Jeziorosy -Zarasai –
miasto na Litwie, w okręgu uciańskim, położone wśród siedmiu jezior. Dzisiaj jest siedziba rejonu jezioroskiego.W XIV - XVIII w Jeziorosy były własnością Wileńskiego biskupa . Rok 1506 jest oficjalnie uznawany za datę założenia miasta. W 1613 Zarasai – jako miasto zostało zaznaczone na mapie w Wielkiego Księstwa Litewskiego w języku polskim - Jeziorosy. Pierwszy kościół w Zarasai to Cerkiew staroobrzędowców wybudowany w 1735 roku. Po 1795 r miasteczko się rozwinęło z uwagi na zbudowanie drogi łaczącej Sankt Petersburg - Warszawa . Miasto splonęło w wielkim pożarze 1834 roku, Kościół p.w Wniebowzięcia NMP – zbudowano w1878 roku.).W latach 1836–1918 Jeziorosy nosiły nazwę Nowoaleksandrowsk. Od 1929 roku przywrócono miastu nazwę Zarasai Zarasai jako miasto otrzymało zaszczytne miano pierwszej litewskiej stolicy kultury, ale także status kurortu.
*****
JEZIOROSY - Zarasai, miasto na Litwie, w okręgu uciańskim. W 1. poł. XVII w. był tu zbór i szkoła polskich socynian. Także w 1 poł. XVII w. tutejszy prawosławny monastyr św. Ducha utrzymywał drukarnię, w której oprócz książek ruskich były drukowane książki polskie, m.in. w 1634 roku panegiryk Aleksandra Walentyna Wysockiego „Niebo gwiazdeczne JaśnieWilmożnej familii Ichmość p.p. Słuszków”. Do 1831 roku była tu szkoła polska. W 1831 roku, czasie polskiego Powstania Listopadowego, teren działalności partyzantów; na początku kwietnia 1831 roku oddział Emilii Plater zajął Jeziorosy, wpisując akt powstania do akt grodzkich. Od XVI w. własność Ogińskich została w 1831 roku skonfiskowana przez Rosjan Gabrielowi Ogińskiemu za popieranie polskiego Powstania Listopadowego 1830-31. Natomiast samemu miastu władze carskie w 1836 roku zmieniły nazwę na Nowoaleksandrowsk. Tutejszy proboszcz, ks. Michał Skorupski (1821-1912) w 1861 roku wstąpił do tajnej polskiej organizacji powstańczej na gubernię kowieńską i został komisarzem na powiat jezioroski; według Jakuba Gieysztora był duszą przygotowań powstańczych na tym terenie, za co był aresztowany 23 lutego 1863 roku (przetrzymywany w areszcie do 24 września) i ponownie 13 lutego 1864 roku i zesłany na Sybir, zwolniony w 1874 roku musiał mieszkać na terenie Kurlandii (dziś Łotwa). W 1897 roku parafia jezioroska miała 6600 parafian, z których 90% było Polakami. W okresie międzywojennym proboszczem jezioroskim był ks. kanonik Józef Mazur (Juozas Mazuras), bez wątpienia osoba czy Litwin polskiego pochodzenia. W 1897 roku rosyjski spis ludności wykazał 1566 Polaków (25% ludności, Żydzi 53% a Litwni tylko 4,2%) w mieście, antypolski litewski spis z 1923 roku już tylko 180 Polaków, podczas gdy litewski spis z 2001 roku odnalazł w Jeziorosach 482 Polaków; dowodzi to jak bardzo tendencyjny był litewski spis ludności z 1923 roku. W 2002 roku został zarejestrowany Jezioroski Oddział Zw iązku Polaków na Litwie. 24 lipca 2004 roku w Jeziorosach odbył się pierwszy Festyn Kultury Polskiej z udziałem zespołów z Wileńszczyzny, Polski i Łotwy.Urodził się tu Stafan Juszczyński (1860-po 1937), działacz Proletariatu w Warszawie, zesłany na Sybir, przebywał w Tunce koło jeziora Bajkał (razem z Józefem Piłsudskim), w 1920 wrócił do Polski, w 1937 odznaczony Krzyżem Niepodległości. http://www.kworum.com.pl/
