Najpierw słów kilka o
Chronowie i
Uszwi. Poniżej zamieszczam wpisy ze
Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskichodnośnie Chronowa vol. 1 (1880 rok) s. 645;
odnośnie Uszwi vol. 12 (1892 rok) s. 854Starałem się zachować oryginalny zapis, jednak niekiedy, dla zwiększenia czytelności tekstu, dokonałem zmian.
Chronów z Borowną i Łopuszną - wieś, powiat bocheński, o 4 kilometry od Wiśnicza, 1212 morg. rozl., w tem 801 m. roli ornej, 115 domów, 770 mieszk., parafia katol. dek. brzeskiego w miejscu, wiernych 897. Kościół paraf. pod wezwaniem św. Ducha, nie wiadomo kiedy wybudowany, lecz istniał już w r. 1546;
od 1546 do 1784 filialny starowiśnicki, ma akta od r. 1782; szkoła ludowa 3-klasowa, położenie pagórkowate, gleba żytnia, niezbyt urodzajna.
Uszew z Zawadą - wieś, powiat brzeski, nad Uszwicą (dopływ Wisły), w okolicy pagórkowatej, urozmaiconej lasami bukowemi. Gleba jest żytnia, średnio urodzajna. Wieś należąca dawniej do biskupów krakowskich jest zamożną i dobrze zabudowaną; posiada parafię rzymsko-katolicką i szkołę 3-klasową, kościół murowany,
z wieżą, zbudowany w miejsce spalonego w 1806 roku. Rok założenia parafii niewiadomy, była jednak za Długosza (L. B., II, 276) i miała kościół drewniany p. t. WW. ŚŚ. Parafia należy do dekanatu brzeskiego. Wraz z obszarem dworskim kameralnym ma wieś 288 domów i 1577 mieszkańców; 1541 rz.-kat. i 36 izrael. Pos. więk. wynosi 228 mr. roli, 27 mr. łąk, 1512 sąż. ogr., 3 mr. past. 244 mr. lasu i 1 mr. 378 sąż. parcel budowlanych; pos. mn. ma 1092 roli, 216 łąk i ogrodów, 50 pastwisk
i 94 mr. lasu. Za Długosza było tu 18 łan. km., w r. 1581 zaś 14 łan km., 11 zagr. z rolą, 1 kom. z bydł., 5 kom. bez bydła, 1 rzemieślnik i karczmarz na półłanku. Przez wieś prowadzi gościniec z Brzeska do Tymowy. Najbliższa stacya poczt. i tel. jest w zakładach fabrycznych Goetza w Okocimiu (3,7 klm.). Wólka Zawada leży
na płd. Graniczy na płn. z Porębą Spytkowską, na płd. z Gnojnikiem i Zawadą Wielką, na zach. z Chronowem a na wschód przez lasy z Dołami i Łomowem.
Oto kolejne wpisy dotyczące historii Chronowa i kościoła parafialnego. Pochodzą ze strony http://www.chronow.katolicki.eu/historia.html
1232 - Prawdopodobny rok wybudowania pierwszego drewnianego kościoła (raczej kaplicy grodowej Gryfitów).
1326 - Najstarszy znany zapis wymieniający parafię odnaleziony w spisie dziesięciny papieskiej.
1375 - Budowa pierwszego kościoła parafialnego w Chronowie.
1398 - Najstarsza notatka o istnieniu kościoła i parafii w Chronowie odnaleziona w zapisach sądu ziemskiego krakowskiego.
1465 - Pierwsza pisemna notatka o szkole parafialnej w Chronowie.
1520 - Prawdopodobny okres datowania obrazów kościelnych.
1529 - Notatka o uposażeniu plebana: "dziesięcina snopowa wartości 10 grzywien z całego Chronowa oraz kopa groszy od 7 zagrodników z Borównej".
1539 - Biskup Piotr Gamrat wyniósł probostwo w Starym Wiśniczu do godności prepozytury i erygował przy niej kolegium mansjonarzy.
1545 - Piotr Kmita z Wiśnicza zakupił cząstki ziemi w Chronowie i Łopusznej.
1546 - 15 grudnia Biskup Samuel Maciejowski wcielił parafię jako wikarię wieczystą do parafii w Starym Wiśniczu. Kościół w Chronowie otrzymał status kościoła filialnego lub kapelanii. Patronat nad kościołem przejął Piotr Kmita z Wiśnicza. Stan ten trwał do 1784 roku.
W drugiej połowie XVIII w. w pożarze plebanii Starego Wiśnicza spłonęły też wszystkie księgi metrykalne Chronowa.1562 - Założenie zakamuflowanego zboru ariańskiego przez część szlachty zagrodowej i chłopów. Kościół pozostał w rękach katolików.
1570 - Źródła kościelne zanotowały informację o trzech szlachcicach chronowskich, którzy byli szczególnie aktywnymi propagatorami arianizmu.
1585 - Łopuszna należąca do parafii Gnojnik, z powodu utraty kościoła zajętego przez arian, przyłącza się do Chronowa. W 1596 roku, informuje o tym wizytator Biskupa Jerzego Radziwiłła.
1596 - Z akt powizytacyjnych archidiakona Krzysztofa Kazimierskiego i przekazu Jana Długosza dotyczących uposażenia kościoła i parafii w Chronowie wynika, że kościół posiadał łan ziemi, na który składały się trzy pola: Grondy, Farzyna i Stronie. W Grondach koło potoku stała plebania otoczona ogrodem, a opodal niej były dwa stawy rybne i młyn. Poza tym pleban otrzymywał dziesięcinę snopową od łanów ziemiańskich i zagrodników z Chronowa oraz od łanów ziemiańskich i jednego kmiecia z części Borównej.
1638 - Założenie przy kościele bractwa Świętego Ducha, którego zadaniem miało być wyplenienie "błędów ariańskiej herezji.
1639 - Ufundowanie przy kościele przytułku dla kalek, starców i ubogich. Fundatorem i dobroczyńcą przytułku był sekretarz królewski, Jan Chronowski, który w testamencie z dnia 18 lutego legował na przytułek kwotę 2 tysiące florenów, zabezpieczoną na dobrach w Chronowie i Borównej.
1668 - Sukcesor Jana Chronowskiego Jan Kazimierz Chronowski potwierdził zapis testamentalny Jana Chronowskiego,.
1685 - Proboszcz starowiśnicki i kapelan chronowski, ks. Paweł Dudzicki podjął trud budowy nowego kościółka w miejscu starego, który uległ naturalnemu zniszczeniu. Kościół wzniesiono w okresie od 7 maja do 8 września.
1687 - Konsekracja nowej (stojącej do dziś) świątyni przez biskupa Mikołaja Oborskiego.
1772 - Pierwszy rozbiór Polski, Chronów pod zaborem monarchii austriackiej.
1773 - Odnowienie aktu przynależności parafii chronowskiej i kościoła do prepozytury w Starym Wiśniczu. Skasowano prepozyturę starowiśnicką i klasztor karmelitów.
1784 -
]Na plebani osiedli na stałe komendarze, którzy pełnili funkcje proboszczów. Pierwszym z nich był ks. Andrzej Cervus, który założył nowe księgi metrykalne dla Chronowa, Łopusznej i części Borównej.1786 - Utworzono nową diecezję tarnowską, którą usankcjonował papież Pius VI bullą z 13 marca. W ramach diecezji utworzono nowy dekanat brzeski, któremu został podporządkowany kościół w Chronowie.
1817 - Szkółka parafialna przestaje istnieć, a w budynku szkolnym zamieszkał organista, który w posługach kościelnych zastąpił nauczyciela.
1826 - Diecezję tarnowską ostatecznie zatwierdził papież Leon XII bullą z dnia 23 kwietnia.
1827 - Biskup tarnowski Grzegorz Tomasz Ziegler utworzył w Chronowie niezależną kapelanię.
1828 - Potoccy oficjalnie zrezygnowali z patronatu nad kościołem.
1857 - 18 lutego biskup tarnowski Józef Alojzy Pukaiski przywrócił kościołowi pełne prawa parafialne. Pierwszym proboszczem restytuowanej parafii został ks. Augustyn Nowicki.
1858 - Najbogatsza właścicielka części Chronowa Marianna Jastrzębska przejęła patronat nad kościołem.
1867 - Do organistówki dobudowano z inicjatywy ks. Józefa Rosnera oddzielną izbę szkolną, która służyła dzieciom do 1902 roku.
1868 - Ks. Józef Rosner generalnie odnowił wnętrza kościoła. Ściany świątyni zostały pokryte polichromią przez malarza Ferdynanda Tarczałowicza z Bochni.
1872 - Ks. Józef Oświęcimski dobudował nową kruchtę od strony południowej oraz poszerzył przyziemie wieży i wygospodarował w niej dwie komórki na sprzęt kościelny.
1873 - Wybudowano poza placem przykościelnym nad potokiem nową, drewnianą kapliczkę św. Jana Nepomucena, patrona dróg i mostów.
1876 - Powstała najstarsza obecnie figura przydrożna umiejscowiona przy drodze spod dawnego Białego Dworu do Studzionek i Gnojnika (ufundowana przypuszczalnie przez Wacława Saliera).
1878 - Ufundowanie murowanej kapliczki na placu przykościelnym przez Andrzeja Kozickiego, który później spoczął w jej podziemiu.
1880 - Ks. Władysław Smołucha wybudował nowe mieszkanie dla organisty, gdyż organistówka chyliła się ku upadkowi.
1883 - Ks. Władysław Smołucha z Mszany Dolnej sprowadził nowe organy.
1891 - Ks. Franciszek Romański otoczył kościół ogrodzeniem.
1898 - Ufundowanie przez Józefa Stachonia okazałej figury przy rozwidleniu dróg do Dębiny i pod kościół.
1905 -Wybudowanie od strony północnej na prawym brzegu Borowianki murowanej plebani krytej dachówką.
I jeszcze jeden wpis pochodzący z tej strony:
http://www.nw.com.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=815&Itemid=163
Chronów - Jedna z dwunastu miejscowości Gminy Nowy Wiśnicz
CHRONÓW położony jest we wschodniej części gminy, na uboczu, z dala od głównych szlaków komunikacyjnych. Zajmuje powierzchnię 7,18 km2. Teren zamieszkuje około 550 mieszańców w prawie 190 domach, rozrzuconych po przysiółkach wsi. Na temat powstania nazwy wsi istnieją trzy hipotezy. Według jednej z nich nazwa Chronów pochodzi od imienia pierwszego znaczącego osadnika z IX lub X wieku, który zwał się Chron. Miejscowa tradycja wskazuje słowo "chronienie" jako źródłosłów nazwy wsi. Jeden z przekazów ludowych mówi, że lasy dzisiejszego Chronowa były miejscem gdzie ludność chroniła się przed najazdem Tatarów. Według kolejnej hipotezy nazwa pochodzi od nazwiska braci Chronowskich, którzy prawdopodobnie byli założycielami wioski.
Nieznana jest dokładna data powstania miejscowości. Początek osadnictwa na tych terenach szacuje się na młodszą epokę kamienną. Intensywniejszy rozwój osadnictwa oraz większa jego stabilność nastąpił we wczesnym średniowieczu, w okresie gdy obszar ten wchodził w skład terytorium należącego do plemienia Wiślan. Proces zasiedlania jeszcze bardziej przybrał na sile w okresie formowania się państwa polskiego. Pod koniec XII wieku nastąpiła kolejna ekspansja osadnictwa na terenach Pogórza Wiśnickiego, w tym okresie ziemie te znalazły się w rękach rodu Gryfitów. Według informacji z zachowanych dokumentów historycznych Chronów powstał prawdopodobnie w XIII wieku, pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1286 roku. W krakowskich i czchowskich księgach sądowych na przestrzeni lat 1387-1420 odnotowano imiennie 86 mieszkańców a zarazem właścicieli niewielkich cząstek Chronowa. W 1398 roku powstał Chronów Nagórzni a rok później Chronów Dolny. Na przełomie XIV i XV wieku w miejscowości było już gwarno i rojno od drobnego rycerstwa, jednak Chronów był gniazdem rodowym przede wszystkim tej gałęzi Gryfitów, która później przyjęła nazwisko Chronowskich herbu „Gryf” i zawołania „Swoboda”.
W 1545 roku Piotr Kmita z Wiśnicza, marszałek wielki koronny i wojewoda krakowski, kupując ziemie na terenie Gnojnika zakupił również kilka działek w Chronowie i Łopusznej. Fakt ten poważnie zaważył na losach parafii chronowskiej, która już w następnym roku została włączona do parafii w Starym Wiśniczu, a kościół, nad którym patronat przejął Piotr Kmita otrzymał status kościoła filialnego. Od tego czasu aż do 1828 roku patronat nad kościołem w Chronowie nominalnie sprawowali właściciele Wiśnicza. Piotr Kmita zmarł bezpotomnie w 1553 roku. Pomiędzy spadkobiercami toczył się zacięty spór o podział majątku, w wyniku czego Chronów został sprzedany i około roku 1560 znalazł się w posiadaniu rodu Ocieskich. Zarówno Piotr Kmita jak i Ociescy a później Wielopolscy nigdy nie mieszkali na terenie Chronowa. Dobrami tymi zarządzali administratorzy lub dzierżawcy. W 1585 roku Gnojnik wraz z częściami w Chronowie i Łopusznej zakupił arianin Jan Przypkowski z Górnych Przytkowic, herbu Radwan. W rękach rodziny Przypkowskich, która odegrała poważną rolę w ruchu reformacyjnym jako propagatorzy i działacze ariańscy, część Chronowa i Łopusznej pozostawały przez ponad 40 lat.
Poważne zmiany rodowo-własnościowe w Chronowie odnotowuje rejestr poborowy z 1581 roku. W tym czasie wieś była podzielona pomiędzy 17 właścicieli, z których jedynie pięciu można uznać za Gryfów - Chronowskich, a pozostali to Prusowie lub Brochwiczowie. Wiek XVII spotęgował migrację Chronowskich, a zarazem ujawnił dążność do likwidacji szlachty zagrodowej, której miejsce powoli zaczęła zajmować silniejsza ekonomicznie szlachta cząstkowa. Podobne przemiany występowały nadal w ciągu XVIII wieku, a w ich rezultacie u progu XIX wieku w Chronowie pozostały trzy dworki szlacheckie, a w Łopusznej, będącej dziś tylko przysiółkiem Chronowa, dwa. Równocześnie z tymi zmianami wzrastała liczba ludności chłopskiej osiadającej na tych terenach.
W czerwcu 1773 roku Chronów wraz z całą okolicą znalazł się pod panowaniem austriackim, stając się maleńkim punktem, na mapie Galicji. Działania wojenne w okresie I wojny światowej na terenie Chronowa nie spowodowały większych zniszczeń. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku miejscowość znalazła się w granicach województwa krakowskiego. Do czasu reformy administracyjnej w 1934 roku stanowił samodzielną gminę wiejską, którą według danych z 1921 roku zamieszkiwało około 840 osób, utrzymujących się z pracy na roli. Po reformie już jako gromada wszedł w skład gminy zbiorowej w Lipnicy Murowanej. Ostatnim wójtem gminy chronowskiej był Władysław Wrona, zaś pierwszym sołtysem gromady został Franciszek Tobiasz, zwany Machetą, który funkcję tę pełnił przez cały okres okupacji.
Chociaż w czasie II wojny światowej Niemcy nie wkroczyli do Chronowa, to jednak od 6 września 1939 roku znalazł się on pod okupacją hitlerowską. Klęska wrześniowa, będąca wynikiem najazdu niemieckiego i sowieckiego, wydała nasz kraj na łup zwycięzców i spowodowała trwającą do 1945 roku okupację. Chronów obciążono kontyngentami zbożowymi i mięsnymi już w pierwszym roku wojny i ściągano je rygorystycznie w latach następnych, przy czym gwałtownie zwiększał się ich wymiar. Chlubną kartą dziejów okupacyjnych Chronowa było istnienie i działalność drużyny Armii Krajowej.
...