Giełwany- Gelvonai. Litwa

Giełwany- Gelvonai na Litwie.,
W Giełwanach ludności 1400 dusz, w tej liczbie katolików 300 dusz, reszta izraelici; miasteczko ładne schludne, w niem kościół murowany z cegły i kamienia ciosanego ułożone ściany w formie mozaiki, kościół duży bez wieży z ładnym frontem, zaczęty budować po spaleniu się drewnianego kościoła w 1894 roku, z powodu zatargów pomiędzy parafianami w kwestji narodowościowej polsko litewskiej, pozostał nieskończony aż do naznaczenia na proboszcza księdza Antoniego Szymeluna w 1905 roku, który umiejętnie i mądrze pogodził powaśnione tu dwie narodowości i przez dwa lata wydawszy na dokończenie kościoła 12,615 rubli, doprowadził do końca budowę tej pięknej świątyni. Paratja Giełwańska liczy blisko 6000 dusz, w niej polaków około 4000, a Litwinów około 2000, ludność bogata, bo grunta mają bardzo dobre prawie w całej parafii. Na cmentarzu znajduje się ładna murowana kaplica ze stopą cudowną Matki Boskiej na kamieniu pod mensą ołtarza umieszczona, stopa cudowna w oprawie srebrnej, długa ośm cali, szeroka trzy i pół cala. O pół wiorsty od miasteczka znajduje się piękny pałac hr. Gustawa Platera, Od Giełwan do Wilna 9 mil drogi końmi, do kolei najbliższa stacja Zosie. Giełwany w powiecie i gub. wileńskiej. W miasteczku niema ani poczty ani telegrafu, jest zarząd gminny, żydowska synagoga i cerkiew prawosławna drewniana w zupełnej ruinie z 8 parafjanami. W miasteczku w r. 1908 zbudowana i zaprowadzona szkoła dwuklasowa dla chłopców i dziewcząt. Główne zajęcie' mieszkańców rolnictwo. Podanie miejscowe mówi, że gdzie obecnie miasteczko był wielki las, w tym lesie zabłądziła jakaś pani ze swoją służącą, dążąc z Wiłkomierza do Wilna na święto Narodzenia Matki Boskiej, a gdy błądzące zaskoczyła noc w lesie, musiały zanocować w nim przy wielkim kamieniu, na którym objawi ta się Matka Boska i zostawiła ślad swej stopy. Na tem miejscu została wymurowana kaplica do dziś istniejąca i posiadająca tę cudowną stopę. Dopiero w późniejszym czasie został zbudowany drewniany kościół i wielki dwupiętrowy klasztor Franciszkański, który został zabrany 1872 r. i oddany dla parocha prawosławnego, w którego rękach stałemu ulega zniszczeniu http://pawet.net/library/history/bel_hi ... ohaje.html

GIEŁWANY - Gelvonai, miasteczko w okręgu wileńskim, koło Szyrwint. Tutejszy majątek należał najpierw do Dowmont-Siesickich, następnie Żabów, a po nich do Platerów i ostatnio do Wańkowiczów. Był tu okazały pałac klasycystyczny, bogato urządzony, zniszczony podczas I wojny światowej, a w pożarze przepadło jego cenne wyposażenie. W okresie I Rzeczypospolitej był tu jeden z ośrodków litewsko-polskiego kalwinizmu. W latach 1686-1832 był tu klasztor polskich franciszkanów, którzy prowadzili polską szkołę. Kościół ufundował w 1772 roku Jan Chryzostom Siesicki. Król polski August III w 1744 roku nadał Giełwanom prawa miejskie. W latach 1919-20 Giełwany były w granicach Polski.
http://www.kworum.com.pl/