Radochońce , pow. mościski

Radochońce Polskie i Buskie, rus. Badochon-ci, wś, pow. mościski, 21 kim. na płd. zach. od sąd. pow. w Mościskach, 6 kim. od urz. pocz. w Hussakowie. Na wschód leżą Bolanowice i Jordanówka, na płn.-wschód Horysławice, na płn. Hussaków i Chodnowice, na płn.-zachód Boratycze, na zachód Miżyniec i Gdeszyce (cztery ostatnie w powiecie przemyskim), na płd. Bylice, na płd.-wschód Rogoźno (obie w pow. Samborskim). Płn.-zach. cześć wsi leży w dorzeczu Wisły, za pośrednictwem pot. Buchty, dopływu Wiaru, Buchta tworzy się z Miku potoków nadpływających z G-doszyc i płynie na płn. do Horysławic, przyjmując w o-brębie wsi mało dopływy. Płd. kraniec wsi leży w dorzeczu Dniestru, za pośrednictwem potoku Radochońce, nadpływającego od zach. z Gdeszyc a płynącego łukiem lekko na płn. wygiętym do Rogoźna. Zabudowania wiejskie leżą w dolinie Buchty, na zach. od nich cegielnia. Na wschód wzgórze Korpakówka (310 mt., znak triang). Płd. część wsi zajmują lasy: „Las za błotem" (337 mt.) na praw. brzegu pot, Radochońce i las „Potoozyska" (323 mt.). Torfowisko w lasach ma 130 mr. obszaru. Na granicy płd.-wschod, śród lasu karczma „Białe drogi". Własn. wiek. (hr. Stanisław Stadnicki) ma roli or. 341 mr., łąk i ogr. 128 mr., pastw. 25 mr., lasów 1552 mr.; własn. mn. roli or. 1609 mr., łąk i ogr. 305 mr., pastw. 364 mr., lasu 222 mr. W r. 1880 było 257 dm., 1524 mk. w gm., 10 dm., 90 mk. na obsz. dwór.; 898 rz.-kafcol., 679 gr.-katol, 37 izrael.; 973 Polaków, 614 Rusinów. Kapelania rz.-katol. w miejscu, dek. mościski, dyec. przemyska. Była tu niegdyś parafia, niewiadomej erekcyi. Pod koniec XVIII w. wcielono ją do par. hussakowskiej, a w r. 1865 założono kapelania. Kościół drewniany p. w. sw. Mikołaja w miejscu, dek. mościski. Do par. należą Horysławice; cerkiew murowana p. w. św. Mikołaja, szkoła etat. jednoklasowa, fol., go rzelnia i karczma. R. należą w ciągu XV" ii XVI w. do Wapowskich, dziedziców Wapowiec, w pow. przemyskim. Doszli oni do zna czenia i majątku przez beneficya duchowne, które pozwalały pojedynczym członkom rodu gromadzić mienie, przechodzące po nich na dalszą rodzinę. Jan de Radochonycze, magister akademii krak. w 1408 r., kanonik katedralny, dziekan w 1416 r. a rektor 1424 1431 r., umiera prawdopodobnie 1450 r. Dom kanonicki po nim obejmuje w Krakowie Długosz. Jakub z R., także uczeń akademii, zrzeka się kanonii krakowskiej w 1477 r. na rzecz swego krewnego Piotra. Ten ostatni, jako krewny bisk. Jana Rzeszowskiego, ważną rolę odgrywał w kapitule, jeździł dwukrotnie do Rzymu (1482 i 1488 r.). Synowcem jego był znany historyk i humanista Bernard Wapowski, zapisany do akademii krakow. jako „Ber nardus Stanislai de Radochonycze". W 1535 r. umiera Bernard a w 1536 stryj jego Piotr; Radochońce zostają w ręku synowców (ob. J. Szujski, Wstęp do wyd. kroniki Wapowskie go, Kraków, 1874 r.).
[SGKP]