Franciszek Mickiewicz - najstarszy brat Adama

Franciszek Mickiewicz urodził się w sierpniu 1796 roku w Nowogródku. Najstarszy z pięciu braci Adama Mickiewicza, w swym Pamiętniku spisywanym w Wielkopolsce tak scharakteryzował braci: Adama, Aleksandra i samego siebie: "... pomocni, szczerzy, przyjacielscy, honorowi". Zdolny rysownik jeździec, brawurowy gimnastyk, piękny czarnowłosy chłopiec, wysmukły o szaforowych oczach, znakomity uczeń szkoły OO. Dominikanów w Nowogródku, nagradzany za pilność, wybrany został przez kolegów na dowódcę ich dziecięcego wojska, stworzonego na przekór czasom niewoli. Po autentycznej potyczce, jaką stoczyli z Moskalami , został wyrzucony ze szkoły, co przypłacił ciężką chorobą, która wtrąciła go w dożywotnie kalectwo. Mimo to bohatersko ocalił ojca i księdza proboszcza z płonącego kościoła, gdzie znajdowało się tajne archiwum dokumentów z przygotowań "wojny o Polskę". Marszałek szlachty nowogródzkiej, mianując Franciszka powstańczym rządcą Nowogródka w roku 1830, nazwał go "prawdziwym synem Ojczyzny naszej - z cnót, uczciwości, przenikliwego rozsądku, patriotyzmu i wszystkiego, co znamionować może dobrego obywatela Polakiem zwanym". Podczas pierwszych miesięcy Powstania Listopadowego Franciszek poznał osobiście Emilię Plater i zapewne opowiadał o niej potem Adamowi, który zaczerpnął stąd wątki do wiersza "Śmierć pułkownika". Dowodząc oddziałem 85 ludzi- żołnierzy ochotniczego 13 pułku ułanów wraz z korpusem generała Henryka Dembińskiego przedarł się Franciszek Mickiewicz z Litwy do Warszawy i wziął iście bohaterski udział w walkach o stolicę. Wyszedł z bitwy ranny lancą w pierś, kulą w nogę, z mianowaniem na porucznika i udekorowany Srebrnym Krzyżem Virtuti Millitari. Internowany w Prusach, odszukany tamże przez przebywającego wówczas w Wielkopolsce Adama. Wigilię i pasterkę roku 1831 przeżył ze swym bratem w przepięknym, do dziś istniejącym kościółku w Łukowie i pod gościnnym dachem Józefa Grabowskiego. W Łukowie pozostał Franciszek wiele lat, odrzucając wszelkie "amnestie" cara. Około 1849 roku przeniósł się do Rożnowa jako gość Anieli i Hilarego Baranowskich, którym zawsze był wdzięczny za "chleba kawałek" dawany "imieniem przyjacielskiego serca, bez żadnego upokorzenia, za co niech im Pan Bóg wynagrodzi". W Rożnowie odwiedzały Franciszka dzieci Adama. "Prawdziwą miłością kocham was pismem, sercem i duszą" - wyznawał im. W Wielkopolsce Franciszek Mickiewicz spisał cenne karty swojego Pamiętnika, dzięki którym poznajemy dom miłości dzieciństwa braci Mickiewiczów. Dobry syn, kochający brat, dzielny Polak, wzorowy uczeń - oto patron naszej szkoły.Był wielkim miłośnikiem języka ojczystego. Przed śmiercią, wręczając swą szablę powstańczą, którą ocalił, bratankowi Aleksandrowi, synowi Adama, powiedział: "Tylko język ojczysty może oddać duszę polską". Zmarł 13 listopada 1862 roku w Rożnowie, gdzie został pochowany.

[]