Marian Jamontt – zakopiański społecznik i patron sportów zimowych (1880 – 1949)
W historii regionu tatrzańskiego, ale i także poza nim odegrał on ważną rolę, gdyż na progu odradzania się państwa polskiego po latach zaborów, obok wielu znanych postaci, bronił polskiej własności oraz działał na rzecz rozwoju społeczeństwa. A chociaż nie ma swojego pomnika w Zakopanem, to jednak przy ulicy Bulwary Słowackiego przypomina o nim wrośnięty w zakopiański pejzaż, zbudowany w latach 1923 - 1927, słynny hotel Bristol. Od dnia, kiedy to pierwszym krzykiem oznajmił o swoim przyjściu na świat, minęło już ponad 130 lat. Urodził się bowiem w Żytomierzu na Wołyniu 26 listopada 1880 roku. Zmarł zaś w Zakopanem 10 marca 1949 roku i spoczywa na założonym w 1908 roku cmentarzu przy ulicy Nowotarskiej. Był nie tylko w skali zakopiańskiego regionu wybitnym działaczem społecznym i gospodarczym w okresie Polski międzywojennej. W opracowaniach historycznych pojawia się często pytanie, jak to się stało, że zaledwie w ciągu 21 lat od odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku, stworzono podwaliny systemu państwowego zdolnego przetrwać najcięższą próbę i obronić polską tożsamość, pomimo zniewolenia ze strony wrogich Polsce, a współdziałających ze sobą do 1941 roku hitlerowskich Niemiec i sowieckiej Rosji. Było to możliwe dzięki wielkiemu zaangażowaniu się wielu osób w sprawę odbudowy Polski w wymienionym przed chwilą przedziale czasowym. Taką postacią o dużym wpływie na życie społeczne był również Marian Jamontt, założyciel Związku Przyjaciół Zakopanego. Kornel Makuszyński napisał o nim znamienne słowa: „społecznikostwo w Zakopanem jest to choroba wywołana przez bacillus jamontti”. Na stałe osiedlił się tutaj w 1922 roku i był organizatorem, budowniczym, a następnie pierwszym dyrektorem największego i najnowocześniejszego wówczas w Zakopanem hotelu Bristol, związanego z powstaniem i rozwojem sportów zimowych u podnóża polskich Tatr. Marian Jamontt był też prezesem międzynarodowego stowarzyszenia Aliance Francaise, organizacji powstałej w 1883, a na ziemiach polskich w 1910 i ponownie w Polsce w 1971 roku, rozpowszechniającej język i kulturę francuską. W prowadzonej na szeroką skalę działalności społecznej i kulturalnej nie był bynajmniej osamotniony. Aktywnie wspierała go w tym dziele jego matka Anna Jamontt oraz żona Matylda, która należąc do Sodalicji Mariańskiej, przed II wojną światową była przewodniczącą zakopiańskiego Stowarzyszenia im. św. Wincentego a Paulo zajmującego się dobroczynnością. Działalność ta, oparta na chrześcijańskich podstawach, stała się rodzinną tradycją, gdyż krewni Mariana Jamontta Stanisław Pruszyński wraz żoną Anną, w roku 1983 zapoczątkowali działalność Ruchu Społecznego Ku Cywilizacji Miłości, a także współtworzyli Fundację Św. Brata Alberta. Jak mogliśmy się przekonać, niezwykle ważne, wpływające na jednostki i grupy społeczne zwłaszcza w trudnych chwilach dziejowych, są postawy i działania ludzkie. Jeszcze nie tak dawno osoby walczące o niepodległość i godność narodową, chciano wymazać z kart historii ojczystej. Marian Jamontt, chociaż prawdopodobnie nie z bronią w ręku, także prowadził swego rodzaju walkę, pozostawiając dla potomnych wiele ważnych, zasługujących na wspomnienie dokonań. A pamięć jest często najlepszą formą uznania i docenienia czyjegoś trudu. Tę właśnie pamięć stara się zachować powstałe w październiku 2012 roku Stowarzyszenie Instytut Dziedzictwa Historycznego Kultury i Sportu im. Mariana Jamontta.
Zbigniew Stanisław Cyran żródło: opracowanie własne; http://www.jamontt.pl