Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Postanowienia o najmie sługi
2.05.2012 12:09
Postanowienia o najmie sługi i o wzajemnych obowiązkach panów i sług
W XIX i XX wieku w Królestwie Polskim
I. Przepisy ogólne.
Pkt 515 Sługa w dawniejszej ustawie nazywa się ten, kto się godzi do jakiej pracy w domu albo w gospodarstwie na pewien czas bez przerwy na dnie.
Pkt 516 Panem albo gospodarzem zowie się ten, kto sługę przyjmuje.
Pkt 517 Niniejsze przepisy ściągają się do sług płci męskiej i żeńskiej, wszelkiego wyznania, tak tych co się godzą do posług domowych, jako też czeladzi wiejskiej czyli rolnej, bez różnicy wsi od miasta.
Pkt 518 Przepisy niniejszego rozdziału nie będą stosowane; do oficjalistów prywatnych i sług wyższej klasy, jako to: rządców, komisarzy, sekretarzy, marszałków, koniuszy, margrabiów, ekonomów, pisarzy i innych osób płci obojętnej, które się podejmują usług wymagających wyższego wykształcenia; do usług wojskowych objętych etatem wojskowym; do czeladzi i uczniów terminujących u kupców, rzemieślników itp., względem których oddzielne przepisy, postanowieniem Księcia Namiestnika Królewskiego z dnia 31 grudnia 1816 roku i dnia 31 stycznia 1817 roku są objęte.
II. Kto może się godzić do służby.
Pkt 519 Do służby godzić się może ten tylko, kto ma prawo rozporządzać swoją osobą. Tu należą; pełnoletni, co jest ci, co skończyli lat dwadzieścia jeden wieku, ci, których rodzice lub rada familijna w młodym wieku z pod opieki wypuścili.
Pkt 520 Dzieci, pozostające pod władzą rodziców, nie mogą przyjmować służby bez pozwolenia ojca, albo matki, jeżeli ojciec nie żyje. Lecz i po wejściu do służby nie uwalniają się spod władzy rodzicielskiej.
Pkt 521 Niewiasta zamężna nie może iść do służby bez pozwolenia męża.
Pkt 522 Gdyby mąż, który pozwolił żonie służyć, chciał ją napowrót wziąć do siebie, może to zrobić, lecz z upłynięciem terminu służby, i podziękowawszy we właściwym czasie za służbę w imieniu żony.
Pkt 523 Jeżeliby jednak mąż dowiedział się, że żona służy w miejscu, które ze względu na moralność jest nieprzyzwoitem, może się udać do sędziego gminnego o pozwolenie, ażeby żona, nie czekając terminu, służbę taką zaraz opuściła.
III. O ugodzie i zadatku.
Pkt 524 Słudzy przyjmowani być mogą tylko do posług godziwych i prawem niezakazanych. Ugoda zawarta przeciwko temu prawu jest nie ważną.
Pkt 525 Ugoda o służbę może być zawarta ustnie lub na piśmie podług woli stron.
Pkt 526 Przy ugodzie umówione będą; obowiązki jakich sługa się podejmuje, czas na jaki służbę przyjmuje, i zasługi lub inne wynagrodzenie, do jakich mieć będzie prawo.
Pkt 527 Sługa godzić się może na rok, kwartał lub miesiąc.
Pkt 528 Gdyby przy ugodzie nie było oznaczonego czasu służby, będzie się rozumiało, że sługa wiejski czyli rolny ugodził się na rok, a miejski czyli domowy na kwartał.
Pkt 529 na znak zgody sługa weźmie od pana zadatek, a przez to jest zobowiązany przybyć do służby na czas, a pan zobowiązany jest go przyjąć.
Pkt 530 Ilość zadatku zależy od ugody lub zwyczaju miejscowego.
IV. O czasie, w którym służba się zaczyna.
Pkt 537 Terminy prawne w służbie kwartalnej są; 2 stycznia, 2 kwietnia, 2 lipca, 2 października. Służba roczna prawnie zaczynać się będzie w jednym z tych terminów, stosownie do rodzaju służby. Służba miesięczna rozpoczynać się będzie pierwszego dnia miesiąca.
Pkt 540 Gdyby sługa, wziąwszy zadatek, jedynie dla bałamuctwa nie stawił się do służby, pan może go do tego przymusić przez policję miejscową.
V. O obowiązku sług w ciągu służby.
Pkt 545 Sługa winien swojemu panu, pani i tym wszystkim osobom, którym pan usługiwać każe; wierność, uszanowanie i posłuszeństwo.
Pkt 546 Przy wykonywaniu swoich obowiązków, sługa powinien się stosować do zaprowadzonego porządku i zawsze być trzeźwym, pilnym, akuratnym i obyczajnym.
Pkt 548 Wszystkimi siłami sługa powinien strzec pana swego od krzywdy i szkody, a starać się o jego pożytek.
Pkt 549 Sługa poświęcić winien na usługi pana cały swój czas, i wedle możności i sił swoich wypełniać będzie wszystkie jego rozkazy, dotyczące przyjętych przez siebie obowiązków.
Pkt 551 Żaden sługa nie może bez pozwolenia pana oddalić się ani dla własnego interesu, ani na zabawę; a gdy pan da pozwolenie, nie może go przetrzymać, ale na czas wrócić powinien.
Pkt 552 Jeżeli sługa zrobi panu krzywdę jaką z umysłu lub z niedbalstwa, albo też przez to, że sobie postąpił przeciw wyraźnemu rozkazowi pana, albo ze się podjął tego, czego nie umie, winien będzie szkodę wynagrodzić.
Pkt 554 Sługa winien panu donosić o sprzeniewierzeniu się albo o kradzieży drugich sług. Gdyby zaś wiedząc o tem nie doniósł, odpowiadać będzie za szkodę wspólnie z temi, którzy się sprzeniewierzyli, albo kradli.
VI. O obowiązkach pana.
Pkt 559 Wymagając od sługi roboty, do jakiej się ugodził, pan powinien być wyrozumiałym na jego zdrowie i siły.
Pkt 561 Gdyby kto ukrzywdził lub chciał ukrzywdzić sługę, pan winien zasłonić go swoją opieką.
Pkt 562 Pan powinien pozwalać słudze odbywać obrządki religijne jego wyznania.
Pkt 563 Jeżeli sługa na zdrowiu zapadanie, a nie ma w bliskości rodziców albo dzieci, któryby mogli go przyjąć do siebie, pan zobowiązany mieć o nim staranie.
Pkt 567 Jeżeli pan umarł, spadkobiercy jego winni albo trzymać sługę do terminu, w jakim podług miejscowego zwyczaju sługi się zmieniają, a w miesięcznych służbach do końca miesiąca, albo też, w razie odprawienia przed terminem, wynagrodzić za to sługę wedle dobrowolnej ugody.
Pkt 568 Nowy dziedzic, dzierżawca majątku ziemskiego albo inny posiadacz osady rolnej, winien do końca roku trzymać wszystkie sługi wiejskie, przez poprzedniego posiadacza pozostawione, a słudzy zobowiązani są pozostać na miejscu, chybaby się inaczej z nowym panem ułożyli.
VII. O wypowiedzeniu i podziękowaniu za służbę.
Pkt 570 Jeżeli sługa chce się odprawić, powinien oświadczyć o tem panu (podziękować), w służbie rocznej na trzy miesiące, w kwartalnej na miesiąc, a w miesięcznej na piętnaście dni, przed terminem.
Pkt 571 Jeżeli pan chce sługę odprawić, winien mu w tych samych terminach służbę wypowiedzieć.
VIII. W jakich przypadkach pan może sługę odprawić przed czasem.
Pkt 575 Pan może sługę odprawić przed czasem;
a/ jeżeli sługa poważy się panu, pani, lub komu z ich domowników wyrządzić obelgę,
b/ jeżeli o nich roznosi co krzywdzącego, albo przez podszepty złośliwe do swarów w domu doprowadza,
c/ jeżeli panu hardo się stawia, i jego rozkazów uporczywie nie słucha,
d/ jeżeli się wzbrania pilnować pana w chorobie,
e/ jeżeli się hardo stawia przełożonemu nad sobą zwierzchnikowi, nie słucha jego rozkazów, albo mu obelgę jaką wyrządził,
f/ jeżeli dzieci pańskie na złe naprowadza, albo im daje gorszące przykłady,
g/ jeżeli z dziećmi, które mu są powierzone, tak źle albo niedbale się obchodzi, że to im grozi niebezpieczeństwem,
h/ jeżeli panu co ukradł, albo się sprzeniewierzył, albo drugich do tego namawiał, lub wiedząc o ich kradzieży, albo sprzeniewierzeniu się, panu nie doniósł,
i/ jeżeli bez wiedzy państwa na ich imię bierze co na kredyt, albo pożycza,
k/ jeżeli bez wiedzy i pozwolenia państwa noce za domem przepędzał, więcej, jak raz,
l/ jeżeli, będąc raz już napomniany, z ogniem albo ze światłem nieostrożnie się obchodzi,
m/ jeżeli przez swą nieostrożność stał się przyczyną pożaru,
n/ jeżeli powierzone mu bydlę z własnej winy niszczy, albo niedbale około niego chodzi, lub je katuje,
o/ jeżeli przez złość lub niechęć wyrządzi panu jaką znaczną szkodę,
p/ jeżeli z powodu rozwiązłego życia nabawi się jakieś zaraźliwej albo plugawej choroby,
r/ jeżeli bez pozwolenia wychodzi, albo pozwolenie przetrzymuje, albo się spóźnia do pracy, albo w inny sposób powinności zaniedbuje i pomimo dwukrotnej przestrogi z tego się nie poprawia,
s/ jeżeli się oddaje pijaństwu, grze na pieniądze, albo rozpuście,
t/ jeżeli przez kłótnie, albo bitwy robi w domu zamieszanie i nawet napomiany z tego się nie poprawia,
u/ jeżeli się okaże, iż nie umie tej roboty, której się przy zgodzie podjął,
w/ jeżeli skazany został więcej jak na siedem dni aresztu,
x/ jeśli się wyda, że przy ugodzie okazał fałszywe świadectwo.
Pkt 576 Jeżeli służąca zaszła w ciążę, pan może ja odprawić, ale powinien o tem donieść miejscowej policji, lub oddać ją krewnym.
IX. W jakich przypadkach sługa może odprawić się przed czasem.
Pkt 578 Sługa może odprawić się przed czasem;
a/ jeżeli przez złe lub zbyt surowe obchodzenie się pana życie jego albo zdrowie jest w niebezpieczeństwie,
b/ jeżeli pan sługę nakłonić usiłuje do uczynków, przeciwnych prawu albo obyczajom, jak również jeżeli go nie broni od podobnych nalegań innych osób, które w domu mieszkają lub bywają,
c/ jeżeli pan słudze zatrzymuje strawne, albo nie daje niezbędnej żywności lub go pomieścił w miejscu dla zdrowia szkodliwem,
d/ jeżeli pan chce wyjechać za granicę Królestwa i sługę wziąć ze sobą, a tego sobie przy ugodzie nie wymówił,
e/ jeżeli z powodu choroby sługa stał się niezdolnym do pełnienia obowiązków.
Pkt 579 We wszystkich wyżej wymienionych przypadkach sługa może podziękować przed czasem, a pan winien go zaraz uwolnić i co mu się należy za czas wysłużony oddać.
Pkt 580 Gdyby pan nie chciał sługi uwolnić, sługa może udać się z zażaleniem do sądu gminnego, a dopóki sąd nie wyrzecze, winien pozostać na miejscu.
Pkt 581 Może również sługa oddalić się przed czasem;
a/ jeżeli go rodzice potrzebują do pomocy w gospodarstwie, albo opieki w chorobie lub starości,
b/ jeżeli sługa przez małżeństwo, albo przez inne dla niego korzystne zdarzenie znalazł sposób zaprowadzenia własnego gospodarstwa,
c/ jeżeli otworzył się dla niego spadek, którego bez opuszczenia służby objąć nie może,
d/ jeżeli służącej mężatce umrze mąż, pozostawiwszy gospodarstwo lub dzieci, liczące mniej jak czternaście lat wieku.
X. O samowolnym porzuceniu służby.
Pkt 584 Sługa, który przed czasem odejdzie od pana bez prawnej przyczyny, skazany będzie przez sąd gminny na areszt do dni trzech i będzie na żądanie pana do powrotu zmuszony.
XI. Świadectwa służbowe.
Pkt 585 Sługa, odchodząc od pana, otrzymuje od niego zaświadczenie, które będzie zapisane w książce służbowej.
Pkt 586 W zaświadczeniu pan wyrazi tylko; imię i nazwisko sługi, kiedy i jak długo służył i do czego, czy był wierny, trzeźwy i posłuszny, albo czy w nim jakich zdrożności nie dostrzeżono, na koniec do czego jest zdatny.
Źródło:
Rocznik wsi polskiej, opracowanie A.Laskowskiego, Warszawa 1913
W XIX i XX wieku w Królestwie Polskim
I. Przepisy ogólne.
Pkt 515 Sługa w dawniejszej ustawie nazywa się ten, kto się godzi do jakiej pracy w domu albo w gospodarstwie na pewien czas bez przerwy na dnie.
Pkt 516 Panem albo gospodarzem zowie się ten, kto sługę przyjmuje.
Pkt 517 Niniejsze przepisy ściągają się do sług płci męskiej i żeńskiej, wszelkiego wyznania, tak tych co się godzą do posług domowych, jako też czeladzi wiejskiej czyli rolnej, bez różnicy wsi od miasta.
Pkt 518 Przepisy niniejszego rozdziału nie będą stosowane; do oficjalistów prywatnych i sług wyższej klasy, jako to: rządców, komisarzy, sekretarzy, marszałków, koniuszy, margrabiów, ekonomów, pisarzy i innych osób płci obojętnej, które się podejmują usług wymagających wyższego wykształcenia; do usług wojskowych objętych etatem wojskowym; do czeladzi i uczniów terminujących u kupców, rzemieślników itp., względem których oddzielne przepisy, postanowieniem Księcia Namiestnika Królewskiego z dnia 31 grudnia 1816 roku i dnia 31 stycznia 1817 roku są objęte.
II. Kto może się godzić do służby.
Pkt 519 Do służby godzić się może ten tylko, kto ma prawo rozporządzać swoją osobą. Tu należą; pełnoletni, co jest ci, co skończyli lat dwadzieścia jeden wieku, ci, których rodzice lub rada familijna w młodym wieku z pod opieki wypuścili.
Pkt 520 Dzieci, pozostające pod władzą rodziców, nie mogą przyjmować służby bez pozwolenia ojca, albo matki, jeżeli ojciec nie żyje. Lecz i po wejściu do służby nie uwalniają się spod władzy rodzicielskiej.
Pkt 521 Niewiasta zamężna nie może iść do służby bez pozwolenia męża.
Pkt 522 Gdyby mąż, który pozwolił żonie służyć, chciał ją napowrót wziąć do siebie, może to zrobić, lecz z upłynięciem terminu służby, i podziękowawszy we właściwym czasie za służbę w imieniu żony.
Pkt 523 Jeżeliby jednak mąż dowiedział się, że żona służy w miejscu, które ze względu na moralność jest nieprzyzwoitem, może się udać do sędziego gminnego o pozwolenie, ażeby żona, nie czekając terminu, służbę taką zaraz opuściła.
III. O ugodzie i zadatku.
Pkt 524 Słudzy przyjmowani być mogą tylko do posług godziwych i prawem niezakazanych. Ugoda zawarta przeciwko temu prawu jest nie ważną.
Pkt 525 Ugoda o służbę może być zawarta ustnie lub na piśmie podług woli stron.
Pkt 526 Przy ugodzie umówione będą; obowiązki jakich sługa się podejmuje, czas na jaki służbę przyjmuje, i zasługi lub inne wynagrodzenie, do jakich mieć będzie prawo.
Pkt 527 Sługa godzić się może na rok, kwartał lub miesiąc.
Pkt 528 Gdyby przy ugodzie nie było oznaczonego czasu służby, będzie się rozumiało, że sługa wiejski czyli rolny ugodził się na rok, a miejski czyli domowy na kwartał.
Pkt 529 na znak zgody sługa weźmie od pana zadatek, a przez to jest zobowiązany przybyć do służby na czas, a pan zobowiązany jest go przyjąć.
Pkt 530 Ilość zadatku zależy od ugody lub zwyczaju miejscowego.
IV. O czasie, w którym służba się zaczyna.
Pkt 537 Terminy prawne w służbie kwartalnej są; 2 stycznia, 2 kwietnia, 2 lipca, 2 października. Służba roczna prawnie zaczynać się będzie w jednym z tych terminów, stosownie do rodzaju służby. Służba miesięczna rozpoczynać się będzie pierwszego dnia miesiąca.
Pkt 540 Gdyby sługa, wziąwszy zadatek, jedynie dla bałamuctwa nie stawił się do służby, pan może go do tego przymusić przez policję miejscową.
V. O obowiązku sług w ciągu służby.
Pkt 545 Sługa winien swojemu panu, pani i tym wszystkim osobom, którym pan usługiwać każe; wierność, uszanowanie i posłuszeństwo.
Pkt 546 Przy wykonywaniu swoich obowiązków, sługa powinien się stosować do zaprowadzonego porządku i zawsze być trzeźwym, pilnym, akuratnym i obyczajnym.
Pkt 548 Wszystkimi siłami sługa powinien strzec pana swego od krzywdy i szkody, a starać się o jego pożytek.
Pkt 549 Sługa poświęcić winien na usługi pana cały swój czas, i wedle możności i sił swoich wypełniać będzie wszystkie jego rozkazy, dotyczące przyjętych przez siebie obowiązków.
Pkt 551 Żaden sługa nie może bez pozwolenia pana oddalić się ani dla własnego interesu, ani na zabawę; a gdy pan da pozwolenie, nie może go przetrzymać, ale na czas wrócić powinien.
Pkt 552 Jeżeli sługa zrobi panu krzywdę jaką z umysłu lub z niedbalstwa, albo też przez to, że sobie postąpił przeciw wyraźnemu rozkazowi pana, albo ze się podjął tego, czego nie umie, winien będzie szkodę wynagrodzić.
Pkt 554 Sługa winien panu donosić o sprzeniewierzeniu się albo o kradzieży drugich sług. Gdyby zaś wiedząc o tem nie doniósł, odpowiadać będzie za szkodę wspólnie z temi, którzy się sprzeniewierzyli, albo kradli.
VI. O obowiązkach pana.
Pkt 559 Wymagając od sługi roboty, do jakiej się ugodził, pan powinien być wyrozumiałym na jego zdrowie i siły.
Pkt 561 Gdyby kto ukrzywdził lub chciał ukrzywdzić sługę, pan winien zasłonić go swoją opieką.
Pkt 562 Pan powinien pozwalać słudze odbywać obrządki religijne jego wyznania.
Pkt 563 Jeżeli sługa na zdrowiu zapadanie, a nie ma w bliskości rodziców albo dzieci, któryby mogli go przyjąć do siebie, pan zobowiązany mieć o nim staranie.
Pkt 567 Jeżeli pan umarł, spadkobiercy jego winni albo trzymać sługę do terminu, w jakim podług miejscowego zwyczaju sługi się zmieniają, a w miesięcznych służbach do końca miesiąca, albo też, w razie odprawienia przed terminem, wynagrodzić za to sługę wedle dobrowolnej ugody.
Pkt 568 Nowy dziedzic, dzierżawca majątku ziemskiego albo inny posiadacz osady rolnej, winien do końca roku trzymać wszystkie sługi wiejskie, przez poprzedniego posiadacza pozostawione, a słudzy zobowiązani są pozostać na miejscu, chybaby się inaczej z nowym panem ułożyli.
VII. O wypowiedzeniu i podziękowaniu za służbę.
Pkt 570 Jeżeli sługa chce się odprawić, powinien oświadczyć o tem panu (podziękować), w służbie rocznej na trzy miesiące, w kwartalnej na miesiąc, a w miesięcznej na piętnaście dni, przed terminem.
Pkt 571 Jeżeli pan chce sługę odprawić, winien mu w tych samych terminach służbę wypowiedzieć.
VIII. W jakich przypadkach pan może sługę odprawić przed czasem.
Pkt 575 Pan może sługę odprawić przed czasem;
a/ jeżeli sługa poważy się panu, pani, lub komu z ich domowników wyrządzić obelgę,
b/ jeżeli o nich roznosi co krzywdzącego, albo przez podszepty złośliwe do swarów w domu doprowadza,
c/ jeżeli panu hardo się stawia, i jego rozkazów uporczywie nie słucha,
d/ jeżeli się wzbrania pilnować pana w chorobie,
e/ jeżeli się hardo stawia przełożonemu nad sobą zwierzchnikowi, nie słucha jego rozkazów, albo mu obelgę jaką wyrządził,
f/ jeżeli dzieci pańskie na złe naprowadza, albo im daje gorszące przykłady,
g/ jeżeli z dziećmi, które mu są powierzone, tak źle albo niedbale się obchodzi, że to im grozi niebezpieczeństwem,
h/ jeżeli panu co ukradł, albo się sprzeniewierzył, albo drugich do tego namawiał, lub wiedząc o ich kradzieży, albo sprzeniewierzeniu się, panu nie doniósł,
i/ jeżeli bez wiedzy państwa na ich imię bierze co na kredyt, albo pożycza,
k/ jeżeli bez wiedzy i pozwolenia państwa noce za domem przepędzał, więcej, jak raz,
l/ jeżeli, będąc raz już napomniany, z ogniem albo ze światłem nieostrożnie się obchodzi,
m/ jeżeli przez swą nieostrożność stał się przyczyną pożaru,
n/ jeżeli powierzone mu bydlę z własnej winy niszczy, albo niedbale około niego chodzi, lub je katuje,
o/ jeżeli przez złość lub niechęć wyrządzi panu jaką znaczną szkodę,
p/ jeżeli z powodu rozwiązłego życia nabawi się jakieś zaraźliwej albo plugawej choroby,
r/ jeżeli bez pozwolenia wychodzi, albo pozwolenie przetrzymuje, albo się spóźnia do pracy, albo w inny sposób powinności zaniedbuje i pomimo dwukrotnej przestrogi z tego się nie poprawia,
s/ jeżeli się oddaje pijaństwu, grze na pieniądze, albo rozpuście,
t/ jeżeli przez kłótnie, albo bitwy robi w domu zamieszanie i nawet napomiany z tego się nie poprawia,
u/ jeżeli się okaże, iż nie umie tej roboty, której się przy zgodzie podjął,
w/ jeżeli skazany został więcej jak na siedem dni aresztu,
x/ jeśli się wyda, że przy ugodzie okazał fałszywe świadectwo.
Pkt 576 Jeżeli służąca zaszła w ciążę, pan może ja odprawić, ale powinien o tem donieść miejscowej policji, lub oddać ją krewnym.
IX. W jakich przypadkach sługa może odprawić się przed czasem.
Pkt 578 Sługa może odprawić się przed czasem;
a/ jeżeli przez złe lub zbyt surowe obchodzenie się pana życie jego albo zdrowie jest w niebezpieczeństwie,
b/ jeżeli pan sługę nakłonić usiłuje do uczynków, przeciwnych prawu albo obyczajom, jak również jeżeli go nie broni od podobnych nalegań innych osób, które w domu mieszkają lub bywają,
c/ jeżeli pan słudze zatrzymuje strawne, albo nie daje niezbędnej żywności lub go pomieścił w miejscu dla zdrowia szkodliwem,
d/ jeżeli pan chce wyjechać za granicę Królestwa i sługę wziąć ze sobą, a tego sobie przy ugodzie nie wymówił,
e/ jeżeli z powodu choroby sługa stał się niezdolnym do pełnienia obowiązków.
Pkt 579 We wszystkich wyżej wymienionych przypadkach sługa może podziękować przed czasem, a pan winien go zaraz uwolnić i co mu się należy za czas wysłużony oddać.
Pkt 580 Gdyby pan nie chciał sługi uwolnić, sługa może udać się z zażaleniem do sądu gminnego, a dopóki sąd nie wyrzecze, winien pozostać na miejscu.
Pkt 581 Może również sługa oddalić się przed czasem;
a/ jeżeli go rodzice potrzebują do pomocy w gospodarstwie, albo opieki w chorobie lub starości,
b/ jeżeli sługa przez małżeństwo, albo przez inne dla niego korzystne zdarzenie znalazł sposób zaprowadzenia własnego gospodarstwa,
c/ jeżeli otworzył się dla niego spadek, którego bez opuszczenia służby objąć nie może,
d/ jeżeli służącej mężatce umrze mąż, pozostawiwszy gospodarstwo lub dzieci, liczące mniej jak czternaście lat wieku.
X. O samowolnym porzuceniu służby.
Pkt 584 Sługa, który przed czasem odejdzie od pana bez prawnej przyczyny, skazany będzie przez sąd gminny na areszt do dni trzech i będzie na żądanie pana do powrotu zmuszony.
XI. Świadectwa służbowe.
Pkt 585 Sługa, odchodząc od pana, otrzymuje od niego zaświadczenie, które będzie zapisane w książce służbowej.
Pkt 586 W zaświadczeniu pan wyrazi tylko; imię i nazwisko sługi, kiedy i jak długo służył i do czego, czy był wierny, trzeźwy i posłuszny, albo czy w nim jakich zdrożności nie dostrzeżono, na koniec do czego jest zdatny.
Źródło:
Rocznik wsi polskiej, opracowanie A.Laskowskiego, Warszawa 1913