Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Park im. Adama Mickiewicza w Gdańsku

23.12.2008 20:04
Park im. Adama Mickiewicza

Początkowe jego dzieje nie są zbyt jasne. Prawdopodobnie jego zaczątkiem był niewielki ogród położony po wschodniej stronie starej siedziby opatów z XVI wieku, dalej do brzegów Zatoki Gdańskiej rozciągał się płat nadmorskiego lasu, który rozcinało koryto Potoku Oliwskiego, w końcowym biegu nazywanego Potokiem Jelitkowskim.
Ogród został poszerzony w kierunku południowo-zachodnim po wzniesieniu przez opata Franciszka Zaleskiego (1722-1740) nowej siedziby opatów pod koniec pierwszej połowy XVII wieku, stykając się ze starszym ogrodem klasztornym. W nim król August III Sas urządził w 1734 roku wspaniałą ucztę imieninową, niezbyt udaną ze względu na złą pogodę, podejmując carycę Rosji Annę Iwanowną.

Później opat Jacek Rybiński (1740-1782) zlecił warszawskiemu ogrodnikowi Hentschlowi wykonanie projektu nowego założenia ogrodowego, który korzystał ze wzoru jakim był ogród przy pałacu „Błękitnym” Zamoyskich w Warszawie. Realizatorem projektu był od około 1760 roku Kazimierz Dębiński z Kocka, który przebudował park w Wilanowie na zlecenie Izabeli Czartoryskiej z Lubomirskich, korzystając ze wskazówek modnego wówczas architekta André de Nôtre, twórcy parków Ludwika XIV w Wersalu pod Paryżem.
Założenie to zwane „francuskim”, położone po wschodniej i południowej stronie rezydencji opackich, przetrwało do dziś prawie w niezmienionym stanie. Jego główne elementy to Aleja Lipowa, parter kwiatowo-trawnikowy przed nowym Pałacem Opackim i wgłębiony parter kwiatowo-trawnikowy zwany Paradyżem lub Rajem, w otoczeniu drzew rodzimych i egzotycznych oraz Groty Szeptów, trzy stawy i cieniste aleje zwane bindażami. Należał jeszcze do niego Labirynt i Oranżeria

W drugiej połowie XIX wieku Georg Johann Saltzmann, na zlecenie opata Karla Hohenzollerna (1782-1803), rozbudował park na lewym brzegu Potoku Oliwskiego. Nowe założenie było oparte o wzory Williama Chambersa, propagatora chińskiej sztuki ogrodowej i zwolennika powiązania dzieł sztuki z tworami przyrody. W 1793 roku dołączył on do niego dalsze tereny wraz z wzgórzem „Pachołek”.
Obecnie w tej części parku, zwanej „angielską”, głównymi elementami są: fragment koryta Potoku Oliwskiego z niewielką sztuczną kaskadą, Wielki Staw, altana, dwa niewysokie kopce i kameralna altana (zrekonstruowana w 1981 r.), wszystkie w otoczeniu interesującego drzewostanu rodzimego i egzotycznego, z którego wyróżniają się dorodne buki w północno-wschodnim zakątku, prawdopodobnie pozostałość dawnego lasu. Dodatkową jej ozdobą są tu realistyczne i abstrakcyjne rzeźby, które tworzą od 1976 roku plenerową Galerię Współczesnej Rzeźby Gdańskiej, własność Muzeum Narodowego w Gdańsku, o czym informuje stosowna tablica na starym Pałacu Opatów.

Wiele zmian w całym parku, liczącym wówczas około 11 ha, wprowadził w latach 1836-1881 Gustaw Schondorf, zamieniając go na ogród krajobrazowy, otwarty dla szerokiej publiczności. Kontynuował je Erich Wocke (1891-1929), który zlikwidował resztki muru obronnego zachodniej stronie parku, co pozwoliło włączyć do niego stary ogród klasztorny, w którym cystersi uprawiali zioła lecznicze, podstawowe warzywa i hodowali drzewa owocowe. Założył on jeszcze około 1910 roku Alpinarium na miejscu Labiryntu, w którym nadal - w otoczeniu ciekawych drzew - uprawia się rośliny skalne. Przyczynił się także do rozbudowy Oranżerii zwanej obecnie Palmiarnią, którą przebudowano i podwyższono do wysokości około 15 m w latach 50. i 80. ubiegłego wieku.

Park ucierpiał silnie podczas działań wojennych w 1945 roku, ale pieczołowita opieka przywróciła mu niemal poprzedni stan. Później przyłączono do niego utworzony w latach 1954-1956 Ogród Botaniczny, położony na wschód od Alpinarium i Palmiarni, na którego obszarze (ok. 3 ha) można oglądać bogatą kolekcję kwiatów i innych roślin, zgrupowanych według posiadanych właściwości (lecznicze, trujące itd.), w otoczeniu interesujących drzew. W 1955 roku, w setną rocznicę śmierci Adama Mickiewicza, nadano parkowi imię polskiego wieszcza.



[]