Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Baranowski Antoni
11.12.2013 13:11
Antoni Baranowski, lit. Antanas Baranauskas (ur. 17 stycznia 1835 w Oniksztach, zm. 26 listopada 1902) – polski i litewski poeta, biskup rzymskokatolicki.
Antoni Baranowski urodził się w rodzinie szlacheckiej Baranowskich h. Jastrzębiec i taki też herb widnieje na dokumentach wystawianych przez jego kancelarię biskupią. Po ukończeniu szkoły parafialnej oraz szkoły kancelistów (1851-1853) pracował jako pisarz gminny w kilku miejscowościach. W tym czasie zetknął się z pisarką Karoliną Proniewską, dzięki której zafascynował się polską literaturą, zwłaszcza twórczością Adama Mickiewicza. Podobno znał na pamięć całego Pana Tadeusza i Konrada Wallenroda. Dzięki staraniom rodziny Proniewskich, Baranowski w 1856 dostał się do seminarium duchownego diecezji żmudzkiej w Worniach. Podczas nauki w seminarium objawił się jego talent poetycki. Spośród wierszy pisanych po polsku i po litewsku poczesne miejsce zajmuje zwłaszcza poemat pt. "Anykščiu šilelis" (Borek oniksztyński), uważany za jeden z najwybitniejszych litewskich utworów poetyckich w historii. Poemat "Anykščiu šilelis" został opublikowany w 1860 r. wzbudzając żywe zainteresowanie czytelników. W ciągu kolejnych lat był wielokrotnie drukowany i przekładany na różne języki.
Młody ksiądz-poeta zwrócił uwagę biskupa żmudzkiego Macieja Wołonczewskiego, który wysłał go na dalsze studia w Akademii Duchownej w Petersburgu. Tu powstawały kolejne utwory z cyklu Kelione Peterburkam (Podróż do Petersburga) oraz liczne pieśni religijne. Baranowski ukończył Akademię w 1862, następnie studiował w Monachium i Rzymie. W 1866 został profesorem seminarium w Kownie. W 1884 mianowano go biskupem sufraganem diecezji żmudzkiej. Stopniowo odchodził od twórczości poetyckiej na rzecz zgłębiania tajników językoznawstwa, matematyki i etnografii Litwy. Tłumaczył na język litewski liczne dzieła naukowe z tych dziedzin, współpracował m.in. z Janem Baudouin de Courtenayem i Janem Karłowiczem.
W 1883 wiersz Baranowskiego "Dainu dainelę" otwierał jako motto pierwszy numer czasopisma "Auszra". Baranowski krytycznie oceniał nawoływania redaktorów tej gazety oraz innych działaczy litewskiego odrodzenia narodowego do wypierania polskości z Litwy. Niechętnie przyjmował także objawiające się tendencje do gloryfikowania czasów przedchrześcijańskich. Uznawał trwały charakter kulturalnych i politycznych związków polsko-litewskich, manifestował przywiązanie do tradycji. Stał się jedną z postaci litewskich polonofilów, którzy nawiązywali do dzieła pięciowiekowej unii polsko-litewskiej. Był zdania, iż litewskość w wymiarze języka i świadomości nie koliduje z poczuciem przynależności do szerzej rozumianej wspólnoty z Polską. Przeciwstawiał się postawom nacjonalistycznym zarówno ze strony Litwinów, jak i Polaków. Swą postawę wyraził trawestując dawne powiedzenie księdza Stanisława Orzechowskiego: "Sum gente Lithuanus, natione Polonus", za co był ostro krytykowany przez litewskich działaczy narodowych. Coraz chętniej używał też polskiego brzmienia imienia i nazwiska: Antoni Baranowski.
Litewskojęzyczna twórczość Antoniego Baranowskiego zmniejszyła się w momencie gdy litewski ruch narodowy nabrał antypolskiego zabarwienia.[1]
Jednak kiedy w 1897 Antoni Baranowski został biskupem sejneńskim, podczas ingresu przemówił do wiernych po polsku i po litewsku. Zrobiło to ogromne wrażenie, ponieważ, mimo iż diecezja była mieszana językowo, od wielu lat zarządzeniem władz kościelnych nie używano tu języka litewskiego do kazań i pieśni. Nowy biskup zalecał posługiwanie się obydwoma językami, w zależności od potrzeb i woli parafian. Osobiście tworzył cykl pieśni religijnych w języku litewskim, rozpoczął tłumaczenie na ten język także Pisma Świętego, uznając iż Litwini powinni poznawać zasady wiary we własnej mowie. Starał się łagodzić pojawiające się w diecezji napięcia między Polakami a Litwinami. Nie zaniedbywał studiów matematycznych i lingwistycznych. Stworzył pierwsze terminy matematyczne i gramatyczne w języku litewskim. Zmarł nagle 26 listopada 1902 r. Został pochowany w sejneńskiej katedrze. W pogrzebie wzięli udział Polacy i rosyjscy urzędnicy, Litwini nie przyszli.
Na dokumentach wydawanych przez kurię biskupstwa sejneńsko-augustowskiego używał nazwiska Antonius Baranowski (Antonius Baranowski Dei Miseratione et Sanctae Sedis Apostolicae Gratia Episcopus Seinensis seu Augustoviensis). [wiki]
Antoni Baranowski urodził się w rodzinie szlacheckiej Baranowskich h. Jastrzębiec i taki też herb widnieje na dokumentach wystawianych przez jego kancelarię biskupią. Po ukończeniu szkoły parafialnej oraz szkoły kancelistów (1851-1853) pracował jako pisarz gminny w kilku miejscowościach. W tym czasie zetknął się z pisarką Karoliną Proniewską, dzięki której zafascynował się polską literaturą, zwłaszcza twórczością Adama Mickiewicza. Podobno znał na pamięć całego Pana Tadeusza i Konrada Wallenroda. Dzięki staraniom rodziny Proniewskich, Baranowski w 1856 dostał się do seminarium duchownego diecezji żmudzkiej w Worniach. Podczas nauki w seminarium objawił się jego talent poetycki. Spośród wierszy pisanych po polsku i po litewsku poczesne miejsce zajmuje zwłaszcza poemat pt. "Anykščiu šilelis" (Borek oniksztyński), uważany za jeden z najwybitniejszych litewskich utworów poetyckich w historii. Poemat "Anykščiu šilelis" został opublikowany w 1860 r. wzbudzając żywe zainteresowanie czytelników. W ciągu kolejnych lat był wielokrotnie drukowany i przekładany na różne języki.
Młody ksiądz-poeta zwrócił uwagę biskupa żmudzkiego Macieja Wołonczewskiego, który wysłał go na dalsze studia w Akademii Duchownej w Petersburgu. Tu powstawały kolejne utwory z cyklu Kelione Peterburkam (Podróż do Petersburga) oraz liczne pieśni religijne. Baranowski ukończył Akademię w 1862, następnie studiował w Monachium i Rzymie. W 1866 został profesorem seminarium w Kownie. W 1884 mianowano go biskupem sufraganem diecezji żmudzkiej. Stopniowo odchodził od twórczości poetyckiej na rzecz zgłębiania tajników językoznawstwa, matematyki i etnografii Litwy. Tłumaczył na język litewski liczne dzieła naukowe z tych dziedzin, współpracował m.in. z Janem Baudouin de Courtenayem i Janem Karłowiczem.
W 1883 wiersz Baranowskiego "Dainu dainelę" otwierał jako motto pierwszy numer czasopisma "Auszra". Baranowski krytycznie oceniał nawoływania redaktorów tej gazety oraz innych działaczy litewskiego odrodzenia narodowego do wypierania polskości z Litwy. Niechętnie przyjmował także objawiające się tendencje do gloryfikowania czasów przedchrześcijańskich. Uznawał trwały charakter kulturalnych i politycznych związków polsko-litewskich, manifestował przywiązanie do tradycji. Stał się jedną z postaci litewskich polonofilów, którzy nawiązywali do dzieła pięciowiekowej unii polsko-litewskiej. Był zdania, iż litewskość w wymiarze języka i świadomości nie koliduje z poczuciem przynależności do szerzej rozumianej wspólnoty z Polską. Przeciwstawiał się postawom nacjonalistycznym zarówno ze strony Litwinów, jak i Polaków. Swą postawę wyraził trawestując dawne powiedzenie księdza Stanisława Orzechowskiego: "Sum gente Lithuanus, natione Polonus", za co był ostro krytykowany przez litewskich działaczy narodowych. Coraz chętniej używał też polskiego brzmienia imienia i nazwiska: Antoni Baranowski.
Litewskojęzyczna twórczość Antoniego Baranowskiego zmniejszyła się w momencie gdy litewski ruch narodowy nabrał antypolskiego zabarwienia.[1]
Jednak kiedy w 1897 Antoni Baranowski został biskupem sejneńskim, podczas ingresu przemówił do wiernych po polsku i po litewsku. Zrobiło to ogromne wrażenie, ponieważ, mimo iż diecezja była mieszana językowo, od wielu lat zarządzeniem władz kościelnych nie używano tu języka litewskiego do kazań i pieśni. Nowy biskup zalecał posługiwanie się obydwoma językami, w zależności od potrzeb i woli parafian. Osobiście tworzył cykl pieśni religijnych w języku litewskim, rozpoczął tłumaczenie na ten język także Pisma Świętego, uznając iż Litwini powinni poznawać zasady wiary we własnej mowie. Starał się łagodzić pojawiające się w diecezji napięcia między Polakami a Litwinami. Nie zaniedbywał studiów matematycznych i lingwistycznych. Stworzył pierwsze terminy matematyczne i gramatyczne w języku litewskim. Zmarł nagle 26 listopada 1902 r. Został pochowany w sejneńskiej katedrze. W pogrzebie wzięli udział Polacy i rosyjscy urzędnicy, Litwini nie przyszli.
Na dokumentach wydawanych przez kurię biskupstwa sejneńsko-augustowskiego używał nazwiska Antonius Baranowski (Antonius Baranowski Dei Miseratione et Sanctae Sedis Apostolicae Gratia Episcopus Seinensis seu Augustoviensis). [wiki]