Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.

Horoszki, pow. żytomierski

19.09.2016 23:40
Horoszki

Horoszki, w dok. Horoszkiewicze i chwilowo Aleksandropol, mstko nad Irszą, pow. żytomierski, gm. Horoszki, 40 w. od Żytomierza, st. poczt. Chwasowa (15 w.). Ma 329 dm., 3074 mk., zarząd okr. pol., zarząd gminny, sąd pokoju, szkoła, apteka, garbarnia, browar, dwie cegielnie. Cerkiew drewniana niewiadomej erekcyi, kaplica katol. par. Toporzyszcze, dwa domy modl. żydów. Do par. prawosł. należą wsi: Rudnia Horoszkowska, Dworzyszcze, Zubrynka, Czołnowa, Słoboda Michajłówka i Buda Stawecka. W całej parafii r, 1886 było 289 dm., 2281 mk. prawosł., 125 katol, 67 rozkoln., 520 ewang. (Niemców) i 512 żydów.
Pierwotnie H. należały do włości hreżańskiej i dzieliły jej losy i wraz z Hreżanami zastawione r. 1545 przez Sapiehów, ks. Prońskim. W r. 1581 ks. Aleksander Proński wnosi ztąd od 3 osiadł, i 1 zagr. 6 gr. Od imienia jednego z ks. Prońskich przezwane Aleksandropolem, lecz nazwa się nie utrzymała. Rafał Leszczyński, wwda bełzki, jako opiekun nieletnich ks. Prońskich, sprzedaje H. r. 1625 za 200 tysięcy złp. Stefanowi Niemiryczowi, podkom. kijów., stście owruckiemu. Ten w r. 1628 wnosi z, Aleksandropola od 10 dym., 2 ogr.. 3 kół młyńs., 5 rzemieśl., 1 popa, nadto z H. płaci od 2 dym. Następnie w schedzie Jerzego Niemirycza stronnika Szwedćw, zabitego przez kozaków 1659 r. Zostawił on synów Teodora i Tomasza. W końcu XVII w. za Teodora Niemirycza dobra obejmowały, oprócz mstka, wsi: Baskaki, Colnowa, Czerniawka, Horoszeczki, Hreżany, Sieleńszczyzna, Skołobowce, Skołodyry, Stawiszcze i Suszki, miały 490 osad. i czyniły 9700 zip. W inwentarzu córki Teodora, Franciszki Bohuszowej w dobrach było tylko 50 kmieci i dawały one 1559 złp. 24 gr. dochodu. Po ustąpieniu Paleja, który tu kwaterował, zostały tylko 4 chałupy i 2 chłopów. Ostatnim posiadaczem w XVIII w. był Andrzej Dubrawski, sędzia grodzki żytomierski, syn Bohuszówny, któremu skonfiskowano dobra w roku 1795. W nowszych czasach H. nabył sprawnik Nejman. Gmina obejmuje 19 miejscowości, mających 629 dm. włość., 4452 mk. włościan (2015 dusz rewiz.), uwłaszczonych na 11,987 dz. (9622 roli). Nadto w gm. jest 26,046 dz. (7703 roli) większej posiadłości i 445 dz. ziemi cerk. Cała gmina obejmuje 38,478 dz. (17,626 roli) i 11,829 mk.
[SGKP]

Horoszki, wieś w północnej części pow. żytomierskiego, nad rz. Irszą, majętność niegdyś znanego na Wołyniu sędziego "Dubraskiego, przeszła prawem nadania do generała ros syjskiego Kutuzowa i jego sukcesorów. Tyg. illustr. 1867 nr. 404 i 405 art. G. Ossowskie go: „Miasteczko Ł i jego hyperyty". Skały tutejsze badał Barbot de Marny * Teich- „Ver nandlungen der rusz. ais. minerał. Gesell* sohaft zu St. Pet", 1872. Schrauf .Sitcmurz isencnte der Wiener Akademie"," 1869,^x*.bth., t. IX
[SGKP]