Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Majkowice
11.08.2011 07:47
Majkowice ( woj.łódzkie,powiat piotrkowski,gmina Ręczno) niegdyś Mojkowice we wczesnym średniowieczu były własnością rodu Nagodziców herbu herbu Jelita-Kożlarogi.Nazwa wioski pochodzi od legendarnego jej założyciela Mojka z rodu Nagodziców,żyjącego w XIII wieku. W roku 1315 wzmiankowani są jego wnukowie:Stanisław i Tobiesław.Niewątpliwym właścicielem tej wsi był Żegota z Majkowic który wzmiankowany jest w dokumencie z 1410 dotyczącym podziału majątku rodu.To właśnie z tą rodziną i tą wioską wiąże się postać legendarnego rycerza uczestnika bitwy pod Płowcami (1331r)-Floriana Szarego który wzmiankowany jest u Jana Długosza i w herbarzu Paprockiego. Również z nim i z tą bitwą jest związana legenda powstania herbu Jelita,którą barwnie przedstawił w swej powieści "Jelita"Józef Ignacy Kraszewski,który zapoznał się z tą legendą zapewne przebywając u swego brata,proboszcza niedalekiej parafii w Bąkowej Górze.Za potomków Floriana Szarego uważa się ród Zamoyskich.
To właśnie z czasów kiedy panami w Majkowicach był ród Nagodziców-Jelitczyków pochodzą dwa obiekty,które do dziś zachowały się w śladowych reliktach.Na łakach miedzy rzeką Pilicą a wioską napotykamy więc kopiec ziemny ,który jest pozostałością siedziby rycerskiej która miała prawdopodobnie formę drewnianej wieży,która otoczona była wałem ziemnym i fosą.Fortalicję tą zbudowano w XIII wieku i zamieszkiwana była do polowy wieku XIV.Wtedy to w odległości około 800 m na północny wschód od tego grodziska zbudowano nową murowaną siedzibę która dość dobrze widoczna była jeszcze przed II wojna światową,jednak wzgórek wraz z resztkami murowanej wieży został w 1944 roku zniwelowany przez Niemców,którzy umacniali linie rzeki Pilicy.Dziś widać jedynie w tym miejscu niski nasyp na planie prostokąta z widocznymi zarysami fundamentów budowli. Wewnątrz nasypu natrafiono na resztki murów z cegły i kamienia.I właśnie to miejsce jest wymienianym w dokumentach zamkiem "castrum Surdęga".Właśnie o nim wspomina Bartosz Paprocki w roku 1584 pisząc w swym herbarzu:
"...Mojkowice w ziemi sieradzkiej, w powiecie piotrkowskim, przy których jest zamek niedaleko nad rzeką Pilicą stary, murowany, rzeczony Surdęga, już spustoszały...".
Jeśli pod koniec XVI wieku zameczek był opustoszały jak twierdzi Paprocki to w czasie późniejszym był zamieszkany ponownie ponieważ zaznaczony jest na szwedzkiej mapie z roku 1702 roku jako "Maikowitzer Hof".Ze względu jednak na stan zniszczenia trudno jest określić jego dokładny wygląd.Niektórzy badacze przypuszczają ,ze może wyglądał jak dwór obronny w Bąkowej Górze.
Niewątpliwie o obronnym charakterze obu budowli świadczy ich położenie na trudno dostępnych podmokłych nad rzecznych terenach.
Trzecim najlepiej zachowanym obiektem w Majkowicach jest zameczek z XVI wieku ktory widzimy przy wjezdzie do wsi.Jego budowniczymi byli kolejni właściciele Majkowic pochodzący z rodu Majkowskich.Zameczek ten zalicza się do "dworów murowanych".Jedna z historyczek pani Puget wyraziła swoje zdanie pisząc o nim :
"....że jest przejawem tęsknoty średniozamożnego szlachcica do posiadania prawdziwego zamku"
Nie przejawiał więc ten dwór większej wartości obronnej:
"Rodowa siedziba Majkowskich zbudowana została na nieregularnym planie, charakteryzującym się nietypowym, dość skomplikowanym kształtem. Zameczek składał się z domu mieszkalnego o wymiarach około 15,5 na 13,5 metra, do którego od północy i wschodu dostawiono dwa ryzality. Ryzalit wschodni pełnił rolę przejazdu bramnego oraz prawdopodobnie zamkowej kaplicy, a w budynku północnym mieściła się klatka schodowa. Od północnego zachodu do domu mieszkalnego dobudowano, najlepiej dzisiaj zachowaną, okrągłą basztę, która na wysokości pierwszego piętra przyjmuje plan ośmioboku, a u zwieńczenia jest kwadratowa. Zaopatrzona w strzelnice kluczowe, na pierwszy rzut oka sugeruje militarny charakter, w rzeczywistości jednak elementy te miały przede wszystkim pełnić funkcję dekoracyjną.Wprawdzie "zamek" nawiązywał formą do budowli typu obronnego, ale jego budowniczowie przywiązywali niewątpliwie większą wagę do wygody niż do bezpieczeństwa mieszkańców. Te same względy zadecydowały również o wyborze miejsca pod budowę obiektu - na skraju doliny zalewowej, a nie wśród mokradeł na jej dnie, jak w przypadku obronnych siedzib średniowiecznych
Dwór zamieszkały był do połowy XVII wieku.Do dziś zachowały się jego malownicze ruiny w postaci baszty, fragmenty ścian nośnych i niewielka, odgruzowana piwnica. A nad nimi króluje bocianie gniazdo.Ruiny są terenem prywatnym i jego zwiedzanie lepiej uzgodnić z właścicielami.
W Majkowicach zachował się też piękny drzewostan w skład którego wchodzą min.:kilkanaście starych dębów z których największy liczy sobie prawie 250 lat i ma ponad 5 metrów średnicy oraz stara lipa o obwodzie ok 350 cm.
To właśnie z czasów kiedy panami w Majkowicach był ród Nagodziców-Jelitczyków pochodzą dwa obiekty,które do dziś zachowały się w śladowych reliktach.Na łakach miedzy rzeką Pilicą a wioską napotykamy więc kopiec ziemny ,który jest pozostałością siedziby rycerskiej która miała prawdopodobnie formę drewnianej wieży,która otoczona była wałem ziemnym i fosą.Fortalicję tą zbudowano w XIII wieku i zamieszkiwana była do polowy wieku XIV.Wtedy to w odległości około 800 m na północny wschód od tego grodziska zbudowano nową murowaną siedzibę która dość dobrze widoczna była jeszcze przed II wojna światową,jednak wzgórek wraz z resztkami murowanej wieży został w 1944 roku zniwelowany przez Niemców,którzy umacniali linie rzeki Pilicy.Dziś widać jedynie w tym miejscu niski nasyp na planie prostokąta z widocznymi zarysami fundamentów budowli. Wewnątrz nasypu natrafiono na resztki murów z cegły i kamienia.I właśnie to miejsce jest wymienianym w dokumentach zamkiem "castrum Surdęga".Właśnie o nim wspomina Bartosz Paprocki w roku 1584 pisząc w swym herbarzu:
"...Mojkowice w ziemi sieradzkiej, w powiecie piotrkowskim, przy których jest zamek niedaleko nad rzeką Pilicą stary, murowany, rzeczony Surdęga, już spustoszały...".
Jeśli pod koniec XVI wieku zameczek był opustoszały jak twierdzi Paprocki to w czasie późniejszym był zamieszkany ponownie ponieważ zaznaczony jest na szwedzkiej mapie z roku 1702 roku jako "Maikowitzer Hof".Ze względu jednak na stan zniszczenia trudno jest określić jego dokładny wygląd.Niektórzy badacze przypuszczają ,ze może wyglądał jak dwór obronny w Bąkowej Górze.
Niewątpliwie o obronnym charakterze obu budowli świadczy ich położenie na trudno dostępnych podmokłych nad rzecznych terenach.
Trzecim najlepiej zachowanym obiektem w Majkowicach jest zameczek z XVI wieku ktory widzimy przy wjezdzie do wsi.Jego budowniczymi byli kolejni właściciele Majkowic pochodzący z rodu Majkowskich.Zameczek ten zalicza się do "dworów murowanych".Jedna z historyczek pani Puget wyraziła swoje zdanie pisząc o nim :
"....że jest przejawem tęsknoty średniozamożnego szlachcica do posiadania prawdziwego zamku"
Nie przejawiał więc ten dwór większej wartości obronnej:
"Rodowa siedziba Majkowskich zbudowana została na nieregularnym planie, charakteryzującym się nietypowym, dość skomplikowanym kształtem. Zameczek składał się z domu mieszkalnego o wymiarach około 15,5 na 13,5 metra, do którego od północy i wschodu dostawiono dwa ryzality. Ryzalit wschodni pełnił rolę przejazdu bramnego oraz prawdopodobnie zamkowej kaplicy, a w budynku północnym mieściła się klatka schodowa. Od północnego zachodu do domu mieszkalnego dobudowano, najlepiej dzisiaj zachowaną, okrągłą basztę, która na wysokości pierwszego piętra przyjmuje plan ośmioboku, a u zwieńczenia jest kwadratowa. Zaopatrzona w strzelnice kluczowe, na pierwszy rzut oka sugeruje militarny charakter, w rzeczywistości jednak elementy te miały przede wszystkim pełnić funkcję dekoracyjną.Wprawdzie "zamek" nawiązywał formą do budowli typu obronnego, ale jego budowniczowie przywiązywali niewątpliwie większą wagę do wygody niż do bezpieczeństwa mieszkańców. Te same względy zadecydowały również o wyborze miejsca pod budowę obiektu - na skraju doliny zalewowej, a nie wśród mokradeł na jej dnie, jak w przypadku obronnych siedzib średniowiecznych
Dwór zamieszkały był do połowy XVII wieku.Do dziś zachowały się jego malownicze ruiny w postaci baszty, fragmenty ścian nośnych i niewielka, odgruzowana piwnica. A nad nimi króluje bocianie gniazdo.Ruiny są terenem prywatnym i jego zwiedzanie lepiej uzgodnić z właścicielami.
W Majkowicach zachował się też piękny drzewostan w skład którego wchodzą min.:kilkanaście starych dębów z których największy liczy sobie prawie 250 lat i ma ponad 5 metrów średnicy oraz stara lipa o obwodzie ok 350 cm.