Mariampol, pow. suwalski

Maryampol, m. pow. gub. suwalskiej, leży nad rz. Szeszupą, pod 54° 32' 5 szer. i 41° 1' 2 dłg. g., odl. 56 w. od Suwałk i 324 w. od Warszawy. Drogi bite łączą M. ze stacyami kolei Landwerowo-Wierzbołowskiej w Wyłko-wyszkach (o 21 w.) i Mauruciu, pierwszej stacyi za Kownem, jak również ze Suwałkami, Simnem i Władysławowem. M. leży przy szosie warsz.-kowień. Miasto posiada kościół paraf. mur., klasztor Maryanów, kościół ewang. mur., szpital, gimnazyum klasyczne, 3 szkoły począt. ogólne i 1 żeńską, II okrąg zjazdu sędziów pokoju i sąd pokoju III okręgu dla M.i Pren, urząd powiat., urząd miejski, urząd I poczt, i stacyą tel., ogród spacerowy. W 1827 r. było tu 188 dm. i 1759 mk.; w 1861 r. 272 dm. (43 mur.) i 3718 mk. (w tern 3015 żyd.); obecnie jest 360 dm. i 5389 mk. Dochód kasy miejskiej w 1877 r, wynosił 10,974 rs. Zakładów przemysłowych posiada: 5 browarów z prod. 13,260 rs., 2 dystylarnie z prod. 12,572 rs. i 2 fabryki wyrobów miedz, z prod. 1,292 Terytoryum miasta leży w punkcie gdzie się schodziły granice puszczy Preńskiej i Kowieńskiej. Strzelcy starościńscy wykarczowali tu kawał lasu i pobudowali swe domki. Stąd powstała osada zwana Siaropole w 1739 r. Następnie zbudowano tu drewniany kościółek, do którego przyjeżdżał ksiądz aż z Pren. Gdy pożar zniszczył w 1765 r. kościół i osadę, wtedy Franciszka z Butlerów Szczukowa, starościna preńska wystawiła kościół i klasztor, w którym osadziła księży Maryanów, który to zakon utworzył Stanisław Popczyński pijar w 1674 r. Obdarzeni hojnie ziemią Maryanie, zaczęli tu sprowadzać osadników i połączywszy nową osadę z dawną wsią, nazwali ją Ma-ryampolem Choć osada ta miała od początku organizacyą miejską, jednak dopiero Stanisław August nadał w 1792 r. przywilej lokacyjny, prawo magdeburskie i herb (ś. Jerzy na koniu). M. wtedy należał do w. ks. litewskiego. Z utworzeniem królestwa kongresowego, M. stał się w 1817 r. miastem po wiato wem. Do wzrostu przyczyniło się wiele osiedlenie w mieście i okolicy kolonistów niemieckich, dla których wzniesiono świątynię w 1828 r. Kościół klasztorny pierwotnie drewniany spłonął w 1809 r., a na jego miejsce wzniesiono nowy murowany w 1819 r. Przed 1862 r. była tu 4-klas. szkoła powiat., którą przekształcono na gimnazyum klasyczne. Do gimnazyum tego uczęszczają w znacznej liczbie synowie włościan litewskich, odznaczających się dobrobytem i pracowitością. M. par. katol., dek. maryampolski; M. par. ewang-augsb, ma dusz 3099 i trzy filiały: Kalwarya, Wyłkowyszki, Sereje.
[SGKP]