Sobeski Tadeusz

SOBESKI Tadeusz (1882-?), agronom, pierwszy starosta powiatu leszczyńskiego. Urodził się 1 VI. Studiował agronomię w Wy­ższej Szkole Gospodarczej w Berlinie. W 1904-5 odbywał w Gnieźnie i Po­znaniu ochotniczą jednoroczną służ­bę wojskową w armii niemieckiej. Następnie praco­wał jako urzędnik w administracji guberni warszaw­skiej i zarządca dóbr ziemskich. Od sierpnia 1914 był inspektorem wojskowego lazaretu, ofi­cerem i wachmistrzem przy komendzie pla­cu w Poznaniu. Od 1 IX 1915 do 15 IX 1916 pełnił funkcję burmistrza Ozorkowa. Co li­stopada 1918 był inspektorem etatowym w koszarach garnizonowych w Poznaniu. Był też członkiem POW, do połowy 1919 w stopniu ppor., szefem sekcji taborów Wojsk Wielkopolskich w Poznaniu. Służbę wojsko­wą zakończył w stopniu porucznika rezer­wy. 1 VI 1919, z nominacji W. Celichowskiego, naczelnego prezesa prowincji i re-jencji poznańskiej, objął urząd pierwszego starosty powiatu leszczyńskiego, który peł­nił do 1923.W latach 1919-22 z ramienia MbDP był komisarzem generalnym (mężem zaufania) na pow. wschowski, leszczyński i górowski. Do czasu wyzwolenia Leszna (1920) siedzibą starostwa był Dom św. Jó­zefa w Osiecznej. Stamtąd S. organizował zręby polskiej administracji powiatowej, aprowizację i dbał o bezpieczeństwo lud­ności. Mianował burmistrzów i sołtysów. Po­wołał wydział powiatowy i Powiatową Kasę Oszczędności, emitującą tzw. pieniądze za­stępcze z jego asygnatą. W konspiracji ści­śle współpracował z przedstawicielami Rady Ludowej w Lesznie. 1711920 oficjalnie prze­jął na leszczyńskim rynku z rąk W. Celichowskiego władzę administracyjną w powiecie. Przeniósł tymczasową siedzibę starostwa z Osiecznej do budynku przy ob. ul. Kaspro­wicza. Od 19 l 1920 pełnił także funkcję ko­misarycznego burmistrza miasta, do czasu wyboru na to stanowisko P. Dombka (1 X 1920). Z inicjatywy S. w kwietniu 1920 utwo­rzono Prywatne Liceum Żeńskie im. M. Konopnickiej (stanął na czele kuratorium szko­ły). W 1920-3 przewodniczył zarządowi Ko­munalnej Kasy Oszczędności pow. leszczyń­skiego. Polecił opracowanie i wydanie pierwszej po latach zaboru mapy pow. leszczyń­skiego w języku polskim (1922). W 1922 założył w Lesznie, na terenie zakupionych przez starostwo od właściciela majątku Antoniny, ogród powiatowy, nazwany w 1930 jego imieniem. Pod patronatem Powiatowe­go Zarządu Żałobnego Krzyża zainicjował zebranie wspomnień, relacji i dokumentów od uczestników powstania wlkp. w regionie leszczyńskim. Na podstawie tych materia­łów opracował i opublikował w 1922 w „Gło­sie Leszczyńskim" cykl artykułów: Powsta­nie 1918-1919 na Ziemi Wschowskiej (Wto-szakowice-Bukówiec) i „Powstanie na Zie­mi Wschowskiej 1918-1919 (Wschowa-Brenno-Wijewo)". Starostą pow. leszczyń­skiego był do połowy 1923. Daty i miejsca śmierci nie udało się ustalić. Żonaty z Faustyną miał z nią córkę.
Świderski B., Ilustrowany opis Leszna i ziemi leszczyń­skiej, Leszno 1928, s.215-9; Historia Leszna, red. Topolski J., 1997 s.221-3, Ziemia leszczyńska, red. DeresiewiczJ. .Poznań 1966 s. 77,85; Kalendarium miasta Lesz­na, red. Piwoń A., Leszno 1996, s.77, 85; „Głos Lesz­czyński" 1922 nr 90, 91, 93, 95, 96-97; 244-247; Piwoń A., Powrót Leszna do Polski, „PL": 1994, nr l-ll s. 21-3; „Zeszyty Osieckie": 1999 z.7 s.12; - AP Leszno: Staro­stwo powiatu leszczyńskiego 1919-1920. Sprawy perso­nalne, sygn. 3; Spis mieszkańców m.Leszna 1921-1925, sygn. 1270; - Fot. ze zbiorów autora.
Adam Podsiadły