Lwów - pomnik Adama Mickiewicza

Pomnik Adama Mickiewicza, zwany także kolumną Mickiewicza - na pl. Mariackim. Najpiękniejszy pomnik Lwowa i najlepszy pomnik Mickiewicza ze wszystkich, jakie wystawiono poecie w Polsce i za granicą. Dzieło Antoniego Popiela, odsłonięte 30 października 1904 r. (w przewodnikach po Lwowie nie wiadomo, dlaczego wszyscy autorzy podają rok 1905, być może przepisywali bezmyślnie jeden od drugiego). Obok budowy Kopca Unii Lubelskiej była to największa lwowska inicjatywa społeczna, używając współczesnego określenia. Projekt wzniesienia pomnika wyszedł z grona członków Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza w 1897 r. Głównymi inicjatorami byli w pierwszym okresie: powieściopisarz Adam Krechowiecki i prof. Uniwersytetu - Ludwik Ćwikliński, w późniejszym okresie ciężar obowiązków organizacyjnych spoczął na barkach prof. Uniwersytetu Bronisława Radziszewskiego (chemika), przy współudziale prof. Romana Pilata, Adama Krechowieckiego, Michała Rollego i Kazimierza Zielińskiego. Rozpisano konkurs na pomnik z wyraźnym żądaniem (chciałoby się powiedzieć: - Słuchajcie, słuchajcie, współcześni rzeźbiarze!) pomnika o motywach kolumny (wniosek Krechowieckiego). Z nadesłanych 28 projektów jednogłośnie zaakceptowano projekt Popiela. Dwudziestojednometrowa kolumna wykonana została z granitu mediolańskiego z Baveno, obrobienia jej i opolerowania dokonała lwowska pracownia Schimsera (dokładniej - Wiktorii Schimser - Łyczakowska 20). Brązy odlewała czeska firma Serpeka z Wiednia. Do piedestału prowadzą 3 stopnie. Kolumna, kapitel i świecznik (gorejący znicz), przybrany brązem, są w stylu jońskim. U stóp kolumny postać Mickiewicza z brązu (wys. 3,3 m) nad nią skrzydlaty geniusz, podający poecie wieniec wawrzynu.Honorowym gościem bogatych uroczystości, jakie urządził Lwów z okazji odsłonięcia pomnika, był syn wieszcza - Władysław Mickiewicz. Ładnie zachował się przy tej okazji sejm galicyjski, który na wniosek wiceprezydenta miasta Lwowa, Michała Michalskiego, przyznał sędziwemu gościowi dożywotni dar od kraju w wysokości 2 tys. złotych rocznie.
Z okazji odsłonięcia pomnika wydano także okolicznościowe broszurki, ulotki, widokówki. Najbardziej wartościową pozycją okazało się Pamiątkowy album Lwowa z ozdobną, wytłaczaną okładką, którego nakładcą i wydawcą był Józef Pitułko. Album zawiera 112 dużych zdjęć lwowskich zabytków i ulic oraz ogromną liczbę secesyjnie zdobionych reklam firm lwowskich. Po dzień dzisiejszy pozostał jedynym, tak reprezentacyjnym albumem Lwowa...
U stóp pomnika młodzież akademicka umieściła w maju 1925 r. płytę ku czci Nieznanego Żołnierza. Plac wokół pomnika stał się ulubionym miejscem publicznych manifestacji, nie zawsze patriotycznych, a stopnie wiodące do kolumny bywały zaimprowizowaną trybuną dla okazjonalnych mówców.
[Według "Encyklopedii Lwowa" Janusza Wasylkowskiego]