Jewie - Vievis, okr. wileński

JEWIE - Vievis,
na Litwie, w okręgu wileńskim, niedaleko przedwojennej granicy polsko-litewskiej. Tutejsze dobra ziemskie należały do Ogińskich; po upadku polskiego Powstania Listopadowego 1830-31 władze carskie skonfiskowały majątek Gabrielowi Ogińskiemu. Ok. 1600 roku Bohdan Ogiński ufundował tu zbór kalwiński, a niebawem zbór i szkołę braci polskich (socynian), które upadły w połowie XVII w. Na początku XVII w. została założona tu drukarnię dla prawosławnego monasteru św. Ducha w Wilnie, która w latach 1611-34 wydawała książki najpierw kirylicą, a później także po polsku, m.in. w 1634 roku panegiryk wykładowcy Akademii Wileńskiej, o. Aleksandra Walerego Wysockiego pt. „Niebo gwiazdeczne JaśnieWielmożnej familii Ichmość p.p. Słuszków”. Przed I wojną światową w parafii Jewie mieszkało 3800 Polaków i tylko 800 Litwinów. Tutejszy nowy kościół parafialny św. Anny zaprojektował polski architekt Wacław Machniewicz. W okresie międzywojennym Jewie były jedną z gmin, które, pomimo brutalnie prowadzonej przez władze Litwy Kowieńskiej litwinizacji, miały najwyższy procent ludności polskiej na terenie państwa litewskiego (77%). Obecnie w Jewiu mieszka 536 Polaków. Urodziła się tu Wiktpria Czapów (1886-1975 Warszawa), polski pedagog, 1910-16 wizytatorka szkół Polskiej Macierzy Szkolnej w Petersburgu, 1922-39 dyrektorka Seminarium Nauczycielskiego w Grodnie, 1934-39 radna miasta Grodna. http://www.kworum.com.pl/