Kozłów, pow. brzeźański

Kozłów, miasteczko, pow. brzeźański, nad rz. Strypą i Wysuszką, ma 3170 mk., 1743 mężcz., 1727 kob., 1501 rzym.-kat., 931 gr.-kat., 1038 izraol. Rzym.-kat. parafia, do której należą gminy: Dmuchowiec 494 dusz, Horodyszcze 235 d., Krasna 8 d., Pokrzopiwna 214 d., Płaucza wiel. 227 d., Płaucza mała 207 d., Taurów 1020 i Zabojki 858 d. Grecko-katol. parafia, do której należy gmina Dmuchowiec 442. Urząd pocztowy jest w miejscu, jakoteż posterunek żandarmeryi. Miasteczko jest bardzo handlowe; 7 uprzywilejowanych jarmarków rocznych ściąga niezliczone tłumy włościan z tej bardzo urodzajnej okolicy. Kozłów bowiem leży już w prawdziwem Podolu: od stacyi kol. żel. Karol, Lud. w Jeziornie jest tylko o 1 milę oddalony; od Tarnopola o 1mili, od gościńca kraj. brzeż.tarnop. o 1 milę, tyleż od gościńca rządowego złoczowsko-tarnopolskiego. Przestrzeni 5586 mr. a. ról ornych, 509 sianożęcia, 225 ogrodów 134 pastwisk, 7 mr. lasu, 115 mr. a. dróg, 20 mr. stawu. Ma szkołę 5-cio klasową o 3 nauczycielach, z których jedna nauczycielka; dzieci uczęszczających do szkoły z Kozłowa i Dmuchowca razem przeszło 200. Należy do dóbr stołowych rzym.-katol. arcybiskupstwa we Lwowie. Kozłów, 1425 r. Kozlow, 1428 Koślaw, w: i dobra, pow. toszecko-gliwicki, o pół mili od Sośniczowic; 61 bud., 87 dm., 784 mk., w tem 9 ewang. Wieś składała się dawniej z trzech części; dziś całość ma 74 osad, kotlarnię, tartak, młyn, kościół katolicki (w nim kamień z figurą rycerza wielk. natur, i podpisem „Graf Chorinsky, 1618"), szkołę, do 400 mr. rozl. Dobra, niegdyś też trójdzielne; mają 2 folwarki: Oberhof, Niederhof (Waldvorwerk i Carlowitz zaginęły, rozparcelowane) i wchodzą w skład sośniczowickiego klucza; 760 mr. rozl. Na gruntach K. 1633 r. 20000 Szwedów pod Mansfeldem przez pół roku obozowało; szańce, dotąd częściowo widoozne. Stąd na Gliwice uderzali.
[SGKP]