Nanczułka, pow. starosamborski

Nanczułka al. Nanczólka Mała al. Królewska, wś w pow. staromiejskim, 18 kim. na płd.-zach. od sądu powiat, i urz. poczt, w Staremmiescie. Na płn, leżą Wołoszynowa i Nanczułka Wielka, na wsch. Nanczułka Wielka i Potok Wielki, na płd# Płoskie, na płd.-zach. Galówka, na zach. Tycha. Płn. część wsi przepływa pot. Lenina, od zach, z Tychej na wsch.i przyjmuje w obrębie wsi od praw. brzegu' znaczniejszy dopływ, nastający w płd. stronie wsi. W lesistej płd. części obszaru wznosi się grzbiet Orowy od płn.*zach. na płd.-wsoh. wzdłuż granicy od GałówkL Szczyt jego wynosi 763 m. (znak triang.) a leży na samej granicy Galówki, Płn.-wsch. stoczystość lesista (szczyt 644 m.). Zabudowania wiejskie leżą w dolinie Leniny (540 m.). Na praw. brz. Leniny leży część wsi Koszlieny. Własn. wiek. ma roli or. 62, łąk i ogr. 14, past. 46, lasu 527 mr.; własn. mn. roli or. 545, łąk i ogr. 47, piast. 94 mr. W r. 1880 było 320 mk. w gminie (obszar dworski należy do Spasa), obrz. gr.-kat. Par. rz.~kat. w Staremmieśoie, gr.-kat. w Potoku Wielkim. We wsi jest cerkiew pod wez# L Michała Archanioła. Do probóstwa należy tutaj ornego pola 15 mr. 731 kw. sążni, łąk 1 mr, 707 kw. sąi, past. 2 mr. 191 kw, s. Za czasów Bzpltej należała wś do dóbr koronnych, do krainy gwoździeckiej, w ekonomii Samborskiej a ziemi przemyskiej. W metryce koronnej (ob, rkp. Ossol. M 2837, str. 59) czytamy; A. 1553 die 10 octob. Cracoviae. Prfailegium Bonae Reginae, provido Iliae Banozuł, looandi YiUam circa fluvium Nanczulow a graniciebus Oapitaneatus Premi-sliensis, eodem nominae appellandam. In qua ad scaltetiam duas areas integras, in ipsa viila, tertiam vero in solitudine emensurandam cum tertia parte dationum, cum faoultate ex-truendi molendinum, datum. Cul Coloni ąuo-tannis, uno arare, altero falcastrare die obli-gantur. Q,uod Sigismundus Augustus Rex confirmaTit cum faoultate extruendae tabernae ao aedificandae Ecclesiae rit. gr., ad quam terrae incultae unum lanemu cum ceteris emo-iumentis applicat, unumque ex filiis ejus ido-neum in Poponem constiiuit. A. 1558, die 4 Julii, Krasnystaw". Lustracya zr. 1683 (rkp. Ossol. M 1255, str. 207) podaje następujące szczegóły: „Ta wieś ma łanów 16, z osobna kniazkich łanów 2, popowski 1. Czynsze na ś Marcin: żyrowszczyzną, stróżne, kuchenne, za sądy zborowe, owies półmiarek z łanu, gęś, kurę tak płacą jako wieś Strzelbice. Z pustych koszonych płacą z każdego łanu po zł. 6. Myto gromada daje ogółem po gr. 12. Wójtowie za pokłon i stacyą dają zł. 2 gr. 24; ciż z domów kniazkich, wiele ich będzie płacą, po gr. 24. Pop z popostwa płaci czynszu zł. 2 gr. 6. Czynsze na s. Wojciech: kuchenne, stróżne, za jagnię i jarząbki, owsa półmiarek z łanu, gęś jedne, kur 2, kuchennego barana albo za niego zł. 3, tak daje ta wieś, jako inne wsie, także owczą dziesięcinę. Brew z łanu dają wozów 100. Dranic gromada daje kopę jedne. Pług posyłają z łanu jeden, brona z łanu jedna, kosiarz i żeniec z łanu jeden. Baranka wielkanocnego i kopę jajec gromada daje". W inwentarzu z r. 1760 (rkp. OssoL, M 1632, str. 229 i 330) czytamy: „Ta wieś osiadła na łanach 16, Yidelioet sianych łanów 4V2, koszonych 4, pustych 7*/s. Z osobna kniazkich 2, popowski 1. Chlebnika ad prae-sens znajduje się in M 17. Czynsze tej wsi (wymienione szczegółowo) czynią 199 zł. 18 gr. Wójtostwa w tej wsi posesor JWP. Siemiński, referendarz kor., prawa nie pokazał, z którego płacić ma za pokłon, stacyą i z domów do kasy ekonomicznej zł. 18, tudzież hybernę na gardekurów J. Kr. Mości i inne onera fandi ferre tenetur. Powinności tej wsi: Drzewa rokowego z każdego łanu sianego do żupy starosolskiej dawać mają, kostkowe jedno, łupanego dwoje, krokiew jedne, łat dwie* gontów kóp dwie. Do kopania i chędożenia rowów w żupie stórosolskiej czasem posyłają pieszych. Do folwarku staropolskiego dają robocizny na rok pługów 4> bron 4> żeńców 4, lub za nich płacić mają zł. 14 gr. 12. ■ Dranic gromada daje kopę jedne. Lasy tej wsi; las od wsch. słońca nazwany „Stolec", bukowy; las od płd. nazwany „Orowy*1, bukowy i smeręko wy; las od płn. nazwany „Zozuliński", jodłowy. Skarżyła się gromada tej wsi, że do wójtostwa niezwyczajne powinności muszą pełnić, tatóe też wójtostwo drzewo, które gromada do żupy wiezie, na swą potrzebę za Mera. Da na to animadwersyą administracya". We wsi jest kasa pozyczk. gminna z kapit. 519 zł.
[SGKP]