Średniki- Seredžius na Litwie, położone w okręgu tauroskim w rejonie jurborskim, przy drodze Kowno-Jurbork usytuowane jest na prawym, wysokim brzegu rzeki Niemen na terenie Poniemuńskiego Parku Regionalnego w miejscu, gdzie do Niemenu wpada Dubissa. Znajduje się tu kościół katolicki, szkoła i poczta oraz grodzisko. Dzisiaj siedziba Gminy.
****** Średniki, lit. Szeradzitis, mstko w widłach utworzonych przez ujście Dubissy do Niemna, pow. kowieński, gm. Srzedniki, 40 w. od Kowna, 2300 mk.. kościół par. katol., dom módl. żydowski, st. obserwacyjna na Niemnie, pomiędzy Kownem a Jurburgiem. Mieszkańcy, przynajmniej przed niewielu jeszcze laty, zajmowali się wyrobem fajek czeczotkowych, zw. dropiankami, chętnie nabywanych przez flisów. Kościół p. w. św. Jana Chrzciciela, fundowany pierwotnie przez wwdę Mikołaja Paca w r. 1620, uposażony w r. 1634 przez Mikołaja Sapiehę, wwdę nowogr., który założył przy nim szkółkę parafialną. Biskup Stan. Kiszka oddał go pod zawiadywanie augusty anów, a gdy ci, z powodu braku funduszów, nie mogli się przy nim utrzymać i opuścili S„ kościół oddano duchowieństwu świeckiemu. W r. 1829 skutkiem wielkiego wylewu Dubissy kościół z zabudowaniami parafialnemu runął do wody, wówczas w t. r. wzniesiono na górce, w większem oddaleniu od Dubis¬sy, nowy kościół drewniany. Parafia katol., dekanatu wielońskiego, 3299 wiernych. Niedaleko od mstka, na wyspie trójkątnej stoi dwór, zbudowany na miejscu gdzie niegdyś było Rumnowe (Romnowe) pogańskie, przeniesione tu po zburzeniu go przez Krzyżaków w Prusach. W pobliżu dworu góra sypana „Piłokalnis" (Pilkalnis), znana obecnie pod mylną nazwą góry Palemona. Dobra należały niegdyś do Sapiehów, około r. 1740 Pawła Cbelchowskiego, podkom. kowieńskiego, następnie Malewskich, obecnie Żylińskich, mają 686 dz. (164 lasu). Gmina obejmuje 44 miejscowości, mających 249 dm. włość. (89 innych), 4785 mk. włościan, uwłaszczonych na 3856 dz. S. są starożytną osadą. Prawdopodobnie już w X w. mieli tu Normandowie swoją osadę, zwaną przez Snorwo Sturlesohna Psen (Pissen). W w. XIII była ta twierdza drewniana litewska zwana przez kronikarzy niemieckich Bissen. W r. 1283 obiegł tę warownię mistrz prowincyonalny Konrad von Thierberg. W r. 1294 komtur ragnecki Ludwik von Liebenzel zdobył warownię i zniszczył miejsce ofiar, skutkiem czego Romowe przeniesiono wgłąb Żmujdzi. Odbudowany na nowo zamek spalił w r. 1316 Ditrich z Altenburga, który po zupełnem opuszczeniu warowni przez łitwinów w r. 1336 założył nowa twierdzę na wyspie Dubissy, przy ujściu jej do Niemna i nazwał ją Marienwerder. Litwini jednak uie dopuścili do ukończenia roboty i w końcu zawładnęli ni%. W r. 1364 komtur ragnecki Henryk Sehoenin-gen wziął szturmem i zniszczył nowoodbudowa-ną Bissenę, na miejscu której krzyżacy w roku 1400 zbudowali warownię Dobishain, Dobyssen Werder al. Dobisinsel. Zamek ten, zdobyty szturmem przez żmnjdzinów, został ostatecznie, opuszczony i spalony przez krzyżaków w roku 1409. Tutaj w latach 1383 do 1405 niejedno¬krotnie odbywały się zjazdy pomiędzy litwina-mi i krzyżakami. [SGKP]
