Cieszkowski August (1814-1894)

August Cieszkowski urodził się 12.9.1814 r. w Suchej na Podlasiu, w parafii Kopcie. Ojciec, Paweł, był ziemianinem, zamiłowanym gospodarzem, człowiekiem wrażliwym na zjawiska kulturowe, a przede wszystkim wielkim miłośnikiem sztuki włoskiej. Zamożny, mógł się oddać obszernym studiom. August wędrował po krajach Zachodu: po Włoszech i Niemczech. Nauki szkolne odbywał w Warszawie. W czasie powstania pomagał jako uczeń przy sypaniu szańców w stolicy. Przed końcem powstania opuścił Warszawę i udał się do Krakowa, tu złożył egzamin maturalny i zapisał się na wszechnicę. W r. 1833 na uniwersytecie w Berlinie studiował filozofię u następców Hegla, lecz nie zgadzał się z poglądami tego filozofa. Swoją pracę filozoficzną ,,Prolegomena do historiozofii" przywiózł podczas wakacji 1838 r. do Stawisk, posiadłości rodzinnej, i odczytał ojcu. Ojciec wzruszony osiągnięciami syna udał się do pobliskiego kościoła parafialnego w Grębkowie, by podziękować za to Bogu. Podczas odmawiania Modlitwy Pańskiej August Cieszkowski pojął w natchnieniu religijnym, jak doniosłą dla przyszłych losów świata treść zawiera ta modlitwa. Swoje myśli postanowił rozwinąć w dziele „Ojcze Nasz". Nadal podróżował po Zachodzie, był w Heidelbergu, w Paryżu, Anglii, Włoszech. Tu spotkał Zygmunta Krasińskiego, z którym się zaprzyjaźnił. W r. 1840 wrócił do kraju i zamieszkał w Wierzenicy pod Poznaniem. Został wybrany w r. 1848 posłem do sejmu pruskiego: był nim przez 13 lat. Był pierwszym prezesem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Był działaczem społecznym i politycznym, członkiem Akademii Umiejętności w Krakowie.
Cieszkowski wierzył, że jest Duchem-Pocieszycielem zesłanym przez Boga, aby objawił ludziom rozpoczęcie nowej ery.
Dzieje świata dzieli na trzy okresy: I — świat starożytny, II — świat chrześcijański, III — przyszłość. Chrystus jest punktem środkowym ubiegłych czasów. Pierwsza epoka polegała na odczuciu Piękna, Prawdy i Wolności — epoka Boga Ojca, druga epoka jest uświadomieniem ducha z nastaniem chrześcijaństwa — epoka Syna Bożego, a trzecia epoka czynu „zasadzać się będzie głównie na przetłumaczeniu Prawdy z Myśli na Czyn" — epoka Ducha Sw.
Nowe pokolenie ludów powołane do otwarcia trzeciej ery świata, tj. ostatniej epoki Ducha Sw. — to Słowiańszczyzna. Myśli te szczegółowo rozwinął w „Ojcze Nasz". Nową fazę filozofii na żywa Cieszkowski słowiańską w odróżnieniu od dotychczasowej, niemieckiej. „W pierwiastkach słowiańskich nowoczesne losy zapisał sam Bóg". Nastaje era woli i czynu. Czyn wolny i oparty na miłości, wprowadzony w życie praktyczne społeczeństw i narodów, może doprowadzić do „Królestwa Bożego" na ziemi, czyli do doskonałego, harmonijnego ukształtowania się współżycia ludzkości świata. Królestwo Boże na ziemi będzie połączeniem Kościoła i Państwa, zjednoczeniem religii i polityki, odrodzeniem polityki przez religię i urzeczywistnieniem religii przez politykę, stanie się wspólnie Państwem i Kościołem, instytucją Bożą i światową, czyli panowaniem Bożym na świecie. Cieszkowski dąży do uszczęśliwienia ludzkości drogą przemiany stosunków społecznych i narodowych w duchu nauki Chrystusowej. „Ojcze Nasz" to testament Cieszkowskiego. Zmarł w dniu 12.3.1894.

Bibliografia

Aleksandrowicz P. ks., Diecezja siedlecka...