Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Waliccy z Walisk herbu Łada
25.03.2009 18:43
PRO MEMORIA” nr 2 (11) marzec 2004, Andrzej Zygmunt Rola - Stężycki
Waliccy z Walisk herbu Łada z linii małowiejskiej ( i nie tylko ), na tle rodzin skoligaconych i ich związki z grójecczyzną.
Ród ten starożytny, ma swój początek od dawnych przodków swoich w księstwie mazowieckim, ziemi czerskiej. Przynależy do herbu Łada:
„W polu czerwonym podkowa srebrna z zaćwieczonym na barku krzyżem kawalerskim złotym, po prawej stronie podkowy strzała opierzona srebrna na opak, po lewej takiż rosochacz żeleźcem w dół. W klejnocie nad hełmem w koronie połulew złoty ukoronowany, z mieczem w prawej łapie”.1)
Pierwszą pieczęcią z wizerunkiem tego herbu jest tłok Włodka z Rzepiszewa pochodzący z 1466 roku, zaś pierwsza zapiska dokumentalna (sądowa) pochodzi z roku 1401. Herb ten najbardziej rozpowszechniony jest na Mazowszu. Pieczętowało się nim wiele rodzin m.in.:
Bartoszewicz, Bączkowski, Borzymowski, Ciszkiewicz, Cybulski, Czer-niakowski, Dobkowski, Dobrzyszewski, Grodzicki, Janikowski, Jankowski, Kamiński, Kobyliński, Kopański, Lipski, Łobaszewski, Michałowski, Milanow-ski, Noskowski, Pieszkowski, Rembertowski, Rędzina, Skupski, Sobolewski, Wąsowicz, Wilczek, Wysocki, Zaleski, Zaorski, Zawistowski, Zwoliński, itd.2)
Waliccy wywodzą się z podgrójeckiej wsi Kopana, położonej dziś w gminie Tarczyn. Wieś ta bowiem w średniowieczu należała do rodziny Kopańskich.
Jak wynika z treści dokumentu wydanego w roku 1436: „Jan Starszy i Bolesław syn, książęta Mazowieccy, urodzonym Andrzejowi, Michałowi, Macie-jowi i Michałowi braci rodzonym, dziedzicom na Koponie nadali i darowali wiecznymi czasy, dwadzieścia włók miary Chełmińskiej Waliska nazwane, przy granicach Latowicz, Piaseczna i Syrznia w powiecie Czerskim, któremi włokami, ciż bracia równo podzielili się” i treści kolejnego dokumentu wydanego w 1438 roku przez tegoż księcia Bolesława czyniącemu drugą donację: „Michałowi, Andrzejowi i Mikołajowi braciom rodzonym de Copona, na inne dwadzieścia włok miary Chełmińskiej Waliska zwane”.3)
Od tego też czasu ci z Kopańskich którzy pozostali na rodowych włościach pod Grójcem dalej zwali się Kopańskimi, ci zaś objąwszy dobra Waliski pod Latowiczem Walickimi zwać się poczęli.
Z biegiem czasu dom Walickich rozpadł się na dwie główne linie z których jedna pozostała w rawskiem, druga zaś przeniosła się na Litwę. Oczy-wiście mowa tu o dwóch głównych liniach, bowiem wiele mniejszych, a rozro-dzonych migrowało po rozległych terenach ówczesnej Rzeczypospolitej, osiada-jąc tam na stałe. Wielu też z Walickich do dziś mieszka na terenach dawnej ziemi czerskiej, m.in.: w okolicach Konstancina - Jeziornej, Warszewic, Grójca czy Góry Kalwarii i samej Warszawie, nie mając świadomości swych związków z tą ziemią i jej historią.
Obecnie żyje w Polsce 3333 osoby noszące nazwisko Walicki. Najwięcej przedstawicieli tego nazwiska mieszka w byłych województwach: warszawskim - 566, łódzkiem - 168, rzeszowskim - 139, siedleckim - 123, tarnobrzeskim - 120 (linia raniżowska), katowickiem - 117, gdańskim - 100. W pozostałych województwach od kilku do kilkunastu osób. W byłym województwie radom-skim – 38, a w skierniewickim 21 osób.4)
Potomkiem któregoś z owych nowo mianowanych - dzięki mazowieckimi księciu Walickich - był Daniel na Waliskach Ładzic Walicki, który to w mał-żeństwie z Zofią Niedabylską (Niedabyl k/Białobrzegów radomskich) herbu Bończa, mieli potomstwo:
Jana, który w czasie późniejszym piastował urząd podwojewodziego rawskiego. Był on żonaty z Zofią Nowomiejską herbu Rawicz (Nowe Miasto n/Pilicą) skarbnikówną sochaczewską - córką Marcina, skarbnika sochaczew-skiego i Ewy z Olszewskich.
Z nich pochodzi Kazimierz, późniejszego stolnika rawskiego. Ten ożenił się z Anną Komuńską herbu Lis, córką Jana i Katarzyny z Suffczyńskich herbu Szeliga, skarbnikówną czerską, z którą miał dwóch synów: Aleksandra i Jana, oraz trzy nieznane z imienia córki.
a. Młodszy syn Jan, stolnik rawski żonaty z Teresą Garczyńską herbu Sas odmienny, miał jedną córkę Ludwikę, która zamężna była: I - za Kontantym Karczewskim herbu Jasieńczyk, starostą prusinowskim, II (1757) - za Antonim Węglińskim herbu Godziemba, pisarzem ziemskim bełzkim. Na niej też za-mknęła się ta linia rodowa Walickich.
b. Córka N – zamężna za N. Rudzkim herbu Jastrzębiec, sędzią ziemskim czerskim.
c. Córka N – zamężna za N. Wojczyńskim, wojskim rawskim,
d. Córka N – zamężna za N Narzyńskim herbu Dołęga, łowczym czer-skim.
e. Aleksander Walicki - starszy syn Kazimierza - był podczaszym raw-skim. Ożeniony z Pudencjanną Czosnowską herbu Roch III, kasztelanką war-szawską, córką Stanisława z Obór (Obory pod Konstancinem - Jeziorną) kaszte-lana warszawskiego i Petroneli z Łuszczewskich. Wnuka Abrahama czosnow-skiego i Katarzyny Opackiej, wojewodzianki dorpackiej. Ci dochowali się tylko jedynego syna, którym to był Bazyli Walicki, późniejszy wojewoda rawski, ini-cjator oraz twórca dóbr i linii małowiejskiej. W roku 1758 – chorąży rawski i kasztelan sochaczewski, 11.01.1772 – kasztelan rawski i od 30.04.1774 – woje-woda rawski. Ożenił się z Różą Nieborską herbu Lubicz, córką Michała kaszte-lana płockiego i Teresy z Kickich (córką Adama podczaszego płockiego i Kata-rzyny Czarlińskiej). Był to dobry ożenek, bowiem Róża Nieborska wsparła swo-im posagiem majątek Bazylego i w II połowie XVII wieku zakupili oni dobra Mała Wieś koło Belska pod Grójcem od rodziny Zwierzchowskich5), dziedziców belskich, gdzie też w miejscu starego dworu zbudowali iście magnacką rezyden-cję. Tę projektował znakomity architekt owych czasów Hilary Szpilowski. Rezydencja ta od 1945 roku jest Ośrodkiem Wypoczynkowym Urzędu Rady Ministrów.
Bazyli Walicki był również właścicielem miasta Mogielnica, które to otrzymał od sulejowskiego konwentu cystersów w wyniku zamiany części swoich dóbr. Nie zapisał się dobrze w dziejach tego miasta. Przez lata proceso-wał się z uciskanymi przez siebie mieszczanami, co doprowadziło do zastoju gospodarczego Mogielnicy.
Był człowiekiem wykształconym (ukończył studia w Paryżu). Wychowany patriotycznie służył Polsce jak umiał. Przechodząc kolejne stopnie obywatelskiej hierarchii w ówczesnej Rzeczypospolitej, został chorążym rawskim, by w końcu zostać wojewodą rawskim i kawalerem Orderów Orła Białego i Św. Stanisława.
Był to niezwykle przedsiębiorczy człowiek. Znakomity ekonomista i znawca zagadnień skarbowych. Położył wiele zasług dla Warszawy, zwłaszcza w zakresie jej urbanistycznego i ustawodawczego ustroju. Działania te przyniosły mu uznanie królewskiego dworu. Bazyli Walicki był bowiem wielkim zwolennikiem Stanisława Augusta Poniatowskiego i jego doradcą. Ulica Waliców w Warszawie, to daleki ślad po niegdysiejszej jurydyce Walickich. Fundował także w roku 1779 kościół parafialny w Belsku Dużym. Zmarł w roku 1802, przedtem jednak pochował żonę i syna Kazimierza. Był pierwszym i ostatnim Walickim, który osiągnął tak wysoką pozycję społeczną.6)
Wraz z żoną, wspomnianą już Różą z Nieborskich herbu Lubicz, dochowali się siedmiorga dzieci, z których drugie z kolei Józef, kontynuował tę linię rodową.
Dziećmi tymi były:
1. Kazimierz Walicki starosta grodzki sochaczewski, kawaler Orderu Św. Stanisława, rotmistrz kawalerii narodowej, poseł i asesor koronny. Żonaty z An-ną Krasińską herbu Ślepowron, starościanką siemiechowską, córką Ignacego i Agnieszki Potkańskiej herbu Brochwicz - † 13.06.1813. Zmarł młodo i bez-dzietnie.
2. Teresa Walicka, zamężna za Janem Rzeszotarskim herbu Junosza, sędzią ziemskim rawskim.
3. Anna Walicka. W dniu 29.12.1785 roku, zawarła związek małżeński z Fran-ciszkiem Rychłowskim herbu Nałęcz, kasztelanicem spicimirskim i szambela-nem królewskim, synem Stanisława i Magdaleny Łubieńskiej wojewodzianki poznańskiej, właścicielu podgrójeckich dóbr Boglewice.
4. Pudencjanna Walicka. W dniu 2.03.1788 w Belsku Dużym zawarła związek małżeński z Antonim hr. Stadnickim herbu Szreniawa, starostą zatorskim - † 26.03.1832.
5. Józef Walicki - * 1775, kontynuator linii rodowej, o którym dalej,
6. Magdalena. Spoczywa w Wieniawie.
7. Maria.
Kontynuator tej linii, drugi z kolei syn Bazylego Józef Walicki – starosta mszczonowski - * 1775 roku. Ożenił się z Klementyną ze Skarbków Kozietulską - herbu Abdank - starościanką będzińską, córką Antoniego i Marianny Grotowskiej (Grotów k/ Belska). Urodziła się ona w 1783 roku we wsi Promna n/Pilicą, którą to posiadłość wraz z niedalekim Broniszewem i Kozietułami w grójeckiem, dzierżyli jej rodzice. Była ona rodzoną siostrą pułkownika Jana Leona Hipolita Kozietulskiego, uczestnika kampanii napoleońskiej i szarży pod Samosierrą, najbardziej znanego polskiego szwoleżera. Ten związany uczucio-wo z siostrą i rodziną Walickich, został nawet pochowany w ich grobach ro-dzinnych w kościele belskim, w 1821 roku7).
Klementyna Walicka, po śmierci Józefa w 1821 roku, zawarła związek małżeński z Piotrem Wichlińskim, kasztelanem i senatorem, dyrektorem Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. Zmarł on w roku 1858. Klementyna zaś w roku 1862. Spoczywa w Belsku Dużym.
Józef Walicki był starostą mszczonowskim, kawalerem Orderu Św. Stanisława i człowiekiem również wykształconym. Pozostawał jednak w cieniu Klementyny. Dochowali się czworga dzieci:
1. Marianna Walicka * 1801 - † 1811, spoczywa w Belsku Dużym,
2. Aleksander Walicki * 1802 - † 1831). Zmarł na cholerę. Spoczywa w Belsku Dużym,
3. Antoni Walicki * 1804 - †1811, spoczywa w Belsku Dużym,
4. Józefa Walicka * 27.03.1808 Warszawa - † 20.01.1880 Kraków. Zamężna I – za Stanisławem hr. Rzewuskim, II – za Zdzisławem hr. Zamoyskim. Spoczywa w Wysocku koło Radymna,
Obaj synowie Józefa i Klementyny Walickich, tj. Aleksander i Antoni zmarli młodo i bezdzietnie, przeto na nich zakończyła się ta linia rodowa Walic-kich. Od tego czasu nie ma już Walickich z linii czerskiej. Pozostała linia żmudzka (litewska) i inne pomniejsze wywodzące się z niegdysiejszej ziemi czerskiej.
Ponieważ Waliccy rawscy pozostawili dobra małowiejskie jako dobra posagowe, przeto warto prześledzić ich koneksje po kądzieli, bo są one naprawdę interesujące. Waliccy pozostawiając Małą Wieś jako rezydencję rodową, przekazali ją córce, wymienionej wyżej Józefie Walickiej i od tego też czasu w prawie każdym pokoleniu dobra przechodziły w ręce innej rodziny. Równie jednak dla Polski zasłużonej.
Józefa Walicka zawarła w maju 1831 roku związek małżeński ze Stani-sławem hr. Rzewuskim herbu Krzywda - * 24.06.1806 Wiedeń - † 2.07.1831 Kraków. Spoczywa w kościele o.o. Kapucynów.
Majątek przekazała jej matka, Klementyna z Kozietulskich, która od tego czasu na stałe zamieszkała w Warszawie. Rzewuski był dymisjonowanym oficerem 1 kompanii lekkiej artylerii piechoty stacjonującym w Grójcu i synem słynnego Wacława „Emira Paszy”. Był to literat, historyk i członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Niestety słabe zdrowie położyło kres jego życiu w roku 1831, zaledwie kilka miesięcy po ślubie z Józefą.8)
Owdowiała Józefa w dniu 6.04.1834 w Belsku Dużym, zawarła ponownie związek małżeński ze Zdzisławem hr. Zamoyskim herbu Jelita - * 28.01.1810 Warszawa - † 3.08.1855 Wiedeń. Spoczywa w Wysocku koło Radymna, synem ordynata Stanisława.
Nadal kultywowała małowiejskie tradycje. Dokonała przebudowy założe-nia parkowego, utrzymując dom otwarty. Z drugim mężem dochowała się trojga dzieci:
1. Maria Zamoyska * 1841 - † 1922 zamężna w roku 1863 za Janem Tade-uszem księciem Lubomirskim * 1826 - † 1908.
2. Zofia Zamoyska zamężna za Janem Tarnowskim.
3. NN Zamoyska.
Dobra małowiejskie odziedziczyła najstarsza córka Maria. Jej mąż, Jan Tadeusz ks. Lubomirski to postać dużego kalibru. Wielki patriota i społecznik. Za udział w powstaniu styczniowym 1863 (członek Rządu Narodowego) został zesłany w głąb Rosji. Maria podążyła za nim i tam w Niżnym Nowogrodzie w roku 1865 urodził się im syn Zdzisław.
Książę Lubomirski był erudytą i bibliofilem. Jako historyk napisał wiele fundamentalnych prac, m.in. „Księgę Ziemi Czerskiej”9). Był założycielem Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego i Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, twórcą wielu szkół, redaktorem i wydawcą, w tym: „Kodeksu Dyplomatycznego Mazowsza”.
Z małżeństwa tego pochodziło sześcioro dzieci:
1. Zdzisław Lubomirski * 1865 - † 1943,
2. Jerzy Lubomirski * 1866 - † 1894,
3. Zofia Lubomirska *1868 † 1950. Od roku 1896 zamężna za Zygmuntem ks. Czartoryskim herbu Pogoń Litewska * 1853 - † 1920.
4. Helena Lubomirska * 1870 - † 1950. Od roku 1891 zamężna za Stanisławem Gawrońskim herbu Rola * 1860 - † 1942
5. Jadwiga Lubomirska. * 1876 - † 1930. Od roku 1901 zamężna za Francisz-kiem hr. Kwileckim herbu Szreniawa * 1875 - † 1937.
6. Maria Lubomirska * 1878 - † 1923 – panną.
Mała Wieś przypadła Zdzisławowi. Ożenił się w 1893 roku z dziedziczką jednej z największych fortun Europy Marią hr. Branicką herbu Korczak - * 1874 - † 1934. On jednak z uwagi na swoje rozliczne obowiązki, większość czasu spędzał w Warszawie w pałacu Branickich przy ul. Frascati, oraz w darowanym państwu młodym pałacu zwanym „Białym”, w którym to obecnie mieści się Muzeum Ziemi.
Książę Lubomirski był człowiekiem wykształconym i wielce ustosunkowanym. Był przecież politykiem. Działał w Komitecie Słowiańskim i we władzach Towarzystwa Dobroczynności.
W roku 1914 został prezesem Komitetu Obywatelskiego Warszawy, a w roku następnym jej prezydentem. W roku 1917 wraz z kardynałem Aleksandrem Kakowskim i Józefem Ostrowskim wszedł w skład Rady Regencyjnej, pierwszej niepodległej władzy w byłym Królestwie Kongresowym. Rok później Lubomirski przekazał tę władzę powracającemu z Magdeburga Piłsudskiemu.
Sytuacja polityczna kraju sprawiła, że nie podjął już potem działalności politycznej, mimo iż proponowano mu kandydowanie na Prezydenta Rzeczypospolitej. Jego odmowa była odpowiedzią na przewrót majowy Piłsudskiego. Krótko po tym był senatorem w opozycji.
Miał potomstwo:
1.Julię - * 1894 - † 1982,
2.Jerzego - * 1896 - † 1943,
3.Dorotę - * 1904 - † 1930 panną.
Dobra małowiejskie przejęła w spadku najstarsza Julia Lubomirska. Jej wybrankiem został w roku 1922 wielkopolanin Tadeusz Morawski herbu Nałęcz - * 1893 - † 1974, z rodu Dzierżykrajów posiadających majątki: Jurków, Lubonie, Oporów, Kotowiecko i Lulin pod Gostyniem. Uczestnik Powstania Wielkopolskiego, patriota odznaczony kilkoma orderami i wielki przeciwnik germanizacji regionu. Jego to talenty sprawiły, że uratował praktycznie upadającą Małą Wieś od widma bankructwa. Państwo Lubomirscy stale tam też mieszkali. Dochowali się pięciorga dzieci: Stanisława, Zdzisława, Kazimierza, Klementyny i NN.
Na nich też zakończyła się epoka dóbr małowiejskich, bowiem w roku 1945 przejął je Skarb Państwa. Rodzina Morawskich kultywująca dwustuletnie tradycje rodowe Walickich, została z domu wyrugowana, dzieląc los wielu polskich rodzin ziemiańskich.
Jeden z potomków Tadeusza i Julii Morawskich, ich syn Zdzisław - dłu-goletni dziennikarz - jest autorem książki pt.: „Gdzie ten dom, gdzie ten świat”10). Książka ta spina klamrą tradycji ów jakże już odległy, ale jakże też bliski świat dalekiej sarmackiej kultury, owego świata ojczyźnianych nieszczęść i wielkiego patriotyzmu z dniem dzisiejszym. Dniem w którym jest może mniej działań obywatelskich, ale jest równie silne przywiązanie do ziemi ojczystej i rodzącej się na nowo tożsamości.
Dzieje wnuków Zdzisława Morawskiego: Magdaleny, Magdy i Martyny, będą fragmentami dziejów innych zapewne rodów, ale groby ich przodków tworzące zamkniętą nekropolię w belskim kościele i tuż przy nim, dowodzą owej ciągłości pokoleń i siły odwiecznego prawa progenitury… Także siły tradycji.
http://www.instytut-genealogii.com.pl/p ... liccy.html
Waliccy z Walisk herbu Łada z linii małowiejskiej ( i nie tylko ), na tle rodzin skoligaconych i ich związki z grójecczyzną.
Ród ten starożytny, ma swój początek od dawnych przodków swoich w księstwie mazowieckim, ziemi czerskiej. Przynależy do herbu Łada:
„W polu czerwonym podkowa srebrna z zaćwieczonym na barku krzyżem kawalerskim złotym, po prawej stronie podkowy strzała opierzona srebrna na opak, po lewej takiż rosochacz żeleźcem w dół. W klejnocie nad hełmem w koronie połulew złoty ukoronowany, z mieczem w prawej łapie”.1)
Pierwszą pieczęcią z wizerunkiem tego herbu jest tłok Włodka z Rzepiszewa pochodzący z 1466 roku, zaś pierwsza zapiska dokumentalna (sądowa) pochodzi z roku 1401. Herb ten najbardziej rozpowszechniony jest na Mazowszu. Pieczętowało się nim wiele rodzin m.in.:
Bartoszewicz, Bączkowski, Borzymowski, Ciszkiewicz, Cybulski, Czer-niakowski, Dobkowski, Dobrzyszewski, Grodzicki, Janikowski, Jankowski, Kamiński, Kobyliński, Kopański, Lipski, Łobaszewski, Michałowski, Milanow-ski, Noskowski, Pieszkowski, Rembertowski, Rędzina, Skupski, Sobolewski, Wąsowicz, Wilczek, Wysocki, Zaleski, Zaorski, Zawistowski, Zwoliński, itd.2)
Waliccy wywodzą się z podgrójeckiej wsi Kopana, położonej dziś w gminie Tarczyn. Wieś ta bowiem w średniowieczu należała do rodziny Kopańskich.
Jak wynika z treści dokumentu wydanego w roku 1436: „Jan Starszy i Bolesław syn, książęta Mazowieccy, urodzonym Andrzejowi, Michałowi, Macie-jowi i Michałowi braci rodzonym, dziedzicom na Koponie nadali i darowali wiecznymi czasy, dwadzieścia włók miary Chełmińskiej Waliska nazwane, przy granicach Latowicz, Piaseczna i Syrznia w powiecie Czerskim, któremi włokami, ciż bracia równo podzielili się” i treści kolejnego dokumentu wydanego w 1438 roku przez tegoż księcia Bolesława czyniącemu drugą donację: „Michałowi, Andrzejowi i Mikołajowi braciom rodzonym de Copona, na inne dwadzieścia włok miary Chełmińskiej Waliska zwane”.3)
Od tego też czasu ci z Kopańskich którzy pozostali na rodowych włościach pod Grójcem dalej zwali się Kopańskimi, ci zaś objąwszy dobra Waliski pod Latowiczem Walickimi zwać się poczęli.
Z biegiem czasu dom Walickich rozpadł się na dwie główne linie z których jedna pozostała w rawskiem, druga zaś przeniosła się na Litwę. Oczy-wiście mowa tu o dwóch głównych liniach, bowiem wiele mniejszych, a rozro-dzonych migrowało po rozległych terenach ówczesnej Rzeczypospolitej, osiada-jąc tam na stałe. Wielu też z Walickich do dziś mieszka na terenach dawnej ziemi czerskiej, m.in.: w okolicach Konstancina - Jeziornej, Warszewic, Grójca czy Góry Kalwarii i samej Warszawie, nie mając świadomości swych związków z tą ziemią i jej historią.
Obecnie żyje w Polsce 3333 osoby noszące nazwisko Walicki. Najwięcej przedstawicieli tego nazwiska mieszka w byłych województwach: warszawskim - 566, łódzkiem - 168, rzeszowskim - 139, siedleckim - 123, tarnobrzeskim - 120 (linia raniżowska), katowickiem - 117, gdańskim - 100. W pozostałych województwach od kilku do kilkunastu osób. W byłym województwie radom-skim – 38, a w skierniewickim 21 osób.4)
Potomkiem któregoś z owych nowo mianowanych - dzięki mazowieckimi księciu Walickich - był Daniel na Waliskach Ładzic Walicki, który to w mał-żeństwie z Zofią Niedabylską (Niedabyl k/Białobrzegów radomskich) herbu Bończa, mieli potomstwo:
Jana, który w czasie późniejszym piastował urząd podwojewodziego rawskiego. Był on żonaty z Zofią Nowomiejską herbu Rawicz (Nowe Miasto n/Pilicą) skarbnikówną sochaczewską - córką Marcina, skarbnika sochaczew-skiego i Ewy z Olszewskich.
Z nich pochodzi Kazimierz, późniejszego stolnika rawskiego. Ten ożenił się z Anną Komuńską herbu Lis, córką Jana i Katarzyny z Suffczyńskich herbu Szeliga, skarbnikówną czerską, z którą miał dwóch synów: Aleksandra i Jana, oraz trzy nieznane z imienia córki.
a. Młodszy syn Jan, stolnik rawski żonaty z Teresą Garczyńską herbu Sas odmienny, miał jedną córkę Ludwikę, która zamężna była: I - za Kontantym Karczewskim herbu Jasieńczyk, starostą prusinowskim, II (1757) - za Antonim Węglińskim herbu Godziemba, pisarzem ziemskim bełzkim. Na niej też za-mknęła się ta linia rodowa Walickich.
b. Córka N – zamężna za N. Rudzkim herbu Jastrzębiec, sędzią ziemskim czerskim.
c. Córka N – zamężna za N. Wojczyńskim, wojskim rawskim,
d. Córka N – zamężna za N Narzyńskim herbu Dołęga, łowczym czer-skim.
e. Aleksander Walicki - starszy syn Kazimierza - był podczaszym raw-skim. Ożeniony z Pudencjanną Czosnowską herbu Roch III, kasztelanką war-szawską, córką Stanisława z Obór (Obory pod Konstancinem - Jeziorną) kaszte-lana warszawskiego i Petroneli z Łuszczewskich. Wnuka Abrahama czosnow-skiego i Katarzyny Opackiej, wojewodzianki dorpackiej. Ci dochowali się tylko jedynego syna, którym to był Bazyli Walicki, późniejszy wojewoda rawski, ini-cjator oraz twórca dóbr i linii małowiejskiej. W roku 1758 – chorąży rawski i kasztelan sochaczewski, 11.01.1772 – kasztelan rawski i od 30.04.1774 – woje-woda rawski. Ożenił się z Różą Nieborską herbu Lubicz, córką Michała kaszte-lana płockiego i Teresy z Kickich (córką Adama podczaszego płockiego i Kata-rzyny Czarlińskiej). Był to dobry ożenek, bowiem Róża Nieborska wsparła swo-im posagiem majątek Bazylego i w II połowie XVII wieku zakupili oni dobra Mała Wieś koło Belska pod Grójcem od rodziny Zwierzchowskich5), dziedziców belskich, gdzie też w miejscu starego dworu zbudowali iście magnacką rezyden-cję. Tę projektował znakomity architekt owych czasów Hilary Szpilowski. Rezydencja ta od 1945 roku jest Ośrodkiem Wypoczynkowym Urzędu Rady Ministrów.
Bazyli Walicki był również właścicielem miasta Mogielnica, które to otrzymał od sulejowskiego konwentu cystersów w wyniku zamiany części swoich dóbr. Nie zapisał się dobrze w dziejach tego miasta. Przez lata proceso-wał się z uciskanymi przez siebie mieszczanami, co doprowadziło do zastoju gospodarczego Mogielnicy.
Był człowiekiem wykształconym (ukończył studia w Paryżu). Wychowany patriotycznie służył Polsce jak umiał. Przechodząc kolejne stopnie obywatelskiej hierarchii w ówczesnej Rzeczypospolitej, został chorążym rawskim, by w końcu zostać wojewodą rawskim i kawalerem Orderów Orła Białego i Św. Stanisława.
Był to niezwykle przedsiębiorczy człowiek. Znakomity ekonomista i znawca zagadnień skarbowych. Położył wiele zasług dla Warszawy, zwłaszcza w zakresie jej urbanistycznego i ustawodawczego ustroju. Działania te przyniosły mu uznanie królewskiego dworu. Bazyli Walicki był bowiem wielkim zwolennikiem Stanisława Augusta Poniatowskiego i jego doradcą. Ulica Waliców w Warszawie, to daleki ślad po niegdysiejszej jurydyce Walickich. Fundował także w roku 1779 kościół parafialny w Belsku Dużym. Zmarł w roku 1802, przedtem jednak pochował żonę i syna Kazimierza. Był pierwszym i ostatnim Walickim, który osiągnął tak wysoką pozycję społeczną.6)
Wraz z żoną, wspomnianą już Różą z Nieborskich herbu Lubicz, dochowali się siedmiorga dzieci, z których drugie z kolei Józef, kontynuował tę linię rodową.
Dziećmi tymi były:
1. Kazimierz Walicki starosta grodzki sochaczewski, kawaler Orderu Św. Stanisława, rotmistrz kawalerii narodowej, poseł i asesor koronny. Żonaty z An-ną Krasińską herbu Ślepowron, starościanką siemiechowską, córką Ignacego i Agnieszki Potkańskiej herbu Brochwicz - † 13.06.1813. Zmarł młodo i bez-dzietnie.
2. Teresa Walicka, zamężna za Janem Rzeszotarskim herbu Junosza, sędzią ziemskim rawskim.
3. Anna Walicka. W dniu 29.12.1785 roku, zawarła związek małżeński z Fran-ciszkiem Rychłowskim herbu Nałęcz, kasztelanicem spicimirskim i szambela-nem królewskim, synem Stanisława i Magdaleny Łubieńskiej wojewodzianki poznańskiej, właścicielu podgrójeckich dóbr Boglewice.
4. Pudencjanna Walicka. W dniu 2.03.1788 w Belsku Dużym zawarła związek małżeński z Antonim hr. Stadnickim herbu Szreniawa, starostą zatorskim - † 26.03.1832.
5. Józef Walicki - * 1775, kontynuator linii rodowej, o którym dalej,
6. Magdalena. Spoczywa w Wieniawie.
7. Maria.
Kontynuator tej linii, drugi z kolei syn Bazylego Józef Walicki – starosta mszczonowski - * 1775 roku. Ożenił się z Klementyną ze Skarbków Kozietulską - herbu Abdank - starościanką będzińską, córką Antoniego i Marianny Grotowskiej (Grotów k/ Belska). Urodziła się ona w 1783 roku we wsi Promna n/Pilicą, którą to posiadłość wraz z niedalekim Broniszewem i Kozietułami w grójeckiem, dzierżyli jej rodzice. Była ona rodzoną siostrą pułkownika Jana Leona Hipolita Kozietulskiego, uczestnika kampanii napoleońskiej i szarży pod Samosierrą, najbardziej znanego polskiego szwoleżera. Ten związany uczucio-wo z siostrą i rodziną Walickich, został nawet pochowany w ich grobach ro-dzinnych w kościele belskim, w 1821 roku7).
Klementyna Walicka, po śmierci Józefa w 1821 roku, zawarła związek małżeński z Piotrem Wichlińskim, kasztelanem i senatorem, dyrektorem Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu. Zmarł on w roku 1858. Klementyna zaś w roku 1862. Spoczywa w Belsku Dużym.
Józef Walicki był starostą mszczonowskim, kawalerem Orderu Św. Stanisława i człowiekiem również wykształconym. Pozostawał jednak w cieniu Klementyny. Dochowali się czworga dzieci:
1. Marianna Walicka * 1801 - † 1811, spoczywa w Belsku Dużym,
2. Aleksander Walicki * 1802 - † 1831). Zmarł na cholerę. Spoczywa w Belsku Dużym,
3. Antoni Walicki * 1804 - †1811, spoczywa w Belsku Dużym,
4. Józefa Walicka * 27.03.1808 Warszawa - † 20.01.1880 Kraków. Zamężna I – za Stanisławem hr. Rzewuskim, II – za Zdzisławem hr. Zamoyskim. Spoczywa w Wysocku koło Radymna,
Obaj synowie Józefa i Klementyny Walickich, tj. Aleksander i Antoni zmarli młodo i bezdzietnie, przeto na nich zakończyła się ta linia rodowa Walic-kich. Od tego czasu nie ma już Walickich z linii czerskiej. Pozostała linia żmudzka (litewska) i inne pomniejsze wywodzące się z niegdysiejszej ziemi czerskiej.
Ponieważ Waliccy rawscy pozostawili dobra małowiejskie jako dobra posagowe, przeto warto prześledzić ich koneksje po kądzieli, bo są one naprawdę interesujące. Waliccy pozostawiając Małą Wieś jako rezydencję rodową, przekazali ją córce, wymienionej wyżej Józefie Walickiej i od tego też czasu w prawie każdym pokoleniu dobra przechodziły w ręce innej rodziny. Równie jednak dla Polski zasłużonej.
Józefa Walicka zawarła w maju 1831 roku związek małżeński ze Stani-sławem hr. Rzewuskim herbu Krzywda - * 24.06.1806 Wiedeń - † 2.07.1831 Kraków. Spoczywa w kościele o.o. Kapucynów.
Majątek przekazała jej matka, Klementyna z Kozietulskich, która od tego czasu na stałe zamieszkała w Warszawie. Rzewuski był dymisjonowanym oficerem 1 kompanii lekkiej artylerii piechoty stacjonującym w Grójcu i synem słynnego Wacława „Emira Paszy”. Był to literat, historyk i członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Niestety słabe zdrowie położyło kres jego życiu w roku 1831, zaledwie kilka miesięcy po ślubie z Józefą.8)
Owdowiała Józefa w dniu 6.04.1834 w Belsku Dużym, zawarła ponownie związek małżeński ze Zdzisławem hr. Zamoyskim herbu Jelita - * 28.01.1810 Warszawa - † 3.08.1855 Wiedeń. Spoczywa w Wysocku koło Radymna, synem ordynata Stanisława.
Nadal kultywowała małowiejskie tradycje. Dokonała przebudowy założe-nia parkowego, utrzymując dom otwarty. Z drugim mężem dochowała się trojga dzieci:
1. Maria Zamoyska * 1841 - † 1922 zamężna w roku 1863 za Janem Tade-uszem księciem Lubomirskim * 1826 - † 1908.
2. Zofia Zamoyska zamężna za Janem Tarnowskim.
3. NN Zamoyska.
Dobra małowiejskie odziedziczyła najstarsza córka Maria. Jej mąż, Jan Tadeusz ks. Lubomirski to postać dużego kalibru. Wielki patriota i społecznik. Za udział w powstaniu styczniowym 1863 (członek Rządu Narodowego) został zesłany w głąb Rosji. Maria podążyła za nim i tam w Niżnym Nowogrodzie w roku 1865 urodził się im syn Zdzisław.
Książę Lubomirski był erudytą i bibliofilem. Jako historyk napisał wiele fundamentalnych prac, m.in. „Księgę Ziemi Czerskiej”9). Był założycielem Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego i Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności, twórcą wielu szkół, redaktorem i wydawcą, w tym: „Kodeksu Dyplomatycznego Mazowsza”.
Z małżeństwa tego pochodziło sześcioro dzieci:
1. Zdzisław Lubomirski * 1865 - † 1943,
2. Jerzy Lubomirski * 1866 - † 1894,
3. Zofia Lubomirska *1868 † 1950. Od roku 1896 zamężna za Zygmuntem ks. Czartoryskim herbu Pogoń Litewska * 1853 - † 1920.
4. Helena Lubomirska * 1870 - † 1950. Od roku 1891 zamężna za Stanisławem Gawrońskim herbu Rola * 1860 - † 1942
5. Jadwiga Lubomirska. * 1876 - † 1930. Od roku 1901 zamężna za Francisz-kiem hr. Kwileckim herbu Szreniawa * 1875 - † 1937.
6. Maria Lubomirska * 1878 - † 1923 – panną.
Mała Wieś przypadła Zdzisławowi. Ożenił się w 1893 roku z dziedziczką jednej z największych fortun Europy Marią hr. Branicką herbu Korczak - * 1874 - † 1934. On jednak z uwagi na swoje rozliczne obowiązki, większość czasu spędzał w Warszawie w pałacu Branickich przy ul. Frascati, oraz w darowanym państwu młodym pałacu zwanym „Białym”, w którym to obecnie mieści się Muzeum Ziemi.
Książę Lubomirski był człowiekiem wykształconym i wielce ustosunkowanym. Był przecież politykiem. Działał w Komitecie Słowiańskim i we władzach Towarzystwa Dobroczynności.
W roku 1914 został prezesem Komitetu Obywatelskiego Warszawy, a w roku następnym jej prezydentem. W roku 1917 wraz z kardynałem Aleksandrem Kakowskim i Józefem Ostrowskim wszedł w skład Rady Regencyjnej, pierwszej niepodległej władzy w byłym Królestwie Kongresowym. Rok później Lubomirski przekazał tę władzę powracającemu z Magdeburga Piłsudskiemu.
Sytuacja polityczna kraju sprawiła, że nie podjął już potem działalności politycznej, mimo iż proponowano mu kandydowanie na Prezydenta Rzeczypospolitej. Jego odmowa była odpowiedzią na przewrót majowy Piłsudskiego. Krótko po tym był senatorem w opozycji.
Miał potomstwo:
1.Julię - * 1894 - † 1982,
2.Jerzego - * 1896 - † 1943,
3.Dorotę - * 1904 - † 1930 panną.
Dobra małowiejskie przejęła w spadku najstarsza Julia Lubomirska. Jej wybrankiem został w roku 1922 wielkopolanin Tadeusz Morawski herbu Nałęcz - * 1893 - † 1974, z rodu Dzierżykrajów posiadających majątki: Jurków, Lubonie, Oporów, Kotowiecko i Lulin pod Gostyniem. Uczestnik Powstania Wielkopolskiego, patriota odznaczony kilkoma orderami i wielki przeciwnik germanizacji regionu. Jego to talenty sprawiły, że uratował praktycznie upadającą Małą Wieś od widma bankructwa. Państwo Lubomirscy stale tam też mieszkali. Dochowali się pięciorga dzieci: Stanisława, Zdzisława, Kazimierza, Klementyny i NN.
Na nich też zakończyła się epoka dóbr małowiejskich, bowiem w roku 1945 przejął je Skarb Państwa. Rodzina Morawskich kultywująca dwustuletnie tradycje rodowe Walickich, została z domu wyrugowana, dzieląc los wielu polskich rodzin ziemiańskich.
Jeden z potomków Tadeusza i Julii Morawskich, ich syn Zdzisław - dłu-goletni dziennikarz - jest autorem książki pt.: „Gdzie ten dom, gdzie ten świat”10). Książka ta spina klamrą tradycji ów jakże już odległy, ale jakże też bliski świat dalekiej sarmackiej kultury, owego świata ojczyźnianych nieszczęść i wielkiego patriotyzmu z dniem dzisiejszym. Dniem w którym jest może mniej działań obywatelskich, ale jest równie silne przywiązanie do ziemi ojczystej i rodzącej się na nowo tożsamości.
Dzieje wnuków Zdzisława Morawskiego: Magdaleny, Magdy i Martyny, będą fragmentami dziejów innych zapewne rodów, ale groby ich przodków tworzące zamkniętą nekropolię w belskim kościele i tuż przy nim, dowodzą owej ciągłości pokoleń i siły odwiecznego prawa progenitury… Także siły tradycji.
http://www.instytut-genealogii.com.pl/p ... liccy.html