Czarna sukienka

Mamy już wspaniałą Bazę Powstańców Styczniowych, ciągle rozwija się, przybywają nowe wpisy i jest nadzieja, że w jednym miejscu będziemy mieć zgromadzonych bardzo wielu Powstańców, że pamięć o Nich ocaleje. Ale nasi bohaterowie mieli matki, siostry, żony, cały wianuszek pań, które drżały o nich, pomagały, modliły się o ich życie. A po Powstaniu dbały owe panie o pamięć o tych, którzy polegli. Towarzyszyły nierzadko zesłańcom na katordze, znosiły dzielnie represje razem z nimi, uczyły swoje dzieci historii Powstań. Podkreślały swoim strojem nastawienie patriotyczne, zrezygnowały z kolorowych strojów i biżuterii. Ubrały czarne sukienki.
Anna Sieradzka w swojej książce „Żony Modne” pisze o modzie czasu Powstania i lat następnych tak: „ Zdawałoby się, że tragiczne wydarzenia Powstania Styczniowego 1863 roku pozbawiły Polki wszelkich marzeń o modzie i elegancji. Wszak już od 1861 roku pod wpływem warszawskich wypadków poprzedzających wybuch Powstania, polskie panie nadały swym ubiorem poważny i surowy wygląd . …. Popularność krynoliny była tak wielka, że największe nawet patriotki nie mogły z nią walczyć. A przy tym obszerna spódnica oddawała przysługi w działalności konspiracyjnej – można było pod nią swobodnie ukryć tajne dokumenty, odezwy i ulotki, a nawet broń.
Polki przywdziewając żałobę narodową pozbyły się wszelkich klejnotów, oddając je na potrzeby Rządu Narodowego. Zastąpiły złoto i brylanty odpowiadającą nastrojowi niepodległościowego zrywu biżuterią patriotyczną. Nosiły bransolety w kształcie więziennych łańcuchów, broszki z motywem cierniowej korony, krzyżyki, kolczyki i obrączki wykonane z czarno oksydowanej stali. …. Klęska Powstania Styczniowego i idące w ślad za nią represje na długo zdeterminowały sposób ubierania się Polek. Odstępstwa od kanonów żałoby narodowej poczytywane były za zdradę. Tym surowym rygorom podporządkowywano nawet dzieci. Chłopcom nakładano powstańcze czamarki, szamerowane kożuszki i czapki obszyte barankiem. Małe dziewczynki nosiły krótkie, czarne krynolinki, ubierały na czarno swoje lalki, a nawet otaczały żałobną szarfą kółko- obręcz toczone na spacerze w parku.
I nie mogło być inaczej, gdy w czasach popowstaniowych represji i ucisku niemal hymnem każdej Polki stała się piosenka „Czarna Sukienka” do słów Konstantego Gaszyńskiego – napisana wprawdzie po upadku Powstania Listopadowego, ale jakże trafnie oddająca nastrój po kolejnej klęsce niepodległościowego zrywu. „

Czarna Sukienka
Schowaj matko suknie moje,
Perły, wieńce z róż:
Jasne szaty, świetne stroje —
To nie dla mnie już!
Niegdyś jam stroje, róże lubiła,
Gdy nam nadziei wytryskał zdrój;
Lecz gdy do grobu Polska zstąpiła,
Jeden mi tylko przystoi strój:
Czarna sukienka!

Narodowe nucąc śpiewki
Widząc szczęścia świt,
Kiedym szyła chorągiewki
Do ułańskich dzid —
Wtenczas mnie kryła szata godowa;
Lecz gdy śród bitwy brat zginął mój,
Kulą przeszyty w polach Grochowa —
Jeden mi tylko przystoi strój:
Czarna sukienka!

Gdy kochanek w sprawie bratniej
Mściwą niosąc broń,
Przy rozstaniu, raz ostatni
Moją ścisnął dłoń —

Wtenczas, choć smutna, lubiłam stroje:
Lecz gdy się krwawy ukończył bój,
A on gdzieś poszedł w strony nie swoje —
Jeden mi tylko przystoi strój:
Czarna sukienka!

Gdy laur Igań, Wawru kwiaty
Dał nam zerwać los,
Brałam perły, drogie szaty,
I trefiłam włos;
Lecz gdy nas zdrady wrogom przedały,
Gdy zaległ Polskę najeźdźców rój,
Gdy w więzach jęczy naród nasz cały,
Jeden mi tylko przystoi strój:
Czarna sukienka!
Paryż, 1832.

Jeżeli macie Państwo w swoich genealogiach historie kobiet towarzyszek powstańców , matek, sióstr czy żon, napiszcie proszę jako odpowiedź do tego postu, choć kilka słów o ich losach. Jeśli zachowały się u państwa ich fotografie to dodajcie i zdjęcie, może nawet w owych czarnych sukienkach.