Owanta lit. Alanta

Owanta (lit. Alanta) – miasteczko położone na Litwie, okręg uciański, Rejon malacki

Osada Owanta, nosząca niegdyś żmudzką nazwę Ałanta, została wraz z rozległymi włościami nadana w 1436 roku przez Wielkiego Księcia Litewskiego, Zygmunta Kiejstutowicza, kasztelanowi wileńskiemu, Krystynowi Ościkowi (1363-1442) z Kiernowa herbu Trąby za to, iż stanął po jego stronie podczas walki z Bolesławem Świdrygiełło o schedę po księciu Witoldzie. Kiedy jednak jego potomek, Grzegorz Ościk (1535-1580), zaczął szpiegować na rzecz Moskwy, król Stefan Batory rozkazał go ściąć, a jego majątek nadał wieczyście za męstwo i zasługi Kasprowi Bekieszowi de Kornyath (1520-1579), dowódcy oddziału piechoty węgierskiej, który walnie przyczynił się do odebrania Połocka z rąk moskiewskich. Po śmierci Batorego siostra Grzegorza Ościka, Hanna (1540-1584), zamężna za księciem Leonem Sanguszką-Koszyrskim (1532-1571) herbu Pogoń Litewska wraz z synem Grzegorzem (1560-1602) sądziła się z synem Kaspra Bekiesza, Gabrielem, o rodzinne dobra i udało jej się odzyskać 2/3 tegoż majątku. Po kilku latach, w 1598 roku, Gabriel Bekiesz wraz z Grzegorzem Sanguszką-Koszyrskim odsprzedali owantskie dobra Krzysztofowi Radziwiłłowi.
Książę Krzysztof II Radziwiłł (1585-1640) herbu Trąby poślubił w 1606 roku Annę Kiszkównę (1587-1642) z Ciechanowca herbu Dąbrowa. Zajęty w latach późniejszych licznymi obowiązkami, jako że od 1615 roku był hetmanem polnym litewskim, od 1633 roku - wojewodą wileńskim, a od 1635 roku - hetmanem wielkim litewskim, nie miał czasu zbytnio zajmować się żoną, więc umieścił ją we dworze w Owancie. Nie przebywała tam ona sama. Miała liczny fraucymer, kilku dworzan, kaznodziei, lekarzy i marszałków dworu, którzy mieli donosić księciu, jak sprawuje się jego małżonka. Książę pasjonował się naukami tajemnymi i zorganizował w owantskim dworze laboratorium alchemiczne, do którego sprowadził byłego nadwornego alchemika cesarza Rudolfa II Habsburga.
Owanta należała do Radziwiłłów przez 230 lat. Nie miała jednak później tak istotnego znaczenia dla tego książęcego rodu, jak w czasach Krzysztofa II. W 1800 roku urodził się w Owancie, ale nie w radziwiłłowskim dworze, Napoleon Nowicki, filareta, zesłany przez władze carskie na Sybir za działalność narodowo-wyzwoleńczą, którą prowadził wraz z Szymonem Konarskim. Adam Mickiewicz wspomniał w "Pieśni filaretów" o jego wielkiej miłości do Felicji Willamowiczowej z Micewiczów, która mimo wielu przeciwności zakończyła się małżeństwem. Kuzynka Napoleona Nowickiego, Tekla Ilwicka, organizowała w Owancie charytatywne koncerty, z których dochód przeznaczano na utrzymanie wileńskich szkół. Jej siostra Julia, została żoną słynnego geologa, absolwenta moskiewskiego uniwersytetu, odkrywcy złóż złota w górach Ałtaju, Mikołaja Bakszewicza.
W 1828 roku majątek Owanty stał się własnością Tadeusza Pac-Pomarnackiego herbu Gozdawa. Jego syn Aleksander rozpoczął budowę nowej siedziby pod koniec pierwszej połowy XIX wieku. Prawdopodobnie w 1853 roku stanął na wysokiej podmurówce jedenastoosiowy budynek pałacowy, z piętrową pięcioosiową częścią centralną i dwoma trzyosiowymi, parterowymi skrzydłami bocznymi. Pokryty został dachem czterospadowym, a zamknięty trójkątnym frontonem korpus centralny otrzymał dach dwuspadowy. W narożach frontonu znalazły się trzy małe, pseudogotyckie wieżyczki.
Pałac zbudowany został z czerwonej cegły. Jego elewacja frontowa i obie boczne oraz wieża zostały otynkowane, natomiast elewacja ogrodowa pozostała ceglana. Przed jej pięcioosiowym, wydatnym ryzalitem powstał obszerny taras, z zejściem do ogrod

Ostatni właściciel majątku Owanty, Tadeusz Pac-Pomarnacki mógł cieszyć się pałacem i zgromadzonymi w nim zbiorami do I wojny światowej. W 1915 roku został zmuszony przez władze carskie do opuszczenia swojej siedziby, a jej bogate wyposażenie zostało w zdecydowanej większości rozgrabione. W okresie międzywojennym władze Republiki Litewskiej znacjonalizowały i rozparcelowały posiadłość, a w pałacu zainstalowano mleczarnię i bibliotekę. Podczas II wojny światowej budynek pałacowy nie uległ całkowitemu zniszczeniu, ale nie ominęła go dewastacja. Po zakończeniu wojny stał się on siedzibą dyrekcji sowchozu oraz szkoły rolniczej, po przeprowadzeniu remontu, w wyniku którego zmniejszono wieżę o dwie kondygnacje, zredukowano też znacznie wysokość pseudogotyckich wieżyczek znajdujących się w narożach frontonu.
Za czasów Tadeusza Pac-Pomarnackiego, wnuka pierwszego właściciela Owanty z Pac-Pomarnackich, również Tadeusza,

[dworypogranicza]