Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Dagomierz
2.12.2008 19:05
Rozważając pochodzenie i znaczenie imienia Mieszko należy przyjąć następujące założenia:
- Syn księcia musiał mieć imię zaszczytne i uroczyste a więc składające się z dwóch członów jak to było
wówczas w zwyczaju
- Mieszko I najlepiej wiedział jak ma na imię
- W literaturze historycznej nosi dwa imiona: Mesco / Mieszko i Dagome
Podążając śladem naszych założeń możemy uznać, że jego zaszczytne imię brzmiało Dagomer lub Dagomir.
Imię to składa sie z dwóch członów. Pierwszy człon imienia to Dag / Dago, a drugi człon tego imienia to „mer” lub „mir” . Drugi człon imienia „mer” lub „mir” występuje w wielu imionach polskich, np: Włodzi - mir / Włodzi - mierz,
Kazi - mir /Kazi - mierz, Skarbi - mir.
Z powodów nam nie znanych otoczenie zaczęło zwracać sie do Dago - mera lub Dago - mira w formie zdrobnialej. Tę formę zdrobniałą utworzyli jednak nie z pierwszego członu imienia czyli Dag / Dago, ale z jego drugiej części czyli z
mer / mir / miez. Stąd imię Mieżko lub Mieszko. Imię Dagomer / Dagomir jest do dzisiaj używane.
Z imieniem Mieszko wiążą sie trzy problemy:
- pierwszy to: jak miał na imię Mieszko I
- drugi to: skąd wzięło się imię Mieszko
- trzeci to: co oznacza słowo mieszko.
Odpowiadając na pytanie pierwsze możemy powiedzieć, iż Mieszko I miał na imię Mieszko.
Odpowiadając na drugie pytanie możemy powiedzieć, iż imię Mieszko jest zdrobnieniem drugiego członu
występującego w polskich imionach zaszczytnych typu Włodzi - mir / Włodi -mierz lub Kazi - mir / Kazi-mierz.
Stąd od członu mer / mir / mierz mamy imię Mieżko lub Mieszko. Odpowiadając na trzecie pytanie możemy powiedzieć, że słowo mir najczęściej tłumaczy sie jako posłuch lub przywództwo.
Istnieją trzy główne teorie na temat pochodzenia i znaczenia imienia Mieszko. Najbardziej popularna teoria zaproponowana już przez Jana Długosza wyjaśnia pochodzenie imienia Mieszko jako zdrobnienie od zaszczytnego
imienia polskiego Mieczysław. Imię Mieczysław jest złożone z dwóch członów lub leksemów; Miecz i Sław.
Imię Mieszko miałoby pochodzić od słowa „miecz”, a więc nazwy broni. Dzisiaj teoria ta jest postrzegana jako fałszywa
przez większość historyków. Wynika to stąd, że imię Mieczysław zostało wymyślone przez Jana Długosza po to, aby
wyjaśnić pochodzenie i znaczenie imienia Mieszko. Dzisiaj dysponujemy wiedzą na temat tego jakich imion używali Słowianie. Otóż, Słowianie nigdy nie tworzyli imion zaszczytnych, w których występowałyby imiona bogów,
nazwy zwierząt czy też nazwy broni i uzbrojenia. Zaszczytne imiona miały charakter abstrakcyjny w swym znaczeniu i najczęściej nawiązywały do cech charakteru człowieka. To samo wyjaśnienie można zastosować aby wykluczyć inną teorię mówiącą o tym, że imię Mieszko pochodzi od misia czyli niedźwiedzia. Nazwy zwierząt nigdy nie były używane dla tworzenia imion.
Druga najbardziej popularna teoria na temat pochodzenia i znaczenia imienia Mieszko łączy się z legendą według, której Mieszko był ślepy do siódmego roku życia. Legenda ta została po raz pierwszy przedstawiona przez Galla Anonima. Teoria ta oparta jest na tym że słowo „mżeć” oznacza zarówno mieć oczy zamknięte jak i być ślepym. Od słowa „mżeć” miałoby pochodzić imię Mieszko. Dzisiaj teorię tę możemy uznać również za nieprawdziwą. Obecnie wiemy bowiem, że legenda o ślepocie Mieszka oparta jest na alegorii i posługuje sie metaforą czyli nawiązaniem do starożytnego zwyczaju pogańskiego zwanego postrzyżynami. Podczas postrzyżyn chłopcom ucinano włosy i nadawano uroczyste najczęściej dwu członowe imiona. Postrzyżyny miały miejsce w wieku około siedmiu lat. Z tą chwilą dziecko przeistaczało sie symbolicznie w mężczyznę. Ceremonia postrzyżyn wyjaśnia, że Mieszko nie był ślepy do siódmego roku życia w rzeczywistości ale jedynie w przenośni.
Był dzieckiem do siódmego roku życia a potem przejrzał na oczy czyli stał się mężczyzną. Poza tym, trudno sobie wyobrazić, aby syn księcia nosił imię „ślepy” nie będąc w rzeczywistości ślepym. Takie postępowanie miałoby wybitnie charakter pejoratywny co z kolei stoi w całkowitej sprzeczności z charakterem nadawanych imion zaszczytnych, które miały na celu wyposażenie dziecka w pozytywne cechy charakteru, na przykład waleczności, odwagi, męstwa,
szacunku dla starszych itd., i nigdy nie były pejoratywne w swym wydźwięku.
Trzecia i najbardziej prawdopodobna teoria dotycząca pochodzenia i znaczenia imienia Mieszko łączy imię Mieszko z innym imieniem, pod którym Mieszko I występuje w dokumencie zwanym Dagome Iudex, a mianowicie z imieniem Dagome.
Wiemy, że dokument ten jest kopią sporządzoną przez anonimowego mnicha, który nie znał ani języka polskiego,
ani imion polskich. Istnieje zatem duże prawdopodobieństwo, że przepisując z oryginału zrobił błąd i zapisał
imię Mieszka I jako Dagome zamiast Dagomer lub nawet Dagomir. Gdyby tak było to moglibyśmy powiedzieć, że Mieszka zaszczytne imię dwuczłonowe brzmiało Dagomir, które to imię ma podobną składnię do innych polskich imion np.
Włodzimir/ Włodzimierz lub Kazimir/Kazimierz. Można dalej przypuścić, że imię Mieszko to zdrobnienie pochodzące od drugiego członu imienia Dagomir a mianowicie od „mir”, stąd mież/ miesz. Wiemy, że przejście z „mir” do „mież” dokonało się pod wpływem dialektów germańskich na język polski, który jest językiem słowiańskim.
Dodatkowo wiemy, że powszechną w Polsce praktyką jest formowanie zdrobnień imion za pomocą dodawania do nich końcówki –ko. Stąd od leksemy mir/mież zostało utworzone imię zdrobniałe Mieżko/Mieszko.
Mieszko zmarł 25 maja 992. źródła nie dają powodu, by sądzić, że zgon nastąpił z innych przyczyn niż naturalne.
Według słów biskupa Thietmara umarł "sędziwy wiekiem i gorączką zmożony". Być może został pochowany w katedrze poznańskiej, o ile kościół ten istniał już w jego czasach. W rzeczywistości prochów pierwszego historycznego władcy Polski nigdy nie znaleziono i nie wiadomo do końca, gdzie naprawdę spoczął. W latach 1836-1837 postawiono symboliczny nagrobek Mieszkowi i jego następcy w znajdującej się w katedrze poznańskiej Złotej Kaplicy.
Według relacji Thietmara Mieszko podzielił swoje państwo pomiędzy kilku książąt. Byli to prawdopodobnie jego synowie: Bolesław Chrobry, Mieszko i Lambert.
Dagome Iudex to pierwsze słowa jednego z najbardziej znanych tekstów dotyczących wczesnej historii Polski.
Tekst ten powszechnie uważa się za regest dokumentu, którego wystawcą był Mieszko I - pierwszy źródłowo potwierdzony władca Polski. Sam dokument sporządzony został prawdopodobnie w Rzymie około 991 lub 992 roku. W dokumencie tym, spisanym po łacinie, Mieszko oddaje swoje państwo pod papieską opiekę. Motywy podjęcia tej czynności nie są dokładnie poznane z uwagi na skąpość źródeł. Spośród wielu tez najbardziej zasługującą na uwagę jest teoria czyniąca z Dagome Iudex element walki o niezależność diecezji poznańskiej od arcybiskupstwa w Magdeburgu.
Ślady walki o ten obszar kościelny widać choćby w kronice biskupa merseburskiego Thietmara. Pod datą 968 kronikarz ten zapisuje zależność poznańskiego Jordana od Magdeburga. Zapiska ta obfituje jednak w błędy merytoryczne i uznaje się ją powszechnie za stronniczą.
Tak samo władzę Magdeburga nad Poznaniem chciały utrzymać fałszowane dokumenty cesarskie.
Inna, równie popularna teza, utrzymuje, że Dagome Iudex stara się zabezpieczyć prawa do tronu dla synów Mieszka I,
którzy zostali zrodzeni z Ody. Zagadkowe jest tu jednak odwołanie się przed osobę papieża - w tamtych czasach wpływy biskupów Rzymu na politykę Europy były znikome.
Niestety enigmatyczność podjętej w dokumencie czynności jest nierozwiązywalna, ponieważ oryginalny dokument nie zachował się do naszych czasów. Najstarszy znany regest pochodzi z roku 1099. Jest bardzo dokładną kopią tekstu
zapisanego przez kardynała Deusdedita w znanym dziele "Collectio Canonum".
Księga ta w oryginale powstała około 1087 roku. Kardynał Deusdedit nie zdawał sobie sprawy, że
tekst odnosi się do Polski i podejrzewał, że jego sygnatariuszem są władcy Sardynii ("puto autem Sardos fuisse"),
do czego skłoniło go wymienienie aż 4 wystawców. Nosili oni także podobne jak tam tytuły: iudex i Senatrix.
Jak w większości przypadków dla Deusdedita liczyła się sama czynność a nie osoby i obszary biorące w niej udział;
Dagome Iudex było dla niego jedynie dowodem na możliwość przyjmowania przez papiestwo takich donacji.
Mieszko I występuje tam jako "Dagome Iudex". Otóż, tytuł iudex oznaczał w Cesarstwie Rzymskim tyle co „the confederate commander” czyli władcę stojącego na czele skonfederowanych plemion. Tytuł „Iudex” został do Polski przyniesiony za pośrednictwem Ostro-Gotów przybyłych nad dolną Wisłę z granic Cesarstwa Rzymskiego, tak samo jak i tytuł comesa. Dagome iudex jest również bardzo ważnym źródłem geograficznym dla wczesnych dziejów Polski,
choć oczywiście w związku z intencjami Deusdedita nazwy miejscowości tam występujące mogły zostać zniekształcone, stwarzając badaczom duże problemy (np. Schinesghe i Alemure). Także istniejące różnice pomiędzy poszczególnymi kopiami regestu (wymienione niżej).
Uważa się, że wszystkie wymienione punkty w regeście oznaczają raczej nazwy terytoriów, a nie szczegółowych miejsc.
Tym samym uważa się Craccoa za ziemię krakowską a nie miasto. Tak samo rzecz ma się z Alemure, które raczej skłonni są badacze zakwalifikować jako Morawy, a nie Ołomuniec czy inne miasta.
[nadesłał: Włodzimierz Konrad hr. Krzyżanowski]
- Syn księcia musiał mieć imię zaszczytne i uroczyste a więc składające się z dwóch członów jak to było
wówczas w zwyczaju
- Mieszko I najlepiej wiedział jak ma na imię
- W literaturze historycznej nosi dwa imiona: Mesco / Mieszko i Dagome
Podążając śladem naszych założeń możemy uznać, że jego zaszczytne imię brzmiało Dagomer lub Dagomir.
Imię to składa sie z dwóch członów. Pierwszy człon imienia to Dag / Dago, a drugi człon tego imienia to „mer” lub „mir” . Drugi człon imienia „mer” lub „mir” występuje w wielu imionach polskich, np: Włodzi - mir / Włodzi - mierz,
Kazi - mir /Kazi - mierz, Skarbi - mir.
Z powodów nam nie znanych otoczenie zaczęło zwracać sie do Dago - mera lub Dago - mira w formie zdrobnialej. Tę formę zdrobniałą utworzyli jednak nie z pierwszego członu imienia czyli Dag / Dago, ale z jego drugiej części czyli z
mer / mir / miez. Stąd imię Mieżko lub Mieszko. Imię Dagomer / Dagomir jest do dzisiaj używane.
Z imieniem Mieszko wiążą sie trzy problemy:
- pierwszy to: jak miał na imię Mieszko I
- drugi to: skąd wzięło się imię Mieszko
- trzeci to: co oznacza słowo mieszko.
Odpowiadając na pytanie pierwsze możemy powiedzieć, iż Mieszko I miał na imię Mieszko.
Odpowiadając na drugie pytanie możemy powiedzieć, iż imię Mieszko jest zdrobnieniem drugiego członu
występującego w polskich imionach zaszczytnych typu Włodzi - mir / Włodi -mierz lub Kazi - mir / Kazi-mierz.
Stąd od członu mer / mir / mierz mamy imię Mieżko lub Mieszko. Odpowiadając na trzecie pytanie możemy powiedzieć, że słowo mir najczęściej tłumaczy sie jako posłuch lub przywództwo.
Istnieją trzy główne teorie na temat pochodzenia i znaczenia imienia Mieszko. Najbardziej popularna teoria zaproponowana już przez Jana Długosza wyjaśnia pochodzenie imienia Mieszko jako zdrobnienie od zaszczytnego
imienia polskiego Mieczysław. Imię Mieczysław jest złożone z dwóch członów lub leksemów; Miecz i Sław.
Imię Mieszko miałoby pochodzić od słowa „miecz”, a więc nazwy broni. Dzisiaj teoria ta jest postrzegana jako fałszywa
przez większość historyków. Wynika to stąd, że imię Mieczysław zostało wymyślone przez Jana Długosza po to, aby
wyjaśnić pochodzenie i znaczenie imienia Mieszko. Dzisiaj dysponujemy wiedzą na temat tego jakich imion używali Słowianie. Otóż, Słowianie nigdy nie tworzyli imion zaszczytnych, w których występowałyby imiona bogów,
nazwy zwierząt czy też nazwy broni i uzbrojenia. Zaszczytne imiona miały charakter abstrakcyjny w swym znaczeniu i najczęściej nawiązywały do cech charakteru człowieka. To samo wyjaśnienie można zastosować aby wykluczyć inną teorię mówiącą o tym, że imię Mieszko pochodzi od misia czyli niedźwiedzia. Nazwy zwierząt nigdy nie były używane dla tworzenia imion.
Druga najbardziej popularna teoria na temat pochodzenia i znaczenia imienia Mieszko łączy się z legendą według, której Mieszko był ślepy do siódmego roku życia. Legenda ta została po raz pierwszy przedstawiona przez Galla Anonima. Teoria ta oparta jest na tym że słowo „mżeć” oznacza zarówno mieć oczy zamknięte jak i być ślepym. Od słowa „mżeć” miałoby pochodzić imię Mieszko. Dzisiaj teorię tę możemy uznać również za nieprawdziwą. Obecnie wiemy bowiem, że legenda o ślepocie Mieszka oparta jest na alegorii i posługuje sie metaforą czyli nawiązaniem do starożytnego zwyczaju pogańskiego zwanego postrzyżynami. Podczas postrzyżyn chłopcom ucinano włosy i nadawano uroczyste najczęściej dwu członowe imiona. Postrzyżyny miały miejsce w wieku około siedmiu lat. Z tą chwilą dziecko przeistaczało sie symbolicznie w mężczyznę. Ceremonia postrzyżyn wyjaśnia, że Mieszko nie był ślepy do siódmego roku życia w rzeczywistości ale jedynie w przenośni.
Był dzieckiem do siódmego roku życia a potem przejrzał na oczy czyli stał się mężczyzną. Poza tym, trudno sobie wyobrazić, aby syn księcia nosił imię „ślepy” nie będąc w rzeczywistości ślepym. Takie postępowanie miałoby wybitnie charakter pejoratywny co z kolei stoi w całkowitej sprzeczności z charakterem nadawanych imion zaszczytnych, które miały na celu wyposażenie dziecka w pozytywne cechy charakteru, na przykład waleczności, odwagi, męstwa,
szacunku dla starszych itd., i nigdy nie były pejoratywne w swym wydźwięku.
Trzecia i najbardziej prawdopodobna teoria dotycząca pochodzenia i znaczenia imienia Mieszko łączy imię Mieszko z innym imieniem, pod którym Mieszko I występuje w dokumencie zwanym Dagome Iudex, a mianowicie z imieniem Dagome.
Wiemy, że dokument ten jest kopią sporządzoną przez anonimowego mnicha, który nie znał ani języka polskiego,
ani imion polskich. Istnieje zatem duże prawdopodobieństwo, że przepisując z oryginału zrobił błąd i zapisał
imię Mieszka I jako Dagome zamiast Dagomer lub nawet Dagomir. Gdyby tak było to moglibyśmy powiedzieć, że Mieszka zaszczytne imię dwuczłonowe brzmiało Dagomir, które to imię ma podobną składnię do innych polskich imion np.
Włodzimir/ Włodzimierz lub Kazimir/Kazimierz. Można dalej przypuścić, że imię Mieszko to zdrobnienie pochodzące od drugiego członu imienia Dagomir a mianowicie od „mir”, stąd mież/ miesz. Wiemy, że przejście z „mir” do „mież” dokonało się pod wpływem dialektów germańskich na język polski, który jest językiem słowiańskim.
Dodatkowo wiemy, że powszechną w Polsce praktyką jest formowanie zdrobnień imion za pomocą dodawania do nich końcówki –ko. Stąd od leksemy mir/mież zostało utworzone imię zdrobniałe Mieżko/Mieszko.
Mieszko zmarł 25 maja 992. źródła nie dają powodu, by sądzić, że zgon nastąpił z innych przyczyn niż naturalne.
Według słów biskupa Thietmara umarł "sędziwy wiekiem i gorączką zmożony". Być może został pochowany w katedrze poznańskiej, o ile kościół ten istniał już w jego czasach. W rzeczywistości prochów pierwszego historycznego władcy Polski nigdy nie znaleziono i nie wiadomo do końca, gdzie naprawdę spoczął. W latach 1836-1837 postawiono symboliczny nagrobek Mieszkowi i jego następcy w znajdującej się w katedrze poznańskiej Złotej Kaplicy.
Według relacji Thietmara Mieszko podzielił swoje państwo pomiędzy kilku książąt. Byli to prawdopodobnie jego synowie: Bolesław Chrobry, Mieszko i Lambert.
Dagome Iudex to pierwsze słowa jednego z najbardziej znanych tekstów dotyczących wczesnej historii Polski.
Tekst ten powszechnie uważa się za regest dokumentu, którego wystawcą był Mieszko I - pierwszy źródłowo potwierdzony władca Polski. Sam dokument sporządzony został prawdopodobnie w Rzymie około 991 lub 992 roku. W dokumencie tym, spisanym po łacinie, Mieszko oddaje swoje państwo pod papieską opiekę. Motywy podjęcia tej czynności nie są dokładnie poznane z uwagi na skąpość źródeł. Spośród wielu tez najbardziej zasługującą na uwagę jest teoria czyniąca z Dagome Iudex element walki o niezależność diecezji poznańskiej od arcybiskupstwa w Magdeburgu.
Ślady walki o ten obszar kościelny widać choćby w kronice biskupa merseburskiego Thietmara. Pod datą 968 kronikarz ten zapisuje zależność poznańskiego Jordana od Magdeburga. Zapiska ta obfituje jednak w błędy merytoryczne i uznaje się ją powszechnie za stronniczą.
Tak samo władzę Magdeburga nad Poznaniem chciały utrzymać fałszowane dokumenty cesarskie.
Inna, równie popularna teza, utrzymuje, że Dagome Iudex stara się zabezpieczyć prawa do tronu dla synów Mieszka I,
którzy zostali zrodzeni z Ody. Zagadkowe jest tu jednak odwołanie się przed osobę papieża - w tamtych czasach wpływy biskupów Rzymu na politykę Europy były znikome.
Niestety enigmatyczność podjętej w dokumencie czynności jest nierozwiązywalna, ponieważ oryginalny dokument nie zachował się do naszych czasów. Najstarszy znany regest pochodzi z roku 1099. Jest bardzo dokładną kopią tekstu
zapisanego przez kardynała Deusdedita w znanym dziele "Collectio Canonum".
Księga ta w oryginale powstała około 1087 roku. Kardynał Deusdedit nie zdawał sobie sprawy, że
tekst odnosi się do Polski i podejrzewał, że jego sygnatariuszem są władcy Sardynii ("puto autem Sardos fuisse"),
do czego skłoniło go wymienienie aż 4 wystawców. Nosili oni także podobne jak tam tytuły: iudex i Senatrix.
Jak w większości przypadków dla Deusdedita liczyła się sama czynność a nie osoby i obszary biorące w niej udział;
Dagome Iudex było dla niego jedynie dowodem na możliwość przyjmowania przez papiestwo takich donacji.
Mieszko I występuje tam jako "Dagome Iudex". Otóż, tytuł iudex oznaczał w Cesarstwie Rzymskim tyle co „the confederate commander” czyli władcę stojącego na czele skonfederowanych plemion. Tytuł „Iudex” został do Polski przyniesiony za pośrednictwem Ostro-Gotów przybyłych nad dolną Wisłę z granic Cesarstwa Rzymskiego, tak samo jak i tytuł comesa. Dagome iudex jest również bardzo ważnym źródłem geograficznym dla wczesnych dziejów Polski,
choć oczywiście w związku z intencjami Deusdedita nazwy miejscowości tam występujące mogły zostać zniekształcone, stwarzając badaczom duże problemy (np. Schinesghe i Alemure). Także istniejące różnice pomiędzy poszczególnymi kopiami regestu (wymienione niżej).
Uważa się, że wszystkie wymienione punkty w regeście oznaczają raczej nazwy terytoriów, a nie szczegółowych miejsc.
Tym samym uważa się Craccoa za ziemię krakowską a nie miasto. Tak samo rzecz ma się z Alemure, które raczej skłonni są badacze zakwalifikować jako Morawy, a nie Ołomuniec czy inne miasta.
[nadesłał: Włodzimierz Konrad hr. Krzyżanowski]