Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Kopernicki Franciszek
15.09.2012 21:53
Płk Franciszek Kopernicki (ur. w 1824, zm. w 1892)
- – polski wojskowy, dowódca średniego szczebla w powstaniu styczniowym.
Urodził się we wsi Czyrówka w pow. zwinogrodzkim na Ukrainie z ojca Stanisława i matki Marianny z Pieńkowskich. Do szkoły chodził w Złotopolu i Winnicy.
W lutym 1843 wstąpił do carskiego wojska. Służbę odbywał w garnizonach: w Tule i w Moskwie, skąd został przeniesiony do powiatu opatowskiego w Królestwie Polskim. W Opatowie ożenił się z siostrą Agatona Gillera, członka powstańczego Rządu Narodowego – Agrypą, córką burmistrza Opatowa[potrzebne źródło]. W armii rosyjskiej dosłużył się stopnia majora. Przewidując wybuch powstania podał się do dymisji, którą otrzymał 24 stycznia 1863.
Rząd Narodowy skierował go w charakterze oficera sztabu w Kaliskie do dyspozycji gen. Edmunda Taczanowskiego. W powstaniu był wojskowym naczelnikiem powiatów: piotrkowskiego, sieradzkiego i wieluńskiego. Wykonując rozkaz generała Taczanowskiego uformował na tym terenie dwa pułki ułanów. Jeden z tych pułków (422 konnych) 7 sierpnia 1863 został rozlokowany w Chociwiu. Jego dowódcą został płk Kajetan Słupski. Kopernicki brał udział w wielu bitwach, także w tragicznej bitwie dla ugrupowania jazdy gen. Taczanowskiego, stoczonej 29 sierpnia 1863 r., na polach wsi Kruszyna i Nieznanice. Po tej klęsce Taczanowski wyjechał za granicę, a płk Kopernicki usiłował zebrać rozbite oddziały powstańcze.
7 września 1863 został mianowany naczelnikiem wojennym woj. kaliskiego. Czynił próby ożywienia powstania. W tym celu planował powołanie plutonów powstańczych w oparciu o okrążki (kilka parafii). Udało mu się zmobilizować ok. 2000 ludzi i przedłużyć akcje powstańcze do wiosny 1864. 7 maja 1864 podał się do dymisji i wyjechał do Lipska, później do Szwajcarii.
W 1865 osiadł w wydzierżawionym majątku w Mołdawii. W 1869 przeniósł się do Galicji. Ostatnie lata życia spędził w Stanisławowie, gdzie zmarł w 1892.
Pozostawił wspomnienia opracowane przez E. Halicza i E. Ratajczaka pt. "Pamiętnik powstania styczniowego. Notatnik z powstania w woj. kaliskim w r. 1863-64" wydany w Warszawie w 1959 r.