Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Fenrych Tadeusz Wiktor
9.12.2013 11:57
Fenrych Tadeusz Wiktor (1882-1942)
Urodził 17 lipca 1882 roku w Poniatowie koło Płocka. Uczęszczał do gimnazjum w Trzemesznie i Gnieźnie. Ukończył rolniczą szkołę średnią w Szamotułach. Jest też absolwentem Wyższej Szkoły Budowy Maszyn w Köthen. Pracował jako inżynier budowlany w prywatnych firmach niemieckich. Służył w Pułku Artylerii Lekkiej w Poznaniu. W 1915 roku jako podporucznik walczył w armii niemieckiej na froncie francuskim Z Paryża i Verdun wysyłał listy pisane stylizowaną polszczyzną. W 1933 roku wspominał swoje walki na froncie północnym powstania wielkopolskiego, jakie toczył pod komendą późniejszego generała dywizji Kazimierza Grudzielskiego. Był jego adiutantem. Później administrował też dobrami generała w Opieszynie (obecnie dzielnica Wrześni) i Sołecznie (w tym miejscu znajduje się grób powstańczego generała). Przy opisie walk o Chodzież dnia 8 stycznia 1919 roku Tadeusz Wiktor Fenrych zaznaczył m. in.: Nareszcie zbawcze domostwa Podanina, gdzie czekał Kowalskiego nowy cios. Oto z przerażeniem i wstydem zauważył kilku powstańców podanińskich, którzy poprzedniego dnia przybyli do Budzynia z prośbą o wcielenie w szeregi, a po odwrocie spod lasu zdążyli już przebrać się w domu w ubrania cywilne i przyglądali mu się z zupełną obojętnością. Szczegół ten jest praktycznie zapomniany w historii wielkopolskiego zrywu narodowego. Po zakończonej bitwie pod Budzyniem, kiedy to zginął niemiecki dowódca Graf von Schwerin, generał Kazimierz Grudzielski został mianowany żyjącym patronem niemieckiego samochodu pancernego „Ehrhardt”. Samochód ten został także wykorzystany podczas działań zbrojnych w powstaniach śląskich pod nowym patronatem „Górny Śląsk-Alzacja” jeszcze za życia generała Kazimierza Grudzielskiego. Wóz bojowy ostatecznie został złomowany w 1928 roku. Sprawę patronatu samochodu znał kapitan Tadeusz Wiktor Fenrych. W 1929 roku działał w Poznaniu na słynnej Pewuce, gdzie prezentował osiągnięcia powstańców wielkopolskich w 10. rocznicę zakończenia działań zbrojnych. Działalność ta związana była z tym, że w latach 1923-1930 był on kierownikiem stworzonego przez siebie Wydziału Historycznego przy VII. Dowództwie Oddziału Korpusu w Poznaniu, gdzie dokumentował działalność weteranów Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. Materiały te niestety okazały się bardzo przydatne w 1939 roku niemieckim władzom okupacyjnym. W oparciu o nie wielu weteranów zostało przez Niemców zamordowanych. Wraz z generałem brygady Stanisławem Taczakiem – pierwszym dowódcą powstania wielkopolskiego, kapitan Tadeusz Wiktor Fenrych pracował w Towarzystwie Badań Historii Powstania Wielkopolskiego. Generał brygady Stanisław Taczak (1874-1960) został żyjącym patronem Fortu VIII a w Parku Raszyńskim w Poznaniu, do czego przyczynił się przede wszystkim kapitan Fenrych w 1930 roku. Sprzeciw cywilnych członków Komisji cywilno-wojskowej, która widziała jedynie osoby już nieżyjące jako patronów poznańskich fortyfikacji, spowodował, że nowym patronem omawianego obiektu został generał dywizji Michał Sokolnicki, który walczył pod Raszynem w 1809 roku przeciw Austriakom. W 1930 roku zakończył pracę w Wydziale Historycznym w VII. D.O.K. Poznań. Powodem takiego stanu rzeczy była odmienna ocena powstania wielkopolskiego 1918/1919 w stosunku do porucznika Zygmunta Wieliczki, który walczył nad Prosną. Przeniósł się do Krotoszyna. Tutaj był m.in. wiceprezesem Komitetu Powiatowego (1935 ). Jako burmistrz Krotoszyna udzielał ślubu siostrze Teresie Fenrych i bratu Stanisławowi Fenrychowi, który nie brał bezpośredniego udziału w powstaniu wielkopolskim, a także chrztu dzieci Teresy Fenrych. Małżeństwo Stanisława Fenrycha było bezdzietne. W latach 1932-1938 władał majątkiem Ziemlin w powiecie gostyńskim, położonym nieopodal Podzliszek, które z kolei należały do jego brata – Stanisława Fenrycha W posiadaniu brata pozostawały jeszcze takie majątki jak: Karzec i Kokoszki. Pozostała w tej rodzinie pamięć o Stanisławie Fenrychu jako dobrym gospodarzu w Pudliszkach, gdzie przyjeżdżał gościli m.in. kardynał August Hlond i prezydent Ignacy Mościcki. Tadeusz Wiktor Fenrych wygłaszał przemówienia radiowe z okazji kolejnych rocznic wybuchu powstania 1918/1919, będąc równocześnie delegatem regionu Krotoszyn do sejmiku poznańskiego. Niestety, w Krotoszynie nie zachowała się dokumentacja związana z tą osobą. Wytłumaczeniem może być tutaj fakt, że był on krytyczny wobec dowódców powstania, Marszałka Józefa Piłsudskiego i do pomocy, jaką udzieliła Warszawa walczącej Wielkopolsce. Stąd zatarła się także pamięć o Tadeuszu Fenrychu w Pudliszkach. W latach 1938-1939 przebywał w Poznaniu, gdzie przeszedł na emeryturę cywilną i wojskową. W 1939 roku dzięki działalności V kolumny został od razu zaaresztowany w Poznaniu jako były powstaniec wielkopolski. Został najpierw zakładnikiem, a później więźniem niemieckiego systemu represji. Zmarł w wieku 60 lat w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie w roku 1942. Mało znanym powszechnie wątkiem w życiorysie kapitana Tadeusza Wiktora Fenrycha jest jego działalność w Komisji cywilno-wojskowej, która w latach 1930-1939 ustanowiła polski patronat pruskich fortyfikacji zewnętrznego pierścienia Poznania. Członkiem wzmiankowanej Komisji był kapitan Tadeusz Wiktor Fenrych. Generał dywizji Kazimierz Grudzielski (1856-1921) został mianowany patronem Fortu VIII przy ul. Rumuńskiej w Poznaniu. Nie możemy zapomnieć, że adiutantem polskiego patrona był Tadeusz Wiktor Fenrych. http://www.muzeum.gostyn.pl/
Urodził 17 lipca 1882 roku w Poniatowie koło Płocka. Uczęszczał do gimnazjum w Trzemesznie i Gnieźnie. Ukończył rolniczą szkołę średnią w Szamotułach. Jest też absolwentem Wyższej Szkoły Budowy Maszyn w Köthen. Pracował jako inżynier budowlany w prywatnych firmach niemieckich. Służył w Pułku Artylerii Lekkiej w Poznaniu. W 1915 roku jako podporucznik walczył w armii niemieckiej na froncie francuskim Z Paryża i Verdun wysyłał listy pisane stylizowaną polszczyzną. W 1933 roku wspominał swoje walki na froncie północnym powstania wielkopolskiego, jakie toczył pod komendą późniejszego generała dywizji Kazimierza Grudzielskiego. Był jego adiutantem. Później administrował też dobrami generała w Opieszynie (obecnie dzielnica Wrześni) i Sołecznie (w tym miejscu znajduje się grób powstańczego generała). Przy opisie walk o Chodzież dnia 8 stycznia 1919 roku Tadeusz Wiktor Fenrych zaznaczył m. in.: Nareszcie zbawcze domostwa Podanina, gdzie czekał Kowalskiego nowy cios. Oto z przerażeniem i wstydem zauważył kilku powstańców podanińskich, którzy poprzedniego dnia przybyli do Budzynia z prośbą o wcielenie w szeregi, a po odwrocie spod lasu zdążyli już przebrać się w domu w ubrania cywilne i przyglądali mu się z zupełną obojętnością. Szczegół ten jest praktycznie zapomniany w historii wielkopolskiego zrywu narodowego. Po zakończonej bitwie pod Budzyniem, kiedy to zginął niemiecki dowódca Graf von Schwerin, generał Kazimierz Grudzielski został mianowany żyjącym patronem niemieckiego samochodu pancernego „Ehrhardt”. Samochód ten został także wykorzystany podczas działań zbrojnych w powstaniach śląskich pod nowym patronatem „Górny Śląsk-Alzacja” jeszcze za życia generała Kazimierza Grudzielskiego. Wóz bojowy ostatecznie został złomowany w 1928 roku. Sprawę patronatu samochodu znał kapitan Tadeusz Wiktor Fenrych. W 1929 roku działał w Poznaniu na słynnej Pewuce, gdzie prezentował osiągnięcia powstańców wielkopolskich w 10. rocznicę zakończenia działań zbrojnych. Działalność ta związana była z tym, że w latach 1923-1930 był on kierownikiem stworzonego przez siebie Wydziału Historycznego przy VII. Dowództwie Oddziału Korpusu w Poznaniu, gdzie dokumentował działalność weteranów Powstania Wielkopolskiego 1918/1919. Materiały te niestety okazały się bardzo przydatne w 1939 roku niemieckim władzom okupacyjnym. W oparciu o nie wielu weteranów zostało przez Niemców zamordowanych. Wraz z generałem brygady Stanisławem Taczakiem – pierwszym dowódcą powstania wielkopolskiego, kapitan Tadeusz Wiktor Fenrych pracował w Towarzystwie Badań Historii Powstania Wielkopolskiego. Generał brygady Stanisław Taczak (1874-1960) został żyjącym patronem Fortu VIII a w Parku Raszyńskim w Poznaniu, do czego przyczynił się przede wszystkim kapitan Fenrych w 1930 roku. Sprzeciw cywilnych członków Komisji cywilno-wojskowej, która widziała jedynie osoby już nieżyjące jako patronów poznańskich fortyfikacji, spowodował, że nowym patronem omawianego obiektu został generał dywizji Michał Sokolnicki, który walczył pod Raszynem w 1809 roku przeciw Austriakom. W 1930 roku zakończył pracę w Wydziale Historycznym w VII. D.O.K. Poznań. Powodem takiego stanu rzeczy była odmienna ocena powstania wielkopolskiego 1918/1919 w stosunku do porucznika Zygmunta Wieliczki, który walczył nad Prosną. Przeniósł się do Krotoszyna. Tutaj był m.in. wiceprezesem Komitetu Powiatowego (1935 ). Jako burmistrz Krotoszyna udzielał ślubu siostrze Teresie Fenrych i bratu Stanisławowi Fenrychowi, który nie brał bezpośredniego udziału w powstaniu wielkopolskim, a także chrztu dzieci Teresy Fenrych. Małżeństwo Stanisława Fenrycha było bezdzietne. W latach 1932-1938 władał majątkiem Ziemlin w powiecie gostyńskim, położonym nieopodal Podzliszek, które z kolei należały do jego brata – Stanisława Fenrycha W posiadaniu brata pozostawały jeszcze takie majątki jak: Karzec i Kokoszki. Pozostała w tej rodzinie pamięć o Stanisławie Fenrychu jako dobrym gospodarzu w Pudliszkach, gdzie przyjeżdżał gościli m.in. kardynał August Hlond i prezydent Ignacy Mościcki. Tadeusz Wiktor Fenrych wygłaszał przemówienia radiowe z okazji kolejnych rocznic wybuchu powstania 1918/1919, będąc równocześnie delegatem regionu Krotoszyn do sejmiku poznańskiego. Niestety, w Krotoszynie nie zachowała się dokumentacja związana z tą osobą. Wytłumaczeniem może być tutaj fakt, że był on krytyczny wobec dowódców powstania, Marszałka Józefa Piłsudskiego i do pomocy, jaką udzieliła Warszawa walczącej Wielkopolsce. Stąd zatarła się także pamięć o Tadeuszu Fenrychu w Pudliszkach. W latach 1938-1939 przebywał w Poznaniu, gdzie przeszedł na emeryturę cywilną i wojskową. W 1939 roku dzięki działalności V kolumny został od razu zaaresztowany w Poznaniu jako były powstaniec wielkopolski. Został najpierw zakładnikiem, a później więźniem niemieckiego systemu represji. Zmarł w wieku 60 lat w obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie w roku 1942. Mało znanym powszechnie wątkiem w życiorysie kapitana Tadeusza Wiktora Fenrycha jest jego działalność w Komisji cywilno-wojskowej, która w latach 1930-1939 ustanowiła polski patronat pruskich fortyfikacji zewnętrznego pierścienia Poznania. Członkiem wzmiankowanej Komisji był kapitan Tadeusz Wiktor Fenrych. Generał dywizji Kazimierz Grudzielski (1856-1921) został mianowany patronem Fortu VIII przy ul. Rumuńskiej w Poznaniu. Nie możemy zapomnieć, że adiutantem polskiego patrona był Tadeusz Wiktor Fenrych. http://www.muzeum.gostyn.pl/