Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Grodno - Augustówek
24.01.2013 16:38
GRODNO - AUGUSTÓWEK
Dawna podmiejska rezydencja królewska.
Obecnie położona w południowo – zachodniej części miasta, na lewym brzegu Niemna. W drugiej połowie XVIII w . zbudował ją dla potrzeb króla, według projektu włoskiego architekta Juseppe de Sacco, podskarbi Wielkiego Księstwa Litewskiego Antoni Tyzenhaus. Nazwę nadano w nawiązaniu do panującego ówcześnie monarchy. Według Romana Aftanazego, autora opracowania „Dzieje rezydencji”, był to budynek dwukondygnacyjny w środkowej części, z jednokondygnacyjnymi częściami bocznymi. Ściany zewnętrzne były zbudowane z ociosanego kamienia. Natomiast wewnątrz użyto technologii połączenia cegły z drewnem, czyli tak zwanego „muru pruskiego.” Część piętrową budynku nakrywał dach półkoliście wygięty, a parterową wysokie czterospadowy. W pobliżu były zbudowane dwie parterowe oficyny z boniowanymi narożnikami. Jedna oficyna służyła jako kuchnia i spiżarnia, w drugiej znajdowała się administracja i pokoje służby. Również na terenie majątku zbudowana została karczma, (według R. Aftonazego w 1794 r.). Wzniesiona zostałana planie prostokąta o szeroko rozstawionych dziesięciu osiach, parterowa, kryta czterospadowym dachem. W jej środkowej części występuje pseudoryzalit z belkowaniem wspartym na czterech kolumnach.
Rezydencję otaczał około 20-hektarowy park o założeniu regularnym z wykopanym podłużnym stawem. Do pałacu wiodły aleje wjazdowe, jedna z nich od bramy prowadziła do odległego o półtora kilometra Niemna. Brak informacji w jakim celu był wykorzystywany pałacyk przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. Znane jest to, że zatrzymywał się w nim prywatnie dla odpoczynku. Król odwiedzał również Augustówek, gdy z woli cesarzowej Rosji Katarzyny II przebywał na zamku w Grodnie od stycznia 1795 r. do lutego 1797 r. Wynika to z zapisów urzędowych raportów hrabiego Eliasza Bezborodki, będącego wówczas dozorcą króla. Relacjonuje on: „ 28 maja (1795 r.) …wieczorem król przejeżdżał się konno za Niemen. W Łosośnie przypatrywał się mustrze batalionu strzelców, zajeżdżał do pałacu w Augustówku i o10 wieczorem wrócił do zamku”.
Po ostatnim rozbiorze Polski Augustówek został nadany generałowi Maurycemu hr. De Laçy przez cesarzową Katarzynę II za zasługi w wojnie rosyjsko – tureckiej. W archiwum domowym w Augustówku do pierwszej wojny światowej prawdopodobnie przechowywano listy Napoleona Bonaparte do generała Maurycego De Laçy pełne uznania dla jego zasług bojowych. W 1919 r. De Laçy sporządził testament na rzecz swego siostrzeńca Patryka O’Briena, po czym sprowadził go do Augustówka i usynowił. Ze zgody cesarza Aleksandra I połączył dwa nazwiska w jedno – O’Brien de Laçy. Patryk O’Brien de Laçy osiedliwszy się na ziemiach polskich szybko nawiązał kontakt z sąsiadującymi z Augustówkiem polskimi rodzinami ziemiańskimi Druckich – Lubeckch, Czetwertyńskich i Niemcewiczów oraz sam się spolonizował. Natomiast jego potomkowie czuli się całkowicie Polakami.
W 1819 r. przez hrabiego Karola Medema została wybudowana w Augustówku kaplica z wyniosłą kopułą zwieńczoną latarnią i krzyżem na szczycie. Wewnątrz kaplica otrzymała kształt rotundy. W ołtarzu umieszczono obraz Matki Boskiej, a po bokach podobizny Św. Apostołów Piotra i Pawła.
W latach 1912 -1914 prowadzono przebudowę pałacu według projektu Mariana Baehra. W czasie I wojny światowej pałac spłonął wraz z zabytkowymi meblami i innymi cennymi zbiorami. W 1921 r. Augustówek został podzielony na dwie części pomiędzy wnukami Patryka O’Brien de Laçy. Jedną część ze spalonym pałacem otrzymał Terencjusz O’Brien de Laçy, pułkownik wojsk polskich. Druga część z karczmą i kaplicą została własnością jego brata Maurycego. Po dokonanej przebudowie wnętrz dawnej karczmy, budynek stał się jego siedzibą.
Maurycy hrabia O’Brien de Laçy był osobą znaną w Grodnie, powszechnie bardzo szanowaną i lubianą. W murach jego rezydencji gościło wiele znakomitych postaci. Między innymi w czerwcu 1939 r. odpoczywał w Augustówku Stanisław Ignacy Witkiewicz „Witkacy”, kultowa postać w ówczesnej Polsce. O’Brien de Laçy w latach 1929 – 1932 był prezydentem miasta Grodna. Pełnił również on szereg funkcji społecznych. Przez dłuższy czas prezesował w Związku Ziemian.
Przebudowany pod rezydencję XVIII-wieczny zjazd (karczma) o wyglądzie klasycystycznego dworu był w posiadaniu Maurycego O’Brien de Laçy do września 1939 r. Na szczęście budynek zachował się do naszych czasów. Obecnie mieści się w nim Młodzieżowe Centrum Rozwoju. Zachowała się również dawna kaplica dworska. W czasach sowieckich była zdewastowana. Odnowiona została w latach 90-tych według projektu grodzieńskiego architekta Stanisława Szejki. Obecnie należy do parafii rzymsko – katolickiej Augustówek. Teren dworski został zabudowany współczesnymi budynkami.
Za - http://pamiecdlapokolen.pl/index.php/re ... augostowek
Stronę http://www.pamiecdlapokolen.pl tworzą:
- Katarzyna Smolska
- Rafał Cierniak
© tekst i zdjęcia Józef Porzecki
©Fundacja na rzecz Pomocy Dzieciom z Grodzieńszczyzny, 15-277 Białystok, ul. Świętojańska 24/2, tel. +48 85 73-23-770, http://www.fundacja.sos.pl , http://www.facebook.pl/Grodzienszczyzna
Projekt strony na licencji GNU - Katarzyna Smolska
Autorem wszystkich tekstów oraz zamieszczonych zdjęć współczesnych (z 2012 roku) na stronie http://www.pamiecdlapokolen.pl jest Józef Porzecki – polski historyk i działacz społeczny z Białorusi, wieloletni wiceprezes Związku Polaków na Białorusi. Pod koniec lat 80. przystąpił do organizującego się polskiego ruchu narodowego na Białorusi. W latach 1990–1995 odbył studia z dziedziny historii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Uczy historii w szkole społecznej ZPB w Grodnie. Pasjonat śladów polskości Grodzieńszczyzny, pomysłodawca niniejszego katalogu. Prywatnie żonaty, ojciec dwóch córek, mieszka w Grodnie.
Dawna podmiejska rezydencja królewska.
Obecnie położona w południowo – zachodniej części miasta, na lewym brzegu Niemna. W drugiej połowie XVIII w . zbudował ją dla potrzeb króla, według projektu włoskiego architekta Juseppe de Sacco, podskarbi Wielkiego Księstwa Litewskiego Antoni Tyzenhaus. Nazwę nadano w nawiązaniu do panującego ówcześnie monarchy. Według Romana Aftanazego, autora opracowania „Dzieje rezydencji”, był to budynek dwukondygnacyjny w środkowej części, z jednokondygnacyjnymi częściami bocznymi. Ściany zewnętrzne były zbudowane z ociosanego kamienia. Natomiast wewnątrz użyto technologii połączenia cegły z drewnem, czyli tak zwanego „muru pruskiego.” Część piętrową budynku nakrywał dach półkoliście wygięty, a parterową wysokie czterospadowy. W pobliżu były zbudowane dwie parterowe oficyny z boniowanymi narożnikami. Jedna oficyna służyła jako kuchnia i spiżarnia, w drugiej znajdowała się administracja i pokoje służby. Również na terenie majątku zbudowana została karczma, (według R. Aftonazego w 1794 r.). Wzniesiona zostałana planie prostokąta o szeroko rozstawionych dziesięciu osiach, parterowa, kryta czterospadowym dachem. W jej środkowej części występuje pseudoryzalit z belkowaniem wspartym na czterech kolumnach.
Rezydencję otaczał około 20-hektarowy park o założeniu regularnym z wykopanym podłużnym stawem. Do pałacu wiodły aleje wjazdowe, jedna z nich od bramy prowadziła do odległego o półtora kilometra Niemna. Brak informacji w jakim celu był wykorzystywany pałacyk przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. Znane jest to, że zatrzymywał się w nim prywatnie dla odpoczynku. Król odwiedzał również Augustówek, gdy z woli cesarzowej Rosji Katarzyny II przebywał na zamku w Grodnie od stycznia 1795 r. do lutego 1797 r. Wynika to z zapisów urzędowych raportów hrabiego Eliasza Bezborodki, będącego wówczas dozorcą króla. Relacjonuje on: „ 28 maja (1795 r.) …wieczorem król przejeżdżał się konno za Niemen. W Łosośnie przypatrywał się mustrze batalionu strzelców, zajeżdżał do pałacu w Augustówku i o10 wieczorem wrócił do zamku”.
Po ostatnim rozbiorze Polski Augustówek został nadany generałowi Maurycemu hr. De Laçy przez cesarzową Katarzynę II za zasługi w wojnie rosyjsko – tureckiej. W archiwum domowym w Augustówku do pierwszej wojny światowej prawdopodobnie przechowywano listy Napoleona Bonaparte do generała Maurycego De Laçy pełne uznania dla jego zasług bojowych. W 1919 r. De Laçy sporządził testament na rzecz swego siostrzeńca Patryka O’Briena, po czym sprowadził go do Augustówka i usynowił. Ze zgody cesarza Aleksandra I połączył dwa nazwiska w jedno – O’Brien de Laçy. Patryk O’Brien de Laçy osiedliwszy się na ziemiach polskich szybko nawiązał kontakt z sąsiadującymi z Augustówkiem polskimi rodzinami ziemiańskimi Druckich – Lubeckch, Czetwertyńskich i Niemcewiczów oraz sam się spolonizował. Natomiast jego potomkowie czuli się całkowicie Polakami.
W 1819 r. przez hrabiego Karola Medema została wybudowana w Augustówku kaplica z wyniosłą kopułą zwieńczoną latarnią i krzyżem na szczycie. Wewnątrz kaplica otrzymała kształt rotundy. W ołtarzu umieszczono obraz Matki Boskiej, a po bokach podobizny Św. Apostołów Piotra i Pawła.
W latach 1912 -1914 prowadzono przebudowę pałacu według projektu Mariana Baehra. W czasie I wojny światowej pałac spłonął wraz z zabytkowymi meblami i innymi cennymi zbiorami. W 1921 r. Augustówek został podzielony na dwie części pomiędzy wnukami Patryka O’Brien de Laçy. Jedną część ze spalonym pałacem otrzymał Terencjusz O’Brien de Laçy, pułkownik wojsk polskich. Druga część z karczmą i kaplicą została własnością jego brata Maurycego. Po dokonanej przebudowie wnętrz dawnej karczmy, budynek stał się jego siedzibą.
Maurycy hrabia O’Brien de Laçy był osobą znaną w Grodnie, powszechnie bardzo szanowaną i lubianą. W murach jego rezydencji gościło wiele znakomitych postaci. Między innymi w czerwcu 1939 r. odpoczywał w Augustówku Stanisław Ignacy Witkiewicz „Witkacy”, kultowa postać w ówczesnej Polsce. O’Brien de Laçy w latach 1929 – 1932 był prezydentem miasta Grodna. Pełnił również on szereg funkcji społecznych. Przez dłuższy czas prezesował w Związku Ziemian.
Przebudowany pod rezydencję XVIII-wieczny zjazd (karczma) o wyglądzie klasycystycznego dworu był w posiadaniu Maurycego O’Brien de Laçy do września 1939 r. Na szczęście budynek zachował się do naszych czasów. Obecnie mieści się w nim Młodzieżowe Centrum Rozwoju. Zachowała się również dawna kaplica dworska. W czasach sowieckich była zdewastowana. Odnowiona została w latach 90-tych według projektu grodzieńskiego architekta Stanisława Szejki. Obecnie należy do parafii rzymsko – katolickiej Augustówek. Teren dworski został zabudowany współczesnymi budynkami.
Za - http://pamiecdlapokolen.pl/index.php/re ... augostowek
Stronę http://www.pamiecdlapokolen.pl tworzą:
- Katarzyna Smolska
- Rafał Cierniak
© tekst i zdjęcia Józef Porzecki
©Fundacja na rzecz Pomocy Dzieciom z Grodzieńszczyzny, 15-277 Białystok, ul. Świętojańska 24/2, tel. +48 85 73-23-770, http://www.fundacja.sos.pl , http://www.facebook.pl/Grodzienszczyzna
Projekt strony na licencji GNU - Katarzyna Smolska
Autorem wszystkich tekstów oraz zamieszczonych zdjęć współczesnych (z 2012 roku) na stronie http://www.pamiecdlapokolen.pl jest Józef Porzecki – polski historyk i działacz społeczny z Białorusi, wieloletni wiceprezes Związku Polaków na Białorusi. Pod koniec lat 80. przystąpił do organizującego się polskiego ruchu narodowego na Białorusi. W latach 1990–1995 odbył studia z dziedziny historii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Uczy historii w szkole społecznej ZPB w Grodnie. Pasjonat śladów polskości Grodzieńszczyzny, pomysłodawca niniejszego katalogu. Prywatnie żonaty, ojciec dwóch córek, mieszka w Grodnie.