Dąbrowica, pow. sarneński

Dąbrowica, miasteczko w pow. sarneński, dawniej łuckim, inaczej Dąbrowica nad Horyniem lub Dąbrowica Wołyńska, obecnie Dąbrówka. D%B1browica W XIII w. była stolicą udzielnych książąt ruskich, następnie przeszła do litewskich ks. Holszańskich, którzy w połowie XV w. poczęli się nazywać Dąbrowickimi; ostatnia z ich rodu Maria była za Montholtem, później za Michałem Tyszkiewiczem, kasztelanem łuckim a w końcu za kniaziem And. Kurbskim, który miał od żony zapis na Dąbrowicę, ale ta dostała się w skutek, procesu Montholtom w 1578 r. Potem D. była w ręku Dolskich, z których ostatnia dziedziczka wyszła w pierwszej połowie XVIII w. za Józefa Scypiona starostę lidzkiego. Miasteczko dawniej było w województwie brzesko-litewskiem, dobrze zabudowane, miało fabryki, handel, sławne szkoły pijarów z których wyszli: Cyprian Godebski, Alojzy Feliński, Łukasz Gołębiowski; skasowane 1831 r. Mieszczanie. pisze Enc. Orga, odznaczają się ubraniem i piękną powierzchownością; zimową porą trudnią się szewstwem, krawiectwem i kuśnierką, i te wyroby rozwożą po okolicznych jarmarkach, w żniwa zaś rozchodzą, się w sąsiedztwo, i pracą swą robią zapas ziarna na zimę. Żydzi zaś, jak zazwyczaj, zajmują się drobnem kramarstwem i szacherką. Ludność miejska składała się w 1860 r. z 1709 chrześcijan 2034 żydów. W okolicy miasteczka wydobywają w pokładach gliny dość znaczną ilość bursztynu, którego bryły niekiedy znacznej objętości dochodzą. O parę wiorst od Dąbrowicy w Worobinie mieszkają dziedzice tutejsi, gdzie też znajduje się liczna biblioteka i archiwum Włodzimierza hr. Platera. Archiwum dawne książąt Dąbrowickich zgorzało z zamkiem Wysockim 1841 r., księży zaś pijarów, bardzo uszczuplone, znajduje się w izbie dóbr państwa, do którego przeszło razem z ich majętnością o 3171 ludności i ogromnemi lasami. W D. znajduje się par. kościół katol. św Jana Chrzciciela, z muru 1702 przez kniazia Dolskiego wzniesiony. Parafia katol. dek. łuckiego: dusz 522. Kaplica w Worobinie.
[SGKP]

Z książąt Dubrowieckich XII i XIII w. znani są ks. Hleb Jurjewicz i ks. Aleksander, który w r. 1224 poległ, w bitwie z Tatarami nad Kałką. Po najeździe tatarskim księstwo dubrowieckie zagarnęła Litwa, a w końcu XV w. otrzymali je ks. Holszańscy z Litwy, spokrewnieni przez matkę z Kazimierzem Jagiellończykiem. Linia tutejsza pisała się ks. Holszańskimi-Dubrowieckimi. Za czasów bolszewickich utworzyła się tutaj republika dubrowicka a w czasie jej rządów uległy zniszczeniu okoliczne siedziby magnackie w szczególności pałac Platerów w Worobinie.

Bibliografia

Orłowicz M. Ilustrowany przewodnik po Wołyniu