Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Nawrocki Franciszek - biogram powstańca
26.03.2015 01:02
Franciszek Nwrocki - ur. 11 września 1817 roku w Konarzewie k. Krotoszyna. Był synem Kazimierza i Teresy z Sadowskich h. Lubicz. Uczestnik dwóch Powstań Narodowych. Zmarł 27 sierpnia 1904 roku w Konarzewie.
Sierż. Franciszek Nawrocki w czasie powstań używał nazwiska: Jakub Nawrot. Jako syn Kazimierza Nawrockiego (ur. w 1778 roku w Konarzewie - do 1794 roku Kazimierz nosił nazwisko Nawrot). Przebywał na dworze w Konarzewie razem z trojgiem rodzeństwa : Janem Nepomucenem, Józefą oraz Mikołajem (najstarsza, Katarzyna zmarła zaraz po narodzinach w 1811 roku). Ojciec Kazimierz brał udział w Powstaniu Listopadowym 1830-1831 w oddziale płk. Ludwika Oborskiego (2 Pułk Liniowy). Po klęsce powstania zmuszony został przez zaborców do banicji. Franciszek ukrywany był - po banicji ojca Kazimierza do Francji - w Konarzewie k. Krotoszyna - pod zmienionym nazwiskiem Jakub Nawrot, którego później używał także w powstaniach. Około 1836 roku wcielony siłą na kilka lat do armii pruskiej. W 1843 roku wziął ślub z Jadwiga Bielawną córką Maksymiliana. W latach 1847-1848 i 1862-1863 Franciszek organizował oddziały powstańcze kosynierów w rejonie Baszkowa, Salni i Konarzewa, najpierw w czasie Wiosny Ludów - w Powstaniu Poznańskim 1848, a potem w Powstaniu Styczniowym 1863 roku, gdzie służył początkowo w nowo powstających małych oddziałach płk. Edmunda Taczanowskiego, a po wyleczeniu z ran i przedostaniu się w okolice Kielc, był jednym z wielu żołnierzy dyktatora powstańczego gen. Mariana Langiewicza, urodzonego także w Krotoszynie. Franciszek Nawrocki walczył do 18 czerwca 1863 roku, brał udział niemal we wszystkich potyczkach tego okresu - także pod różnymi dowódcami (Langiewicz, Czachowski, Taczanowski...). Następnie, podejrzewany o działalność powstańczą, ponownie wcielony siłą do armii pruskiej, z którą walczył w wojnach 1864, 1866 i 1871 roku, a następnie przedostał się do Francji. W Paryżu (1871) spotkał umierającego ojca Kazimierza. Pół roku później powrócił do rodzinnego Konarzewa k. Krotoszyna. Zmarł w 1904 roku, zastawiając drogę żandarmowi pruskiemu... wchodzącemu do jego chaty w celu zarekwirowania pamiątek powstańczych. Miał 10 dzieci (w tym Jana Kantego i Michała Nawrockich).
Ważniejsze wydarzenia z życia Franciszka Nawrockiego:
- brał udział w powstaniu poznańskim (oddział Pleszew) 1848 pod dowództwem gen. Ludwika Mierosławskiego
- zebrał grupę około 30 kosynierów w rejonie Konarzewa k. Krotoszyna
- płk Ludwik Oborski zachęcał go do utworzenia kolejnej grupy powstańczej juz w połowie 1862 roku.
- Na przełomie 31 stycznia i pierwszego lutego 1863 roku wraz z 19 kosynierami pod dowództwem kowala Kowalczyka spod Kalisza odbił powóz Naczelnika w lesie na wschód od Kalisza i uwolnił z rąk Moskaliz tą grupą Mariana Langiewicza oraz dziedziców z okolic Krotoszyna m.in. Józefa Majsnerowicza (w pozycji Antoniego Nawrockiego występuje jako Józef Majnerowicz...). Jakub został ranny w rękę i musiał pozostać z oddziałem Taczanowskiego;
- niedługo po tym zdobył z tą grupą powstańców magazyny uzbrojenia w pobliżu Pyzdr
- walczył jako jeden z zołnierzy Langiewicza (m.in. Małogoszczy), po przeprawie furmanką jako drwal wraz z trzema innymi powstańcami: Tomaszem Gurgielem, niejakim Zabielakiem z Ostrowa Wlkp. i Kowalczykiem - kowalem z Kalisza
- po schwytaniu Langiewicza przez Austriaków Jakub Nawrot powrócił - po oddzieleniu około 200 powstańców z oddziału płk. Dionizego Czachowskiego do naczelnika Edmunda Taczanowskiego w okolicy m. Brdów...Potem stoczył walki pod
Pyzdrami i Ignacewem - 8 maja 1863 gdzie torował drogę szarży około 10 ułanów, aby wyciągnąć z zagrożenia samego generała Taczanowskiego (nie do końca prawdą jest, że Taczanowski miał reumatyzm - jak podaje kilka źródeł (w tym
rosyjski dowódca, gen. Krasnokucki), ponieważ w czasie walk został raniony i ledwo trzymał się konia, na którego wsadził go Jakub Nawrot) wraz z dwoma innymi powstańcami. Jakub zorganizował także powóz i sprowadził lekarza. Pod Kaliszem generał
powiedział o Jakubie Nawrocie (Nawrockim):\"należą się słowa podzięki temu prostemu włościaninowi\";
- uratował jednego z ułanów ciężko ranionego w czasie potyczki w lesie;
- powrócił w drugiej połowie czerwca 1863r. do Konarzewa k. Krotoszyna, furmanką wypełnioną drewnem - razem z niejakim Bednarzem z Koźmina, po tym jak jego dowódca popełnił samobójstwo, a oddział jego rozproszony został...
źródła:
- "Krotoszyńskie opowieści z lat dawnych", A. Nawrocki, Krotoszyn 1967, biblioteka Muzeum Regionalnego im. Hieronima Ławniczaka w Krotoszynie, sygn. 208;
- "Dzieje rodzin z południowej Wielkopolski: Nawrocki - Danielak - Domagalski", Krzysztof Nawrocki, wyd. Warszawa 2014;
- Relacja Feliksa Nawrockiego 1999 - wnuka Franciszka zm. w 2002 r.;
- książka pt. "Potomek Banity", wyd. Krotoszyn 1971 - jest w posiadaniu Muzeum Regionalnego im. Hieronima Ławniczaka w Krotoszynie. W książce tej opisane są przez Antoniego Nawrockiego (regionalista krotoszyński) s. Jana Kantego, obyczaje mieszkańców ziemi krotoszyńskiej w XIX wieku.
- "Wspomnienia starego człowieka", Antoni Nawrocki, wyd. Krotoszyn 1968;
- Wspomnienia i pamiątki rodzinne prawnuczki Franciszka Nawrockiego Marii Nawrockiej - Olsztyn 2014
Sierż. Franciszek Nawrocki w czasie powstań używał nazwiska: Jakub Nawrot. Jako syn Kazimierza Nawrockiego (ur. w 1778 roku w Konarzewie - do 1794 roku Kazimierz nosił nazwisko Nawrot). Przebywał na dworze w Konarzewie razem z trojgiem rodzeństwa : Janem Nepomucenem, Józefą oraz Mikołajem (najstarsza, Katarzyna zmarła zaraz po narodzinach w 1811 roku). Ojciec Kazimierz brał udział w Powstaniu Listopadowym 1830-1831 w oddziale płk. Ludwika Oborskiego (2 Pułk Liniowy). Po klęsce powstania zmuszony został przez zaborców do banicji. Franciszek ukrywany był - po banicji ojca Kazimierza do Francji - w Konarzewie k. Krotoszyna - pod zmienionym nazwiskiem Jakub Nawrot, którego później używał także w powstaniach. Około 1836 roku wcielony siłą na kilka lat do armii pruskiej. W 1843 roku wziął ślub z Jadwiga Bielawną córką Maksymiliana. W latach 1847-1848 i 1862-1863 Franciszek organizował oddziały powstańcze kosynierów w rejonie Baszkowa, Salni i Konarzewa, najpierw w czasie Wiosny Ludów - w Powstaniu Poznańskim 1848, a potem w Powstaniu Styczniowym 1863 roku, gdzie służył początkowo w nowo powstających małych oddziałach płk. Edmunda Taczanowskiego, a po wyleczeniu z ran i przedostaniu się w okolice Kielc, był jednym z wielu żołnierzy dyktatora powstańczego gen. Mariana Langiewicza, urodzonego także w Krotoszynie. Franciszek Nawrocki walczył do 18 czerwca 1863 roku, brał udział niemal we wszystkich potyczkach tego okresu - także pod różnymi dowódcami (Langiewicz, Czachowski, Taczanowski...). Następnie, podejrzewany o działalność powstańczą, ponownie wcielony siłą do armii pruskiej, z którą walczył w wojnach 1864, 1866 i 1871 roku, a następnie przedostał się do Francji. W Paryżu (1871) spotkał umierającego ojca Kazimierza. Pół roku później powrócił do rodzinnego Konarzewa k. Krotoszyna. Zmarł w 1904 roku, zastawiając drogę żandarmowi pruskiemu... wchodzącemu do jego chaty w celu zarekwirowania pamiątek powstańczych. Miał 10 dzieci (w tym Jana Kantego i Michała Nawrockich).
Ważniejsze wydarzenia z życia Franciszka Nawrockiego:
- brał udział w powstaniu poznańskim (oddział Pleszew) 1848 pod dowództwem gen. Ludwika Mierosławskiego
- zebrał grupę około 30 kosynierów w rejonie Konarzewa k. Krotoszyna
- płk Ludwik Oborski zachęcał go do utworzenia kolejnej grupy powstańczej juz w połowie 1862 roku.
- Na przełomie 31 stycznia i pierwszego lutego 1863 roku wraz z 19 kosynierami pod dowództwem kowala Kowalczyka spod Kalisza odbił powóz Naczelnika w lesie na wschód od Kalisza i uwolnił z rąk Moskaliz tą grupą Mariana Langiewicza oraz dziedziców z okolic Krotoszyna m.in. Józefa Majsnerowicza (w pozycji Antoniego Nawrockiego występuje jako Józef Majnerowicz...). Jakub został ranny w rękę i musiał pozostać z oddziałem Taczanowskiego;
- niedługo po tym zdobył z tą grupą powstańców magazyny uzbrojenia w pobliżu Pyzdr
- walczył jako jeden z zołnierzy Langiewicza (m.in. Małogoszczy), po przeprawie furmanką jako drwal wraz z trzema innymi powstańcami: Tomaszem Gurgielem, niejakim Zabielakiem z Ostrowa Wlkp. i Kowalczykiem - kowalem z Kalisza
- po schwytaniu Langiewicza przez Austriaków Jakub Nawrot powrócił - po oddzieleniu około 200 powstańców z oddziału płk. Dionizego Czachowskiego do naczelnika Edmunda Taczanowskiego w okolicy m. Brdów...Potem stoczył walki pod
Pyzdrami i Ignacewem - 8 maja 1863 gdzie torował drogę szarży około 10 ułanów, aby wyciągnąć z zagrożenia samego generała Taczanowskiego (nie do końca prawdą jest, że Taczanowski miał reumatyzm - jak podaje kilka źródeł (w tym
rosyjski dowódca, gen. Krasnokucki), ponieważ w czasie walk został raniony i ledwo trzymał się konia, na którego wsadził go Jakub Nawrot) wraz z dwoma innymi powstańcami. Jakub zorganizował także powóz i sprowadził lekarza. Pod Kaliszem generał
powiedział o Jakubie Nawrocie (Nawrockim):\"należą się słowa podzięki temu prostemu włościaninowi\";
- uratował jednego z ułanów ciężko ranionego w czasie potyczki w lesie;
- powrócił w drugiej połowie czerwca 1863r. do Konarzewa k. Krotoszyna, furmanką wypełnioną drewnem - razem z niejakim Bednarzem z Koźmina, po tym jak jego dowódca popełnił samobójstwo, a oddział jego rozproszony został...
źródła:
- "Krotoszyńskie opowieści z lat dawnych", A. Nawrocki, Krotoszyn 1967, biblioteka Muzeum Regionalnego im. Hieronima Ławniczaka w Krotoszynie, sygn. 208;
- "Dzieje rodzin z południowej Wielkopolski: Nawrocki - Danielak - Domagalski", Krzysztof Nawrocki, wyd. Warszawa 2014;
- Relacja Feliksa Nawrockiego 1999 - wnuka Franciszka zm. w 2002 r.;
- książka pt. "Potomek Banity", wyd. Krotoszyn 1971 - jest w posiadaniu Muzeum Regionalnego im. Hieronima Ławniczaka w Krotoszynie. W książce tej opisane są przez Antoniego Nawrockiego (regionalista krotoszyński) s. Jana Kantego, obyczaje mieszkańców ziemi krotoszyńskiej w XIX wieku.
- "Wspomnienia starego człowieka", Antoni Nawrocki, wyd. Krotoszyn 1968;
- Wspomnienia i pamiątki rodzinne prawnuczki Franciszka Nawrockiego Marii Nawrockiej - Olsztyn 2014