Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Poniemuń - Rejon grodzieński
24.01.2013 16:43
PONIEMUŃ - Rejon grodzieński
Dawna rezydencja króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Położona na wschodnim przedmieściu Grodna. Wzniesiona na prawym wysokim, stromo opadającym brzegu Niemna.
Podobnie jak w Augustówku i Stanisławowie rezydencja została zbudowana dla potrzeb króla w drugiej połowie XVIII w., według projektu włoskiego architekta Giuseppe de Sacco. Brak informacji dotyczących wykorzystania pałacyku przez urzędującego króla przed upadkiem Rzeczypospolitej. Zachowały się wyłącznie informacje dotyczące wizyt króla S.A. Poniatowskiego do Poniemunia w czasie jego pobytu w Grodnie z woli cesarzowej Rosji Katarzyny II. Dozorca króla, hrabia Eliasz Bezborodko w urzędowym raporcie przesyłanym do cesarzowej Rosji m.in. zanotował: ” 7 maja. (1795 r.) Z rana król w towarzystwie hr. Bezborodki, osób dworu i zwykłej eskorty przejeżdżał się na tej stronie Niemna do Poniemunia, a stamtąd po szczuczyńskiej drodze powrócił o pierwszej godzinie…”. Według Igora Trusowa, grodzieńskiego historyka, król przewidując dalszy los przed swoją abdykacją rozdawał osobom prywatnym własność krółewską. Prawdopodobnie w ten sposób pałacyk w Poniemuniu trafił w ręce prywatne. W 1828 roku część majątku była w eksdywizji własnością szlachcica Sarosieka i Rumela. W połowie XIX w. Poniemuń należał do Romana Lachnickiego, marszałka grodzieńskiego w latach 1854-1860r. Jego ojciec Antoni Lachnicki był w 1794 r. członkiem Rady Narodowej Wielkiego Księstwa Litewskiego i prezydentem miasta Wilna. Później Poniemuń przeszedł we władanie Jana Ursyna Niemcewicza dany w posagu jego żonie Weronice, córce Romana Lachnickiego przez Niemcewiczów prawdopodobnie została zbudowana w pobliżu rezydencji neogotycka kaplica. Pod koniec XIX w. dobra poniemuńskie były kupione przez księżną Jadwigę Drucką – Lubecką. Po śmierci księżny dobra stały się własnością jej brata Władysława. Do niego również wówczas należały Stanisławowo, Szczuczyn i Czerlona. Według informacji zawartych w spisie ziemian za rok 1930 do majątku Poniemuń należało 106 hektarów ziemi.
Ostatnią właścicielką Poniemunia była córka Księcia Władysława. Janina z Druckich – Lubeckich zamężna za Karolem Skórzewskim – Ogińskim.
Wśród znanych postaci gośćmi właścicieli pałacyku w Poniemuniubyłi: słynny rysownik Napoleon Orda, przez którego zostało uwiecznione to miejsce; malarz Józef Pieczka, poeta Franciszek Bohuszewicz; etnograf Jan Karłowicz.
Z księżną Jadwigą Drucką – Lubecką przyjaźniła się Eliza Orzeszkowa. W Poniemuniu w czerwcu 1891 roku obchodzono 25 rocznicę jej twórczości. Goście do Poniemunia przybyli prawdopodobnie z Grodna statkiem.
Pałacyk w Poniemuniu swym wyglądem różni się od wybudowanych w tym samym czasie rezydencji w Augustówku i Stanisławowie. Korpus główny pałacyku usytuowany jest prostopadłe do biegu Niemna. Elewacja frontowa zaakcentowana została półkolistym ryzalitem, nakrytym dachem w postaci zmniejszającego się ku górze bębna. Ze strony frontowej usytuowany jest portyk z czterema ustawionymi w jednakowej odległości kolumnami korynckimi. Podobny portyk znajduje się od strony rzeki. Tu kolumny portyku postawione są na wysokiej podmurówce tworzącej taras . Według Romana Aftanazago, badacza dziejów rezydencji, wnętrze budynku miało układ nieregularny, liczyło kilkanaście pokoi. W części reprezentacyjnej najciekawszy kształt miała sala wysunięta ryzalitem, w okresie międzywojennym pałacyk był zamieszkiwany przeważnie przez administratorów i nie posiadał cennych zabytkowych przedmiotów
Poniżej rezydencji na sztucznie utworzonym tarasie ziemnym znajdowała się oficyna, a na nadniemeńskiej skarpie za czasów Lachnickich i Ursyn – Niemcewiczów były usytuowane oranżerie. Do nich i dalej do Niemna wiodły schody z tarasu pałacowego Portyku.
W Poniemuniu z racji swego naturalnego położenia znajdował się jeden z najpiękniejszych na Grodzieńszczyźnie parków krajobrazowych, który założony był na wysokim, stromym brzegu Niemna.
Po drugiej wojnie światowej część rezydencji została przydzielona pod mieszkania, które znajdują się tam i obecnie. W pozostałej części do lat 90-tych mieścił się klub. Potrzebna jest gruntowna renowacja budynku. Dawna kaplica oraz budynki gospodarcze należące do zespołu pałacowego wykorzystywane są przez rejonowy zakład maszyn gospodarki rolnej. Niestety zniszczony został dawny układ zespołu pałacowego, wraz z parkiem, stanowiącym piękny krajobraz dookoła dawnej rezydencji.
Za - http://pamiecdlapokolen.pl/index.php/re ... ki/poniemu
Stronę http://www.pamiecdlapokolen.pl tworzą:
- Katarzyna Smolska
- Rafał Cierniak
© tekst i zdjęcia Józef Porzecki
©Fundacja na rzecz Pomocy Dzieciom z Grodzieńszczyzny, 15-277 Białystok, ul. Świętojańska 24/2, tel. +48 85 73-23-770, http://www.fundacja.sos.pl , http://www.facebook.pl/Grodzienszczyzna
Projekt strony na licencji GNU - Katarzyna Smolska
Autorem wszystkich tekstów oraz zamieszczonych zdjęć współczesnych (z 2012 roku) na stronie http://www.pamiecdlapokolen.pl jest Józef Porzecki – polski historyk i działacz społeczny z Białorusi, wieloletni wiceprezes Związku Polaków na Białorusi. Pod koniec lat 80. przystąpił do organizującego się polskiego ruchu narodowego na Białorusi. W latach 1990–1995 odbył studia z dziedziny historii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Uczy historii w szkole społecznej ZPB w Grodnie. Pasjonat śladów polskości Grodzieńszczyzny, pomysłodawca niniejszego katalogu. Prywatnie żonaty, ojciec dwóch córek, mieszka w Grodnie.
Dawna rezydencja króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Położona na wschodnim przedmieściu Grodna. Wzniesiona na prawym wysokim, stromo opadającym brzegu Niemna.
Podobnie jak w Augustówku i Stanisławowie rezydencja została zbudowana dla potrzeb króla w drugiej połowie XVIII w., według projektu włoskiego architekta Giuseppe de Sacco. Brak informacji dotyczących wykorzystania pałacyku przez urzędującego króla przed upadkiem Rzeczypospolitej. Zachowały się wyłącznie informacje dotyczące wizyt króla S.A. Poniatowskiego do Poniemunia w czasie jego pobytu w Grodnie z woli cesarzowej Rosji Katarzyny II. Dozorca króla, hrabia Eliasz Bezborodko w urzędowym raporcie przesyłanym do cesarzowej Rosji m.in. zanotował: ” 7 maja. (1795 r.) Z rana król w towarzystwie hr. Bezborodki, osób dworu i zwykłej eskorty przejeżdżał się na tej stronie Niemna do Poniemunia, a stamtąd po szczuczyńskiej drodze powrócił o pierwszej godzinie…”. Według Igora Trusowa, grodzieńskiego historyka, król przewidując dalszy los przed swoją abdykacją rozdawał osobom prywatnym własność krółewską. Prawdopodobnie w ten sposób pałacyk w Poniemuniu trafił w ręce prywatne. W 1828 roku część majątku była w eksdywizji własnością szlachcica Sarosieka i Rumela. W połowie XIX w. Poniemuń należał do Romana Lachnickiego, marszałka grodzieńskiego w latach 1854-1860r. Jego ojciec Antoni Lachnicki był w 1794 r. członkiem Rady Narodowej Wielkiego Księstwa Litewskiego i prezydentem miasta Wilna. Później Poniemuń przeszedł we władanie Jana Ursyna Niemcewicza dany w posagu jego żonie Weronice, córce Romana Lachnickiego przez Niemcewiczów prawdopodobnie została zbudowana w pobliżu rezydencji neogotycka kaplica. Pod koniec XIX w. dobra poniemuńskie były kupione przez księżną Jadwigę Drucką – Lubecką. Po śmierci księżny dobra stały się własnością jej brata Władysława. Do niego również wówczas należały Stanisławowo, Szczuczyn i Czerlona. Według informacji zawartych w spisie ziemian za rok 1930 do majątku Poniemuń należało 106 hektarów ziemi.
Ostatnią właścicielką Poniemunia była córka Księcia Władysława. Janina z Druckich – Lubeckich zamężna za Karolem Skórzewskim – Ogińskim.
Wśród znanych postaci gośćmi właścicieli pałacyku w Poniemuniubyłi: słynny rysownik Napoleon Orda, przez którego zostało uwiecznione to miejsce; malarz Józef Pieczka, poeta Franciszek Bohuszewicz; etnograf Jan Karłowicz.
Z księżną Jadwigą Drucką – Lubecką przyjaźniła się Eliza Orzeszkowa. W Poniemuniu w czerwcu 1891 roku obchodzono 25 rocznicę jej twórczości. Goście do Poniemunia przybyli prawdopodobnie z Grodna statkiem.
Pałacyk w Poniemuniu swym wyglądem różni się od wybudowanych w tym samym czasie rezydencji w Augustówku i Stanisławowie. Korpus główny pałacyku usytuowany jest prostopadłe do biegu Niemna. Elewacja frontowa zaakcentowana została półkolistym ryzalitem, nakrytym dachem w postaci zmniejszającego się ku górze bębna. Ze strony frontowej usytuowany jest portyk z czterema ustawionymi w jednakowej odległości kolumnami korynckimi. Podobny portyk znajduje się od strony rzeki. Tu kolumny portyku postawione są na wysokiej podmurówce tworzącej taras . Według Romana Aftanazago, badacza dziejów rezydencji, wnętrze budynku miało układ nieregularny, liczyło kilkanaście pokoi. W części reprezentacyjnej najciekawszy kształt miała sala wysunięta ryzalitem, w okresie międzywojennym pałacyk był zamieszkiwany przeważnie przez administratorów i nie posiadał cennych zabytkowych przedmiotów
Poniżej rezydencji na sztucznie utworzonym tarasie ziemnym znajdowała się oficyna, a na nadniemeńskiej skarpie za czasów Lachnickich i Ursyn – Niemcewiczów były usytuowane oranżerie. Do nich i dalej do Niemna wiodły schody z tarasu pałacowego Portyku.
W Poniemuniu z racji swego naturalnego położenia znajdował się jeden z najpiękniejszych na Grodzieńszczyźnie parków krajobrazowych, który założony był na wysokim, stromym brzegu Niemna.
Po drugiej wojnie światowej część rezydencji została przydzielona pod mieszkania, które znajdują się tam i obecnie. W pozostałej części do lat 90-tych mieścił się klub. Potrzebna jest gruntowna renowacja budynku. Dawna kaplica oraz budynki gospodarcze należące do zespołu pałacowego wykorzystywane są przez rejonowy zakład maszyn gospodarki rolnej. Niestety zniszczony został dawny układ zespołu pałacowego, wraz z parkiem, stanowiącym piękny krajobraz dookoła dawnej rezydencji.
Za - http://pamiecdlapokolen.pl/index.php/re ... ki/poniemu
Stronę http://www.pamiecdlapokolen.pl tworzą:
- Katarzyna Smolska
- Rafał Cierniak
© tekst i zdjęcia Józef Porzecki
©Fundacja na rzecz Pomocy Dzieciom z Grodzieńszczyzny, 15-277 Białystok, ul. Świętojańska 24/2, tel. +48 85 73-23-770, http://www.fundacja.sos.pl , http://www.facebook.pl/Grodzienszczyzna
Projekt strony na licencji GNU - Katarzyna Smolska
Autorem wszystkich tekstów oraz zamieszczonych zdjęć współczesnych (z 2012 roku) na stronie http://www.pamiecdlapokolen.pl jest Józef Porzecki – polski historyk i działacz społeczny z Białorusi, wieloletni wiceprezes Związku Polaków na Białorusi. Pod koniec lat 80. przystąpił do organizującego się polskiego ruchu narodowego na Białorusi. W latach 1990–1995 odbył studia z dziedziny historii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Uczy historii w szkole społecznej ZPB w Grodnie. Pasjonat śladów polskości Grodzieńszczyzny, pomysłodawca niniejszego katalogu. Prywatnie żonaty, ojciec dwóch córek, mieszka w Grodnie.