Kołaki, niem. Kollacken, Kolaken al. Pralisdorf, wś, pow. olsztyński, na polskiej Warmii; własność oddawna biskupów warmińskich, polską ludnością osadzona. W XVI i XVII w. połączona była z sąsiednią wsią Kronowem. R. 1567 Stanisław Hozyusz bisk. warmiński, nadaje Aleksemu, Feliksowi, Lenartowi i Marcinowi Kołakowskiemu spustoszało wsie: Pralisdorf (Kołaki) i Kronowo celem osadzenia ich dannikami; zarazem sprzedaje im sołeotwo tamże z 14 włókami na prawie chełmińskiem za 770 grz. R. 1675 proszą o odnowienie powyższego przywileju sołtysi kołakowscy: Jan Rogala i Daniel Kołakowski. Ob. Kętrz., Ludność polska, str. 552. R. 1656 liczono wł. 6, wolnych osadn. 2, pełnili 1 służbę wojenną, dawali 1 i pól ł. pszen, i tyleż żyta. Po rozbiorze Polski rzad pruski zabrał tę wieś ijwydał na własność prywatną. [SGKP]