje, że należał do rodu Drużynów.
[nieznany ojciec poniższego rodzeństwa] Bracia Jasiek i Emil z Grzybowej mają sprawę o część Gdowa z Michałem z Grabi 1399 r.
[przodek Lubomirskich] (St Pr. P. Pom. VIII; Helc. II). Marcin Grzybowski zmarł 1396 r. (Ks. Miejs. Krak.).
[nieznany ojciec poniższego rodzeństwa] Czcibor z siostrami: Jadwigą, Pachną, Stachną i Sandką, dziedzice Grzybowej, sprzedali 1370 r. całą swoją macierzyznę w Parkoszowicach za 100
grzywien Klemensowi z Nasięchowic.
IV. Grzybowski herbu PORAJ(Róża)
Inne nazwy tego herbu:
Rosa, Rosa Alba, Róża, Różyc, Stoice, Una Rosa
Grzybowscy herbu „PORAJ” z siedzibą we wsi Grzyby w ziemi bielskiej, dzisiejsze województwo podlaskie.
Opis herbu:
Róża biała o pięciu listkach, w polu czerwonem, być powinna, nad hełmem i koroną takaż róża.
Rozpowszechniony w ziemiach::
kaliskiej, konińskiej, kruszwickiej.
Legenda herbowa:
Herb ten z Czech do Polski przyszedł, z Porajem rodzonym bratem Ś. Wojciecha biskupa i męczennika, gdy ten Dąbrowkę z innymi panami Czeskiemi Mieczysławowi
[str. 389] monarsze Polskiemu odprowadziwszy, i w tych krajach upodobawszy sobie, tu osiadł, i godne potomstwo zostawił. Pierwszych zaś początków tego herbu, skąd, kiedy i komu nadany, trudno zgadnąć. To pewna, że jeszcze za Pogaństwa, i dobrze przed narodzeniem Chrystusowem, już dobrze ten herb, to jest róża o pięciu listkach, był w używaniu. Pieczętujący się Grzybowscy i Górzeńscy
Grzybowski herbu Róża, Nakiel. fol. 163. z Długosza libro Benefic. wspomina Bolesława z Grzybowa herbu
[str. 317] Róża: jam zaś czytał Krzesława z Grzybowa podkomorzego Sandomierskiego, na liście Jagiełła Króla danym miastu Krakowskiemu, na liście zaś Kazimierza Króla danym miastu Lubelskiemu 1448. podpisał się Piotr z Grzybowic podsędek Krakowski. Jan Grzybowski dworzanin księżnej Ostrogskiej Anny Alojzji, umierając 1639. kolegio naszemu Ostrogskiemu siła dobroczynności wyświadczył. Histor. Coll. Ostrog.
Według Adama Bonieckiego Grzybowscy tego herbu to:
Szymon, Franciszek i Katarzyna Pawłowa Moczulska, dzieci Bartłomieja, odstąpili 1695 r. macierzyznę swoją na wsi Wiercienie-wielkie Bogusławskim i Kłopotowskiemu. Jacenty, syn Szymona, zabezpieczył 1735 r. żonie swej, Franciszce Szumowskiej, córce Jana, 400 fl. na wsi swej Grzybach. Benedykt, syn Jacentego, ożeniony, z Franciszką Kosińską, której Jan Tołwiński sprzedał część Malinowa. 1789 roku (Gr. Drohickie). Synowie Benedykta: Wojciech i Karol, chrzczeni 1793 r. i Wincenty, chrzczony 1796 r. (metr. w Dziatkowcach), dowiedli pochodzenia szlacheckiego 1817 r. w obwodzie białostockim. ¶ Antoni Adolf legitymował się ze szlachectwa w Królestwie 1854 r. Bonawentura, żonaty 1793 r. z Krystyną Borowską, syn Ludwika i Franciszki z Kłopotowskich, wnuk Mateusza, sprzedał 1791 r. części Malinowa Kamińskiemu.
V.
Grzybowscy herbu „PRUS II” z Grzybowa-Windyki w powiecie mławskim;
Inne miejscowości: Grzybów Wielki, Grzybów-Rugały, Pogorzela, Kotwicz w warszawskim, Szpaki w przemyskim, Mniszki Zawadzkie w powiecie szreńskim, Wiele miejscowości w ziemi liwskiej, w powiecie warszawskim, w ziemi czerskiej i w ziemi nurskiej według nazw dawnych.
Ród bardzo liczny, prawdopodobnie liczniejszy od łęczyckiego rodu h. DOLIWA.
Obecnie znalazłem: Grzybów Wielki, Windyka, Rukała, Grzybów.
Najsłynniejszym przedstawicielem jest Mikołaj Grzybowski (ok. 1550 r) podkomorzy warszawski, starosta mławski, syn Windyki z Grzybowa i Elżbiety de Pombek. Z tego rodu byli starostowie Lublina, senatorowie i wszelkiej maści urzędnicy do wojewody włącznie.
Inne nazwy tego herbu:
Falcastrum Lupinum, Lipinorum Falcastrum, Słubica, Wilcza Kosa, Wilcze Kosy
Opis herbu:
W polu czerwonym wilczekosy złączone u dołu, zachodzące ostrzami na siebie, srebrne, za zaćwieczonym takimż półtorakrzyżem, w klejnocie ręka zbrojna z mieczem.
Rozpowszechniony w ziemiach::
krakowskiej, łęczyckiej, Mazowszu
Legenda herbowa:
Za Kazimierza Króla Mnicha, pod ekspedycją przeciwko Maslausowi rebelizującemu, hetmanił wojsku Polskiemu, mąż odważny herbu Prus 1mo, albo jako Paproc. mówi, w Księdze swojej Strom. jeden ze trzech książąt Pruskich; ten gdy po dwakroć Maslausa szczęśliwie poraził, córkę jego, która tylko jedynaczka po nim została, z obszerną hej majętnością, uprosił sobie za żonę u Króla Kazimierza, który nietylko mu jej nie bronił, ile tak sobie zasłużonemu, ale też i więcej jeszcze dóbr mu nadał, aby w tamtych stronach bronił granic od nieprzyjaciela. Więc że Maslaus dwie kosy nosił w herbie, takie, jako tu są opisane, on do nich na pamiątkę przydał ojczyste swoje półtora krzyża.