Mielnica podolska

Mielnica - , miasto, pow. borszczowski nad potokiem Wykorukowa i rz. Dniestr, który tu oddziela Galicyę od Bessarabii. Graniczy na wsch. z Dźwiniaczką i Michałówką, na płd. z Olchowcem i Suworowem, na zach. z Dniestrem oraz z wsią Chudykowcami, od której ją potok Wykorukowo dzieli, na płn. z Iwaniem pustem. Mielnica leży w najżyźniejszej części galicyjskiego Podola, przestrz. dwor. gr. or. 1721, łąk i ogr. 136, pastw. 152, lasu 681; włość. gr. or. 3132, łąki i ogr. 244, past. 98, lasu 11 m. kw.; do obszaru dworskiego należą 2 folw.: Brusówka i Julianówka, na wsch. od Mielnicy położone; w Julianówce są dwa małe stawki, a na jednym z nich młynek wodny. Lud. rzym.-kat. 394, gr.-kat. 1510, obydwie parafie w miejscu. Rzym.-katol. parafia, należąca do dek. jazłowieckiego dyec. lwow., erygowana w 1851 r., systemizowana 1861 r. przez Mieczysława Dunina hr. Borkowskiego, właściciela tych dóbr, kościół murowany poświęcony w 1871 r. pod wezw. św. Henryka. Do tej parafii należy 20 miejscowości: Babińce o 7 kil. z 54, Bielowce o 20 kil. z 12, Boryszkowce i Wygoda o 15 kil. z 210, Dźwinogród o 10 kil. z 114, i Horoszowa o 15 kil. z 60, Iwanie puste o 4 i kil. z 186, Kudryńce o 10 kil. z 78, Łatkowce o 9 kil. z 69, Michałówka o 7 kil. z 184, Okopy z Kozaczówką o 21 kil. z 16, Olchowiec o 5 kil. z 60, Paniowce o 10 kil. z 69, Trubczyn o 15 kil. z 14, Uście biskupie o 7 kil. i z 96, Wołkowce o 7 kil. z 14, Zawale o 15 kil. z 1 rzym -kat. W Okopach i istnieje kościół zniszczony, niegdyś parafialny, pod wezw. ś. Trójcy, także kaplica prywatna w Dźwiniaczce, w której od czasu do czasu msza święta odprawianą bywa; na cmentarzu w Mielnicy znajduje się kaplica publiczna. Par. gr.-kat. należy do dekan. kudrynieckiego dyec. lwow., obejmuje filię w Ohudykowcach z 510 gr.-kat., w Mielnicy cerkiew pod wezw. św. Michała, w Chudykowcach pod wezwaniem św. Parascewii dziewicy; sąd powiatowy, urząd pocztowy i telegraficzny w miejscu; szkoła etatowa o 2 nauczycielach, należąca do rady szkol, okręg, w Zaleszczykach, kasa pożyczk, z kapit. 1546 złr. Pod względem przemysłu i handlu było w r. 1881 w Mielnicy: kupiec żelazny 1, mydlarz 1, rzeźników 6, drobnych handlarzy 15, handlarzy wieprzami 3, handlarzy zbożem 8, gorzelnia 1, dzierżawców prop. 2, szynkarzy 10, powroźnik 1, krawców 3, handlarzy skórami 5, szewców 7, kuśnierzy 2, handel gal ant. 1, stolarz 1, aptekarz 1, golarz 1, przedsiębiorstwo transportowe 1, spekulantów pieniężnych 2, kupców towarami mieszanymi 1, kramarzy 12, wekslarz 1. Mielnica była przedtem wsią, dopiero przywilejem Stan. Augusta z d. 11 stycz. 1767 r. na prośbę ówczesnego właściciela Franciszka Lanckorońskiego, ssty rawskiego, została wyniesioną do rzędu miasteczek, obdarzona prawem magdebur.; w dalszym ciągu tego przywileju ustanawia król targi w niedzielę, jarmarki zaś na: 21 marca, 6 i 20 kwietnia, 4 i 18 maja 1,15 i 20 czerwca, 10 i 24 sierpnia, 7 i 21 września, 5 i 19 paźdz., 2, 6 i 30 listop., 4 grudnia, a nadto: na środę po Wielkiej Nocy, nazajutrz po ś. Janie Chrzcicielu, po ś. Ilim i po ś. Michale, podług kalendarza ruskiego. Na targi te uczęszcza ludność z poza Dniestru. Właśc. posiadł, dwor. Mieczysław Dunin hr. Borkowski, poseł sejmowy.

za SGKP