Poździmierz, pow. sokalski

Poździmierz al. Podzimierz, rus. Pozdymir, wieś pow. sokalski, 15 kim. na płd. od sądu pow. i st. kol. w Sokalu, 7 kim. od urz. tel. w Krystynopolu, 4 kim. od urz. pocz. w Jastrzębscy. Na płn. leży Wolica Komarowa, na wschód Korczyn, na płd, Hohołów, Jastrzębice i Wołowin, na zach. Bendiuha Poturzycka. Wody z płd. strony obszaru płyną strugami na zach. do Bugu. Zabudowania wiejskie leżą w stronie płd,, na zach. od nich karczma Łapajówka, na płn. karczma Wygoda, folwark, las Kanczag, Pogrzebiska, a na krańcu płn. Mogiła Poździmierska (220 mt). W stronie zach. leży las łączący się z Bażantarnią, lasem Bendiuhy Poturzyckiej. Własn. więk. (hr. Włodzimierz Dzieduszycki) ma roli or. 445, łąk i ogr. 385, pastw. 116, lasu 3283 mr,; wł. mn. ma roli or. 776, łąk i ogr. 795, pastw. 17, lasu 22 mr. W r. 1880 było 119 dm., 683 mk. gm., 12 dm., 69 mk. na obszarze dwors. Między mieszkańcami było 41 rzym.-kat., 657 gr. kat., 54 izrael.; 103 Polaków, 645 Rusinów. Par. rzym.-kat. w Sokalu, gr.-kat. w Jastrzębicy. We wsi jest cerkiew drewniana, stara i szkoła etat. jetlnoklasiwa. Za czasów Rzpltej należała wieś do dóbr koronnych, ststwa sokalskiego w pow. i wojew. bełzkiem. W lustracyi z r. 1765 (Rkp. 0*8)1., Jfa 2835, str. 175 nu,) czytamy: „W tej wsi jest łan wybraniecki, na którym siedzą Fedko Moczulski z Mikołajem ojcem i Józefem bratem, bezżennym, Jacek i Jakim Moczulski, Fedko ffudym, Petro Andraszów, Sawka Peczeny, Iwan Gawatko, którzy reproduxerunt przywilej Augusta III w Warszawie d. 26 maja R. P. 1755 na łan cały dany. Przychylając się do przywileju i prawa a. J676, zakazującego więcej nad 4 sołtysów na łanie wybranieckim zostawać, Fedka Moczulskiego z Mikołajem ojcem latami obciążonym na jednej ćwierci, na drugiej Jacka Moczulskiego, na trzeciej Jakima M., na czwartej Fedka Hudyma nn fundamencie przywilejów przy łanie zachowująo i płacenie łanowego corocznie po zł. 100 zaczynając od raty marcowej, przy kwarcie dwoma ratami po zł. 50 naznaczamy, a Józefa Moczulskiego chociaż uprzywilejowanego, jednak nad opis prawa zostającego, Petra Andraszowego, Sawka Peczonego, Iwana Gawałkę, także nad opis prawa siedzących i nieuprzywilejowanych w poddaństwo JO. księcia Podkomorzego koronnego, ststy sokalskiego podajemy. Ciż wybrańcy z Poździmierza, jako też i inni ze Skomoroch, Cielęża, Zawisznia, Poturzycy i Radwaniec intulerunt querelam względem w lasach zabierania siekier, chudoby, wrąb wolny przywilejami mającym, tudzież ich do ponoszenia ciężarów dworskich prawem i przywilejami zabronionych, to jest na podwody jeździć, pocztę koleją wozić, na szarwarki, zażynki, zakoski i tłoki chodzić, trunki w arendach tylko pod grzywnami brać, do pogłównego się przykładać, są przymuszani, przeto w tych okolicznościach do prześwietnej komisyi ekonomicznej odsyłamy. Osiadłośó powinności poddanych: W tej wsi jest poddaństwem na pańszczyznę łanów 20, to jest ćwierci 80 osiadłych, pola w obszarach dworskich na pługów 180. Łąk na dwór koszonych na kosarzów 280, reszta zaś pól i łąk w zaczynszowanie idąca poddanych z gumiennym, tywonem, polowym i gajowymi jest 74, to jest poddanych na 2 ćwierciach siedzących 16, reszta czynszowników. Powinności ich są te. Poddani na 2 ćwierciach siedzący latem od św. Wojciecha do św. Pokrowy, to jest przez niedziel 25, na tydzień po dni 4; a od św. Pokrowy do św. Wojciecha zimą przez niedziel 27, po dni 3 na tydzień odbywają, owsa po ćwierci 4, czynszyku po gr. 16 dają, a zaś na ćwierci siedzący latem przez niedziel 25, na tydzień po dni 3, zimą przez niedziel 27, po dni 2 na tydzień odbywają, owsa ćwierci 2, czynszyku gr. 8 daje, mniej pola trzymający latem dni 2, zimą dzień jeden na tydzień odrobić pewinien. Ci wszyscy po 3 kury dają, po motków 6 (excepto tkaczów) przędą każdy z nich z ćwierci jednej po parze bydła do pługa, a poddani, których dzień po gr. 15 rachowany, z 2 ćwierci po 2 pary bydła do pługa sprzęgają się. Do wożenia nawozu, siana, grabienia, koszenia i z sierpem pojedynczo wychodzą. Z bronami ile bron tyle dni pańszozyzny wytrąca się szarwarku na miesiąc dzień jeden, każdy etiam na czynszu siedzący zażyn, obżyn, zakos, obkos i tłok 3 latem odbywa, kapustę sadzą, polewają, konopie moczą, międlą, proso na jagły opychają bez pańszczyzny, stróżę kolejną do zamku sokalskiego odbywają. Tkacze z warsztatu po półsetku robią; laffy złp. 156, dani zł. 24 ogółem płacą. Podatki in vim kwoty przez poddanych hyberną nazwanego, płacą, który jako jest jest nienależyty, tak w intratę nieraohowany. Łany dworskie: Łan Zastawiszcze na pługów 70; drugi łan za dworcem i stodołami na pługów 45, trzeci łan Korytyna na pługów 65. Łąki na dwór koszywane: Łąka za Stawiszczem na kosarzy 50, druga łąka Terebisz na kosarzy 60, trzecia Załozie na kos 100, czwarta na Nasinie na kos 50, piąta na Paleni za Pasieką na kos 10. Lasy i chaszcze: Las czyli zapust, w którym sosny z barciami i na barci zdatne, rzadko pomiędzy choiną, dębiną młodą i leszczyną stoją, od płd. strony ciągnący się po nad polami poździmierskiemi, początek którego od wschodu i granicy korczyńskiej przy lesie Dołżec nazwanym do Korczyna należącym, ciągnący się po nad drożyną od Dołżka idącą, las poździerski od korczyńskiego dzielącą, do drogi krzyżowej z Korczyna do Wolicy idącej, gdzie się schodzą 3 ściany: korczyńska, Wolicka, poździmierska; od tych kopców ciągnie się las po nad łąkami poździmierskiemi, przy łąkach wolańskich będącymi po nad oczeretem i stawem do opustu na Chorodelcu stawie będącym. Od Chorodelca zaś ciągnie do lasu Łaż nazwanego przy granicy i polach klusoskich będącego, którego to lasu wzdłuż na milę, wszerz miejscem po kilkoro staj, miejscem po pół ćwierci mili i po ćwierci mili, Prowent z P. in a. 1762 (wymieniony szczegółowo) wynosił 5981 zł. 1 gr,, in a. 1763 (wymieniony szczegółowo) 6444 zł. 12 gr., in a. 1764 (wymieniony szczegółowo) 6202 zł. 11 gr.
[SGKP]