Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

STRACENI W MIASTACH MAZOWSZA po 1945 cz 1 (2)

18.12.2012 10:54
STRACENI W MIASTACH MAZOWSZA po 1945
Sa tu ludzie z mojej rodziny ;(

Straceni W CIECHANOWIE ...

Edward ARUMIŃSKI (1926–1946)
Ur. 12 IX 1926 w Niedzborzu, gm. Regimin, pow. Ciechanów, syn Józefa i Wiktorii, szewc, zamieszkały w Niedzborzu. W grudniu 1942 wstąpił do AK, nosił ps. „Wilczur”. W styczniu 1946 dołączył do oddziału leśnego, prawdopodobnie NSZ N.N. „Skowronka”. Brał udział w kilku akcjach, m.in. w lutym 1946 na posterunek MO w Sławęcinie. Aresztowany w marcu 1946. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie 9 IV 1946 na sesji wyjazdowej w Ciechanowie skazał go na karę śmierci. Data wykonania wyroku nie jest znana.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; Materiały przekazane przez Jacka Pawłowicza z Warszawy (w zbiorach autora).

Zbigniew PĄGOWSKI (1925–?)
Ur. w 1925; skazany na karę śmierci przez Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie 9 IV 1946 na sesji wyjazdowej w Ciechanowie. Data wykonania wyroku nie jest znana.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; Materiały przekazane przez Jacka Pawłowicza z Warszawy (w zbiorach autora).

Zdzisław TELZDORF (1924–?)
Ur. w 1924; skazany na karę śmierci przez Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie 9 IV 1946 na sesji wyjazdowej w Ciechanowie. Data wykonania wyroku nie jest znana.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; Materiały przekazane przez Jacka Pawłowicza z Warszawy (w zbiorach autora).

Jerzy WYLOT (1926–?)
Ur. w 1926; skazany na karę śmierci przez Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie 9 IV 1946 na sesji wyjazdowej w Ciechanowie. Data wykonania wyroku nie jest znana.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; Materiały przekazane przez Jacka Pawłowicza z Warszawy (w zbiorach autora).

Straceni w Działdowie

Edward BARTKOWSKI (1924–1946)
Ur. 5 XI 1924 w m. Krzywki-Piaski, gm. Szreńsk, pow. Mława, syn Franciszka i Stanisławy. W 1946 był funkcjonariuszem MO w Kiełpinach, pow. Działdowo, ale 22 marca tego roku zdezerterował i poszedł do oddziału ROAK Stanisława Balla „Sowy”, „Sokoła Leśnego”. Liczący ok. dwudziestu osób oddział wchodził w skład grupy Pawła Nowakowskiego „Łysego” działającej w pow. Mława. Z kolei grupa Nowakowskiego podlegała oddziałowi ROAK Józefa Walentego Marcinkowskiego „Łysego”. Oddziałek „Sowy” działał w 4–5-osobowych bojówkach. B. przyjął ps. „Pomidor”. Brał udział w kilku akcjach zbrojnych oddziału: ataku na jednostkę wojskową w Koszelewach, pow. Działdowo, gdzie zdobyto broń i amunicję, 11 IV 1946 na gminny UBP i spółdzielnię w Żurominie: tu wykonywano wyroki na funkcjonariuszach UB i konfidentach. WSR w Warszawie 14 IX 1946 na sesji wyjazdowej w Mławie, w trybie doraźnym, skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 16 X 1946 razem z Bronisławem Granicą, Teodorem Tadeuszem Niedziałkowskim, Mieczysławem Sarneckim. L 69

APW, WSR w Warszawie, Sr. 580/46.

Roman BRZEZIŃSKI (1924–1946)
Ur. 20 XI 1924 w Golubiu, pow. Wąbrzeźno, syn Ryszarda i Konstancji z Kulikowskich, zamieszkały w Glinkach, pow. Działdowo. Po wojnie w LWP jako kpr. samodzielnej kompanii ochrony w Warszawie. 14 XI 1945 opuścił jednostkę wojskową z bronią, zorganizował oddział leśny. WSO w Warszawie na sesji wyjazdowej w Działdowie 17 X 1946 skazał go na karę śmierci. Stracony 21 XI 1946. Według niektórych źródeł 1 lub 20 XI 1946. L 191

AIPN, Teczki więźniów 1946, Brzeziński Roman; Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 231.

Bronisław GRANICA (1919–1946)
Ur. 25 X 1919 w Wąpiersku, gm. Kiełpiny, pow. Działdowo, syn Józefa i Marii. W okresie okupacji niemieckiej na robotach przymusowych w Niemczech, w listopadzie 1942 zabrany do Wehrmachtu, na froncie zachodnim w połowie sierpnia 1943 dostał się do niewoli alianckiej. Stąd trafił do PSZ. W lutym 1946 wrócił do kraju, a 5 lub 6 czerwca tego roku wstąpił do oddziału ROAK Stanisława Balla „Sowy”. Przyjął ps. „Ziemia Pomorska”. W oddziale pełnił funkcję szofera mechanika. Prawdopodobnie brał udział w akcjach oddziału – 11 VI 1946 na Kuczbork i 2 lipca tego roku na Zieluń, gdzie atakowano wojsko zabezpieczające referendum. WSR w Warszawie 14 IX 1946 na sesji wyjazdowej w Mławie w trybie doraźnym skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 16 X 1946 razem z Edwardem Bartkowskim, Teodorem Tadeuszem Niedziałkowskim, Mieczysławem Sarneckim. L 649

APW, WSR w Warszawie, Sr. 580/46.
Teodor Tadeusz NIEDZIAŁKOWSKI (1924–1946)
Ur. 17 XII 1924 w Bagienicach Dużych, gm. Kuczbork, pow. Mława, syn Wacława i Marianny, zamieszkały w Gdyni. W maju 1945 otrzymał powołanie do wojska, ale po trzech dniach zdezerterował z koszar w Olsztynie. W początkach czerwca 1946 związał się z oddziałem ROAK Stanisława Balla „Sowy”, przyjął ps. „Kosiba”, „Znajda”. Brał udział w dwu akcjach oddziału – 11 VI 1946 na wieś Kuczbork, pow. Mława, i 2 lipca tego roku na jednostkę wojskową w Zieluniu zabezpieczającą referendum. 14 IX 1946 WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Mławie w trybie doraźnym skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 16 X 1946 w Działdowie razem z Edwardem Bartkowskim, Bronisławem Granicą i Mieczysławem Sarneckim. L 1637

APW, WSR w Warszawie, Sr. 580/46.

Bolesław RUCIŃSKI (1922–1946)
Ur. 4 XII 1922 w Starym Zieluniu, pow. Mława, syn Jakuba i Heleny z Żórawskich. Oskarżony o przynależność do tajnej organizacji prowadzącej działania przeciw członkom PPR. WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Działdowie 17 X 1946 skazał go na karę śmierci. Stracony 15 XI 1946. L 2041

AIPN, Teczki więźniów 1946, Ruciński Bolesław; Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 231.

Mieczysław SARNECKI (1925–1946)
Ur. 10 II 1925 w osadzie Zieluń, pow. Mława, syn Ignacego i Marii, ślusarz. Po zakończeniu II wojny światowej służył w PUBP w Mławie, pełnił służbę wartowniczą. 21 XII 1945 z bronią opuścił PUBP i poszedł do lasu. Przystąpił do niewielkiego oddziału ROAK Franciszka Przytuły „Pączka” podległego zgrupowaniu Józefa Walentego Marcinkowskiego „Łysego”. Zgrupowanie działało w powiatach: Działdowo, Mława i Sierpc. S. przyjął ps. „Rosołek”. 12 IV 1946 uczestniczył w ataku na posterunek MO i gminny UBP w Żurominie, pow. Sierpc, ale odmówił wykonania wyroku na konfidencie. W początkach kwietnia karnie przeniesiony do oddziału Andrzeja Różyckiego „Zjawy”. Brał udział w akcji na wieś Kuczbork, pow. Mława, (11 VI 1946) i posterunek MO w Zieluniu. Ujęty 2 V 1946 przez wojsko. 14 IX 1946 WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Mławie w trybie doraźnym skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 16 X 1946 w Działdowie razem z Edwardem Bartkowskim, Bronisławem Granicą i Teodorem Tadeuszem Niedziałkowskim. L 2099

APW, WSR w Warszawie, Sr. 580/46.

Aleksander WIŚNIEWSKI (1924–1946)
Ur. 14 III 1924 w Nowym Zieluniu, gm. Lidzbark Welski, pow. Działdowo, syn Wincentego i Marty z Wachów. Oskarżony o przynależność do tajnej organizacji. WSO w Warszawie na sesji wyjazdowej w Działdowie 17 X 1946 skazał go na karę śmierci. Stracony 21 XI 1946. L 2619

AIPN, Teczki więźniów 1946, Wiśniewski Aleksander; Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 231.

Straceni w Garwolinie

Edward BANY (1926–1947)
Ur. 14 I 1926 w Brzezinach, gm. Trojanów, pow. Garwolin, syn Jana i Agnieszki z Karpiewskich. Od kwietnia 1946 w placówce WiN Brzeziny dowodzonej przez Piotra Błachnio „Wulkana”. Brał udział w większości akcji zbrojnych, nosił ps. „Lotny”. Aresztowany 7 X 1946 i przez WSR w Warszawie 13 I 1947 w trybie doraźnym na sesji wyjazdowej w Garwolinie skazany na karę śmierci razem ze Stefanem Błachnio. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony tego samego dnia o godz. 21.30.

AWL, WSR w Warszawie, 118/91/3750.
Stefan BŁACHNIO (1924–1947)
Ur. 29 VIII 1924 w Brzezinach, gm. Trojanów, pow. Garwolin, syn Antoniego i Franciszki ze Staniaków. W okresie okupacji niemieckiej w oddziale Mariana Bernaciaka „Orlika”, nosił ps. „Bokser”. Po wejściu Rosjan na Lubelszczyznę powołany do wojska, już w styczniu 1945 zdezerterował. Kontynuował działalność konspiracyjną w oddziale „Orlika”, podlegającym wówczas WiN. Formalnie był zastępcą komendanta WiN placówki Brzeziny – swego brata Piotra Błachnio „Wulkana”. Aresztowany 21 III 1946, zbiegł z transportu, wrócił do konspiracji – w oddziale „Orlika”, a po jego śmierci – Wacława Kuchnio „Spokojnego” i Stanisława Warownego „Mściciela”. Ujęty 23 VIII 1946 i oskarżony o udział w dziewięciu akcjach oddziałów WiN. WSR w Warszawie 13 I 1947 na sesji wyjazdowej w Garwolinie w trybie doraźnym skazał go na karę śmierci razem z Edwardem Banym. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony tego samego dnia o godz. 21.30.

AWL, WSR w Warszawie, 118/91/3750.

Bogumił MAĆKUL (1920–1946)
Ur. w 1920; skazany na karę śmierci przez Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie na sesji wyjazdowej w Garwolinie 6 VI 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 320.

Jan PAWLIK (1924–1946)
Ur. w 1924; skazany na karę śmierci przez Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie na sesji wyjazdowej w Garwolinie 6 VI 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 320.

Józef TLAK (1925–1946)
Ur. w 1925; skazany na karę śmierci przez Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie na sesji wyjazdowej w Garwolinie 6 VI 1946.
Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 320.

Straceni w Grodzisku Mazowieckim

Antoni HELBICH (HEBICH, HELBLICH) (1901–1945)
Ur. 17 I 1901, syn Leona, stracony 16 VIII 1945. L 725

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; Straceni w polskich więzieniach..., s. 78.

Teofil RODEK (1898–1946)
Ur. 18 XII 1898, syn Walentego. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie 16 IV 1946 skazał go na karę śmierci. Stracony 17 IV 1946. L 2010

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; Straceni w polskich więzieniach..., s. 133.

Witold SIWIŃSKI (1926–1946)
Ur. 26 IV 1926, syn Wacława, stracony 20 XI 1946. L 2164

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; Straceni w polskich więzieniach..., s. 139.

Czesław WOJCIECHOWSKI (1917–1946)
Ur. w 1917. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie 16 IV 1946 skazał go na karę śmierci. Stracony 17 IV 1946. L 2644

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; Straceni w polskich więzieniach..., s. 160.
Straceni w Łowiczu

Jan SIERSZAK (1901–1946)
Ur. w 1901, stracony 1 III 1946. L 2150

Straceni w polskich więzieniach..., s. 139.

Straceni w Makowie Mazowieckim

Julian CHOJNOWSKI (1899–1947)
Ur. 18 IV 1899 w m. Sadykierz, pow. Maków Mazowiecki, syn Józefa i Marianny. W okresie międzywojennym w 33. pp w Łomży, w czasie wojny w NSZ, a do września 1946 w NZW jako komendant na gm. Młynarze. Brał udział w egzekucji trojga współpracowników PUBP w Makowie Mazowieckim. Aresztowany 29 XII 1946. 14 I 1947 WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Makowie Mazowieckim w trybie doraźnym skazał go na karę śmierci razem z Wacławem Kowalewskim, Czesławem Krzyżewskim i Ignacym Żebrowskim. Stracony tego samego dnia wieczorem. 16 VI 1993 SW w Ostrołęce wyrok WSR w Warszawie uznał za nieważny.

APW, WSR w Warszawie, Sr. 962/46.

Wacław KOWALEWSKI (1909–1947)
Ur. 25 XII 1909 w m. Dyszobaba, gm. Sieluń, pow. Maków Mazowiecki, syn Bolesława i Aleksandry, zamieszkały w Sieluniu. W okresie międzywojennym w Policji Państwowej, w czasie okupacji niemieckiej w placówce AK Sieluń. W 1945 w Różanie wstąpił do MO, mianowany komendantem posterunku w Młynarzach, pow. Maków Mazowiecki. Aresztowany jesienią 1946. Akt oskarżenia zarzucał mu, że otrzymawszy informację, iż w Sieluniu działa organizacja NZW, nie tylko nie przekazał jej do PUBP w Makowie Mazowieckim, ale wskazał donosicieli „bandzie”, ta zaś rozstrzelała owych „sympatyków partii demokratycznej”. Zarzucano mu również, że „siał złowrogą propagandę pomiędzy wojskiem”, mówiąc (de facto – w stanie nietrzeźwym), że „wojsko to zbrojne ramię Stalina” i że „Mikołajczyk zwycięży w wyborach”. WSR w Warszawie 14 I 1947 na sesji wyjazdowej w Makowie Mazowieckim w trybie doraźnym skazał go na karę śmierci razem z Julianem Chojnowskim, Czesławem Krzyżewskim i Ignacym Żebrowskim. Stracony tego samego dnia wieczorem. 15 I 1995 SW w Ostrołęce wyrok WSR w Warszawie uznał za nieważny.

APW, WSR w Warszawie, Sr. 962/46.

Czesław KRZYŻEWSKI (1921–1947)
Ur. 16 IV 1921 w m. Żebry-Perosy, gm. Sieluń, pow. Maków Mazowiecki, syn Józefa i Franciszki, rolnik. W okresie okupacji niemieckiej w AK, a od maja 1946 w oddziale NZW działającym w pow. Maków Mazowiecki, używał ps. „Jaskółka”. O działalności oddziału niewiele wiadomo.W październiku 1946 wykonał wyrok śmierci na trojgu współpracownikach PUBP w Makowie. K. współoskarżony o ten czyn, 14 I 1947 przez WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Makowie Mazowieckim w trybie doraźnym został skazany na karę śmierci razem z Julianem Chojnowskim, Wacławem Kowalewskim i Ignacym Żebrowskim. Stracony tego samego dnia wieczorem. 16 VI 1993 SW w Ostrołęce wyrok WSR w Warszawie uznał za nieważny.

APW, WSR w Warszawie, Sr. 962/46.

Ignacy ŻEBROWSKI (1916–1947)
Ur. 10 IV 1916 w m. Żebry-Perosy, gm. Sieluń, pow. Maków Mazowiecki, syn Franciszka i Marianny. W kampanii wrześniowej 1939 w 15. puł w Ostrołęce, dostał się do niewoli niemieckiej, do 1940 w obozie jenieckim w Westfalii. W czasie okupacji niemieckiej w AK, nosił ps. „Olszyna”. Po 1944 wstąpił do MO w Ostrołęce, ale zwolnił się ze służby w lutym 1946. W maju lub czerwcu tego roku związał się z oddziałem NZW Czesława Żerańskiego „Nadnarwiaka”, działającym na terenie pow. Maków Mazowiecki. Nocą z 14 na 15 X 1946 żołnierze NZW rozstrzelali trójkę miejscowych „sympatyków partii demokratycznej”, a faktycznie współpracowników PUBP w Makowie. Aresztowany 30 XII 1946, już 14 I 1947 wraz z trzema współtowarzyszami walki stanął przed sądem. Nie dostarczono im aktów oskarżenia. WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Makowie Mazowieckim w trybie doraźnym skazał go na karę śmierci razem z Julianem Chojnowskim, Wacławem Kowalewskim i Czesławem Krzyżewskim. Wyrok wykonano jeszcze tego samego dnia wieczorem. 16 VI 1993 SW w Ostrołęce wyrok WSR w Warszawie uznał za nieważny.

APW, WSR w Warszawie, Sr. 962/46.

Straceni w Mińsku Mazowieckim

Stefan ARASZKIEWICZ (1928–1947)
Ur. 17 V 1928 w Rudzienku, pow. Mińsk Mazowiecki, syn Kazimierza i Stefanii z Sucheckich, zamieszkały w Dobrem, pow. Mińsk Mazowiecki. W sierpniu 1946 wstąpił do oddziału NSZ N.N. „Visa” działającego w pow. Mińsk Mazowiecki. Dostał tu ps. „Gwoździk”. Brał udział w ośmiu akcjach oddziału: na posterunki MO w Starachowicach i Dobrem, spółdzielnie „Samopomoc Chłopska” w Wólce, gm. Stanisławów, Czerwonce, Pustelniku, pow. Mińsk Mazowiecki, Urząd Gminy w osadzie Dobre, folwark Janów. Opuścił oddział we wrześniu 1946. Aresztowany 5 XII 1946. WSR w Warszawie 7 I 1947 na sesji wyjazdowej w Mińsku Mazowieckim w trybie doraźnym skazał go na karę śmierci razem ze Stanisławem Wypustkiem. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 8 I 1947.

APW, WSR w Warszawie, Sr. 968/46.

Bolesław DUSZCZYK (1920–1946)
Ur. 23 II 1920 w Zakowie, gm. Siennica, pow. Mińsk Mazowiecki, syn Aleksandra i Aleksandry z Wójcików, zamieszkały w Drozdówce, gm. Siennica, rolnik. Wiosną 1942 w oddziale AK pod dowództwem N.N. „Babinicza”. Po rozkazie o rozwiązaniu AK pozostał w konspiracji w oddziale działającym na terenie pow. Mińsk Mazowiecki. Aresztowany na początku grudnia 1946. WSR w Warszawie w trybie doraźnym na sesji wyjazdowej w Mińsku Mazowieckim 31 XII 1946 skazał go na karę śmierci razem ze Stanisławem Kuryłką i Tadeuszem Kuryłką. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony tego samego dnia o godz. 17.30. Pochowany na cmentarzu parafialnym w Siennicy. 16 VI 1992 Wydział II Karny SW w Siedl-cach, stwierdził nieważność wyroku b. WSR w Warszawie.

APW, WSR w Warszawie, Sr. 963/46.

Stanisław KURYŁKO (1920–1946)
Ur. 18 VII 1920 w Zygmuntówce, gm. Siennica, pow. Mińsk Mazowiecki, syn Feliksa i Katarzyny z Mikitów, młodszy brat kpt. Tadeusza Kuryłki, zamieszkały w Zglechowie, gm. Siennica. W 1945 w konspiracyjnym oddziale swego brata, działającym na terenie pow. Mińsk Mazowiecki. Aresztowany na początku grudnia 1946, a 31 tego miesiąca przez WSR w Warszawie w trybie doraźnym na sesji wyjazdowej w Mińsku Mazowieckim skazany na karę śmierci razem z Bolesławem Duszczykiem i Tadeuszem Kuryłką. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony tego samego dnia o godz. 17.30.

APW, WSR w Warszawie, Sr. 963/46.

Tadeusz KURYŁKO (1916–1946)
Ur. 12 I 1916 w Zygmuntówce, gm. Siennica, pow. Mińsk Mazowiecki, syn Feliksa i Katarzyny z Mikitów, zamieszkały w Kołbieli, pow. Mińsk Mazowiecki. Przed wojną ukończył dywizyjny kurs podchorążych w Zambrowie oraz seminarium nauczycielskie. Uczył w szkole powszechnej na Okęciu w Warszawie, a następnie w Kiczkach, pow. Mińsk Mazowiecki. W maju 1940 wstąpił do oddziału AK N.N. „Babinicza”, przyjął ps. „Śmiały”. Oddział działał na terenie pow. Mińsk Mazowiecki. Mianowany komendantem placówki, następnie dowódcą plutonu liniowego i dowódcą kompanii. 11 XI 1944 awansowany do stopnia kpt. AK. Ujawnił się w 1945 w Mińsku Mazowieckim, ale pozostał w konspiracji. Oddział posiadał dwa magazyny broni, ale początkowo próbował sprzedawać „łup wojenny”
– poniemieckie rowery i motocykle, by zdobyć fundusze na pomoc rodzinom poległych kolegów z partyzantki. 11 XII 1945 na szosie Kołbiel–Celestynów został zatrzymany przez patrol ubowsko-milicyjny, ale wkrótce potem, po walce, uwolniony przez kolegów z oddziału. Aresztowany w grudniu 1946. 31 tego miesiąca WSR w Warszawie w trybie doraźnym na sesji wyjazdowej w Mińsku Mazowieckim skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Rozprawa rozpoczęła się o godz. 12, a o godz. 17.30 wraz z dwoma towarzyszami walki Bolesławem Duszczykiem i Stanisławem Kuryłką K. został stracony.

APW, WSR w Warszawie, Sr. 963/46.

Stanisław WYPUSTEK (1925–1947)
Ur. 6 V 1925 w Ołdakowie, pow. Mińsk Mazowiecki, młynarz. Od końca sierpnia do połowy października 1946 był żołnierzem oddziału NSZ N.N. „Visa” działającego na terenie pow. Mińsk Mazowiecki i Warszawa. Aresztowany w październiku 1946. 7 I 1947 WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Mińsku Mazowieckim w trybie doraźnym skazał go na karę śmierci razem ze Stefanem Araszkiewiczem. Wyrok wykonano 8 I 1947.

APW, WSR w Warszawie, Sr. 968/46.

Straceni w Mławie

Bolesław CZERKASIEWICZ
Używał ps. „Skowronek”, w marcu 1946 skazany na karę śmierci przez sąd doraźny, wyrok wykonano.
Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; „Notatka urzędowa” szefa PUBP w Mławie z 6 V 1947, przekazana przez Jacka Pawłowicza z Warszawy (kserokopia w zbiorach autora).

Hilary JAKUBOWSKI (1924–1945)
Ur. 24 XII 1924, stracony 11 XI 1945. L 809

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; Straceni w polskich więzieniach..., s. 82.

Konstanty PAWŁOWSKI (PAWLEWSKI) (1918–1946)
Ur. 3 IX 1918, syn Kazimierza. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie na sesji wyjazdowej w Mławie skazał go na karę śmierci. Stracony 6 IV 1946. L 802

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; Straceni w polskich więzieniach..., s. 124.

Józef SOBOCIŃSKI (1925–1946)
Ur. 4 IV 1925, syn Jana, stracony 25 VII 1946 w Mławie lub Działdowie. L 2198

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; Straceni w polskich więzieniach..., s. 141.

Piotr SZYMCZAK
W marcu 1946 skazany na karę śmierci przez sąd doraźny, wyrok wykonano.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; „Notatka urzędowa” szefa PUBP w Mławie z 6 V 1947 przekazana przez Jacka Pawłowicza z Warszawy (kserokopia w zbiorach autora).
Straceni w Ostrołęce

Stanisław BAŁDYGA (1915–1946)
Ur. 22 XI 1915 w Niemczech, syn Juliana, zamieszkały w m. Łyse, pow. Ostrołęka. Po wojnie należał do organizacji niepodległościowej, używał ps. „Klon”. SO w Łomży na sesji wyjazdowej w Ostrołęce 28 VI 1946 skazał go na karę śmierci. Stracony 2 VII 1946, najprawdopodobniej w Ostrołęce.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Bałdyga Stanisław.

Franciszek BANACH (1912–1946)
Ur. 30 VI 1912 w Dębnikach, gm. Zbójna, pow. Ostrołęka, syn Ignacego i Marianny. Oskarżony o to, że od grudnia 1945 do maja 1946 należał do nielegalnej organizacji, miał broń, szerzył wrogą propagandę, nosił ps. „Burza”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Łomży na sesji wyjazdowej w Ostrołęce 26 lub 29 VI 1946 skazał go na karę śmierci razem ze Stanisławem Lemańskim, Józefem Nadolnym, Wacławem Piaścikiem, Wincentym Pokornickim i Józefem Tercjakiem. Stracony najprawdopodobniej kilka dni później. 6 X 1992 SW w Ostrołęce wyrok SO w Łomży uznał za nieważny.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Banach Franciszek.

Stanisław BOJARSKI (1914–1946)
Ur. 3 VIII 1914 w Dawi, gm. Łyse, pow. Ostrołęka, syn Franciszka, oskarżony o przynależność do nielegalnej organizacji, w której nosił ps. „Agrest”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Łomży na sesji wyjazdowej w Ostrołęce 28 VI 1946 skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 2 VII 1946, najprawdopodobniej w Ostrołęce.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Bojarski Stanisław.
Antoni CHOJECKI (1900–1946)
Ur. 20 IV 1900 w Dobrem, pow. Mińsk Mazowiecki, syn Stanisława, zamieszkały w Łysych, pow. Ostrołęka. Przed 1939 podoficer zawodowy w 5. puł, potem szef baterii dak, uczestnik kampanii wrześniowej 1939. Uciekł z niemieckiej niewoli, w konspiracji od 1940, w Organizacji Wojskowej „Wilki”. W 1945 w NZW, na rozkaz organizacji wstąpił do MO, był komendantem posterunku w Łysych, pow. Ostrołęka. W końcu 1945 UB rozszyfrowała jego przynależność do oddziału Zbigniewa Kuleszy „Młota II”; zagrożony aresztowaniem, wstąpił do oddziału „Młota II”, komendanta Okręgu Mazowsze NZW. Brał udział w wielu akcjach bojowych, m.in. w zdobyciu posterunku UB w Chorzelach i uwolnieniu więźniów. W oddziale był dowódcą batalionu NZW w gm. Łyse, nosił ps. „Ślepowron”. W 1946 porwany przez funkcjonariuszy UB i bestialsko pobity. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Łomży na sesji wyjazdowej w Ostrołęce 28 VI 1946 skazał go na karę śmierci. Stracony 2 VII 1946. Według opinii Zbigniewa Kuleszy, Ch. został zamordowany bez sądu.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Chojecki Antoni.

Eugeniusz KRUPKA (1910–1946)
Ur. 27 V 1910 w Zbójnej, syn Teofila i Agnieszki z Ksepków, zamieszkały w Lelisie, gm. Łyse, pow. Ostrołęka. Po II wojnie światowej należał do organizacji niepodległościowej. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Łomży na sesji wyjazdowej w Ostrołęce 28 VI 1946 skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 2 VII 1946, najprawdopodobniej w Ostrołęce. Zrehabilitowany 19 IV 1995.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Krupka Eugeniusz.

Stanisław LEMAŃSKI (1913–1946)
Ur. 22 XII 1913 w Dębnikach, pow. Ostrołęka, syn Aleksandra i Julianny z Murachów. 1936–1937 żołnierz 77. pp w Grodnie. Po wojnie aresztowany i oskarżony o to, że od grudnia 1945 do 23 V 1946 należał do tajnej organizacji, miał broń, szerzył wrogą propagandę. W organizacji nosił ps. „Mina”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Łomży na sesji wyjazdowej w Ostrołęce 26 lub 29 VI 1946 skazał go na karę śmierci razem z Franciszkiem Banachem, Józefem Nadolnym, Wacławem Piaścikiem, Wincentym Pokornickim i Józefem Tercjakiem. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony najprawdopodobniej kilka dni po wyroku.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Lemański Stanisław.

Stanisław LIPIŃSKI (1902–1946)
Ur. 27 II 1902 w Stawiskach, pow. Łomża, syn Feliksa, zamieszkały w Wanacji, gm. Ostrołęka. Oskarżony o przynależność do nielegalnej organizacji, pod ps. „Lipa”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Łomży na sesji wyjazdowej w Ostrołęce 28 VI 1946 skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 2 VII 1946, najprawdopodobniej w Ostrołęce.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Lipiński Stanisław.

Józef NADOLNY (1922–1946)
Ur. 1 I 1922 w Dębnikach, gm. Zbójna, pow. Ostrołęka, syn Franciszka i Bronisławy ze Stomskich. Oskarżony o przynależność do tajnej organizacji, posiadanie broni i szerzenie wrogiej propagandy. W organizacji nosił ps. „Lot”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Łomży 26 lub 29 VI 1946 na sesji wyjazdowej w Ostrołęce skazał go na karę śmierci razem z Franciszkiem Banachem, Stanisławem Lemańskim, Wacławem Piaścikiem, Wincentym Pokornickim i Józefem Tercjakiem. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony najprawdopodobniej kilka dni później.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Nadolny Józef.

Wacław PIAŚCIK (1906–1946)
Ur. 28 IX 1906 w Dobrym Lesie, gm. Zbójna, pow. Ostrołęka, syn Mateusza i Katarzyny z Kozłów. Oskarżony o to, że od grudnia 1945 do 23 V 1946 należał do tajnej organizacji działającej na terenie powiatów Ostrołęka i Łomża, miał broń, szerzył wrogą propagandę. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Łomży na sesji wyjazdowej w Ostrołęce 26 lub 29 VI 1946 skazał go na karę śmierci razem z Franciszkiem Banachem, Stanisławem Lemańskim, Józefem Nadolnym, Wincentym Pokornickim i Józefem Tercjakiem. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony najprawdopodobniej w kilka dni po wyroku. 27 I 1993 SW w Ostrołęce wyrok SO w Łomży uznał za nieważny.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Piaścik Wacław.

Wincenty POKORNICKI (1917–1946)
Ur. 18 VII 1917 w Parzychach, pow. Ostrołęka, syn Stanisława i Stefanii z Piaścików, z zawodu stolarz. 1938–1939 w 4. puł zaniemeńskich WP. Oskarżony o to, że od grudnia 1945 do 27 III 1946 należał do tajnej organizacji, miał broń, szerzył wrogą propagandę. W organizacji nosił ps. „Szczupak”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Łomży 26 lub 29 VI 1946 na sesji wyjazdowej w Ostrołęce skazał go na karę śmierci razem z Franciszkiem Banachem, Stanisławem Lemańskim, Józefem Nadolnym, Wacławem Piaścikiem i Józefem Tercjakiem. Stracony najprawdopodobniej kilka dni po wyroku.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Pokornicki Wincenty.

Stanisław SIWIK (1914–1946)
Ur. 17 V 1914 w Wanacji, gm. Turośl, pow. Ostrołęka, syn Józefa. Po II wojnie światowej należał do organizacji niepodległościowej o kryptonimie KSZ (nierozszyfrowany). Wydział do Spraw Doraźnych SO w Łomży 28 VI 1946 na sesji wyjazdowej w Ostrołęce skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 2 VII 1946, najprawdopodobniej w Ostrołęce. W niektórych źródłach: Świk.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Siwik Stanisław.

Antoni SZYMAŃSKI (1906–1946)
Ur. 10 VI 1906 w m. Łyse, pow. Ostrołęka, syn Filipa, zamieszkały w Dawi, gm. Łyse. Po II wojnie światowej w konspiracji, należał do organizacji niepodległościowej, pod ps. „Orgon”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Łomży na sesji wyjazdowej w Ostrołęce 28 VI 1946 skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 2 VII 1946, najprawdopodobniej w Ostrołęce.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Szymański Antoni.

Stanisław SZYMAŃSKI (1926–1946)
Ur. 5 VIII 1926 w Wanacji, gm. Łyse, pow. Ostrołęka. Oskarżony o przynależność do nielegalnej organizacji, w której nosił ps. „Korzwa”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Łomży na sesji wyjazdowej w Ostrołęce 28 VI 1946 skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 2 VII 1946, najprawdopodobniej w Ostrołęce.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Szymański Stanisław.

Józef TERCJAK (1920–1946)
Ur. 29 IX 1920 w Dębnikach, pow. Ostrołęka, syn Feliksa i Katarzyny z Piaścików. Oskarżony o to, że od grudnia 1945 do 23 V 1946 należał do tajnej organizacji, miał broń, szerzył wrogą propagandę. Nosił ps. „Ognion”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Łomży na sesji wyjazdowej w Ostrołęce 26 lub 29 VI 1946 skazał go na karę śmierci razem z Franciszkiem Banachem, Stanisławem Lemańskim, Józefem Nadolnym, Wacławem Piaścikiem i Wincentym Pokornickim. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony najprawdopodobniej kilka dni po wyroku.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Tercjak Józef.
Stanisław WOJSZ (1924–1950)
Ur. 17 V 1924 w Jarnutach, gm. Czerwin, pow. Ostrołęka, syn Wincentego i Marianny z Kołakowskich. Latem 1946 wstąpił do oddziału NZW, przyjmując ps. „Jaskółka” i „Sokół”. Gdy jesienią 1947 władze bezpieczeństwa dokonały serii aresztowań wśród żołnierzy NZW w Jarnutach, wyjechał do Wrocławia. Po pewnym czasie, gdy UBP ponownie wpadł na jego trop, wrócił w rodzinne strony. Do stycznia 1949 ukrywał się w skrytce urządzonej w stodole rodzinnego domu w Jarnutach. Po śmierci starszego brata Szczepana, który został śmiertelnie ranny w starciu z grupą MO, wstąpił do oddziału N.N. „Jabłoni”, a potem N.N. „Dęba”. Przez pół roku, do czerwca 1949, aktywnie uczestniczył w działaniach tych oddziałów, wykonywał wyroki na szpiclach i donosicielach UBP. Został zatrzymany 29 X 1949, torturowany w śledztwie. WSR w Warszawie 25 III 1950 na sesji wyjazdowej w Ostrołęce w trybie doraźnym skazał go na karę śmierci. Sędziowie w orzeczeniu napisali, że „jest nieprzejednanym wrogiem Polski Ludowej”. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. NSW 10 V 1950 wyrok ten utrzymał w mocy. Stracony 12 VI 1950. 22 IV 1993 SW w Ostrołęce wyrok b. WSR w Warszawie uznał za nieważny. L 2653

APW, WSR w Warszawie, Sr. 107/50.

Straceni w powiecie Ostrów Mazowiecka

Stanisław BIERKA (1926–1946)
Ur. w 1926. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 21 II 1946 skazał B. na karę śmierci. Stracony 22 II 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176.

Aleksander BISZEWSKI (1906–1946)
Ur. w 1906. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 21 II 1946 skazał B. na karę śmierci. Stracony 22 II 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176.

Kazimierz BUCZYŃSKI (1922–1946)
Ur. w 1922, syn Ignacego i Heleny, zamieszkały w Rzechowie, gm. Perzanowo, pow. Maków Mazowiecki. Żołnierz NSZ, ps. „Sosna”. Jeden z dwunastu żołnierzy NSZ, młodych mieszkańców Gąsewa, Szczeglina Nowego i okolicznych wsi gm. Sypniewo, pow. Maków Mazowiecki, oskarżonych w sprawie związanej z rozbrojeniem latem 1945 przez oddział NZW Komendy Powiatowej MO w Makowie Mazowieckim. Choć zdobyto ją bez ofiar, w odwecie UB spacyfikowało pobliską wieś Gąsewo, skąd z wesela zabrano dwunastu młodych ludzi i pospiesznie ich osądzając, zastrzelono w miejscowości Guty Bujno. Jeden z nich, Tadeusz Krupka „Żbik”, „Longin”, zbiegł z transportu na egzekucję, dołączył do oddziału „Burzy”, walczył, zginął w 1949 w walce z grupą operacyjną UB. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 27 II 1946 skazał B. na karę śmierci. Stracony 28 II 1946 pod wsią Guty Bujno.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176; „Obwieszczenie Sądu Okręgowego w Siedlcach, wydział doraźny” – plakat obwieszczający skazanie na śmierć 27 II 1946 Stanisława Ejdysa, Stanisława Karbowskiego, Henryka Kocota, Eugeniusza Kossakowskiego, Tadeusza Krupki, Tadeusza Lipki, Bolesława Makocia, Faustyna Myślaka, Tadeusza Pszczoły, Jana Sztomberskiego, Tadeusza Wilkowskiego, Czesława Pękały i Aleksandra Zawadzkiego (kserokopia w zbiorach autora); Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.
Stanisław EJDYS (1920–1946)
Ur. w 1920, syn Franciszka i Apolonii, zamieszkały w Szczeglinie Nowym, gm. Sypniewo, pow. Maków Mazowiecki. Żołnierz NSZ, ps. „Droga”. Został skazany na karę śmierci przez Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 27 II 1946 razem z dwunastoma żołnierzami NSZ. Stracony 28 II 1946 pod wsią Guty Bujno.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176; „Obwieszczenie Sądu Okręgowego w Siedlcach, wydział doraźny” – plakat obwieszczający skazanie na śmierć 27 II 1946 Stanisława Ejdysa, Stanisława Karbowskiego, Henryka Kocota, Eugeniusza Kossakowskiego, Tadeusza Krupki, Tadeusza Lipki, Bolesława Makocia, Faustyna Myślaka, Tadeusza Pszczoły, Jana Sztomberskiego, Tadeusza Wilkowskiego, Czesława Pękały i Aleksandra Zawadzkiego (kserokopia w zbiorach autora); Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Stanisław KARBOWSKI (1920–1946)
Ur. w 1920, syn Bolesława i Stanisławy, zamieszkały we wsi Gąsewo, gm. Sypniewo, pow. Maków Mazowiecki. Żołnierz NSZ, ps. „Dym”, kierownik placówki „Gąsewo”. Został skazany na karę śmierci przez Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 27 II 1946 razem z dwunastoma żołnierzami NSZ. Stracony 28 II 1946 pod wsią Guty Bujno.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176; „Obwieszczenie Sądu Okręgowego w Siedlcach, wydział doraźny” – plakat obwieszczający skazanie na śmierć 27 II 1946 Stanisława Ejdysa, Stanisława Karbowskiego, Henryka Kocota, Eugeniusza Kossakowskiego, Tadeusza Krupki, Tadeusza Lipki, Bolesława Makocia, Faustyna Myślaka, Tadeusza Pszczoły, Jana Sztomberskiego, Tadeusza Wilkowskiego, Czesława Pękały i Aleksandra Zawadzkiego (kserokopia w zbiorach autora); Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.
Henryk KOCOT (1920–1946)
Ur. w 1920, syn Wawrzyńca i Władysławy, zamieszkały w Szczeglinie Starym, gm. Sypniewo, pow. Maków Mazowiecki. Żołnierz NSZ, ps. „Brzezina”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 27 II 1946 skazał K. na karę śmierci. Stracony 28 II 1946 pod wsią Guty Bujno.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176; „Obwieszczenie Sądu Okręgowego w Siedlcach, wydział doraźny” – plakat obwieszczający skazanie na śmierć 27 II 1946 Stanisława Ejdysa, Stanisława Karbowskiego, Henryka Kocota, Eugeniusza Kossakowskiego, Tadeusza Krupki, Tadeusza Lipki, Bolesława Makocia, Faustyna Myślaka, Tadeusza Pszczoły, Jana Sztomberskiego, Tadeusza Wilkowskiego, Czesława Pękały i Aleksandra Zawadzkiego (kserokopia w zbiorach autora); Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Władysław KORNALEWSKI (KORNELEWSKI) (1918–
–1947)
Ur. 6 VIII 1918 w Brodnicy, woj. poznańskie, zamieszkały w Załuskach, gm. Andrzejewo, pow. Ostrów Mazowiecka. W okresie okupacji niemieckiej w oddziale leśnym NOW na terenie pow. Ostrów Mazowiecka, nosił ps. „Grunt”. Po wkroczeniu Rosjan nie wyszedł z konspiracji, w sierpniu 1945 został dowódcą oddziału wyszkolenia wojskowego przy Komendzie Powiatowej NOW w Ostrowi Mazowieckiej. W sierpniu tego roku, po połączeniu NOW z NSZ – wszedł do oddziału NZW, gdzie szkolił ochotników. W październiku 1945 mianowany komendantem NZW pow. Ostrów Mazowiecka (kryptonim „Olkusz”), nosił ps. „Orlicz” i „Wezyr”, wkrótce objął szefostwo PAS. Podlegał mu oddział piętnastu ludzi dowodzony przez Stanisława Zawackiego „Zagłobę”. W 1946 oddział przeprowadził w powiecie kilka akcji, likwidował bandytów skazanych z rozkazu Komendy Powiatowej NSZ. Aresztowany 26 XI 1946 w Andrzejewie, pow. Ostrów Mazowiecka. Podczas rewizji w jego domostwie znaleziono archiwum organizacji, broń i amunicję. WSR w Warszawie 13 I 1947 w trybie doraźnym na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej skazał go razem z Henrykiem Olczakiem na karę śmierci. Stracony 14 I 1947 o godz. 11.

APW, WSR w Warszawie, Sr. 966/46.

Eugeniusz KOSSAKOWSKI (1925–1946)
Ur. w 1925, syn Stanisława i Genowefy, zamieszkały w Zalesiu, gm. Perzanowo, pow. Maków Mazowiecki. Żołnierz NSZ, nosił ps. „Kos”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 27 II 1946 skazał K. na karę śmierci. Stracony 28 II 1946 pod wsią Guty Bujno.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176; „Obwieszczenie Sądu Okręgowego w Siedlcach, wydział doraźny” – plakat obwieszczający skazanie na śmierć 27 II 1946 Stanisława Ejdysa, Stanisława Karbowskiego, Henryka Kocota, Eugeniusza Kossakowskiego, Tadeusza Krupki, Tadeusza Lipki, Bolesława Makocia, Faustyna Myślaka, Tadeusza Pszczoły, Jana Sztomberskiego, Tadeusza Wilkowskiego, Czesława Pękały i Aleksandra Zawadzkiego (kserokopia w zbiorach autora); Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Tadeusz LIPKA (1926–1946)
Ur. w 1926, syn Aleksandra i Marianny, zamieszkały w Rzechowie, gm. Perzanowo, pow. Maków Mazowiecki. Żołnierz NSZ, ps. „Drzewo”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 27 II 1946 skazał L. na karę śmierci. Stracony 28 II 1946 pod wsią Guty Bujno.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176; „Obwieszczenie Sądu Okręgowego w Siedlcach, wydział doraźny” – plakat obwieszczający skazanie na śmierć 27 II 1946 Stanisława Ejdysa, Stanisława Karbowskiego, Henryka Kocota, Eugeniusza Kossakowskiego, Tadeusza Krupki, Tadeusza Lipki, Bolesława Makocia, Faustyna Myślaka, Tadeusza Pszczoły, Jana Sztomberskiego, Tadeusza Wilkowskiego, Czesława Pękały i Aleksandra Zawadzkiego (kserokopia w zbiorach autora); Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Bolesław MAKOĆ (1923–1946)
Ur. w 1923, syn Romana i Leokadii, zamieszkały w Szczeglinie Poduchownym, gm. Sypniewo, pow. Maków Mazowiecki. Żołnierz NSZ, ps. „Olszyna”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 27 II 1946 skazał M. na karę śmierci. Stracony 28 II 1946 pod wsią Guty Bujno.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176; „Obwieszczenie Sądu Okręgowego w Siedlcach, wydział doraźny” – plakat obwieszczający skazanie na śmierć 27 II 1946 Stanisława Ejdysa, Stanisława Karbowskiego, Henryka Kocota, Eugeniusza Kossakowskiego, Tadeusza Krupki, Tadeusza Lipki, Bolesława Makocia, Faustyna Myślaka, Tadeusza Pszczoły, Jana Sztomberskiego, Tadeusza Wilkowskiego, Czesława Pękały i Aleksandra Zawadzkiego (kserokopia w zbiorach autora); Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Henryk MROCZKOWSKI (1927–1946)
Ur. w 1927. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 13 II 1946 skazał M. na karę śmierci. Stracony 14 II 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176.

Faustyn MYŚLAK (1920–1946)
Ur. w 1920, syn Jana i Katarzyny, zamieszkały w Szczeglinie Starym, gm. Sypniewo, pow. Maków Mazowiecki. Żołnierz NSZ, ps. „Pług”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 27 II 1946 skazał M. na karę śmierci. Stracony 28 II 1946 pod wsią Guty Bujno.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176; „Obwieszczenie Sądu Okręgowego w Siedlcach, wydział doraźny” – plakat obwieszczający skazanie na śmierć 27 II 1946 Stanisława Ejdysa, Stanisława Karbowskiego, Henryka Kocota, Eugeniusza Kossakowskiego, Tadeusza Krupki, Tadeusza Lipki, Bolesława Makocia, Faustyna Myślaka, Tadeusza Pszczoły, Jana Sztomberskiego, Tadeusza Wilkowskiego, Czesława Pękały i Aleksandra Zawadzkiego (kserokopia w zbiorach autora); Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Stanisław NAJGRODZKI (1919–1946)
Ur. w 1919. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 20 II 1946 skazał N. na karę śmierci. Stracony 22 II 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176.

Henryk OLCZAK (1918–1947)
Ur. 24 VIII 1918 w Ostrowi Mazowieckiej, syn Władysława i Marcjanny z Kolupów, ślusarz, zamieszkały w Wołominie. W okresie okupacji niemieckiej należał do PZP, pod ps. „Postrach”. Po wkroczeniu Sowietów pozostał w konspiracji, od marca 1945 w NZW, pod ps. „Lew”. Od października 1945 do lutego 1946 w bojówce Władysława Kornalewskiego (Kornelewskiego) „Orlicza” działającej na terenie pow. Ostrów Mazowiecka. W sierpniu 1946 został adiutantem „Orlicza” i był nim do czasu aresztowania, razem z dowódcą, 26 X 1946 w Załuskach, gm. Andrzejewo. WSR w Warszawie 13 I 1947 w trybie doraźnym, na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej skazał go razem z Władysławem Kornalewskim (Kornelewskim) na karę śmierci. Stracony 14 I 1947 o godz. 11.

APW, WSR w Warszawie, Sr. 966/46.

Wacław PAZIK (1922–1946)
Ur. w 1922. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 13 II 1946 skazał P. na karę śmierci. Stracony 14 II 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176.

Czesław PĘKAŁA (1907–1946)
Ur. w 1907. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 28 II 1946 skazał P. na karę śmierci. Stracony 28 II 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176.

Tadeusz PSZCZOŁA (1915–1946)
Ur. w 1915, syn Stanisława i Anastazji, zamieszkały w Szczeglinie Nowym, pow. Maków Mazowiecki. Żołnierz NSZ, ps. „Żądło”, dowódca drużyny. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 27 II 1946 skazał P. na karę śmierci. Stracony 28 II 1946 pod wsią Guty Bujno.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176; „Obwieszczenie Sądu Okręgowego w Siedlcach, wydział doraźny” – plakat obwieszczający skazanie na śmierć 27 II 1946 Stanisława Ejdysa, Stanisława Karbowskiego, Henryka Kocota, Eugeniusza Kossakowskiego, Tadeusza Krupki, Tadeusza Lipki, Bolesława Makocia, Faustyna Myślaka, Tadeusza Pszczoły, Jana Sztomberskiego, Tadeusza Wilkowskiego, Czesława Pękały i Aleksandra Zawadzkiego (kserokopia w zbiorach autora); Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Wacław RADGOWSKI (1914–1946)
Ur. w 1914. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 20 II 1946 skazał R. na karę śmierci. Stracony 22 II 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176.

Antoni ROGALSKI (1921–1946)
Ur. w 1921. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 21 II 1946 skazał R. na karę śmierci. Stracony 22 II 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176.

Henryk SOCIK (SOCZYK) (1925–1946)
Ur. w 1925. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 20 II 1946 skazał S. na karę śmierci. Stracony 22 II 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176.
Stanisław SOCIK (SOCZYK) (1917–1946)
Ur. w 1917, brat Henryka Socika (Soczyka). Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 20 II 1946 skazał S. na karę śmierci. Stracony 22 II 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176.

Jan SOKOŁOWSKI (1927–1946)
Ur. w 1927. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 13 II 1946 skazał S. na karę śmierci. Stracony 14 II 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176.

Jan SZTOMBERSKI (1924–1946)
Ur. w 1924, syn Antoniego i Janiny, zamieszkały w Gąsewie, pow. Maków Mazowiecki. Żołnierz NSZ, ps. „Zdzich”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 27 II 1946 skazał S. na karę śmierci. Stracony 28 II 1946 pod wsią Guty Bujno.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176; „Obwieszczenie Sądu Okręgowego w Siedlcach, wydział doraźny” – plakat obwieszczający skazanie na śmierć 27 II 1946 Stanisława Ejdysa, Stanisława Karbowskiego, Henryka Kocota, Eugeniusza Kossakowskiego, Tadeusza Krupki, Tadeusza Lipki, Bolesława Makocia, Faustyna Myślaka, Tadeusza Pszczoły, Jana Sztomberskiego, Tadeusza Wilkowskiego, Czesława Pękały i Aleksandra Zawadzkiego (kserokopia w zbiorach autora); Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.
Tadeusz WILKOWSKI (1909–1946)
Ur. w 1909, syn Michała i Feliksy, zamieszkały w Szczeglinie Nowym, gm. Sypniewo, pow. Maków Mazowiecki. Żołnierz NSZ, ps. „Las”. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 27 II 1946 skazał W. na karę śmierci. Stracony 28 II 1946 pod wsią Guty Bujno.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176; „Obwieszczenie Sądu Okręgowego w Siedlcach, wydział doraźny” – plakat obwieszczający skazanie na śmierć 27 II 1946 Stanisława Ejdysa, Stanisława Karbowskiego, Henryka Kocota, Eugeniusza Kossakowskiego, Tadeusza Krupki, Tadeusza Lipki, Bolesława Makocia, Faustyna Myślaka, Tadeusza Pszczoły, Jana Sztomberskiego, Tadeusza Wilkowskiego, Czesława Pękały i Aleksandra Zawadzkiego (kserokopia w zbiorach autora); Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Aleksander ZAWADZKI (1918–1946)
Ur. w 1918. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach na sesji wyjazdowej w Ostrowi Mazowieckiej 28 II 1946 skazał Z. na karę śmierci. Stracony 28 II 1946.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319; T. Swat, Ośrodki miejskie Mazowsza po II wojnie światowej (1945–1960) [w:] Mazowieckie miasteczka na przestrzeni wieków, red. A. Stawarz, Warszawa 2001, s. 175–176.

Straceni w Otwocku

Feliks ANTCZAK (1916–1945)
Ur. 22 V 1916 w Castrop koło Dortmundu, syn Antoniego. Wiosną 1920 wraz z rodzicami powrócił z Niemiec do kraju, osiedlił się w Toruniu. Ukończył Gimnazjum w Chełmnie, a w 1939 Wydział Prawa i Ekonomii Uniwersytetu Poznańskiego. Już w gimnazjum współpracował z pismem „Pochodnia”, a w 1935 wstąpił do SP. W czasie okupacji, posługując się nazwiskiem Wróblewski, wszedł w skład komitetu redakcyjnego organu SP „Reforma”. Od 1 II 1943 do 15 VII 1944 należał do Komitetu Oporu Społecznego, którego celem była walka z niemieckim okupantem. W organizacji tej pełnił funkcję referenta informacyjnego na woj. warszawskie. W czasie powstania warszawskiego należał do Związku Młodzieży, był jednym z redaktorów pisma „Błękitny Znak”. W grudniu 1944 został aresztowany w Aninie pod Warszawą za posiadanie maszyny do pisania, kilku ulotek z okresu okupacji niemieckiej oraz trzech ulotek, w których ostrzegał przed nasilającą się w Polsce dominacją ZSRR: „Pora na zdecydowaną akcję”, „Nie ugniemy karku pod jarzmo niewolnicze” oraz „Wiadomości radiowe”. Ulotek tych nie powielał ani nie rozpowszechniał, choć funkcjonariusze UB podrzucili mu w czasie rewizji powielacz. Oskarżano go również o „usiłowanie założenia” organizacji Towarzystwo Demokratyczne „Pobudka”. Na rozprawie sądowej mówił: „Nie można powiedzieć, że rozbija rząd ten, kto go krytykuje, i niekoniecznie wzmacnia go ten, kto go chwali. To nie są rzeczy proste”. 28 XII 1944 Sąd Wojskowy Garnizonu Warszawskiego na rozprawie w Otwocku skazał go na karę śmierci. Dowódca I Armii WP gen. dyw. Stanisław Popławski wyrok ten zatwierdził. Stracony 2 I 1945. 13 IX 1989 decyzją SN został uniewinniony i oczyszczony z wszystkich zarzutów, z zaznaczeniem, że żadne z oskarżeń nie miało znamion przestępstwa. Ojciec jego, Antoni Antczak, działacz SP, aresztowany w sierpniu 1948 i skazany na 15 lat pozbawienia wolności, 31 VIII 1952 zmarł w więzieniu we Wronkach.

AIPN, Teczki więźniów 1945, Antczak Feliks; A.K. Kunert, Słownik biograficzny..., t. 2, s. 28; Niewinnie Straceni..., s. 11 (il.); Biogram Feliksa Antczaka i inne materiały przekazane przez jego syna, Ludwika Antczaka z Otwocka (w zbiorach autora).

Tomasz MALCZEWSKI (1906–1945)
Ur. 24 IX 1906 w Radziejowie Kujawskim, syn Wincentego, lekarz. Jesienią 1944 w rejonie prawobrzeżnej Warszawy związał się z AK, pisał artykuły w wydawanej tam nielegalnie gazetce „Alarm” redagowanej przez Jana Wyszomirskiego. Aresztowany 22 XI 1944, przez Sąd Wojskowy Garnizonu Warszawskiego na sesji wyjazdowej w Otwocku 22 I 1945 skazany wraz z Wyszomirskim na karę śmierci. Stracony 29 I 1945 w Otwocku lub w więzieniu przy ul. 11 Listopada na warszawskiej Pradze.

AIPN, Teczki więźniów 1945, Malczewski Tomasz; Archiwum Polski Podziemnej 1939–1956, kolekcja 5 Zuzanny Zawadzkiej, 510/W, Raport „Kalskiego” (Witolda Bieńkowskiego), 28 VI 194512; Notatki z rozmów z Henrykiem Kraszewskim z Warszawy z 17 II 2000 (w zbiorach autora); Materiały przekazane przez Jerzego Niżnikowskiego z Warszawy (w zbiorach autora).

Jan WYSZOMIRSKI (1913–1945)
Ur. 21 XI 1913 w Zdzieborzu, syn Romana i Marii z Grabowskich. Przed wojną ppor. rez., student Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej. W okresie okupacji niemieckiej związał się z ruchem niepodległościowym w grupie Konfederacji Narodu. 1943–1944 w oddziale Uderzeniowych Batalionów Kadrowych i w III batalionie 77. pp AK. Był tu adiutantem dowódcy – Bolesława Piaseckiego „Sablewskiego”. Nosił wówczas ps. „Wroński”. Po operacji „Ostra Brama” wraz z częścią dowództwa III batalionu znalazł się w rejonie prawobrzeżnej Warszawy. W tym okresie, a także po wkroczeniu Armii Czerwonej na Pragę (od września do 19 XI 1944) był współredaktorem podziemnej gazetki „Przegląd Tygodniowy”, a potem redaktorem pisma „Alarm”. Aresztowany 19 XI 1944. Przebywał w aresztach prawobrzeżnej Warszawy, w Aninie, Otwocku, Śródborowie, Siedlcach i wreszcie w areszcie śledczym przy ul. 11 Listopada na warszawskiej Pradze. 22 I 1945 Sąd Wojskowy Garnizonu Warszawskiego na sesji wyjazdowej w Otwocku skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 29 I 1945 razem z Tomaszem Malczewskim, według jednych źródeł w Otwocku (i tam pochowany w zbiorowej mogile), a według innych w więzieniu przy ul. 11 Listopada i pochowany „pod ścianą budynku więziennego, która wychodziła na Wisłę, a więc od strony zachodniej”.
AIPN, Teczki więźniów 1945, Wyszomirski Jan; Archiwum Polski Podziemnej 1939–1956, kolekcja 5 Zuzanny Zawadzkiej, 510/W, Raport „Kalskiego” (Witolda Bieńkowskiego), 28 VI 1945; J. Engelgard, Historia. Zwolnienie Bolesława Piaseckiego, „Integracja” 1990, nr 15; Z. Kobylańska, Wspomnienia sanitariuszki, Warszawa 1988, s. 38, 57, 69, 117, 143, 173, 178; K. Krajewski, Uderzeniowe Bataliony Kadrowe 1942–
–1944, Warszawa 1993, wg indeksu; Żołnierze wyklęci..., wg indeksu (tu błędne imię: Jerzy); Materiały przekazane przez kuzyna Jana Wyszomirskiego Jerzego Niżnikowskiego z Warszawy (w zbiorach autora); Notatki z rozmów z Henrykiem Kraszewskim z Warszawy z 17 II 2000 (w zbiorach autora); Oświadczenie Stanisława Briesemeistra z 26 VIII 1991 (w sprawie śmierci Jana Wyszomirskiego – w zbiorach autora).

Straceni w Płocku

Stanisław GAJEWSKI (1913–1948)
Ur. 11 VI 1913, stracony 28 X 1948. L 540

Straceni w polskich więzieniach..., s. 70.

Jan MACULAK (1923–1945)
Ur. 7 II 1923, stracony 25 VI 1945. L 1420

Straceni w polskich więzieniach..., s. 108.

Franciszek ROMAŃSKI (ROMANOWSKI) (1882–1946)
Ur. 15 V 1882, syn Jakuba, stracony 7 V 1946. L 2924

Straceni w polskich więzieniach..., s. 133.

Tadeusz SUMIŃSKI (1922–1946)
Ur. 15 IX 1922, syn Konstantego, elektromonter. Żołnierz ZWZ-AK, od czerwca 1945 NZW, dowódca drużyny. Aresztowany 14 XI 1945. Oskarżony o przynależność do AK, terroryzowanie członków PPR ze wsi Smolin, zabicie milicjanta. 12 VII 1946 WSR w Warszawie skazał go na karę śmierci. Stracony 14 VIII 1946. L 2315

AIPN, Teczki więźniów 1946, Sumiński Tadeusz; Straceni w polskich więzieniach..., s. 146; Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Feliks SZAJNECKI (1913–1948)
Ur. 3 VII 1913, syn Jakuba, stracony 2 III 1948. L 2338

Straceni w polskich więzieniach..., s. 147.

Komentarze (3)

18.12.2012 10:55
Edward SZAŁAŃSKI (1923–1951)
Ur. 24 II 1923 w Staroźrebach, pow. Płock, syn Władysława i Stefanii z Sobiesiaków. Ukończył przed wojną siedem klas szkoły podstawowej, w okresie okupacji wywieziony na roboty przymusowe do niemieckich zakładów w Płocku. Po zakończeniu wojny pracował w Urzędzie Gminy w Staroźrebach. W 1948 związał się z oddziałem NZW Wiktora Wacława Stryjewskiego „Cacki”. Gdy oddział został rozbity przez UB, a jego dowódca ujęty, w obawie przed aresztowaniem ukrywał się. Początkowo wyjechał do Warszawy, w kwietniu 1949 wrócił jednak w rodzinne strony, by ukrywać się wraz z bratem Władysławem. Gospodarzom z okolicznych wsi, którzy przyjmowali braci Szałańskich na kwatery, dawali wyżywienie, a nawet pieniądze, mówili wprost, że są poszukiwani przez UB. W maju 1949 za pośrednictwem N.N. „Bogdana” i N.N. „Śmiałka” związali się z NSZ, S. przyjął wówczas ps. „Tygrys”, ale wkrótce znów działał samotnie, gdy „Bogdan” i „Śmiałek” zostali aresztowani. Próbował przedostać się nielegalnie za granicę, ale oszukany przez przemytników, wrócił w rodzinne strony. Po roku, tropiony przez UB, ale niewydany przez ludność wsi, w których się ukrywał i był znany, rozpoczął – jak to określa późniejszy akt oskarżenia – napady na osoby prywatne „dla zabezpieczenia sobie dostatniego bytu”. Faktycznie często chodził na te „napady” bez broni, przedstawiał się z nazwiska, prosił o pieniądze, wyjaśniając, że ukrywa się przed UB. Komendant posterunku MO w Staroźrebach w opinii dla sądu stwierdzał, że S. „był wrogo ustosunkowany do obecnej rzeczywistości i czuł wstręt do obecnej rzeczywistości, gdyż był tylko wrogo ustosunkowany do obecnego ustroju”. Zostawiał pokwitowania otrzymywanych, nierzadko drobnych sum „na rzecz prześladowanych przez Bezpiekę Czerwony Faszyzm”. Zachowane wśród dowodów rzeczowych pokwitowania opatrzone są wyraźną okrągłą pieczęcią z orłem w koronie i napisem w otoku: „Narodowe Siły Zbrojne Mazowsze”. W ten sposób, co jakiś czas zmieniając kwaterę, S. ukrywał się do jesieni 1951. Ujęty 12 X 1951, oskarżony o założenie na terenie gmin Staroźreby i Drobin, pow. Płock, związku i kierowanie nim, został 19 XI 1951 przez WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Staroźrebach w trybie doraźnym skazany na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 22 XII 1951. Pluton egzekucyjny, którym kierował Aleksander Drej, przysłano z Warszawy. 26 IV 1993 Wydział II Karny SW w Płocku wyrok b. WSR w Warszawie uznał za nieważny w części dotyczącej zorganizowania związku i posiadania broni. Natomiast w części dotyczącej napadów, choć „czyny te wynikały poniekąd z życiowych konsekwencji określonej działalności”, wyroku z 1951 nie unieważnił.

AAN, Kancelaria Cywilna Prezydenta RP, 809 15/263/51; APW, WSR w Warszawie, Sr. 919/51; G. Wojciechowski, Ułaskawienia..., s. 188; Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Straceni w Płońsku

Zygmunt CIARKA (1922–1947)
Ur. 14 IV 1922, robotnik. Od 1943 należał do AK. Wiosną 1945 został powołany do wojska, ale w lipcu tego roku zdezerterował z jednostki w Olsztynie. Ukrywał się, a następnie związał z oddziałem Józefa Walentego Marcinkowskiego „Wyboja”, „Łysego”. Oddział działał na terenie powiatów Ciechanów, Mława, Płock, Płońsk i Sierpc w woj. warszawskim, miał swe grupy w powiatach Działdowo, Iława, Nidzica, Ostróda i Szczytno w woj. olsztyńskim. Ujęty 20 VI 1946. WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Płońsku 19 XII 1946 skazał go razem z Marcelim Gajewskim i Bronisławem Urbańskim na karę śmierci. NSW 21 I 1947 wyrok ten utrzymał w mocy. Zespół sędziowski skłaniał się do ułaskawienia ze względu na jego młody wiek, ale Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 19 II 1947.

AAN, Kancelaria Cywilna Prezydenta RP, 687 15/308/47; G. Wojciechowski, Ułaskawienia..., s. 181.

Marceli GAJEWSKI (1907–1947)
Ur. 2 I 1907. W okresie okupacji niemieckiej żołnierz AK. Od wiosny 1945 w konspiracji, pod ps. „Mściwy”, związany z oddziałem ROAK Józefa Walentego Marcinkowskiego „Wyboja”, „Łysego”. Oddział, liczący ok. dwustu ludzi, działał na terenie powiatów Ciechanów, Mława, Płock, Płońsk i Sierpc w woj. warszawskim, miał swoje grupy w powiatach Działdowo, Iława, Nidzica i Ostróda w woj. olsztyńskim. Brał udział w akcjach zbrojnych oddziału, m.in. 18 III 1946 w uwolnieniu rannego członka organizacji Stanisława Ciarki przetrzymywanego pod strażą w szpitalu w Sierpcu. Aresztowany 20 VII 1946. WSR w Warszawie 19 XII 1946 na sesji wyjazdowej w Płońsku skazał go razem z Zygmuntem Ciarką i Bronisławem Urbańskim na karę śmierci. NSW 21 I 1947 wyrok ten utrzymał w mocy. Stracony 19 II 1947.

AAN, Kancelaria Cywilna Prezydenta RP, 687 15/308/47; Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Bronisław URBAŃSKI (1910–1947)
Ur. 15 I 1910, syn Michała. Nie są znane jego losy w okresie okupacji niemieckiej. W 1945 był funkcjonariuszem UB, ale w grudniu tego roku związał się z oddziałem Józefa Walentego Marcinkowskiego „Wyboja”, „Łysego”. Oddział działał na terenie powiatów Ciechanów, Mława, Płock, Płońsk i Sierpc w woj. warszawskim, a jego grupy na terenie powiatów Działdowo, Iława, Nidzica, Ostróda i Szczytno w woj. olsztyńskim. Został zastępcą komendanta, a jednocześnie dowodził jednym z patroli. Nosił ps. „Andrzej”, „Ślepy”, „Blondyn”. Brał udział w kilku akcjach, m.in. w grudniu 1945 na cukrownię w Glinojecku, w Sierpcu, na młyn Kondraj w pow. Płońsk. 18 III 1946 uwolnił rannego członka organizacji Stanisława Ciarkę przetrzymywanego pod strażą w sierpeckim szpitalu. Ujęty 22 VIII 1946. WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Płońsku 19 XII 1946 skazał go razem z Zygmuntem Ciarką i Marcelim Gajewskim na karę śmierci. NSW 21 I 1947 wyrok ten zatwierdził. Stracony 19 II 1947.

AAN, Kancelaria Cywilna Prezydenta RP, 687 15/308/47; G. Wojciechowski, Ułaskawienia..., s. 189; Informator o nielegalnych..., wg indeksu.

Straceni w Pułtusku

Jan ANFOLECKI (1927–1948)
Ur. 27 XI 1927 w Ciółkowie, gm. Obryte, pow. Pułtusk, syn Stanisława i Anny z Witkowskich. Aresztowany 10 VIII 1948. WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Pułtusku skazał go na karę śmierci za działalność w oddziale NZW Henryka Borczyńskiego „Burzy”, od późnej jesieni 1947 do początków sierpnia 1948 operującym na terenie pow. Pułtusk. Nosił ps. „Ryś”. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Wraz z towarzyszami walki Henrykiem Borczyńskim i Tadeuszem Kruszewskim został stracony 18 XI 1948. L 24

AIPN, Teczki więźniów 1948, Anfolecki Jan.

Henryk BORCZYŃSKI (1927–1948)
Ur. 28 VIII 1927 w Ciółkowie, gm. Obryte, pow. Pułtusk, syn Stanisława i Ewy z Koczkodanów. Jesienią 1947 nawiązał kontakt z Janem Kmiołkiem „Mazurkiem”, dowódcą oddziału NZW działającego w pow. Pułtusk. Ten mianował go dowódcą oddziału operującego na terenie gm. Obryte. Ośmioosobowa partia „Burzy”, bo taki pseudonim przyjął dowódca, działała od listopada 1947 do 6 VIII 1948. Ujęty, 28 X 1948 przez WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Pułtusku został skazany na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 18 XI 1948 razem z Janem Anfoleckim i Tadeuszem Kruszewskim. L 155

AIPN, Teczki więźniów 1948, Borczyński Henryk.

Stanisław BRZEZIŃSKI (1913–1946)
Ur. 5 IV 1913, syn Franciszka. Skazany 15 V 1946 w Pułtusku na sesji wyjazdowej Wydziału do Spraw Doraźnych SO w Warszawie. Stracony 18 V 1946. L 192

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 320; Straceni w polskich więzieniach..., s. 55.

Tadeusz KRUSZEWSKI (1923–1948)
Ur. 3 II 1923 w Ciółkowie, gm. Obryte, pow. Pułtusk, syn Wacława i Anny ze Składanków. Był żołnierzem oddziału WiN, a następnie NZW Jana Kmiołka „Mazurka”, 1947–1948 działającego na terenie powiatów Maków Mazowiecki, Ostrołęka, Ostrów Mazowiecka i Pułtusk, nosił ps. „Sokół”. WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Pułtusku 28 X 1948 skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 18 XI 1948 razem z Janem Anfoleckim i Henrykiem Borczyńskim. L 1193

AIPN, Teczki więźniów 1948, Kruszewski Tadeusz.

Piotr MOSSAKOWSKI (1919–1946)
Ur. 15 V 1919, syn Józefa. Skazany w Pułtusku na sesji wyjazdowej Wydziału do Spraw Doraźnych SO w Warszawie 15 V 1946. Stracony 18 V 1946. L 1581
Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 320; Straceni w polskich więzieniach..., s. 115.

Kazimierz RASIŃSKI (1918–1947)
Ur. 20 VIII 1918 w Lipnikach Starych, gm. Kleszewo, pow. Pułtusk, syn Teofila i Franciszki. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939, walczył w obronie Pułtuska i Warszawy. Jesienią 1943 w oddziale NSZ jako łącznik, nosił ps. „Karaś”. W styczniu 1945 wstąpił do MO, ale już w maju zwolnił się ze służby na własną prośbę. Latem tego roku w WiN. 25 XI 1946 brał udział w zdobyciu więzienia PUBP w Pułtusku (stał na obstawie szosy Pułtusk–Serock razem m.in. z Antonim Wiśniewskim); uwolniono wówczas 47 więzionych żołnierzy organizacji niepodległościowych. Zatrzymany przez władze bezpieczeństwa 6 XII 1946. WSR w Warszawie 11 I 1947 w trybie doraźnym na sesji wyjazdowej w Pułtusku skazał go na karę śmierci. Stracony 13 I 1947. Wydział VIII Karny SW w Warszawie, 11 XII 1992 wyrok b. WSR w Warszawie uznał za nieważny.

APW, WSR w Warszawie, (Sr.) R 953/46.

Wacław TOMCZAK (1922–1946)
Ur. 1 V 1922, syn Piotra. Skazany w Pułtusku na sesji wyjazdowej Wydziału do Spraw Doraźnych SO w Warszawie 15 V 1946, stracony 18 V 1946. L 2478

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 320; Straceni w polskich więzieniach..., s. 153.

Antoni WIŚNIEWSKI (1919–1947)
Ur. 25 VII 1919 w Lipnikach Starych, gm. Kleszewo, pow. Pułtusk, syn Bolesława. Od 1943 w NSZ, pod ps. „Kruk”. Po zakończeniu wojny nadal w konspiracji. Aresztowany 6 XII 1946 i oskarżony o to, że od września do 12 XII 1946 (sic!) w Lipnikach Starych należał do NSZ, a 25 XI 1946 brał udział w ataku na więzienie PUBP w Pułtusku, w czasie którego uwolniono 47 więźniów, członków organizacji niepodległościowych. Akcję wykonał jednak oddział WiN N.N. „Przelotnego”, a nie NSZ, a rola W. była raczej bierna – stał na obstawie szosy Pułtusk–Serock razem m.in. z Kazimierzem Rasińskim. Mimo to WSR w Warszawie 11 I 1947 w trybie doraźnym na sesji wyjazdowej w Pułtusku skazał go na karę śmierci. Stracony 13 III 1947.

APW, WSR w Warszawie, (Sr.) R 953/46.

Straceni w Rykach

Jan FILIPEK (1924–1947)
Ur. 16 XII 1924 w Kawęczynie, gm. Kłoczew, pow. Garwolin, syn Stanisława i Józefy z Lipców. W sierpniu 1944 powołany do wojska, nie stawił się w jednostce. Od wiosny 1945 w konspiracji w zgrupowaniu Mariana Bernaciaka „Orlika”, przydzielony do oddziału Walaska „Petersona”, nosił ps. „Gilza”. Zadaniem oddziału było utrzymywanie porządku w terenie – wymierzano kary chłosty za pospolite kradzieże, niszczono bimbrownie. W czerwcu 1946 leśnicy z majątku Jagodne, pow. Garwolin, zwracali się do „Petersona” z prośbą, by jego oddział zabronił chłopom wywozić drzewo z dworskiego lasu. Wykonywano także akcje rekwizycyjne. Zatrzymany 12 XII 1946. 15 I 1947 postawiony przed sądem razem ze Stefanem Kamarkiem, Władysławem Warownym i Adamem Zdrojewskim. WSR w Warszawie, w trybie doraźnym, na sesji wyjazdowej w Rykach skazał ich na karę śmierci. Wyrok wykonano dwie godziny po zakończeniu procesu, o godz. 17, nad stawem zwanym Buksa, na skraju miasta. Zwłoki zamordowanych wrzucono w bagno przy stawie. Wiosną 1947 rodziny zamordowanych podjęły oficjalne starania o ekshumację. Ostateczna zgoda na pochowanie zamordowanych na cmentarzu katolickim w Rykach miała niewątpliwie związek z kolejnym morderstwem miejscowego UB na osobie Stanisława Warownego, starszego brata Władysława Warownego. 23 IX 1991 w miejscu tragicznej śmierci żołnierzy oddziału Wacława Kuchnio „Spokojnego” nad stawem Buksa w Rykach, przy stadionie sportowym, w pobliżu dworca PKS, wystawiono duży metalowy krzyż. Tablica u jego stóp czci pamięć zamordowanych, którzy zginęli za to, że „walczyli o wolną i niepodległą Polskę”. 12 IX 1993 w centralnym punkcie miasta wystawiono pomnik pamięci poległych i pomordowanych żołnierzy AK-WiN 1939–1956. Również w kościele parafialnym w Rykach odsłonięto tablicę pamięci żołnierzy AK placówek Ryki, Ułęż i oddziału partyzanckiego „Orlika”, „którzy w obronie wolności i niepodległości Polski padli w bojach, zginęli w obozach, na zesłaniu, w więzieniach oraz zmarli z trudów wojennych”.

AIPN, Teczki więźniów 1947, Filipek Jan; APW, WSR w Warszawie, Sr. 967/46; J. Ślaski, Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Stefan KAMAREK (1921–1947)
Ur. 22 V 1921 w Wólce Kotowskiej, pow. Łódź, syn Ferdynanda i Magdaleny z Bernaciaków, zamieszkały na kolonii Wąwolnica, gm. Ułęż, pow. Garwolin. W 1943 żołnierz oddziału Kołpakowa na Kresach Wschodnich, prawdopodobnie partyzantki sowieckiej. W marcu 1944 w wojsku, rok później w oddziale WBW. W Woli Zadybskiej w marcu tego roku wraz z pięćdziesięcioma innymi żołnierzami wzięty do niewoli przez oddziały ze zgrupowania Mariana Bernaciaka „Orlika”. Przyjąwszy ps. „Kamarek”, pozostał u „Orlika”, przydzielony do pododdziału Zygmunta Kęski „Świta”. Wiosną 1945 uczestniczył we wszystkich akcjach oddziału, m.in. 1 V 1945 w zdobyciu Kocka. Następnie w oddziale WiN Wacława Kuchnio „Spokojnego”. Brał udział w akcjach rekwizycyjnych. Zatrzymany przez UB 9 I 1947. 15 I 1947 postawiony przed sądem razem z Janem Filipkiem, Władysławem Warownym i Adamem Zdrojewskim. WSR w Warszawie, w trybie doraźnym, na sesji wyjazdowej w Rykach skazał ich na karę śmierci. Wyrok wykonano dwie godziny po zakończeniu procesu, o godz. 17, nad stawem zwanym Buksa, na skraju miasta. Zwłoki zamordowanych wrzucono w bagno przy stawie. W większości więziennych dokumentów występuje pod nazwiskiem Stefan Kamarek i organizacyjnym pseudonimem „Kamarek”. W jednym z dokumentów podano również w nawiasie: Beczek Stefan. Być może to jest jego właściwe nazwisko, a „Kamarek” to pseudonim używany w oddziale WiN.
AIPN, Teczki więźniów 1947, Kamarek Stefan; APW, WSR w Warszawie, Sr. 967/
/46; J. Ślaski, Żołnierze wyklęci..., wg indeksu

Stanisław WAROWNY (?–1947)
Syn Wojciecha i Franciszki z Gągałów. Wywodził się z patriotycznej rodziny z Dąbi Nowej koło Ryk, był jednym z pierwszych żołnierzy ZWZ-
-AK na tym terenie. Przed wojną uprawiał lekkoatletykę, należał do Warszawianki, biegał z Januszem Kusocińskim. Pracował na Okęciu jako pracownik cywilny w 1. pl. W kampanii wrześniowej 1939 ranny. W okresie okupacji niemieckiej był kwatermistrzem w oddziale Mariana Bernaciaka „Orlika”, zdobył stopień st. sierż. i Krzyż Walecznych, miał ps. „Mściciel”. Po wejściu Sowietów na Lubelszczyznę pozostał w podziemiu, najpierw w AK, następnie w WiN, ale w początkach 1946 wyjechał na Dolny Śląsk. Po ogłoszeniu amnestii w kwietniu 1947 ujawnił się w PUBP w Garwolinie. Pierwszy podjął starania o ekshumację zwłok zamordowanych nad stawem Buksa w Rykach. 21 V 1947 na posterunku MO dowiedział się, że po uzyskanie zgody na ekshumację ma się udać do WUBP w Warszawie. Wynajął taksówkę i pojechał w kierunku stolicy. Kilka kilometrów za Rykami został zatrzymany przez funkcjonariuszy PUBP i zawieziony na posterunek MO w Trojanowie. Po zwolnieniu wracał pieszo do Ryk. Na szosie, jak ustalił to później sąd, został śmiertelnie postrzelony przez ubowców. Zmarł w szpitalu w Garwolinie.

H. Pająk, Oni..., s. 169; J. Ślaski, Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Władysław WAROWNY (1926–1947)
Ur. 26 II 1926 w Dąbi Nowej, gm. Ryki, pow. Garwolin, syn Wojciecha i Franciszki z Gągałów. W 1946 zwerbowany do WiN przez brata Stanisława Warownego „Mściciela”, który w oddziale Wacława Kuchnio „Spokojnego” (ze zgrupowania Mariana Bernaciaka „Orlika”) był oficerem gospodarczym, a następnie zastępcą komendanta placówki w Ofni, gm. Trojanów. Przydzielony do osobistej ochrony „Mściciela”, nosił ps. „Dąb”, brał udział w akcjach rekwizycyjnych – wymierzaniu kary chłosty, m.in. za bezprawne zajęcie pola czy złodziejstwo. Zatrzymany przez UB 14 XII 1946. 15 I 1947 postawiony przed sądem razem z Janem Filipkiem, Stefanem Kamarkiem i Adamem Zdrojewskim. WSR w Warszawie, w trybie doraźnym, na sesji wyjazdowej w Rykach skazał ich na karę śmierci. Wyrok wykonano dwie godziny po zakończeniu procesu, o godz. 17, nad stawem zwanym Buksa, na skraju miasta. Zwłoki zamordowanych wrzucono w bagno przy stawie.

AIPN, Teczki więźniów 1947, Warowny Władysław; APW, WSR w Warszawie, Sr. 967/46; J. Ślaski, Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Adam ZDROJEWSKI (1920–1947)
Ur. 20 IV 1920 w Żabiance, gm. Ułęż, pow. Garwolin, syn Władysława i Jadwigi z Miszczaków. W 1937 wstąpił do zakonu oo. Oblatów, w klasztorze w Markowicach, pow. Poznań, przebywał do wybuchu wojny we wrześniu 1939. W okresie okupacji niemieckiej w AK na Lubelszczyźnie, pod ps. „Adam”. Przed wkroczeniem Sowietów przeniesiony do zgrupowania Mariana Bernaciaka „Orlika”, był żołnierzem oddziału Pawła Suleja „Prawego”, a następnie Kazimierza Wołongiewicza. Nosił ps. „Sęp”. W czerwcu 1946 brał udział w ataku na Urząd Gminy w Żabiance, gdzie wykonano wyrok organizacyjny na jednym z urzędników. Zatrzymany przez UB 17 XII 1946. 15 I 1947 postawiony przed sądem razem z Janem Filipkiem, Stefanem Kamarkiem i Władysławem Warownym. WSR w Warszawie, w trybie doraźnym, na sesji wyjazdowej w Rykach skazał ich na karę śmierci. Wyrok wykonano dwie godziny po zakończeniu procesu, o godz. 17, nad stawem Buksa. Zwłoki zamordowanych wrzucono w bagno przy stawie.

AIPN, Teczki więźniów 1947, Zdrojewski Adam; APW, WSR w Warszawie, Sr. 967/
/46; J. Ślaski, Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.

Straceni w Sierpcu

Tadeusz KOWALSKI (1917–1947)
Ur. 20 IX 1917 w m. Cendaty, gm. Unieck, pow. Sierpc, syn Franciszka i Czesławy z Rzutowskich, zamieszkały w Raciążu, pow. Sierpc. W styczniu 1946 wstąpił do oddziału ROAK Jana Szloma „Wilka”. Trzydziestoosobowa grupa działała na terenie pow. Ciechanów, Mława i Sierpc. Jednym z jej żołnierzy był Wiktor Wacław Stryjewski. K. jako dowódca jednej z pięcioosobowych grup, pod ps. „Kapitan”, „Listek”, od kwietnia do września 1946 brał udział w atakach na posterunki MO w Strzegowie, pow. Mława, Uniecku, Rościszewie, Raciążu, Bieżuniu i Sławęcinie, pow. Sierpc, rozbrajając milicjantów i zabierając broń. Atakowano także Urząd Gminy w Uniecku, gdzie zniszczono akta, spółdzielnie „Samopomoc Chłopska” w Rościszewie i Raciążu, cukrownię w Glinojecku. Opuścił oddział jesienią 1946, ukrywając się w Jastrowiu, pow. Wałcz. Tu aresztowany 29 X 1946. WSR w Warszawie 9 I 1947 na sesji wyjazdowej w Sierpcu, w trybie doraźnym, skazał go na karę śmierci. Wyrok wykonano tego samego dnia o godz. 17.

APW, WSR w Warszawie, Sr. 956/46.

Straceni w powiecie Sokołów Podlaski

Przed wyborami do Sejmu Ustawodawczego 19 I 1947 blok komunistyczny PPR, PPS, SL, SD przystąpił do szczególnie nasilonej akcji propagandowej. Stosownie do decyzji KRN i rządu do zabezpieczenia wyborów skierowano oddziały MO, UB, LWP i KBW. Komitet Wojewódzki PPR w Warszawie posłał na tzw. tereny zagrożone sześciuset aktywistów, „aby tam pracowali politycznie i uczestniczyli w komisjach”. Na teren pow. Sokołów Podlaski wysłano ośmiu działaczy PPR, w tym siedmiu z Zakładów Chemicznych w Chodakowie pod Sochaczewem. W oficjalnej propagandzie nazywani są „robotnikami z Chodakowa”, faktycznie jednak zostali oddelegowani do pracy w UBP przy fałszowaniu wyborów, mieli legitymacje UBP i krótką broń służbową. Fakt, że „robotnicy z Chodakowa” byli funkcjonariuszami UBP, potwierdził mjr Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka” w zeznaniach złożonych w śledztwie 8 czerwca i 16 XI 1949, a oficer śledczy twierdzeniom tym nie zaprzeczał.
12 XII 1946 zdążający w kierunku Sokołowa Podlaskiego samochód ciężarowy, którym jechali m.in. owi „robotnicy z Chodakowa”, w okolicach Grochowa został zatrzymany przez 2. szwadron „Bartosza” – ppor. Mariana Nowaka (Waleriana Nowackiego) z VI Brygady Wileńskiej AK dowodzonej przez mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę”. Po przeprowadzonej rewizji „robotnikom” zatrzymano dokumenty i broń krótką. W chwilę potem na szosie zatrzymano samochód wojskowy KBW z trzema żołnierzami. Zabrano dwóch, zwalniając kierowcę. Zwolniono również zatrzymanych działaczy PPS.
Dalszy ciąg wydarzeń ma już kilka wersji, w tym oficjalną, przygotowaną i wykorzystywaną przez propagandę PPR. Przedstawia ona wydarzenia pod Grochowem jako szczególne bestialstwo reakcyjnego podziemia spod znaku NSZ. „Głos Ludu”, organ PPR, nadał im olbrzymi rozgłos. Według tej wersji zbrodniarze z NSZ, ścigani przez wojsko, uprowadzili ofiary, torturowali je, a następnie zamordowali siekierami we wsi Kamieńczyk nad Bugiem. Dla zatarcia śladów konających miano wrzucać do specjalnie wyrąbanego przerębla na rzece Bug. W wersji oficjalnej nie ma mowy o uwolnieniu działaczy PPS, jednego z zatrzymanych żołnierzy KBW, a także o zwolnieniu po kilku dniach szofera Komitetu Powiatowego PPR w Sokołowie Podlaskim.
Zwłoki ośmiu zabitych odnaleziono dopiero 17 XII 1946 na Bugu koło Kamieńczyka. Wyprawiono im uroczysty pogrzeb, organizowano wiece i masówki potępiające zbrodnię i jej sprawców. Śmierć „robotników” wykorzystywano w kampanii wyborczej, akcentując, że zbrodniarze z NSZ i WiN są zwolennikami PSL. „Każda kartka [wyborcza] oddana na PSL zbryzgana jest krwią męczenników” – pisał „Głos Ludu”. Oficjalnie udział w wydarzeniach przypisywano bandom Kazimierza Chmielowskiego „Rekina” i N.N. „Sokoła”.
Według najnowszych badań „Bartosz” wobec zbliżającej się obławy rozstrzelał ośmiu aktywistów PPR i dwóch żołnierzy KBW na zamarzniętym Bugu w okolicach wsi Głody. Zwłoki przymarzły do lodu i ekipy szukające uprowadzonych musiały je wyrąbywać siekierami, kalecząc przy tym ciała. Fakt ten wykorzystywano w propagandzie, twierdząc, że bandy NSZ zarąbały bezbronnych siekierami.
16 I 1947 „Głos Ludu” podał, że sprawcy zbrodni pod Sokołowem zostali ujęci, osądzeni przez sąd doraźny i wobec nieskorzystania przez prezydenta KRN z prawa łaski natychmiast straceni. Podano nazwiska siedmiu rzekomych morderców. Analiza akt straconych pozwala na stwierdzenie, że żaden z nich nie brał udziału w akcji „Bartosza” pod Grochowem i nie miał nic wspólnego z 2. szwadronem VI Brygady Wileńskiej. W odwecie za śmierć aktywistów PPR grupa operacyjna UB spacyfikowała wieś Głody, rozstrzeliwując bez sądu sześć osób, a oddziały KBW aresztowały kilkadziesiąt osób w Laskowicach, Józefinie, Mogielnicy, Korczewie i w innych miejscowościach pow. Sokołów Podlaski.
Legenda „robotników z Chodakowa”, uświetniona pomnikami i tablicami pamiątkowymi, trwała przez cały okres PRL.
Ze sprawą „robotników z Chodakowa” niewątpliwie mają związek kolejne procesy, które w początkach 1947 na terenie pow. Sokołów Podlaski na sesjach wyjazdowych prowadził warszawski WSR, występując jako wojskowy sąd doraźny.

AWL WSR w Warszawie, 118/91/3768, k. 97a–97b, Akta sprawy przeciwko Antoniemu Olechnowiczowi, zeznania Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” z 27 V 1949; ibidem, 118/91/3774, k. 7, Akta sprawy przeciwko Antoniemu Olechnowiczowi, zeznania Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” z 25 X 1950; R. Dmowski, A. Kołodziejczyk, „Robotnicy z Chodakowa” – prawda i fikcja, „Niepodległość i Pamięć” 2001, nr 17, s. 63–76; T. Łabuszewski, K. Krajewski, Działalność oddziałów partyzanckich V i VI Brygady Wileńskiej na lewobrzeżnym Podlasiu (partyzantka „Łupaszki” i „Młota” w latach 1945–1952) [w:] Narodowe Siły Zbrojne na Podlasiu w walce z systemem komunistycznym w latach 1944–1952, t. 2, red. M. Bechta, L. Żebrowski, Siedlce 1998; Potworna zbrodnia bandy NSZ, „Robotnik”, 20 XII 1946; Pogrzeb ofiar zbrodni w pow. sokołowskim, „Robotnik” 1946, nr 352; Sprawcy zbrodni sokołowskiej ujęci i osądzeni. 7 morderców skazano na śmierć, „Głos Ludu”, 16 I 1947; K. Witt, Sokołów Podlaski w latach 1939–1950 [w:] Dzieje Sokołowa Podlaskiego i jego regionu, red. J. Kazimierski, Warszawa 1982, s. 247; G. Wojciechowski, Ułaskawienia..., s. 188, 189; K. Zwoliński, Chodakowskie Zakłady Włókien Chemicznych „Chemitex”, Warszawa 1978.

Aleksander FLORCZUK (1921–1946)
Ur. 26 XII 1921 w Kamieńczyku nad Bugiem, syn Jana, rolnik. WSR w Warszawie, jako wojskowy sąd doraźny, 24 XII 1946 na sesji wyjazdowej w Kamieńczyku, pow. Sokołów Podlaski, oskarżał go o to, że nocą z 12 na 13 grudnia i 13 grudnia 1946 (a zatem ledwie 11 dni przed rozprawą) pomógł dwunastu członkom oddziału NZW. Pomoc polegała na tym, że udzielił im schronienia w swoim domu w Kamieńczyku, poinformował o ruchach wojsk i „stoczonych walkach LWP z bandami”. Za te przewinienia został skazany na karę śmierci i stracony tego samego dnia (w Wigilię Bożego Narodzenia) o godz. 13.15.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Florczuk Aleksander.

Edward KUR (1927–1946)
Ur. w 1927 w Łazowie, gm. Sterdyń, pow. Sokołów Podlaski, syn Jana, zamieszkały w Podłazówku, pow. Sokołów Podlaski. Aresztowany 14 XII 1946 i oskarżony o to, że od 5 do 13 XII 1946 należał do oddziału NZW „Rekina”. WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Podłazówku w trybie doraźnym podczas procesu pokazowego skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony tego samego dnia w Podłazówku.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Kur Edward.

Lucjan MARCHEL
Ps. „Młot”, rzekomy sprawca zbrodni sokołowskiej.

Zygmunt MARCHEL
Ps. „Sternik”, rzekomy sprawca zbrodni sokołowskiej.

Józef MYSZKO (1908–1946)
Ur. 8 VIII 1908 w Sewerynówce, pow. Sokołów Podlaski, syn Pawła. W 1946 sołtys rodzinnej wsi. Aresztowany 30 XI 1946 (?) i oskarżony o to, że „udzielał pomocy bandytom, dwukrotnie dając im pożywienie”, i „zaniechał donieść o trzykrotnym pobycie bandy w jego wsi”. W lipcu 1946 czterem bandytom dał mleko, w październiku przyjął trzech bandytów, a 29 XI 1946 czterem bandytom dał żywność. Według wersji funkcjonującej w Sterdyni oddziałowi Waleriana Nowackiego „Bartosza”, który prowadził ujętych „robotników z Chodakowa”, miał również udzielić podwód. WSR w Warszawie 28 XII 1946 na sesji wyjazdowej w Sterdyni w trybie doraźnym i procesie pokazowym, na który spędzono mieszkańców wioski, skazał go na karę śmierci. Bierut miał nie skorzystać z prawa łaski. Wyrok wykonano natychmiast na oczach zgromadzonych mieszkańców Sterdyni i okolicznych wsi. Zwłoki przewieziono do lasu Borki, zasypano śniegiem i gałęziami. Żona pochowała męża na cmentarzu parafialnym w Zembrowie. 14 IX 2002 wyrok WSR w Warszawie został uznany za nieważny. 11 XI 2002 na rynku w Sterdyni odsłonięto tablicę pamięci Józefa Myszki.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Myszko Józef; Materiały przekazane przez siostrzenicę Józefa Myszki Krystynę Myszko-Górecką z Warszawy (w zbiorach autora); K. Myszko-Górecka, Egzekucja w Sterdyni. Tej zbrodni nie można zapomnieć (mps w zbiorach autora).

Władysław RATYŃSKI (1908–1946)
Ur. 21 I 1908, syn Konstantego i Julianny z Piotrowskich, zamieszkały w Sewerynówce. Aresztowany w grudniu 1946 i oskarżony o to, że w listopadzie i 13 XII 1946 udzielił pomocy oddziałowi NZW „Rekina”, a w styczniu, grudniu i ostatni raz 13 XII 1946 przyjął go w swoim domu w Sewerynówce. Banda prowadziła wówczas ośmiu „robotników z Chodakowa”. Skłamał wojsku ścigającemu „Rekina”, nie podając kierunku, w jakim miał się udać. WSR w Warszawie jako wojskowy sąd doraźny 27 XII 1946, na sesji wyjazdowej w m. Dzierżby, pow. Sokołów Podlaski, skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony tego samego dnia w Dzierżbach. 14 IX 2002 wyrok WSR w Warszawie został uznany za nieważny.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Ratyński Władysław.

Antoni SOROKOSZ (1924–1947)
Ur. 2 II 1924 w Zajęcznikach, pow. Sokołów Podlaski, syn Michała. Od października 1946 do dnia ujęcia 29 XII 1946 był żołnierzem NZW w oddziale Waleriana Nowackiego „Bartosza” podległym zgrupowaniu por. Władysława Łukasiuka „Młota”. Nosił ps. „Orkan”. Brał udział w trzech akcjach oddziału: w Mężeninie, Laskowcu i Litewnikach, pow. Łomża. Ujęty, sądzony już 3 I 1947 przez WSR w Warszawie, występujący jako wojskowy sąd doraźny, na sesji wyjazdowej w Patrykozach, pow. Sokołów Podlaski. Sąd stwierdzając „wysokie napięcie złej woli u oskarżonego”, skazał go na karę śmierci. Wyrok wykonano natychmiast.

AIPN, Teczki więźniów 1947, Sorokosz Antoni.

Stefan STERLUS (1909–1947)
Ur. 28 V 1909 w Warszawie, syn Pawła i Zofii z Szymańskich. W 1930 służył w 3. psk w Wołkowysku. W okresie okupacji niemieckiej mieszkał w Laskowicach, gm. Korczew, pow. Sokołów Podlaski, od 1942 w AK, nosił ps. „Sokół”. Był wywiadowcą w drugim plutonie Michała Lewickiego „Ptaka”. Po rozwiązaniu AK nie wyszedł z konspiracji, nie skorzystał z amnestii 1945. Wstąpił do WiN, został komendantem wsi Laskowice, a następnie od grudnia 1945 organizował gminną placówkę WiN w Korczewie i został jej komendantem. W styczniu 1946 mianowany komendantem ośrodka WiN obejmującego gminy Korczew, Repki i Wyrozęby. Jedyną poważniejszą akcją placówki był atak na Urząd Gminy w Korczewie 4 VII 1946. Aresztowany 25 XII 1946 w Laskowicach. Już 8 II 1947 WSR w Warszawie na sesji wyjazdowej w Korczewie, sądząc go w trybie doraźnym, skazał na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 17 II 1947 w Przeździatce, przedmieściu Sokołowa Podlaskiego.

AAN, Kancelaria Cywilna Prezydenta RP, 684 15/7/47; AIPN, Teczki więźniów 1947, Sterlus Stefan; APW, WSR w Warszawie, Sr. 135/47.

Jan TOBOTA (1922–1947)
Ur. 1 II 1922 w Laskowicach, gm. Korczew, pow. Sokołów Podlaski, syn Franciszka. W 1943 wstąpił do AK w Siedlcach. W kwietniu 1946 Lucjan Minkiewicz „Wiktor” i Władysław Łukasiuk „Młot” zwerbowali go do WiN. W organizacji nosił ps. „Janek”. W grudniu 1946 został komendantem placówki WiN na gm. Korczew, pow. Sokołów Podlaski. Zatrzymany przez UB 25 XII 1946. 8 II 1947 WSR w Warszawie w trybie doraźnym na sesji wyjazdowej w Korczewie skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony 17 II 1947 w Przeździatce (przedmieściu Sokołowa Podlaskiego).

AAN, Kancelaria Cywilna Prezydenta RP, 684 15/7/47; AIPN, Teczki więźniów 1947, Tobota Jan; APW, WSR w Warszawie, Sr. 135/47.

Mieczysław WYROZĘBSKI (1927–1946)
Ur. 27 I 1927 w Siedlcach, syn Stanisława i Joanny, zamieszkały w Felicjanowie, pow. Sokołów Podlaski. Jego brat, Kazimierz „Sokolik”, należał do oddziału Waleriana Nowackiego „Bartosza”. Aresztowany 24 XII 1946, oskarżony o przynależność do bandy „Rekina” oraz o to, że 25 XI 1946 wraz z członkami oddziału Władysława Łukasiuka „Młota” zaatakował sierżanta LWP. W. nie miał żadnych związków z partyzantką. Mimo to WSR w Warszawie, działając jako wojskowy sąd doraźny, 27 XII 1946 na sesji wyjazdowej w Grodzisku, pow. Sokołów Podlaski, skazał go na karę śmierci. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Stracony tego samego dnia w Grodzisku.

AIPN, Teczki więźniów 1946, Wyrozębski Mieczysław.

Skazani na karę śmierci w Węgrowie

Stefan POTOCKI (1917–1946)
Ur. w 1917. Skazany na karę śmierci przez Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach 19 II 1946 na sesji wyjazdowej w Węgrowie. Wyrok wykonano 23 II 1946, najpewniej jednak nie w Węgrowie.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319.
Stanisław SUPEŁ (1920–1946)
Ur. w 1920. Skazany na karę śmierci przez Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach 19 II 1946 na sesji wyjazdowej w Węgrowie. Wyrok wykonano 23 II 1946, najpewniej jednak nie w Węgrowie.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319.

Ferdynand WASOWSKI (1927–1946)
Ur. w 1927. Skazany na karę śmierci przez Wydział do Spraw Doraźnych SO w Siedlcach 19 II 1946 na sesji wyjazdowej w Węgrowie. Wyrok wykonano 23 II 1946, najpewniej jednak nie w Węgrowie.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319.

Skazani na karę śmierci we Włochach

Zygmunt BRZEZIŃSKI (1912–?)
Ur. w 1912. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie na sesji wyjazdowej we Włochach 17 VI 1946 skazał go na karę śmierci. Data ewentualnego ułaskawienia lub wykonania wyroku nie jest znana.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319–320.

Leonard GADOMSKI (1919–?)
Ur. w 1919. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie na sesji wyjazdowej we Włochach 17 VI 1946 skazał go na karę śmierci. Data ewentualnego ułaskawienia lub wykonania wyroku nie jest znana.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319–320.
Kazimierz KLIMCZEWSKI (1922–?)
Ur. w 1922. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie na sesji wyjazdowej we Włochach 17 VI 1946 skazał go na karę śmierci. Data ewentualnego ułaskawienia lub wykonania wyroku nie jest znana.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319–320.

Stanisław KORALEWSKI (1898–?)
Ur. w 1898. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie na sesji wyjazdowej we Włochach 17 VI 1946 skazał go na karę śmierci. Data ewentualnego ułaskawienia lub wykonania wyroku nie jest znana.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319–320.

Stanisław PŁAZA (1929–?)
Ur. w 1929. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie na sesji wyjazdowej we Włochach 30 IV 1946 skazał go na karę śmierci razem z Marianem Rumianowskim i Tadeuszem Rumianowskim. Data ewentualnego ułaskawienia lub wykonania wyroku nie jest znana.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319–320.

Marian RUMIANOWSKI (1926–?)
Ur. w 1926. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie na sesji wyjazdowej we Włochach 30 IV 1946 skazał go na karę śmierci razem ze Stanisławem Płazą i Tadeuszem Rumianowskim. Data ewentualnego ułaskawienia lub wykonania wyroku nie jest znana.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319–320.
Tadeusz RUMIANOWSKI (1924–?)
Ur. w 1924. Wydział do Spraw Doraźnych SO w Warszawie na sesji wyjazdowej we Włochach 30 IV 1946 skazał go na karę śmierci razem ze Stanisławem Płazą i Marianem Rumianowskim. Data ewentualnego ułaskawienia lub wykonania wyroku nie jest znana.

Ł. Socha (M. Turlejska), Te pokolenia żałobami czarne..., s. 319–320.

Zamordowani członkowie Polskiego Stronnictwa Ludowego

Pierwszą listę zamordowanych ludowców zawierającą kilka nazwisk ogłosił Stanisław Wójcik w styczniu 1946 na I Kongresie PSL. Kolejną, imienną listę działaczy PSL zamordowanych przez funkcjonariuszy UBP ujawniła w końcu września 1946 na posiedzeniu KRN posłanka z ramienia PSL Hanna Chorążyna. W 1964 Listę członków Polskiego Stronnictwa Ludowego, zamordowanych w latach 1944–1946 ogłosił Franciszek Wilk w „Zeszytach Historycznych”, (Paryż) 1964, z. 6, s. 8–15. Lista zawiera 128 nazwisk. Romuald Turkowski w książce Polskie Stronnictwo Ludowe w obronie demokracji 1945–1949, Warszawa 1992, s. 333–338, opublikował Listę [niepełną] członków PSL zamordowanych przez władze bezpieczeństwa w latach 1945–1947, która zawiera 146 nazwisk. Stefan Korboński w książce W imieniu Kremla ogłosił Listę członków PSL zamordowanych przez bezpiekę, zawierającą 118 nazwisk. W ustalaniu nazwisk członków PSL pomocna okazała się także książka Opozycja parlamentarna w Krajowej Radzie Narodowej i Sejmie Ustawodawczym 1945–1947, oprac. R. Turkowski, Warszawa 1997 (wybór źródeł).

Jan BRZOZOWSKI
Zamordowany w Mławie na przełomie 1946/1947.

Zygmunt BURKOT (?–1946)
Zamordowany 20 X 1946 w Piastowie, pow. Warszawa.
Tadeusz CISZKIEWICZ (?–1946)
Zamordowany 1 XII 1946 w Sierpcu.

Stanisław DANIELEWICZ (?–1946)
Zamordowany 25 III 1946 w Grodzisku Mazowieckim.

Stanisław GARSTKA (?–1946)
Członek ZP PSL. Zamordowany 6 VIII 1946 w Sierpcu.

Leszek GODLEWSKI (?–1946)
Syn prezesa ZP PSL. Zamordowany 3 IX 1946 w Pierławce, pow. Działdowo.

Julian GÓJSKI (GUJSKI) (?–1945)
Zamordowany 19 XI 1945 w Łęgu Kasztelańskim, gm. Łęg Kościelny, pow. Płock.

Kazimierz GÓJSKI (GUJSKI) (?–1945)
Zamordowany 19 XI 1945 w Łęgu Kasztelańskim, gm. Łęg Kościelny, pow. Płock.

Ryszard GÓJSKI (GUJSKI) (?–1945)
Zamordowany 19 XI 1945 w Łęgu Kasztelańskim, gm. Łęg Kościelny, pow. Płock.

Zbigniew Tadeusz HANKE (1905–1945)
Ur. w 1905, w okresie międzywojennym działacz SN. Od sierpnia 1936 do grudnia 1945 był prezesem Sądu Grodzkiego w Grójcu. W okresie okupacji delegat powiatowy rządu RP i przewodniczący działającego przy delegacie sądu specjalnego. Przewidywany na stanowisko wojewody warszawskiego po zakończeniu wojny. 17 I 1945 po wkroczeniu Armii Czerwonej do Grójca aresztowany przez NKWD i osadzony w obozie przejściowym w Przyłęku koło Ryk. Przed wywiezieniem do ZSRR uratowała go interwencja prawników. 1 XII 1945 porwany z domu przez funkcjonariuszy UB i wraz z trzema innymi mieszkańcami Grójca przewieziony do wsi Konie, gm. Pniewy. Tu, po „przesłuchaniu”, ograbieniu z biżuterii, pieniędzy i wierzchniego okrycia bezpodstawnie oskarżono porwanych o zastrzelenie trzech funkcjonariuszy UB. Przewieziono ich na skraj wsi Budki Petrykowskie i Nosy-Poniatki i na polu zastrzelono: H., Tadeusza Liszkiewicza i Bolesława Łukowskiego. Ciała płytko zakopano w bruzdach zoranej ziemi. Jeden ze skazańców – działacz PSL Józef Sikorski – lekko ranny, zdołał wydostać się z grobu i półnagi schronił się w pobliskim gospodarstwie. Relacje o zdarzeniu złożył w Zarządzie Powiatowym i Wojewódzkim PSL, a następnie w SO w Warszawie z siedzibą w Grójcu w obecności prokuratora i funkcjonariusza WUBP w Warszawie. Mimo to postępowania w sprawie ujawnienia sprawców zbrodni nie wszczęto. W 1957 na wniosek żony H. Prokuratura Powiatowa w Grójcu podjęła śledztwo, a następnie postawiła ośmiu funkcjonariuszom UB zarzut dokonania zbrodni. W maju 1958 Izba Karna SN w Warszawie na podstawie amnestii z 22 II 1947 śledztwo umorzyła. 18 IV 1990 Józef Ruszkowski w imieniu ŚZŻAK Obwód Grójec „Głuszec” przesłał do Ministerstwa Sprawiedliwości zawiadomienie o przestępstwie dokonanym przez funkcjonariuszy b. MBP. Prokurator Prokuratury Rejonowej w Grójcu śledztwo w tej sprawie postanowił umorzyć. 21 VI 1992 staraniem ŚZŻAK na miejscu mordu w Budkach Petrykowskich odsłonięto pomnik upamiętniający zamordowanych.

S. Korboński, W imieniu..., s. 78–79; Opozycja..., s. 192, 217; Z. Romanowska, Skrytobójczy..., s. 97–102; H. Świderski, Armia Krajowa w Obwodzie Grójec „Głuszec”, Warszawa 1993, s. 237–244.

Mirosław KISIELEWSKI (?–1946)
Zamordowany 30 VIII 1946 w Sierpcu.
Józef KULESZA (?–1946)
Zamordowany 6 V 1946 w Wysokiem Mazowieckiem.

Anna KWIATKOWSKA (?–1946)
Zamordowana 20 IX 1946 w Pułtusku.

Stanisław KWIATKOWSKI (?–1946)
Zamordowany 20 IX 1946 w Pułtusku.

Zygmunt KWIATKOWSKI (?–1945)
Zamordowany 21 XI 1945 w Ostrołęce.

Franciszek ŁAZOWSKI (?–1946)
Prezes ZP PSL. Zamordowany 25 V 1946 w Sierpcu.

Bolesław ŁUKOWSKI (1882–1945)
Ur. w 1882, członek PSL.W okresie okupacji prezes SN w pow. Grójec, zastępca delegata powiatowego rządu RP, członek komisji gospodarczej przy komendzie Obwodu AK Grójec „Głuszec”, dyrektor Spółdzielni Rolniczo-Handlowej w Grójcu. l XII 1945 porwany z domu przez funkcjonariuszy UB, wraz z trzema innymi mieszkańcami Grójca. Zastrzelony na skraju wsi Budki Petrykowskie i Nosy-Poniatki ze Zbigniewem Tadeuszem Hanke i Tadeuszem Liszkiewiczem. Sprawców mordu (chociaż ich nazwiska zdołano ustalić) nigdy nie ukarano. 21 VI 1992 na miejscu mordu wystawiono pomnik pamięci zamordowanych.

S. Korboński, W imieniu..., s. 78–79; Opozycja..., s. 192, 217; Z. Romanowska, Skrytobójczy..., s. 97–102.

Roman MARKIEWICZ (?–1946)
Członek ZP PSL. Zamordowany 20 VIII 1946 w Gostyninie.
Wacław MIELCZARCZYK (?–1945)
Zamordowany 29 XI 1945 w Płońsku.

Franciszek NYGOWSKI (?–1946)
Zamordowany 15 I 1946 w Mławie.

Klemens OLECKI (?–1946)
Zamordowany 28 XI 1946 w Przasnyszu.

Jan ORŁOWSKI (?–1946)
Zamordowany 22 II 1946 w Pułtusku.

PACIOREK (?–1946)
Zamordowany 1 V 1946 w Warszawie.

Jerzy PEŁKA (?–1946)
Zamordowany 4 II 1946 w Płocku.

Wacław RADZYMIŃSKI (?–1945)
Zamordowany w nocy z 28 na 29 IX 1945 w Sierpcu.

RYCHCIK (?–1946)
Zamordowany 3 XII 1946 w Sierpcu.

RYCHCIK (żona) (?–1946)
Zamordowana 3 XII 1946 w Sierpcu.
Stanisław SIENNICKI (?–1946)
Sekretarz ZP PSL. Zamordowany 30 X 1946 w Ostrowi Mazowieckiej.

Wincenty SIWAKOWSKI (?–1946)
Zamordowany 23 II 1946 w Sierpcu.

Tadeusz SKARBEK (?–1946)
Zamordowany 10 VI 1946 w m. Łomna, pow. Warszawa.

Jerzy STRZEŚNIEWSKI (?–1945)
Zamordowany w nocy z 28 na 29 IX 1945 w Płocku.

Józef SZCZEPAŃSKI (?–1945)
Zamieszkały w m. Grodków, pow. Sierpc. Zamordowany w nocy z 28 na 29 IX 1945.

Józef ŚWIERCZEWSKI (?–1946)
Zamordowany 20 IX 1946 w Pułtusku.

Michał TOMCZAK (?–1946)
Członek ZP PSL. Zamordowany 10 I 1946 w Płocku.

Antoni WIERZBICKI (?–1946)
Zamordowany 20 IX 1946 w Pułtusku.

Antoni ZALEWSKI (ZALESKI) (?–1945)
Członek ZP PSL. Zamordowany 17 XI 1945 w Płocku.
Czesław ZAPAŁOWSKI (1906–1950)
Ur. 14 IV 1906 w Gójsku, pow. Sierpc, syn Szymona. Od 1945 do 1950 z powodu okupacyjnej działalności w AK, a po wojnie w PSL na terenie gm. Gójsk, zmuszony był ukrywać się. Na przełomie 1946/1947 przeniósł się do Józefowa koło Otwocka, a następnie do Karczewa. W styczniu 1950 rozpoznany przez funkcjonariusza MO. 31 I 1950 funkcjonariusze UB i MO otoczyli mieszkanie, a jeden z nich zastrzelił go.

„Wokanda” 1991, nr 1.

Eugeniusz ZGORZELSKI (?–1945)
Zamieszkały w m. Grodków, pow. Sierpc. Zamordowany w nocy z 28 na 29 IX 1945.

Bernard ZIELIŃSKI (?–1947)
Zamordowany 13 I 1947 w Działdowie.

Stefan ŻURAWIŃSKI (ŻÓRAWIŃSKI) (?–1946)
Zamordowany w lutym 1946 w Pułtusku.

Straceni w Białymstoku

Warszawski WSR działał od 20 I 1946 do 25 IV 1955 w zasadzie na terenie ówczesnego woj. warszawskiego, ale jako wojskowy sąd doraźny także na sesjach wyjazdowych poza granicami województwa. Niżej, na zasadzie wyjątku, podajemy przykłady z Białegostoku.

Mieczysław GRODZKI (1914–1953)
Ur. 23 XI 1914 w Wypychach, gm. Klukowo, pow. Wysokie Mazowieckie, syn Bronisława i Felicji z Topczewskich. Przed wojną w 9. pac w Wilnie, od 1942 w AK w oddziale Sawickiego. Po wojnie ukrywał się w Warszawie, we Wrocławiu i na Śląsku. Zatrzymany przez milicję, uciekł, jesienią 1949 wstąpił do oddziału Kazimierza Kamieńskiego „Huzara”, nosił ps. „Żubryd”. W oddziale przebywał do sierpnia 1952, tj. do likwidacji ostatniego z patroli. Na polecenie „Huzara” miał być przerzucony za granicę. Nocą z 31 października na 1 XI 1952 przeszedł Odrę w okolicach Chojny, ale zatrzymany przez straż graniczną NRD został przekazany władzom PRL. WSR w Warszawie w trybie doraźnym na sesji wyjazdowej w Łapach, pow. Wysokie Mazowieckie, 26 III 1953 skazał go na karę śmierci. Rada Państwa nie skorzystała z prawa łaski. Stracony 11 X 1953 razem z Kazimierzem Kamieńskim i Wacławem Zalewskim. L 664

AIPN, Teczki więźniów 1953, Grodzki Mieczysław; APW, WSR w Warszawie, Sr. 216/53, t. 1–6.

Kazimierz KAMIEŃSKI (1919–1953)
Ur. 8 I 1919 w Markowej Wólce, gm. Piekuty, pow. Wysokie Mazowieckie, syn Franciszka i Aleksandry ze Spaleńskich, z pochodzenia „bogacz wiejski”, jak zapisano w akcie oskarżenia. W 1938 ukończył Gimnazjum Handlowe w Wysokiem Mazowieckiem. W kampanii wrześniowej 1939 w 9. psk dywizjonu Osowiec, walczył w okolicach Ełku, gdzie Polacy zaatakowali Niemców na ich terytorium. Dostał się do niewoli. W AK od początku 1942, ps. „Gryf”, był dowódcą plutonu, a w 1944 adiutantem Wiktora Leszke „Witolda”, komendanta Obwodu AK Wysokie Mazowieckie. Po wkroczeniu Rosjan ukrywał się, poszukiwany przez NKWD. W grudniu 1944 uciekł próbującym aresztować go milicjantom. W styczniu 1945 ponownie nawiązał kontakt z „Witoldem”. Przyjął ps. „Huzar”, został dowódcą oddziału samoobrony w Obwodzie Wysokie Mazowieckie ROAK, a następnie WiN. Oddział podzielił na dwie grupy po piętnaście osób, jedną z nich dowodził sam, drugą Józef Godlewski „Topór”. Korzystając z amnestii 1947, jego ludzie ujawnili się, on nie. Do jesieni tego roku właściwie nie przejawiał żadnej aktywności. Jesienią przyłączyli się do niego „Rekin”, Lucjan Niemyjski „Krakus”, „Ryś”, „Fredek”. Nocą z 23 na 24 XII 1947 grupę „Huzara” osaczyło w Łapach wojsko. W walce zginęło trzech żołnierzy, „Ponury” i „Fredek” odeszli do oddziału Władysława Łukasiuka „Młota”, „Rekin” leczył rany, a „Ryś” ulotnił się w rodzinne strony. Osamotniony, wznowił aktywność, gdy w czerwcu 1949, po śmierci „Młota”, podporządkowała mu się siedmioosobowa grupa Józefa Ludwika Małczuka „Brzaska”, a niedługo potem (w 1950) trzyosobowa grupa Józefa Brzozowskiego „Hanki”, „Zbira”. W 1949 podzielił swój oddział na cztery patrole: Witolda Buczka „Ponurego” (działał w północnej części pow. Wysokie Mazowieckie), Lucjana Niemyjskiego „Krakusa” (dowodził grupą na zmianę z Eugeniuszem Tymińskim „Rysiem”, jeden z nich był zawsze z „Huzarem”, grupa ta działała w południowej części pow. Wysokie Mazowieckie), Antoniego Ratyńca „Lamparta” (grupa działała w powiatach Siedlce i Sokołów Podlaski, a po śmierci „Brzaska” w 1950 przeniosła się do woj. lubelskiego), Kazimierza Parzonki „Zygmunta”, „Wichra”. Przez oddział przewinęło się łącznie ok. 120 ludzi, ale nigdy nie było w nim więcej niż 50. Patrole „Huzara” na Podlasiu i części Mazowsza (województwa białostockie i warszawskie) przeprowadziły kilka akcji ekspropriacyjnych i likwidacyjnych na placówki UBP, rozbrajały posterunki MO, wykonywały wyroki śmierci na współpracownikach NKWD i UB oraz osobach, których działalność była szczególnie szkodliwa dla społeczeństwa, w terenie zwalczały pospolity bandytyzm. Partyzantka była prowadzona w rycerskim stylu i miała wyraźnie ideowy, polityczny charakter. Milicjantów z reguły rozbrajano i puszczano wolno. W patrolach panowała surowa dyscyplina, ostro karano za niewłaściwy stosunek do ludności, naruszanie dyscypliny, rabunki i pijaństwo (w 1951 niektórym partyzantom „Huzar” osobiście zabronił picia wódki). Zdobywane w akcjach fundusze przeznaczano nie tylko na potrzeby sieci terenowej, ale także na pomoc dla aresztowanych i ich rodzin oraz poszkodowanej ludności cywilnej. Prowadzono szczegółowe rozliczenia wydatków. K. przerwał działalność konspiracyjną po rozbiciu oddziałów w 1952. Aresztowany w Warszawie w wyniku prowokacji UBP. WSR w Warszawie 26 III 1953 w trybie doraźnym na sesji wyjazdowej w Łapach skazał go na sześciokrotną karę śmierci. Rada Państwa nie skorzystała z prawa łaski. Stracony 11 X 1953 razem z Mieczysławem Grodzkim i Wacławem Zalewskim. SW w Białymstoku 13 III 1997 unieważnił wyrok b. WSR w Warszawie. L 913

AIPN, Teczki więźniów 1953, Kamieński Kazimierz; APW, WSR w Warszawie, Sr. 216/53, t. 1–6; Informator o nielegalnych..., wg indeksu (tu błędnie: Kamiński); Oddział zbrojny „Huzara” – por. Kazimierza Kamieńskiego [w:] Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” w dokumentach, t. 5: Działalność zbrojna WiN, Wrocław 1999, s. 335–
–368, 477; Żołnierze wyklęci..., wg indeksu; J. Żurek, Konspiracja niepodległościowa na Podlasiu 1945–1952 – księża Antoni Czajkowski, Wiktor Borysiewicz i Czesław Rakowski (mps w zbiorach autora).

Wacław ZALEWSKI (1928–1953)
Ur. 27 XII 1928 w m. Kostry-Nostki, pow. Wysokie Mazowieckie, syn Antoniego i Wiktorii z Wyszyńskich. W lutym 1946 wstąpił do oddziału WiN Kazimierza Kamieńskiego „Huzara” działającego na terenie powiatów Wysokie Mazowieckie i Łapy w woj. białostockim. Przyjął ps. „Zbyszek”, brał udział w kilku akcjach oddziału. W czasie jednej z nich, gdy nocą z 23 na 24 XII 1947 w okolicach Łap zaatakowano oddział LWP – ranny. Leczył się w bunkrach leśnych, następnie przeniósł się do Włodawy, a potem do Bytomia. W maju 1950 wrócił do oddziału. Zatrzymany 4 XI 1952. WSR w Warszawie 26 III 1953 w trybie doraźnym na sesji wyjazdowej w Łapach, pow. Wysokie Mazowieckie, skazał go na karę śmierci. Rada Państwa nie skorzystała z prawa łaski. Stracony 11 X 1953 razem z Mieczysławem Grodzkim i Kazimierzem Kamieńskim. 13 III 1997 SW w Białymstoku unieważnił wyrok b. WSR w Warszawie. L 2730

AIPN Teczki więźniów 1953, Kamieński Kazimierz; APW, WSR w Warszawie, Sr. 216/53, t. 1–6; Żołnierze wyklęci..., wg indeksu.
16.01.2013 11:18
Dane mojego stryja, Stanisaława

1. STRACENI W WIĘZIENIU MOKOTOWSKIM

Stanisław ABRAMOWSKI (1922–1948)
Ur. 25 II 1922 w m. Zawoda, gm. Chruścicie, pow. Mińsk Mazowiecki, syn Adama i Kazimiery
z Olszewskich, zamieszkały na kolonii Karczunek, gm. Chruścice. W okresie okupacji niemieckiej w AK nosił ps. „Bury”. We wrześniu 1944 powołany do wojska, słuŜył w 15. pp, skąd w 1945 zdezerterował. W czerwcu 1946 zwerbowany do oddziału WiN Janusza _Kotowskiego „Mściciela”, działającego na terenie pow. Mińsk Mazowiecki. Ujawnił się 31 III 1947 w Węgrowie, ale juŜ w czerwcu powrócił do oddziału „Mściciela”. Nosił tu ps. „Partyzancik”. W listopadzie 1947 po rozbiciu oddziału i ujęciu jego dowódcy przez UB początkowo ukrywał się we wsi Abramy, a w grudniu związał się z oddziałem WiN Zeskiewicza i Zygmunta _Jezierskiego. Po miesiącu wrócił do domu rodzinnego, nadal się ukrywając. Ujęty 26 IV 1948. WSR w Warszawie 21 VII 1948 na sesji wyjazdowej w Kałuszynie, pow. Mińsk Mazowiecki, oskarŜając go o udział w „bandzie WiN” i dziesięć napadów na spółdzielnie i członków PPR, skazał go w trybie doraźnym na karę śmierci. Rozprawa odbyła się w obecności tysiąca osób. Razem z A. na karę śmierci skazano: Feliksa Bąka i Czesława Chrzanowskiego. W prośbie o łaskę Kazimiera Abramowska, matka skazanego, pisała: „Miarkuję ja sobie, Ŝe za sroga to kara na moje dziecko. Bo ja uwaŜam, Ŝe sprawa z nim beznadziejna nie jest”. Bierut z prawa łaski nie skorzystał. Stracony 30 VII 1948 w więzieniu mokotowskim.

AIPN, Teczki więźniów 1948, Abramowski Stanisław; APW, WSR w Warszawie, Sr. 811/48.
24.02.2013 18:26