Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Szumlański Józef (Jan) (1643 - 1708)
26.01.2012 20:52
Jan Szumlański z Szumlan, przybrał imię zakonne Józef, ur. 1643 zm.1708, syn. Stanisława (Esutachego) i Anny Hoszowskiej, 1668 odbywał nowicjat w klasztorze krechowskim, biskup lwowski, halicki i kamieniecki, metropolita kijowski, administrator, archimandryta pieczarski, tam "in bellicis, quam in publicts expeditionibus et functionibus praestitis multoties sat superque insignis" mówi o nim pewny list Jana III. Króla. Gorliwie zabiegał za Unią.
Jan acz młody, liczył bowiem dopiero lal 22 (gdy szlachta chciała go obwołać biskupem), dał się poznać światu z czynów waleczności; w wyprawach wojennych bowiem był zawsze przy boku ojca swego, nadto zalecał się łagodnością charakteru i niezwykłym rozsądkiem. Młodzieniec żołnierz uległ powszechnemu życzeniu tem bardziej, że szlachta wkrótce wyrobiła dlań u króla Jana Kazimierza przywilej nominacyi na biskupstwo Lwowskie wakujące po Atanazym Żoliborskim. Podług przepisów kanonicznych przyjąwszy sukienkę zakonu Ś. Bazylego pod imieniem Józefa, w klasztorze Krechowskim odbył rok nowicjatu, poczym wyświęcony na biskupa, śród wielu trudności objął rządy swej diecezji. Osobiste przymioty, ujmująca po stać i gruntowne zdanie i biegłość w sztuce wojennej, zniewoliły króla Jana III tak dalece ku niemu, że go podczas swego bawienia w Żółkwi rad widział u siebie, uczyniwszy go nadto stróżem swego sumienia, a później nieodstępnym towarzyszem w wojnie z nieprzyjaciółmi chrzesciaństwa. W wyprawie Tureckiej biskup ruski stojący przy boku króla polskiego, zimną krwią spoglądał nieraz na ziejące ogniem paszcze tureckie i zasłaniał go swemi piersiami powtarzając zawsze hasło: Pro fide, lege et Rege dulce est mori. Jakoż pod Żurawnem, Wiedniem i Parkanami, prawie cudem uszedł oczywistej śmierci. Pod Wiedniem mianowicie ugodzony kulą karabinową w lewe ramię, niechciał ustąpić z placu, dopóki niezobaczy rozstrzygnięcia bitwy. Jan Sobieski przekonany o błogich zamiarach biskupa (zjednoczenia Rusi z kościołem), mianował go administratorem metropolii Kijowskiej, poczem tenże po spisanej już poprzód deklaracyi uczynił swojem i kleru swego imieniem wyznanie wiary i jedności z kościołem rzymskim (roku 1681 i 1700), uzyskawszy nato potwierdzenie królewskie 22 punktów tyczących się przywilejów i wolności Rusinów. Gorliwy i niespracowany zawsze w winnicy Pańskiej, zajmował się nadto biskup podniesieniem godności duchowieństwa swego, przestrzegał bowiem przepisy przez się wydane tak zakonnikom jako tez i księżom świeckim, by je podnieść z zastarzałych przesądów i prostoty, a tem samem uzacnić stan duchowny, zalecając oraz, by synów swoich prócz ruszczyzny, po polsku i po łacinie uczyć dawali. Nierównie i w gronie obywateli odznaczał się powagą i rozsądkiem, niezapominając przytem wspierać uciśnione ubóstwo i kształcić przy swoim boku młodzież szlachecką. Wśród tych zajęć nieustawał i w pomnażaniu chwały Bożej: budował monastery nowe, a stare odnawiał i uposażał, do Żółkwi i Hoszowa wprowadził XX. Bazylianów, a wszystkim innym klasztorom tego zakonu legował znaczne fundusze. Przeżywszy lat 40 na biskupstwie, zakończył bieg życia r. 1708.
Genealogia Szumlańskich
Jan acz młody, liczył bowiem dopiero lal 22 (gdy szlachta chciała go obwołać biskupem), dał się poznać światu z czynów waleczności; w wyprawach wojennych bowiem był zawsze przy boku ojca swego, nadto zalecał się łagodnością charakteru i niezwykłym rozsądkiem. Młodzieniec żołnierz uległ powszechnemu życzeniu tem bardziej, że szlachta wkrótce wyrobiła dlań u króla Jana Kazimierza przywilej nominacyi na biskupstwo Lwowskie wakujące po Atanazym Żoliborskim. Podług przepisów kanonicznych przyjąwszy sukienkę zakonu Ś. Bazylego pod imieniem Józefa, w klasztorze Krechowskim odbył rok nowicjatu, poczym wyświęcony na biskupa, śród wielu trudności objął rządy swej diecezji. Osobiste przymioty, ujmująca po stać i gruntowne zdanie i biegłość w sztuce wojennej, zniewoliły króla Jana III tak dalece ku niemu, że go podczas swego bawienia w Żółkwi rad widział u siebie, uczyniwszy go nadto stróżem swego sumienia, a później nieodstępnym towarzyszem w wojnie z nieprzyjaciółmi chrzesciaństwa. W wyprawie Tureckiej biskup ruski stojący przy boku króla polskiego, zimną krwią spoglądał nieraz na ziejące ogniem paszcze tureckie i zasłaniał go swemi piersiami powtarzając zawsze hasło: Pro fide, lege et Rege dulce est mori. Jakoż pod Żurawnem, Wiedniem i Parkanami, prawie cudem uszedł oczywistej śmierci. Pod Wiedniem mianowicie ugodzony kulą karabinową w lewe ramię, niechciał ustąpić z placu, dopóki niezobaczy rozstrzygnięcia bitwy. Jan Sobieski przekonany o błogich zamiarach biskupa (zjednoczenia Rusi z kościołem), mianował go administratorem metropolii Kijowskiej, poczem tenże po spisanej już poprzód deklaracyi uczynił swojem i kleru swego imieniem wyznanie wiary i jedności z kościołem rzymskim (roku 1681 i 1700), uzyskawszy nato potwierdzenie królewskie 22 punktów tyczących się przywilejów i wolności Rusinów. Gorliwy i niespracowany zawsze w winnicy Pańskiej, zajmował się nadto biskup podniesieniem godności duchowieństwa swego, przestrzegał bowiem przepisy przez się wydane tak zakonnikom jako tez i księżom świeckim, by je podnieść z zastarzałych przesądów i prostoty, a tem samem uzacnić stan duchowny, zalecając oraz, by synów swoich prócz ruszczyzny, po polsku i po łacinie uczyć dawali. Nierównie i w gronie obywateli odznaczał się powagą i rozsądkiem, niezapominając przytem wspierać uciśnione ubóstwo i kształcić przy swoim boku młodzież szlachecką. Wśród tych zajęć nieustawał i w pomnażaniu chwały Bożej: budował monastery nowe, a stare odnawiał i uposażał, do Żółkwi i Hoszowa wprowadził XX. Bazylianów, a wszystkim innym klasztorom tego zakonu legował znaczne fundusze. Przeżywszy lat 40 na biskupstwie, zakończył bieg życia r. 1708.
Bibliografia
Konarski
Nies., SGKP, PSB, Bork, Bon, Kos
Stupnicki
Genealogia Szumlańskich