Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Donimirski-Brochwicz Jerzy
7.12.2013 19:54
DONIMIRSKI-BROCHWICZ Jerzy Marian (1897-1939),
rolnik, poseł, działacz gospodarczy i spółdzielczy. Urodził się 10 VIII 1897 w Tylicach k. Torunia, w patriotycznej ziemiańskiej rodzinie Bolesława i Zofii z Działowskich. Miał brata Jana i 2 siostry. Do szkół elementarnych uczęszczał w Bydgoszczy, gimnazjum ukończył w Berlinie. W Grudziądzu służył w pruskiej kawalerii, gdzie uzyskał stopień podporucznika. Był jednym z organizatorów Polskiej Organizacji Wojskowej na Pomorzu. W listopadzie 1918, z chwilą ustanowienia naczelników powiatowych w miastach Pomorza, zosta) naczelnikiem Grudziądza. Rozpoczął wtedy rejestrację żołnierzy Polaków z miasta i okolicy, za co został w 1919 aresztowany przez Niemców i osadzony w grudziądzkiej fortecy, gdzie przebywał przez 4 miesiące. Po zwolnieniu zgłosił się do 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich w Gnieźnie, gdzie przez krótki czas był adiutantem VII Brygady Jazdy, a następnie dowódcą szwadronu. Uczestniczył w zajmowaniu Pomorza oraz w wojnie 1920 na froncie litewsko-białoruskim i ofensywie na Kijów. W 1923 wraz z pułkiem, został przeniesiony do Leszna. W wojsku służył do 1924, osiągając stopień rotmistrza. W 1924 osiedlił się w Gołanicach k. Święciechowy i podjął energiczną działalność organizacyjną w kółkach rolniczych, spółdzielczości wiejskiej i samorządzie powiatu leszczyńskiego. Wkrótce powierzono mu funkcję patrona na rejon Leszno-Zachód, a następnie prezesa powiatowego. Nie mogąc doprowadzić do spolonizowania Molkereige-nossenschaft w Lesznie (Niemieckiej Spółdzielni Mleczarskiej przy ul. Lipowej 6), podjął wraz z grupą rolników - Polaków starania o założenie polskiej spółdzielni mleczarskiej w Lesznie (Rolniczej Spółdzielni Mleczarskiej). 13 IV 1929 odbyło się zebranie założycielskie członków, a 1 XII 1929 uruchomiono przerób mleka. D. powierzono funkcję prezesa zarządu, którą pełnił do 31 VIII 1939. Jednocześnie prezesował radzie nadzorczej Spółdzielni „Rolnik" w Lesznie i był członkiem rady nadzorczej Cukrowni w Gostyniu. Był też członkiem sejmiku i Wydziału Powiatowego w Lesznie, od 1935 posłem na Sejm. Wykazywał dużą aktywność w zdobywaniu środków finansowych, przeznaczonych na powołanie i rozwój polskich jednostek spółdzielczych. Był zwolennikiem i członkiem Narodowej Demokracji. W Gołanicach gościł wielu wybitnych Polaków tej orientacji politycznej. Był odznaczony Krzyżem Niepodległości i Medalem za Wojnę 1920. Działalność polityczno-gospodarcza na ówczesnym pograniczu nie mogła pozostać niezauważona. W początkach listopada 1939 został aresztowany i 25 XI 1939 rozstrzelany przez Niemców w Forcie VII w Poznaniu. Zwłok nie wydano rodzinie. Związek małżeński zawarł 23 VIII 1924 z Heleną z Bojanowskich, dziedziczką Gołanic. Małżeństwo miało dwóch synów: Edwarda (ur. 1925) i Witolda (ur. 1928).
Donimirski B.: Księga Pamiątkowa Dziesięciolecia Pomorza, Toruń 1930 s.1-3; Łoza S., Czy wiesz Kto to jest, Warszawa 1938; Bojanowski J., Przeminęło i nie wróci, Gozdnica 1997; -Inf. i dokumenty Heleny Donimirskiej.
Zbigniew Gryczka
rolnik, poseł, działacz gospodarczy i spółdzielczy. Urodził się 10 VIII 1897 w Tylicach k. Torunia, w patriotycznej ziemiańskiej rodzinie Bolesława i Zofii z Działowskich. Miał brata Jana i 2 siostry. Do szkół elementarnych uczęszczał w Bydgoszczy, gimnazjum ukończył w Berlinie. W Grudziądzu służył w pruskiej kawalerii, gdzie uzyskał stopień podporucznika. Był jednym z organizatorów Polskiej Organizacji Wojskowej na Pomorzu. W listopadzie 1918, z chwilą ustanowienia naczelników powiatowych w miastach Pomorza, zosta) naczelnikiem Grudziądza. Rozpoczął wtedy rejestrację żołnierzy Polaków z miasta i okolicy, za co został w 1919 aresztowany przez Niemców i osadzony w grudziądzkiej fortecy, gdzie przebywał przez 4 miesiące. Po zwolnieniu zgłosił się do 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich w Gnieźnie, gdzie przez krótki czas był adiutantem VII Brygady Jazdy, a następnie dowódcą szwadronu. Uczestniczył w zajmowaniu Pomorza oraz w wojnie 1920 na froncie litewsko-białoruskim i ofensywie na Kijów. W 1923 wraz z pułkiem, został przeniesiony do Leszna. W wojsku służył do 1924, osiągając stopień rotmistrza. W 1924 osiedlił się w Gołanicach k. Święciechowy i podjął energiczną działalność organizacyjną w kółkach rolniczych, spółdzielczości wiejskiej i samorządzie powiatu leszczyńskiego. Wkrótce powierzono mu funkcję patrona na rejon Leszno-Zachód, a następnie prezesa powiatowego. Nie mogąc doprowadzić do spolonizowania Molkereige-nossenschaft w Lesznie (Niemieckiej Spółdzielni Mleczarskiej przy ul. Lipowej 6), podjął wraz z grupą rolników - Polaków starania o założenie polskiej spółdzielni mleczarskiej w Lesznie (Rolniczej Spółdzielni Mleczarskiej). 13 IV 1929 odbyło się zebranie założycielskie członków, a 1 XII 1929 uruchomiono przerób mleka. D. powierzono funkcję prezesa zarządu, którą pełnił do 31 VIII 1939. Jednocześnie prezesował radzie nadzorczej Spółdzielni „Rolnik" w Lesznie i był członkiem rady nadzorczej Cukrowni w Gostyniu. Był też członkiem sejmiku i Wydziału Powiatowego w Lesznie, od 1935 posłem na Sejm. Wykazywał dużą aktywność w zdobywaniu środków finansowych, przeznaczonych na powołanie i rozwój polskich jednostek spółdzielczych. Był zwolennikiem i członkiem Narodowej Demokracji. W Gołanicach gościł wielu wybitnych Polaków tej orientacji politycznej. Był odznaczony Krzyżem Niepodległości i Medalem za Wojnę 1920. Działalność polityczno-gospodarcza na ówczesnym pograniczu nie mogła pozostać niezauważona. W początkach listopada 1939 został aresztowany i 25 XI 1939 rozstrzelany przez Niemców w Forcie VII w Poznaniu. Zwłok nie wydano rodzinie. Związek małżeński zawarł 23 VIII 1924 z Heleną z Bojanowskich, dziedziczką Gołanic. Małżeństwo miało dwóch synów: Edwarda (ur. 1925) i Witolda (ur. 1928).
Donimirski B.: Księga Pamiątkowa Dziesięciolecia Pomorza, Toruń 1930 s.1-3; Łoza S., Czy wiesz Kto to jest, Warszawa 1938; Bojanowski J., Przeminęło i nie wróci, Gozdnica 1997; -Inf. i dokumenty Heleny Donimirskiej.
Zbigniew Gryczka