Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
RADOSZEWSKI Bogusław
22.08.2011 21:54
BOGUSŁAW RADOSZEWSKI
Bp łucki w latach 1633 – 1638
Bogusław Radoszewski (Boksa-Radoszewski) urodził się około roku 1577 jako syn Jerzego († 1614), późniejszego (od r. 1580) podkomorzego wieluńskiego, i Zofii z Mogilnickich – wdowy po zmarłym w r. 1568 sekretarzu królewskim Trajanie Provana, szlachcicu piemonckim i wyznawcy kalwinizmu. Miał późniejszy biskup rodzonego brata Marka († 1641), w przyszłości dworzanina królewskiego, podkomorzego i kasztelana wieluńskiego, oraz pochodzące z pierwszego małżeństwa matki przyrodnie rodzeństwo: Abrahama (zmarłego w r. 1602 kawalera maltańskiego), Barbarę, Annę i Elżbietę Provanów. Z tych Barbara wydana została za żupnika krakowskiego Mikołaja Korycińskiego († 1615), którego syn Krzysztof Piotr († 1636) zasłynął jako fundator klasztoru franciszkanów-obserwantów (bernardynów) w Alwernii pod Krakowem, wnuk Stefan († 1658) został kanclerzem wielkim koronnym, a prawnuk Piotr Mikołaj († 1680), prepozyt generalny bożogrobców w Miechowie, zmarł jako biskup nominat chełmiński. Dalszy kuzyn tegoż, Wojciech Koryciński († 1677), był kolejno ordynariuszem kamienieckim (1667) i metropolitą lwowskim obrządku łacińskiego (1670). Z kolei sam ród Radoszewskich (herbu Oksza), związany historycznie z ziemią wieluńską, wydał – obok Bogusława – jednego jeszcze biskupa, sufragana krakowskiego (ale rezydującego w Sandomierzu) Wojciecha Józefa († 1796), zmarłego i pochowanego w Klimontowie.
Bogusław Radoszewski kształcił się wespół z bratem Markiem wpierw w kolegium jezuickim w Kaliszu (1593), a od r. 1598 na uniwersytecie we Frankfurcie nad Odrą. Z końcem roku 1599 lub początkiem 1600 już sam wyruszył na dalsze studia do Padwy, na tamtejszy uniwersytet, Jakiś czas przebywał również we Francji, po czym powrócił do kraju, gdzie trafił na dwór Zygmunta III Wazy i zaliczony został w poczet sekretarzy królewskich. Święcenia kapłańskie przyjął w Krakowie w r. 1607 i w tymże też roku uzyskał z prezenty monarchy prepozyturę w kapitule kolegiackiej w Kaliszu. Zrezygnował z niej już w rok później, by móc z kolei objąć nadaną mu przez Zygmunta III godność opata benedyktyńskiego konwentu Krzyża Św. na Łysej Górze (1608). Nie chcąc pozostawać w wszakże tylko komendatariuszem, złożył w zakonie św. Benedykta profesję i przyjął benedykcję opacką. Jego rządy zapisały się też korzystnie w dziejach opactwa świętokrzyskiego. Ubogacił on wystrój kościoła klasztornego, w którym m.in. wystawił nowe ołtarze, sprawił też relikwiarz ze złota na posiadaną przez łysogórskich benedyktynów cząstkę Krzyża św. W późniejszych latach wystarał się również o zatwierdzenie wszystkich przywilejów uzyskanych w ciągu wieków przez konwent na Łysej Górze (1627).
W ostatnich miesiącach roku 1618 król Zygmunt III Waza powołał Bogusława Radoszewskiego na wakującą po śmierci Krzysztofa Kaźmierskiego (Kazimierskiego) diecezję kijowską. Proces informacyjny kandydata przeprowadził w marcu 1619 r. nuncjusz Franciszek Diotallevi, w ślad za czym 17 VI t.r. nastąpiła prekonizacja, której udzielił papież Paweł V, zezwalając nominatowi na zachowanie godności opata świętokrzyskiego. Biskupem w Kijowie był Radoszewski przez lat czternaście (1619-1633). Zatroszczył się on o tutejsza katedrę, której budowę dokończył i powiększył jej uposażenie, jak też utworzył kolegium wikariuszy dla uświetnienia służby Bożej w tej świątyni. Do stolicy diecezji sprowadził jezuitów (1620) i franciszkanów-obserwantów (bernardynów) (1624), w obu tych przypadkach zapewniając swym fundacjom należyte zabezpieczenie materialne. Pierwsza z nich została już wszakże w r. 1623 przeniesiona do Chwastowa, natomiast konwent bernardyński przetrwał do roku 1648, kiedy to uległ zniszczeniu podczas powstania Chmielnickiego i już później nie zaistniała możliwość jego odnowienia (Kijów znalazł się w granicach państwa Romanowów). Wydatnie pomnożył biskup Radoszewski liczbę parafii w diecezji kijowskiej, która wciąż posiadała na wpoły misyjny charakter. Po śmierci Achacego Grochowskiego uzyskał Bogusław Radoszewski już w styczniu 1633 od nowoobranego i jeszcze nie koronowanego króla Władysława IV przeniesienie z Kijowa do Łucka. Papież Urban VIII wyraził zgodę na tę translację 6 VI 1633, nie zezwalając jednak nowemu pasterzowi diecezji łuckiej na dalsze zachowanie godności opata świętokrzyskiego, którą wówczas złożył. W powierzonej sobie diecezji pasterzował Radoszewski przez pięć lat (u samego początku rządów, w r. 1633, wydał list pasterski). W Łucku, podobnie jak poprzednio w Kijowie, dał się poznać jako gorliwy protagonista Kościoła unickiego, przychylnie odnosząc się do rozwoju jego struktur, czym zaskarbił sobie wdzięczność metropolity kijowskiego Józefa Welamina Rutskiego. Przyczynił się do powstania słynnego później sanktuarium w Kodniu, dla którego ofiarował liczne relikwie. Przez papieża Urbana VIII obarczony został w r. 1635 (list apostolski “Insignibus adeo” z 15 XI t.r.) zadaniem czuwania nad przebiegiem powtórnego procesu beatyfikacyjnego zabitego w r. 1623 arcybiskupa unickiego Jozafata Kuncewicza, który chwały ołtarzy dostąpił (z tytułem błogosławionego) w cztery lata po śmierci Bogusława Radoszewskiego.
Zmarł tenże pasterz diecezji łuckiej w pierwszych miesiącach roku 1638 (przed 19 IV) w Janowie Podlaskim, pochowany został jednak w kościele benedyktyńskim pw. Krzyża Św. na Łysej Górze, gdzie – jeszcze jako tamtejszy opat – przygotował sobie grobowiec. Wedle opinii przytoczonej przez żyjącego w kilka dziesięcioleci później jezuickiego historyka o. Kacpra Niesieckiego, “był [to] biskup pobożny, karności w duchowieństwie przestrzegający, [wszakże] na Żydów przyostrzejszy”.
Krzysztof Rafał Prokop
[Krzysztof Rafał Prokop, „Sylwetki biskupów łuckich”, Biały Dunajec – Ostróg 2001, s. 91-94.]
[„Wołanie z Wołynia” nr 2 (99) z marca-kwietnia 2011 r., s. 46-48.]
Bp łucki w latach 1633 – 1638
Bogusław Radoszewski (Boksa-Radoszewski) urodził się około roku 1577 jako syn Jerzego († 1614), późniejszego (od r. 1580) podkomorzego wieluńskiego, i Zofii z Mogilnickich – wdowy po zmarłym w r. 1568 sekretarzu królewskim Trajanie Provana, szlachcicu piemonckim i wyznawcy kalwinizmu. Miał późniejszy biskup rodzonego brata Marka († 1641), w przyszłości dworzanina królewskiego, podkomorzego i kasztelana wieluńskiego, oraz pochodzące z pierwszego małżeństwa matki przyrodnie rodzeństwo: Abrahama (zmarłego w r. 1602 kawalera maltańskiego), Barbarę, Annę i Elżbietę Provanów. Z tych Barbara wydana została za żupnika krakowskiego Mikołaja Korycińskiego († 1615), którego syn Krzysztof Piotr († 1636) zasłynął jako fundator klasztoru franciszkanów-obserwantów (bernardynów) w Alwernii pod Krakowem, wnuk Stefan († 1658) został kanclerzem wielkim koronnym, a prawnuk Piotr Mikołaj († 1680), prepozyt generalny bożogrobców w Miechowie, zmarł jako biskup nominat chełmiński. Dalszy kuzyn tegoż, Wojciech Koryciński († 1677), był kolejno ordynariuszem kamienieckim (1667) i metropolitą lwowskim obrządku łacińskiego (1670). Z kolei sam ród Radoszewskich (herbu Oksza), związany historycznie z ziemią wieluńską, wydał – obok Bogusława – jednego jeszcze biskupa, sufragana krakowskiego (ale rezydującego w Sandomierzu) Wojciecha Józefa († 1796), zmarłego i pochowanego w Klimontowie.
Bogusław Radoszewski kształcił się wespół z bratem Markiem wpierw w kolegium jezuickim w Kaliszu (1593), a od r. 1598 na uniwersytecie we Frankfurcie nad Odrą. Z końcem roku 1599 lub początkiem 1600 już sam wyruszył na dalsze studia do Padwy, na tamtejszy uniwersytet, Jakiś czas przebywał również we Francji, po czym powrócił do kraju, gdzie trafił na dwór Zygmunta III Wazy i zaliczony został w poczet sekretarzy królewskich. Święcenia kapłańskie przyjął w Krakowie w r. 1607 i w tymże też roku uzyskał z prezenty monarchy prepozyturę w kapitule kolegiackiej w Kaliszu. Zrezygnował z niej już w rok później, by móc z kolei objąć nadaną mu przez Zygmunta III godność opata benedyktyńskiego konwentu Krzyża Św. na Łysej Górze (1608). Nie chcąc pozostawać w wszakże tylko komendatariuszem, złożył w zakonie św. Benedykta profesję i przyjął benedykcję opacką. Jego rządy zapisały się też korzystnie w dziejach opactwa świętokrzyskiego. Ubogacił on wystrój kościoła klasztornego, w którym m.in. wystawił nowe ołtarze, sprawił też relikwiarz ze złota na posiadaną przez łysogórskich benedyktynów cząstkę Krzyża św. W późniejszych latach wystarał się również o zatwierdzenie wszystkich przywilejów uzyskanych w ciągu wieków przez konwent na Łysej Górze (1627).
W ostatnich miesiącach roku 1618 król Zygmunt III Waza powołał Bogusława Radoszewskiego na wakującą po śmierci Krzysztofa Kaźmierskiego (Kazimierskiego) diecezję kijowską. Proces informacyjny kandydata przeprowadził w marcu 1619 r. nuncjusz Franciszek Diotallevi, w ślad za czym 17 VI t.r. nastąpiła prekonizacja, której udzielił papież Paweł V, zezwalając nominatowi na zachowanie godności opata świętokrzyskiego. Biskupem w Kijowie był Radoszewski przez lat czternaście (1619-1633). Zatroszczył się on o tutejsza katedrę, której budowę dokończył i powiększył jej uposażenie, jak też utworzył kolegium wikariuszy dla uświetnienia służby Bożej w tej świątyni. Do stolicy diecezji sprowadził jezuitów (1620) i franciszkanów-obserwantów (bernardynów) (1624), w obu tych przypadkach zapewniając swym fundacjom należyte zabezpieczenie materialne. Pierwsza z nich została już wszakże w r. 1623 przeniesiona do Chwastowa, natomiast konwent bernardyński przetrwał do roku 1648, kiedy to uległ zniszczeniu podczas powstania Chmielnickiego i już później nie zaistniała możliwość jego odnowienia (Kijów znalazł się w granicach państwa Romanowów). Wydatnie pomnożył biskup Radoszewski liczbę parafii w diecezji kijowskiej, która wciąż posiadała na wpoły misyjny charakter. Po śmierci Achacego Grochowskiego uzyskał Bogusław Radoszewski już w styczniu 1633 od nowoobranego i jeszcze nie koronowanego króla Władysława IV przeniesienie z Kijowa do Łucka. Papież Urban VIII wyraził zgodę na tę translację 6 VI 1633, nie zezwalając jednak nowemu pasterzowi diecezji łuckiej na dalsze zachowanie godności opata świętokrzyskiego, którą wówczas złożył. W powierzonej sobie diecezji pasterzował Radoszewski przez pięć lat (u samego początku rządów, w r. 1633, wydał list pasterski). W Łucku, podobnie jak poprzednio w Kijowie, dał się poznać jako gorliwy protagonista Kościoła unickiego, przychylnie odnosząc się do rozwoju jego struktur, czym zaskarbił sobie wdzięczność metropolity kijowskiego Józefa Welamina Rutskiego. Przyczynił się do powstania słynnego później sanktuarium w Kodniu, dla którego ofiarował liczne relikwie. Przez papieża Urbana VIII obarczony został w r. 1635 (list apostolski “Insignibus adeo” z 15 XI t.r.) zadaniem czuwania nad przebiegiem powtórnego procesu beatyfikacyjnego zabitego w r. 1623 arcybiskupa unickiego Jozafata Kuncewicza, który chwały ołtarzy dostąpił (z tytułem błogosławionego) w cztery lata po śmierci Bogusława Radoszewskiego.
Zmarł tenże pasterz diecezji łuckiej w pierwszych miesiącach roku 1638 (przed 19 IV) w Janowie Podlaskim, pochowany został jednak w kościele benedyktyńskim pw. Krzyża Św. na Łysej Górze, gdzie – jeszcze jako tamtejszy opat – przygotował sobie grobowiec. Wedle opinii przytoczonej przez żyjącego w kilka dziesięcioleci później jezuickiego historyka o. Kacpra Niesieckiego, “był [to] biskup pobożny, karności w duchowieństwie przestrzegający, [wszakże] na Żydów przyostrzejszy”.
Krzysztof Rafał Prokop
[Krzysztof Rafał Prokop, „Sylwetki biskupów łuckich”, Biały Dunajec – Ostróg 2001, s. 91-94.]
[„Wołanie z Wołynia” nr 2 (99) z marca-kwietnia 2011 r., s. 46-48.]