Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Orłoń Marian
19.12.2013 17:32
Orłoń Marian (1932-1990)
Urodził się 23 lipca 1932 roku w Ludwinowie. Jego ojciec Piotr Wędzonka, przez wiele lat pracował w Urzędzie Gminy w Pępowie, a matka Józefa, z domu Kaczmarek, zajmowała się prowadzeniem domu. Do czasu zakończenia wojny, rodzina mieszkała w Ludwinowie. Pod koniec 1945 roku przeprowadziła się do Pępowa, gdzie Marian wraz z młodszą siostrą Stefanią i bratem Stanisławem byli uczniami szkoły podstawowej. Naukę kontynuował w Liceum Pedagogicznym w Krotoszynie, gdzie w 1951 roku uzyskał świadectwo dojrzałości. Na pierwszą posadę nauczycielską został skierowany do Wilkowic w powiecie kościańskim. Po służbie wojskowej przez szereg lat, do 1965 roku, pracował jako nauczyciel w Poznaniu. Studiował też na Wydziale Filozoficzno-Historycznym na UAM w Poznaniu.
Praca w szkole skierowała jego zainteresowania ku twórczości dla dzieci i młodzieży. Debiut literacki nastąpił w 1957 roku na łamach czasopism dziecięcych. Współpracował głównie z „Płomyczkiem”, w którym w latach 1961-1970 opublikował ponad sto opowiadań i nowelek. Drukowały też jego teksty „Mały Gość”, „Płomyk” i „Świerszczyk”. Niektóre znalazły się jako czytanki w podręcznikach dla młodszych klas szkoły podstawowej.
Pisał również słuchowiska radiowe i scenariusze filmów krótkometrażowych dla dzieci. Największą popularność przyniosły mu wydania książkowe, których łączny nakład wyniósł ponad 1,5 miliona egzemplarzy. W swojej twórczości podejmował problemy towarzyszące okresowi dzieciństwa – przyjaźni, honoru, lojalności. Łagodny, subtelny humor i dynamizm fabularny zdecydowały o szczególnej popularności cyklu detektywistyczno-sensacyjnego rozpoczętego tomem „Ostatnia przygoda detektywa Noska”.
Ogłosił m.in.: O myszce Klementynce, pajączku Bazylim i ziemniaczkowych braciach (1966), Ami znaczy przyjaciel (1967), Poczekaj do jutra (1967), Ostatnia przygoda detektywa Noska (1968), Zawisza Blady (1968), Przegrana Szerloka (1970), Szansa Pigmeja (1970), Tajemnica Jacka Karasia (1971), Próba odwagi (1972), Detektyw Nosek i porywacze (1973), Kartki z ostatniej ławki (1973) Mój kochany pan pies (1975), Pisane łapą (1975; została zaadaptowana na scenę i wystawiona w latach 1980-1981 przez Estradę Katowicką), Florentynka (1976), Jak detektyw Nosek zadziwił Lipki Nowe (1976), Odważni chodzą nocą (1976), W mieście króla Marcepana (1981), Wielki dzień osiołka Barnaby (1983), Wierni do końca (1983), Zbuntowana orkiestra (1984), Zwariowane dzieciaki (1984), Komu kundelka, komu? (1986), Babcia Kluczykowa (1989), Odmieniec (1989). Przygody detektywa Noska i Jacka Karasia tłumaczone były na niemiecki, rosyjski, litewski, łotewski, serbski. Ukazały się też w alfabecie Brailleۥa. Od samego początku pisywał pod pseudonimem Marian Orłoń.
Ponadto wydał opowieści o świętych Pozwolił ptakom śpiewać (1989), także Legendy i podania polskie (1986; współautor J. Tyszkiewicz). W wywiadzie prasowym (1973) powiedział m.in. „Piszący dla dzieci powinien znać świat dziecka, rozumieć jego problemy, traktować je poważnie i kochać dzieci. (…) Pisać dla dzieci należy tak samo jak dla dorosłych, tylko lepiej”.
Za swoją twórczość otrzymał liczne nagrody. Został laureatem ogólnopolskich konkursów za opowiadanie „Pisane zielonym atramentem” (1962), za nowelę filmową Szansa Pigmeja (1969), za opowiadanie Mój kochany pan pies (1972) i konkursu jubileuszowego „Naszej Księgarni” za opowiadanie Mogę ci dać tylko kwiaty (1978). Otrzymał też nagrodę Chorągwi Wielkopolskiej ZHP „dla ulubionego pisarza dla dzieci i młodzieży” (1971). Zdobył „Brązowe Koziołki” na II Biennale Sztuki dla Dziecka w Poznaniu (1975) za utwór dla dzieci najmłodszych i Nagrodę Wojewódzką za wybitne osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania kultury (1979). Otrzymał również najwyższą w tej dziedzinie twórczości Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości dla dzieci i młodzieży (1981).
Od 1965 roku Marian Orłoń był kierownikiem Biblioteki i Ośrodka Dokumentacji Naukowo-Technicznej przy Instytucie Ochrony Roślin w Poznaniu. W latach 1972-1981 pełnił funkcję sekretarza Poznańskiego Oddziału Związku Literatów Polskich. Przez dłuższy czas był członkiem Komisji Literatury dla Dzieci i Młodzieży przy Zarządzie Głównym ZLP.
Związek małżeński zawarł w 1959 roku z Marią Sobiak, nauczycielką historii. Jedyna ich córka Katarzyna ukończyła germanistykę.
Zmarł nagle 12 grudnia 1990 roku. Pochowany został w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu.
Twórczość Mariana Orłonia jest dziś trochę zapomniana. Kiedyś był znanym i cenionym pisarzem dla dzieci. Znaczną część życia spędził w Poznaniu, ale zawsze był bardzo związany z rodzinną ziemią gostyńską. Odwiedzał szkoły i biblioteki. Spotykał się z dziećmi i młodzieżą na organizowanych prelekcjach, wieczorach literackich i kiermaszach. Dziś znamy go jako patrona ulic w Pępowie i w Gostyniu, gdzie od kilku lat ma swoją ulicę na tzw. Nowym Pożegowie. http://www.muzeum.gostyn.pl/
Urodził się 23 lipca 1932 roku w Ludwinowie. Jego ojciec Piotr Wędzonka, przez wiele lat pracował w Urzędzie Gminy w Pępowie, a matka Józefa, z domu Kaczmarek, zajmowała się prowadzeniem domu. Do czasu zakończenia wojny, rodzina mieszkała w Ludwinowie. Pod koniec 1945 roku przeprowadziła się do Pępowa, gdzie Marian wraz z młodszą siostrą Stefanią i bratem Stanisławem byli uczniami szkoły podstawowej. Naukę kontynuował w Liceum Pedagogicznym w Krotoszynie, gdzie w 1951 roku uzyskał świadectwo dojrzałości. Na pierwszą posadę nauczycielską został skierowany do Wilkowic w powiecie kościańskim. Po służbie wojskowej przez szereg lat, do 1965 roku, pracował jako nauczyciel w Poznaniu. Studiował też na Wydziale Filozoficzno-Historycznym na UAM w Poznaniu.
Praca w szkole skierowała jego zainteresowania ku twórczości dla dzieci i młodzieży. Debiut literacki nastąpił w 1957 roku na łamach czasopism dziecięcych. Współpracował głównie z „Płomyczkiem”, w którym w latach 1961-1970 opublikował ponad sto opowiadań i nowelek. Drukowały też jego teksty „Mały Gość”, „Płomyk” i „Świerszczyk”. Niektóre znalazły się jako czytanki w podręcznikach dla młodszych klas szkoły podstawowej.
Pisał również słuchowiska radiowe i scenariusze filmów krótkometrażowych dla dzieci. Największą popularność przyniosły mu wydania książkowe, których łączny nakład wyniósł ponad 1,5 miliona egzemplarzy. W swojej twórczości podejmował problemy towarzyszące okresowi dzieciństwa – przyjaźni, honoru, lojalności. Łagodny, subtelny humor i dynamizm fabularny zdecydowały o szczególnej popularności cyklu detektywistyczno-sensacyjnego rozpoczętego tomem „Ostatnia przygoda detektywa Noska”.
Ogłosił m.in.: O myszce Klementynce, pajączku Bazylim i ziemniaczkowych braciach (1966), Ami znaczy przyjaciel (1967), Poczekaj do jutra (1967), Ostatnia przygoda detektywa Noska (1968), Zawisza Blady (1968), Przegrana Szerloka (1970), Szansa Pigmeja (1970), Tajemnica Jacka Karasia (1971), Próba odwagi (1972), Detektyw Nosek i porywacze (1973), Kartki z ostatniej ławki (1973) Mój kochany pan pies (1975), Pisane łapą (1975; została zaadaptowana na scenę i wystawiona w latach 1980-1981 przez Estradę Katowicką), Florentynka (1976), Jak detektyw Nosek zadziwił Lipki Nowe (1976), Odważni chodzą nocą (1976), W mieście króla Marcepana (1981), Wielki dzień osiołka Barnaby (1983), Wierni do końca (1983), Zbuntowana orkiestra (1984), Zwariowane dzieciaki (1984), Komu kundelka, komu? (1986), Babcia Kluczykowa (1989), Odmieniec (1989). Przygody detektywa Noska i Jacka Karasia tłumaczone były na niemiecki, rosyjski, litewski, łotewski, serbski. Ukazały się też w alfabecie Brailleۥa. Od samego początku pisywał pod pseudonimem Marian Orłoń.
Ponadto wydał opowieści o świętych Pozwolił ptakom śpiewać (1989), także Legendy i podania polskie (1986; współautor J. Tyszkiewicz). W wywiadzie prasowym (1973) powiedział m.in. „Piszący dla dzieci powinien znać świat dziecka, rozumieć jego problemy, traktować je poważnie i kochać dzieci. (…) Pisać dla dzieci należy tak samo jak dla dorosłych, tylko lepiej”.
Za swoją twórczość otrzymał liczne nagrody. Został laureatem ogólnopolskich konkursów za opowiadanie „Pisane zielonym atramentem” (1962), za nowelę filmową Szansa Pigmeja (1969), za opowiadanie Mój kochany pan pies (1972) i konkursu jubileuszowego „Naszej Księgarni” za opowiadanie Mogę ci dać tylko kwiaty (1978). Otrzymał też nagrodę Chorągwi Wielkopolskiej ZHP „dla ulubionego pisarza dla dzieci i młodzieży” (1971). Zdobył „Brązowe Koziołki” na II Biennale Sztuki dla Dziecka w Poznaniu (1975) za utwór dla dzieci najmłodszych i Nagrodę Wojewódzką za wybitne osiągnięcia w dziedzinie upowszechniania kultury (1979). Otrzymał również najwyższą w tej dziedzinie twórczości Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za całokształt twórczości dla dzieci i młodzieży (1981).
Od 1965 roku Marian Orłoń był kierownikiem Biblioteki i Ośrodka Dokumentacji Naukowo-Technicznej przy Instytucie Ochrony Roślin w Poznaniu. W latach 1972-1981 pełnił funkcję sekretarza Poznańskiego Oddziału Związku Literatów Polskich. Przez dłuższy czas był członkiem Komisji Literatury dla Dzieci i Młodzieży przy Zarządzie Głównym ZLP.
Związek małżeński zawarł w 1959 roku z Marią Sobiak, nauczycielką historii. Jedyna ich córka Katarzyna ukończyła germanistykę.
Zmarł nagle 12 grudnia 1990 roku. Pochowany został w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Junikowskim w Poznaniu.
Twórczość Mariana Orłonia jest dziś trochę zapomniana. Kiedyś był znanym i cenionym pisarzem dla dzieci. Znaczną część życia spędził w Poznaniu, ale zawsze był bardzo związany z rodzinną ziemią gostyńską. Odwiedzał szkoły i biblioteki. Spotykał się z dziećmi i młodzieżą na organizowanych prelekcjach, wieczorach literackich i kiermaszach. Dziś znamy go jako patrona ulic w Pępowie i w Gostyniu, gdzie od kilku lat ma swoją ulicę na tzw. Nowym Pożegowie. http://www.muzeum.gostyn.pl/