Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Wrzoskowie herbu Dołęga i Leliwa, Tarkowscy herbu Cholewa
9.05.2009 19:29
Wrzoskowie herbu Dołęga i Leliwa, Tarkowscy herbu Cholewa
Napisał Robert
czwartek, 01 luty 2007
Wrzoskowie herbów Dołęga i Leliwa oraz Tarkowscy herbu Cholewa
Podlaskie rody szlacheckie ze wsi Wrzoski i Tarków
Najstarsze zachowane wzmianki w Ľródłach dotycz±ce przedstawicieli zarówno Wrzosków herbu Dołęga, jak i Tarkowskich herbu Cholewa sięgaj± drugiej połowy piętnastego wieku.
Heraldycy i genealogowie, m.in. Alfred Znamierowski w „Herbarzu rodowym”, przydaj± Wrzoskom herby Dołęga i Leliwa, Tarkowskim za¶ Klamry, czasem też Cholewa. Jest też inny niż podlaski ród Tarkowskich na Mazowszu herbu Ko¶ciesza.
Piętnastowieczni protopla¶ci
Je¶li chodzi o Tarkowskich herbu Cholewa z terenów parafii Przesmyki, w piętnastowiecznych dokumentach kancelarii s±du w Drohiczynie odnajdujemy ich kilkakrotnie. W latach 1472–1482 wzmiankowany jest jako pierwszy Mikołaj Tarkowski zwany Cholew±. W 1477 r. wymienia się go wraz z s±siadem Markiem Pliszk±, za¶ w 1481 r. z Pawłem de Tarkowo i Maciejem Tarkowskim, a w 1482 r. z Maciejem z Paprotni Podawczyc (Paprotnia Podawce). W 1483 r. pojawia się też niejaki Piotr z Tarkowa Po¶więtnego z Czamborow±, zięciem Janem i córk± Barbar±.
Wrzosków, maj±cych swoje pierwotne gniazdo rodowe we wsi Wrzoski pomiędzy Miedzn± a Skibniewem, w 1473 r. reprezentuje w drohiczyńskim s±dzie Mikołaj de Wrzoski. W tym samym roku odnotowano tocz±cy się proces pomiędzy reprezentuj±cym państwo urzędnikiem Bartoszem, a Małgorzat± żon± Mikołaja Wrzoska z Wrzosek. Inni Wrzoskowie znani z dokumentów drohiczyńskich to: Michał Wrzosek (1475 r.), Leonard de Wrzoski (1479 r.), Piotr Wrzosek z Węgrowa (1481 r.) i Jan Wrzosek też z Węgrowa (1483 r.) oraz Michał Wrzosek de Telaki i Katarzyna Wrzoskowa żona Stanisława (1481 r.).
Wrzoskowie przysięgaj± Koronie
Podczas przysięgi na wierno¶ć Koronie po przył±czeniu województwa podlaskiego do Polski, która miała miejsce w Drohiczynie 14 maja 1569 r., z Wrzosek przybyło aż 35 współdziedziców tych dóbr. Dla odmiany z Tarkowa Małego i Wielkiego stawiło się wówczas na zamku drohickim kilkunastu szlachciców.
Znaczna liczba Wrzosków i Tarkowskich, jak też innych spokrewnionych z nimi rodzin przybyła do Radoszkowic koło Mińska na Białorusi w 1567 r. na popis pospolitego ruszenia województwa podlaskiego. Z Wrzosek stawiło się wtedy 31 dziedziców. Dzięki zachowanemu spisowi wiemy jak byli uzbrojeni wówczas mieszkańcy Wrzosek. Tylko dziewięciu z nich przybyło konno, reszta –pieszo, co już ¶wiadczy o ich stanie zamożno¶ci. W¶ród konnych przedstawicieli rodu Wrzosków byli: Jakub, Jan syn Abrahama, Bartosz syn Mikołaja, Jan, w którego imieniu wysłano sługę, Stanisław syn Stanisława, Szczęsny syn Stanisława, Maciej syn Jana i najzamożniejszy z nich Mikołaj Wrzosek syn Jakuba uzbrojony jako jedyny w broń paln± tzw. arkabuzer. Pozostali posiadali broń biał±, przeważały miecze, kordy i rohatyny. Konno do Radoszkowic stawili się również z Wrzosek Walenty Niepiekło i Andrzej Wyszomierski.
Podczas uiszczania specjalnego podatku wojennego w 1580 r. t± niezliczon± rzeszę drobnych wła¶cicieli reprezentowali we Wrzoskach Stanisław i Paweł Wrzoskowie, którzy w imieniu pozostałych wła¶cicieli zapłacili opłatę od 10 włók ziemskich należ±cych do wsi.
Popis pospolitego ruszenia
Tarkowscy i inni wła¶ciciele dóbr Tarków stawili się na przegl±d wojskowy w liczbie 28 żołnierzy. Już po ilo¶ci konnych wystawionych przez wsie Tarków Mały i Wielki można zorientować się, że była to szlachta zamożniejsza, bowiem na koniach przybyło aż 21 szlachciców. Jednym z bogatszych był niew±tpliwie Matys Tarkowski, posiadacz ziemi w Tarkowie Małym i Pliszkach. Ale był i Jakub Tarkowski syn Macieja, który za jedyne uzbrojenie miał kij.
W¶ród Tarkowskich z Tarkowa Małego były też odrębne linie rodzinne, posiadaj±ce – w celu odróżnienia ich od pozostałych Tarkowskich – przydomki, np. Soborek czy Pepko. Tarkowscy Soborkowie to: Matys syn Macieja oraz Maciej i Jan synowie Jakuba. Pepkowie za¶ reprezentowani byli przez Pawła syna Macieja. Nie inaczej było w¶ród Tarkowskich z Tarkowa Wielkiego, tu dla odmiany spotykamy ich pod zawołaniem Cholewa vel Cholewicz i Czastko oraz Kasma i Waga. Do Cholewów zaliczali się wtedy: Mikołaj Nadolny Cholewa, Lenart Cholewa i Wiencław Cholewicz, za¶ za Czastkę podawał się Lenart syn Matysa. Wag± pisał się Jan Tarkowski, a Kasm± Szczęsny z Tarkowa. Oprócz Tarkowskich w dobrach Tarków mieszkali lub posiadali tu ziemię w 1567 r. m.in.: Walenty Trębicki herbu ¦lepowron i Jan Żółkowski herbu Jastrzębiec, obaj na Tarkowie Wielkim.
W±sowski o Tarkowskich
Zbigniew W±sowski w swojej pracy „Monografia parafii Rozbity Kamień na Podlasiu” pisze również o rodzie Tarkowskich. Pojawiaj± się oni jako rodzina Kosieradzkich, którzy w 1666 r. wywiedli swoje szlacheckie pochodzenie przed s±dami w Drohiczynie i Lublinie. Na podstawie przedstawionego przez tych ostatnich drzewa genealogicznego da się bezsprzecznie ustalić dla Tarkowskich z Podlasia ich prawidłowy herb, którym była tzw. Cholewa, a nie jak to podawał Kacper Niesiecki klejnot zwany Klamry. Opis jego został doł±czony do akt siedemnastowiecznych i brzmi: „Jest miecz goły w polu czerwonym, po obydwu stronach klamra do niego obrócona, na hełmie korona, z niej strusich piór pięć wychodzi”.
W±sowski zatem podaje: „Tarkowscy herbu Cholewa byli zapisani w herbarzu Niesieckiego z herbem Klamry, co wprowadzało w bł±d, ponieważ istotnie istniał odrębny herb Klamry przedstawiaj±cy dwie klamry skrzyżowane. Wizerunek herbu Cholewa też przedstawia dwie klamry, ale w innym układzie, st±d zapewne to skojarzenie. Tarkowscy pochodzili ze wsi Tarkowo Wielkie i Małe w parafii Przesmyki. Już w 1482 r. w aktach s±dowych drohickich wyst±pił Mikołaj Cholewa z Tarkowa. Natomiast w popisie wojskowym z 1567 r. w¶ród wielu dziedziców wsi Tarkowo wyst±pili Mikołaj zwany Cholewa oraz Leonard zwany Cholewa. Przydomki ich wszystkich bez w±tpienia pochodziły od nazwy używanego przez nich herbu. Potwierdza to niezbicie wywód szlachectwa ich Kosieradzkich”.
Tarkowscy na urzędach
Czę¶ć dóbr Tarków zwano w XVIII w. Tarkowem Srebrnym i na takowym pisał się jeden z przedstawicieli Tarkowskich, sprawuj±cy na Podlasiu urz±d ziemski.
Jerzy Urwanowicz w ksi±żce „Urzędnicy Podlascy” za czasów I Rzeczpospolitej wymienia kilku z Tarkowskich, piastuj±cych wówczas stanowiska w województwie podlaskim. W¶ród nich: Benedykta Tarkowskiego, który był najpierw wojskim mniejszym mielnickim przed 1772 r., potem wojskim większym (po 1772 r.), a następnie cze¶nikiem mielnickim w latach 1772–1775 i pisarzem mielnickim w 1775 r. Benedykt Tarkowski zmarł 11 lutego 1777 r. Oprócz niego był jeszcze Feliks Tarkowski, który pełnił urz±d cze¶nika podlaskiego (zm. 12 listopada 1711r.) i Sebastian Tarkowski – ten w 1632 r. był komornikiem mielnickim, w latach 1648–1650 podstolim mielnickim, za¶ w 1650 r. osi±gn±ł godno¶ć chor±żego i sędziego mielnickiego. Sebastian Tarkowski zmarł 18 grudnia 1665 r.
Dane współczesne
Współcze¶nie mieszka w Polsce ponad pięć tysięcy osób nosz±cych nazwisko Wrzosek. Najwięcej jest ich w Warszawie i okolicy. Na terenie byłego województwa siedleckiego mieszka blisko 500 Wrzosków. Tarkowskich jest w kraju ponad 3,7 tys. W stolicy i tamtym regionie żyje ich ponad 400, za¶ w ziemi siedleckiej niespełna 200, ci ostatni w olbrzymiej większo¶ci s± potomkami założycieli podlaskiego Tarkowa.
DARIUSZ KOSIERADZKI (Życie Sokołowa 21 VII 2006)
WRZOSKOWIE
Dane uzupełniaj±ce:
Najstarsze zapiski z ksi±g d±dowych drohickich z XV w.:
1473 r. Mikołaj de Wrzoski
1473 r. sprawa pomiędzy Bartoszem "oprawc±" (urzędnikiem doprowadzaj±cym do s±du), a Małgorzat± Mikołajow± z Wrzosek
1475 r. Michał Wrzosek
1479 r. Leonard de Wrzoski
1481 r. Piotr Wrzosek z Węgrowa
1481 r. Michał Wrzosek de Telaki
1481 r. Katarzyna Wrzosek żona Stanisława
1483 r. Jakub Wrzosek z Węgrowa
Przysięga na wierno¶ć Koronie po przył±czeniu województwa podlaskiego do Polski, Drohiczyn 14 maj 1569 r.
Wrzoski:
Jakub syn Jana i .... syn Stanisława
Andrzej syn Stanisława
Szczęsny syn Stanisława
Jakub syn Stanisława
Wawrzyniec syn Stanisława
Hieronim syn Stanisława
Stanisław syn Marka
Stanisław syn Adama
Wawrzyniec syn Adama
Marcin syn Jerzego
Jędrzej syn Jana
Jakub syn Macieja
Stanisław syn Piotra
Walenty syn Bartłomieja
Jan syn Macieja
Maciej syn Marcina
Stanisław syn Marcina
Wojciech syn Dominika
Jakub syn Jana i za ojca swego Michała niemocnego
Jan syn Abrahama
Paweł syn Macieja
Mikołaj syn Abrahama
Stanisław, Andrzej, Paweł, Jan synowie Abrahama
Mikołaj syn Jakuba
Adam syn Stanisława
Tomasz syn Stanisława
Szczęsny syn Macieja
Róża - wdowa po Janie
Stanisław syn Rafała
Szczęsny syn Rafała
Dorota - wdowa po Walentym
dziedzicowie z Wrzosków
Popspolite ruszenie, Radoszkowice na Białorusi 1567 r.:
Wrzoski:
Jakub "Grondyj?" - klacz, kord
Jan syn Abrahama - klacz, miecz
Bartosz syn Mikołaja - klacz, miecz
Walenty Niepiekło z półwłóczka swego i swojej żony stawił klacz i miecz
Jan i Stanisław "Drobiakow?" bracia rodzeni - pieszo, rohatyny
Stanisław wysłał sługę - klacz, rohatyna
Stanisław "Benk?" wysłał syna Szczęsnego - klacz, miecz
Stanisław syn Szczęsnego - pieszo, miecz
Marcin syn Jerzego - pieszo, kord
Maciej "Benk?" - klacz, miecz
Jakub syn Jana - pieszo, kord
Jan - pieszo z kordem
Walenty syn Szczepana "Wawrzyńców" - pieszo z mieczem
Stanisław syn Bartosza - pieszo, rohatyna
Maciej syn Wawrzyńca "Benk?" - pieszo, miecz
Wojciech syn Dominika - pieszo, miecz
Walenty syn Dominika - pieszo, miecz
Marcin syn Stanisława - pieszo, kord
Walenty "Tryszczeński?" od żony swej pieszo z mieczem
wdowa po Marcinie wysłała syna Marcina - pieszo, miecz
Andrzej Wyszomierski od żony swej - klacz, kord
Stanisław syn Marcina "Bochenkow???" - pieszo, miecz
Stanisław syn Macieja "Nagórny" - pieszo, rohatyna
Jakub "Kuropatwa" wysłał syna Macieja pieszo z rohatyn±
Stanisław "Drobnik?" syn Dzierżka - pieszo, rohatyna
Mikołaj syn Jakuba - koń, arkabuzer!
Walenty syn Stanisława - pieszo z mieczem i siekier±
Stanisław syn Adama - koń
Podatek z 1580 r.:
Wrzoski: urodzeni Stanisław i Paweł Wzroskowie z cze¶nikami swoimi z 10 włók ziemskich
TARKOWSCY
Dane uzupełniaj±ce:
Najstarsze zapiski s±dowe z Drohiczyna XV w.:.
1476 r. Mikołaj Tarkowski zwany Cholewa
1477 r. Marek Pliszka, Mikołaj Tarkowski
1479 r.Mikołaj Cholewa z Tarkowa
1481 r. Paweł "de Tarnkowo" (Tarkowo), Maciej "Tarnkowski" (Tarkowski)
1482 r. Mikołaj Cholewa z Tarkowa (wraz z ) Maciejem z Paprotnej Podawczyc, Mikołajem Pliszk±, Andrzejem Łoz±
1483 r. Piotr "Po¶więtny" z Tarkowa, Czamborowa z zięciem Janem i córk± Barbar±
Przysięga na wierno¶ć Koronie 1569 r. Drohiczyn:
"Tarnkowo Małe" (Tarkowo Małe):
Maciej syn Jakuba
Ambroży syn Jana
Stanisław syn Jana
Sebastian syn Jana
Stanisław syn Macieja
Adam syn Stanisława
Józef syn Stanisława i za synowca swego
Wojciech syn Jakuba
Jan syn Jakuba
Więcław syn Piotra
dziedzicowie z Tarnkowa Małego
"Tarnkowo Małe i Wielkie":
Jan syn Jana i za synowca swego...
Krzysztof...
Wojciech...
Jan syn Wojciecha
Walenty za żonę swoj± Zofię
dziedzicowie z Tarnkowa (Tarkowa)
Popis pospolitego ruszenia Radoszkowice 1567 r.:
Wie¶ Tarkowo:
Matys syn Pawła z Pliszek, z Tarkowa Małego z czę¶ci swojej, któr± ma od Jana Glimuntowicza, od ojca swojego i z innych czę¶ci swoich gdziekolwiek ma stawił konia
Matys "Soborek" syn Mikołaja - koń
Jozue? syn Mikołaja - koń
Adam syn Stanisława - pieszo, rohatyna
Paweł syn Macieja "Pępko?" - pieszo, kord, rohatyna
Wawrzyniec syn Piotra - koń
Jan syn Jakuba - koń
Maciej syn Jakuba "Soborek?" - koń
Wojciech syn Jakuba - koń
"Wenslaw" (Więcław) syn Piotra - klacz, kord
Wie¶ Tarkowo Wielkie:
Matys "Czastko?" wysłał syna Lenarta - koń
Mikołaj "Nadolny" Cholewa - koń, rohatyna
Jan syn Mikołaja - koń
Lenart Cholewa syn Macieja - koń
Andrzej syn Jana - pieszo
Wojciech syn Jana - koń
Stanisław syn Marcina - koń, rohatyna
Serafinowa wdowa wysłała - koń
Marcin syn Pawła - koń
Walenty "Próchnik?" syn Mikołaja - koń
Walenty Trębicki - koń
Jan Żółkowski wysłał syna - koń
Więcław Cholewicz wysłał syna - koń
Jakub syn Macieja - pieszo z kijem!!!
Jakub syn Adama - koń
Szczęsny "Kasma?" z Tarkowa - koń
Jan "Waga" wysłał wnuka swojego - koń
Andrzej syn Marcina - pieszo
"Urzędnicy Podlascy..." J. Urwanowicz:
Tarkowscy herbu Klamry (Niesiecki IX s.9)
Benedykt Tarkowski - wojski mniejszy mielnicki (a.1772r.), wojski większy mielnicki (1772), cze¶nik mielnicki (1772-75), pisarz mielnicki (1775), zm. 11 lutego 1777 r.
Feliks Tarkowski - cze¶nik podlaski, zm. 12 listopada 1711 r.
Sebastian (Stanisław) - komornik mielnicki 1632 r., podstoli mielnicki (1648-50), chor±ży mielnicki 1650 r., sędzia mielnicki, zm. 18 grudnia 1665 r.
NN (bez imienia) - podstoli drohicki w XVIII w.
Fragmenty z książki „Sokołów Podlaski. Dzieje miasta i okolic” pod red. G. Ryżewskiego, Sokołów Podlaski 2006, z rozdziału „Osadnictwo lewobrzeżnej części ziemi drohickiej w XV i na pocz. XVI w. – okolice Sokołowa, Węgrowa i Mord. T. Jaszczołt:
„… Wsie Tarków Wielki i Tarkówek Mały w XV w. stanowiły jeszcze jedną dziedzinę. Mieszkający tu ród szlachecki był herbu Cholewa. Znamy członków tego rodu od poł. XV w. W 1448 r. występował Stanisław Olkowicz z Tarkowa. W 1469 r. Mikołaj z Tarkowa przedstawił świadków w sądzie w sprawie o kradzież. W 1470 r. tenże Mikołaj wyrokiem konsystorza janowskiego miał zwrócic kościołowi w Przesmykach dobra zapisane przez nieżyjącego Stanisława z Tarkowa. Mikołaj mógł być synem owego Stanisława. Mikołaj zapisywany z przydomkiem Cholewa pojawiał się w sądzie drohickim do 1482 r. W latach 1458 – 1482 występował Andrzej zwany Waga… w następnym roku występowała wodwa po nim Beata z dziecmi: Maciejem, Klemensem, Janem, Stanisławem, Piotrem, Dorotą i Katarzyną. Oprócz nich z Tarkowa w tym czasie pisali się: Wszebor, Wawrzyniec, Paweł, Piotr zwany Poświętny z żoną Stachną, Maciej… Tarkowscy stawili się do popisu wojskowego z 4 końmi (1528)…”
„…Wrzoski były wzmiankowane po raz pierwszy w zapiskach sądy drohickiego w 1450 r… informacje o mieszkańcach tej wsi pochodzą z lat późniejszych. W 1464 r. Piotr Wrzosek świadczył na dokumencie Andrzeja Kossowskiego nadającego dąbrowę Piotrowi Popławskiemu. W księdze sądowej drohickiej z lat 1483-1484 spotykamy kolejnych dziedziców z Wrzosek, których jednak z braku bliższych danych trudno powiązac w konkretne grupy rodzinne. W latach 1473 – 1475 występował Michał, być może identyczny z Michałem Wzroskiem z Steląg, odnotowanym w 1481 r., w 1473 r. występował Mikołaj Wrzosek z żoną Małgorzatą… W latach 1475 – 1485 był notowany Maciej zwany Garbatym z Wrzosków, którego synami byli Szczepan i Stanisław występujący w latach 1478 – 1483. W latach 1485 – 1497 był znany Dersław… W latach 1481 – 1482 wzmiankowany był Piotr Wrzosek z Węgrowa. Z Węgrowa pisał się również Jan Wrzosek, żonaty z Dorotą, notowany w latach 1478 – 1483. W 1477 r. pojawił się Jakub. Od 1488 r. występował Leonard, który w 1495 r. zeznawał w sprawie Pogorzelskich przeciw Wodyńskim. W 1552 r. Wrzoskowie wywodząc szlachectwo podali jako swój herb – Dąbrowę…”
http://www.zsokolowa.com/index.php?opti ... &Itemid=46
Napisał Robert
czwartek, 01 luty 2007
Wrzoskowie herbów Dołęga i Leliwa oraz Tarkowscy herbu Cholewa
Podlaskie rody szlacheckie ze wsi Wrzoski i Tarków
Najstarsze zachowane wzmianki w Ľródłach dotycz±ce przedstawicieli zarówno Wrzosków herbu Dołęga, jak i Tarkowskich herbu Cholewa sięgaj± drugiej połowy piętnastego wieku.
Heraldycy i genealogowie, m.in. Alfred Znamierowski w „Herbarzu rodowym”, przydaj± Wrzoskom herby Dołęga i Leliwa, Tarkowskim za¶ Klamry, czasem też Cholewa. Jest też inny niż podlaski ród Tarkowskich na Mazowszu herbu Ko¶ciesza.
Piętnastowieczni protopla¶ci
Je¶li chodzi o Tarkowskich herbu Cholewa z terenów parafii Przesmyki, w piętnastowiecznych dokumentach kancelarii s±du w Drohiczynie odnajdujemy ich kilkakrotnie. W latach 1472–1482 wzmiankowany jest jako pierwszy Mikołaj Tarkowski zwany Cholew±. W 1477 r. wymienia się go wraz z s±siadem Markiem Pliszk±, za¶ w 1481 r. z Pawłem de Tarkowo i Maciejem Tarkowskim, a w 1482 r. z Maciejem z Paprotni Podawczyc (Paprotnia Podawce). W 1483 r. pojawia się też niejaki Piotr z Tarkowa Po¶więtnego z Czamborow±, zięciem Janem i córk± Barbar±.
Wrzosków, maj±cych swoje pierwotne gniazdo rodowe we wsi Wrzoski pomiędzy Miedzn± a Skibniewem, w 1473 r. reprezentuje w drohiczyńskim s±dzie Mikołaj de Wrzoski. W tym samym roku odnotowano tocz±cy się proces pomiędzy reprezentuj±cym państwo urzędnikiem Bartoszem, a Małgorzat± żon± Mikołaja Wrzoska z Wrzosek. Inni Wrzoskowie znani z dokumentów drohiczyńskich to: Michał Wrzosek (1475 r.), Leonard de Wrzoski (1479 r.), Piotr Wrzosek z Węgrowa (1481 r.) i Jan Wrzosek też z Węgrowa (1483 r.) oraz Michał Wrzosek de Telaki i Katarzyna Wrzoskowa żona Stanisława (1481 r.).
Wrzoskowie przysięgaj± Koronie
Podczas przysięgi na wierno¶ć Koronie po przył±czeniu województwa podlaskiego do Polski, która miała miejsce w Drohiczynie 14 maja 1569 r., z Wrzosek przybyło aż 35 współdziedziców tych dóbr. Dla odmiany z Tarkowa Małego i Wielkiego stawiło się wówczas na zamku drohickim kilkunastu szlachciców.
Znaczna liczba Wrzosków i Tarkowskich, jak też innych spokrewnionych z nimi rodzin przybyła do Radoszkowic koło Mińska na Białorusi w 1567 r. na popis pospolitego ruszenia województwa podlaskiego. Z Wrzosek stawiło się wtedy 31 dziedziców. Dzięki zachowanemu spisowi wiemy jak byli uzbrojeni wówczas mieszkańcy Wrzosek. Tylko dziewięciu z nich przybyło konno, reszta –pieszo, co już ¶wiadczy o ich stanie zamożno¶ci. W¶ród konnych przedstawicieli rodu Wrzosków byli: Jakub, Jan syn Abrahama, Bartosz syn Mikołaja, Jan, w którego imieniu wysłano sługę, Stanisław syn Stanisława, Szczęsny syn Stanisława, Maciej syn Jana i najzamożniejszy z nich Mikołaj Wrzosek syn Jakuba uzbrojony jako jedyny w broń paln± tzw. arkabuzer. Pozostali posiadali broń biał±, przeważały miecze, kordy i rohatyny. Konno do Radoszkowic stawili się również z Wrzosek Walenty Niepiekło i Andrzej Wyszomierski.
Podczas uiszczania specjalnego podatku wojennego w 1580 r. t± niezliczon± rzeszę drobnych wła¶cicieli reprezentowali we Wrzoskach Stanisław i Paweł Wrzoskowie, którzy w imieniu pozostałych wła¶cicieli zapłacili opłatę od 10 włók ziemskich należ±cych do wsi.
Popis pospolitego ruszenia
Tarkowscy i inni wła¶ciciele dóbr Tarków stawili się na przegl±d wojskowy w liczbie 28 żołnierzy. Już po ilo¶ci konnych wystawionych przez wsie Tarków Mały i Wielki można zorientować się, że była to szlachta zamożniejsza, bowiem na koniach przybyło aż 21 szlachciców. Jednym z bogatszych był niew±tpliwie Matys Tarkowski, posiadacz ziemi w Tarkowie Małym i Pliszkach. Ale był i Jakub Tarkowski syn Macieja, który za jedyne uzbrojenie miał kij.
W¶ród Tarkowskich z Tarkowa Małego były też odrębne linie rodzinne, posiadaj±ce – w celu odróżnienia ich od pozostałych Tarkowskich – przydomki, np. Soborek czy Pepko. Tarkowscy Soborkowie to: Matys syn Macieja oraz Maciej i Jan synowie Jakuba. Pepkowie za¶ reprezentowani byli przez Pawła syna Macieja. Nie inaczej było w¶ród Tarkowskich z Tarkowa Wielkiego, tu dla odmiany spotykamy ich pod zawołaniem Cholewa vel Cholewicz i Czastko oraz Kasma i Waga. Do Cholewów zaliczali się wtedy: Mikołaj Nadolny Cholewa, Lenart Cholewa i Wiencław Cholewicz, za¶ za Czastkę podawał się Lenart syn Matysa. Wag± pisał się Jan Tarkowski, a Kasm± Szczęsny z Tarkowa. Oprócz Tarkowskich w dobrach Tarków mieszkali lub posiadali tu ziemię w 1567 r. m.in.: Walenty Trębicki herbu ¦lepowron i Jan Żółkowski herbu Jastrzębiec, obaj na Tarkowie Wielkim.
W±sowski o Tarkowskich
Zbigniew W±sowski w swojej pracy „Monografia parafii Rozbity Kamień na Podlasiu” pisze również o rodzie Tarkowskich. Pojawiaj± się oni jako rodzina Kosieradzkich, którzy w 1666 r. wywiedli swoje szlacheckie pochodzenie przed s±dami w Drohiczynie i Lublinie. Na podstawie przedstawionego przez tych ostatnich drzewa genealogicznego da się bezsprzecznie ustalić dla Tarkowskich z Podlasia ich prawidłowy herb, którym była tzw. Cholewa, a nie jak to podawał Kacper Niesiecki klejnot zwany Klamry. Opis jego został doł±czony do akt siedemnastowiecznych i brzmi: „Jest miecz goły w polu czerwonym, po obydwu stronach klamra do niego obrócona, na hełmie korona, z niej strusich piór pięć wychodzi”.
W±sowski zatem podaje: „Tarkowscy herbu Cholewa byli zapisani w herbarzu Niesieckiego z herbem Klamry, co wprowadzało w bł±d, ponieważ istotnie istniał odrębny herb Klamry przedstawiaj±cy dwie klamry skrzyżowane. Wizerunek herbu Cholewa też przedstawia dwie klamry, ale w innym układzie, st±d zapewne to skojarzenie. Tarkowscy pochodzili ze wsi Tarkowo Wielkie i Małe w parafii Przesmyki. Już w 1482 r. w aktach s±dowych drohickich wyst±pił Mikołaj Cholewa z Tarkowa. Natomiast w popisie wojskowym z 1567 r. w¶ród wielu dziedziców wsi Tarkowo wyst±pili Mikołaj zwany Cholewa oraz Leonard zwany Cholewa. Przydomki ich wszystkich bez w±tpienia pochodziły od nazwy używanego przez nich herbu. Potwierdza to niezbicie wywód szlachectwa ich Kosieradzkich”.
Tarkowscy na urzędach
Czę¶ć dóbr Tarków zwano w XVIII w. Tarkowem Srebrnym i na takowym pisał się jeden z przedstawicieli Tarkowskich, sprawuj±cy na Podlasiu urz±d ziemski.
Jerzy Urwanowicz w ksi±żce „Urzędnicy Podlascy” za czasów I Rzeczpospolitej wymienia kilku z Tarkowskich, piastuj±cych wówczas stanowiska w województwie podlaskim. W¶ród nich: Benedykta Tarkowskiego, który był najpierw wojskim mniejszym mielnickim przed 1772 r., potem wojskim większym (po 1772 r.), a następnie cze¶nikiem mielnickim w latach 1772–1775 i pisarzem mielnickim w 1775 r. Benedykt Tarkowski zmarł 11 lutego 1777 r. Oprócz niego był jeszcze Feliks Tarkowski, który pełnił urz±d cze¶nika podlaskiego (zm. 12 listopada 1711r.) i Sebastian Tarkowski – ten w 1632 r. był komornikiem mielnickim, w latach 1648–1650 podstolim mielnickim, za¶ w 1650 r. osi±gn±ł godno¶ć chor±żego i sędziego mielnickiego. Sebastian Tarkowski zmarł 18 grudnia 1665 r.
Dane współczesne
Współcze¶nie mieszka w Polsce ponad pięć tysięcy osób nosz±cych nazwisko Wrzosek. Najwięcej jest ich w Warszawie i okolicy. Na terenie byłego województwa siedleckiego mieszka blisko 500 Wrzosków. Tarkowskich jest w kraju ponad 3,7 tys. W stolicy i tamtym regionie żyje ich ponad 400, za¶ w ziemi siedleckiej niespełna 200, ci ostatni w olbrzymiej większo¶ci s± potomkami założycieli podlaskiego Tarkowa.
DARIUSZ KOSIERADZKI (Życie Sokołowa 21 VII 2006)
WRZOSKOWIE
Dane uzupełniaj±ce:
Najstarsze zapiski z ksi±g d±dowych drohickich z XV w.:
1473 r. Mikołaj de Wrzoski
1473 r. sprawa pomiędzy Bartoszem "oprawc±" (urzędnikiem doprowadzaj±cym do s±du), a Małgorzat± Mikołajow± z Wrzosek
1475 r. Michał Wrzosek
1479 r. Leonard de Wrzoski
1481 r. Piotr Wrzosek z Węgrowa
1481 r. Michał Wrzosek de Telaki
1481 r. Katarzyna Wrzosek żona Stanisława
1483 r. Jakub Wrzosek z Węgrowa
Przysięga na wierno¶ć Koronie po przył±czeniu województwa podlaskiego do Polski, Drohiczyn 14 maj 1569 r.
Wrzoski:
Jakub syn Jana i .... syn Stanisława
Andrzej syn Stanisława
Szczęsny syn Stanisława
Jakub syn Stanisława
Wawrzyniec syn Stanisława
Hieronim syn Stanisława
Stanisław syn Marka
Stanisław syn Adama
Wawrzyniec syn Adama
Marcin syn Jerzego
Jędrzej syn Jana
Jakub syn Macieja
Stanisław syn Piotra
Walenty syn Bartłomieja
Jan syn Macieja
Maciej syn Marcina
Stanisław syn Marcina
Wojciech syn Dominika
Jakub syn Jana i za ojca swego Michała niemocnego
Jan syn Abrahama
Paweł syn Macieja
Mikołaj syn Abrahama
Stanisław, Andrzej, Paweł, Jan synowie Abrahama
Mikołaj syn Jakuba
Adam syn Stanisława
Tomasz syn Stanisława
Szczęsny syn Macieja
Róża - wdowa po Janie
Stanisław syn Rafała
Szczęsny syn Rafała
Dorota - wdowa po Walentym
dziedzicowie z Wrzosków
Popspolite ruszenie, Radoszkowice na Białorusi 1567 r.:
Wrzoski:
Jakub "Grondyj?" - klacz, kord
Jan syn Abrahama - klacz, miecz
Bartosz syn Mikołaja - klacz, miecz
Walenty Niepiekło z półwłóczka swego i swojej żony stawił klacz i miecz
Jan i Stanisław "Drobiakow?" bracia rodzeni - pieszo, rohatyny
Stanisław wysłał sługę - klacz, rohatyna
Stanisław "Benk?" wysłał syna Szczęsnego - klacz, miecz
Stanisław syn Szczęsnego - pieszo, miecz
Marcin syn Jerzego - pieszo, kord
Maciej "Benk?" - klacz, miecz
Jakub syn Jana - pieszo, kord
Jan - pieszo z kordem
Walenty syn Szczepana "Wawrzyńców" - pieszo z mieczem
Stanisław syn Bartosza - pieszo, rohatyna
Maciej syn Wawrzyńca "Benk?" - pieszo, miecz
Wojciech syn Dominika - pieszo, miecz
Walenty syn Dominika - pieszo, miecz
Marcin syn Stanisława - pieszo, kord
Walenty "Tryszczeński?" od żony swej pieszo z mieczem
wdowa po Marcinie wysłała syna Marcina - pieszo, miecz
Andrzej Wyszomierski od żony swej - klacz, kord
Stanisław syn Marcina "Bochenkow???" - pieszo, miecz
Stanisław syn Macieja "Nagórny" - pieszo, rohatyna
Jakub "Kuropatwa" wysłał syna Macieja pieszo z rohatyn±
Stanisław "Drobnik?" syn Dzierżka - pieszo, rohatyna
Mikołaj syn Jakuba - koń, arkabuzer!
Walenty syn Stanisława - pieszo z mieczem i siekier±
Stanisław syn Adama - koń
Podatek z 1580 r.:
Wrzoski: urodzeni Stanisław i Paweł Wzroskowie z cze¶nikami swoimi z 10 włók ziemskich
TARKOWSCY
Dane uzupełniaj±ce:
Najstarsze zapiski s±dowe z Drohiczyna XV w.:.
1476 r. Mikołaj Tarkowski zwany Cholewa
1477 r. Marek Pliszka, Mikołaj Tarkowski
1479 r.Mikołaj Cholewa z Tarkowa
1481 r. Paweł "de Tarnkowo" (Tarkowo), Maciej "Tarnkowski" (Tarkowski)
1482 r. Mikołaj Cholewa z Tarkowa (wraz z ) Maciejem z Paprotnej Podawczyc, Mikołajem Pliszk±, Andrzejem Łoz±
1483 r. Piotr "Po¶więtny" z Tarkowa, Czamborowa z zięciem Janem i córk± Barbar±
Przysięga na wierno¶ć Koronie 1569 r. Drohiczyn:
"Tarnkowo Małe" (Tarkowo Małe):
Maciej syn Jakuba
Ambroży syn Jana
Stanisław syn Jana
Sebastian syn Jana
Stanisław syn Macieja
Adam syn Stanisława
Józef syn Stanisława i za synowca swego
Wojciech syn Jakuba
Jan syn Jakuba
Więcław syn Piotra
dziedzicowie z Tarnkowa Małego
"Tarnkowo Małe i Wielkie":
Jan syn Jana i za synowca swego...
Krzysztof...
Wojciech...
Jan syn Wojciecha
Walenty za żonę swoj± Zofię
dziedzicowie z Tarnkowa (Tarkowa)
Popis pospolitego ruszenia Radoszkowice 1567 r.:
Wie¶ Tarkowo:
Matys syn Pawła z Pliszek, z Tarkowa Małego z czę¶ci swojej, któr± ma od Jana Glimuntowicza, od ojca swojego i z innych czę¶ci swoich gdziekolwiek ma stawił konia
Matys "Soborek" syn Mikołaja - koń
Jozue? syn Mikołaja - koń
Adam syn Stanisława - pieszo, rohatyna
Paweł syn Macieja "Pępko?" - pieszo, kord, rohatyna
Wawrzyniec syn Piotra - koń
Jan syn Jakuba - koń
Maciej syn Jakuba "Soborek?" - koń
Wojciech syn Jakuba - koń
"Wenslaw" (Więcław) syn Piotra - klacz, kord
Wie¶ Tarkowo Wielkie:
Matys "Czastko?" wysłał syna Lenarta - koń
Mikołaj "Nadolny" Cholewa - koń, rohatyna
Jan syn Mikołaja - koń
Lenart Cholewa syn Macieja - koń
Andrzej syn Jana - pieszo
Wojciech syn Jana - koń
Stanisław syn Marcina - koń, rohatyna
Serafinowa wdowa wysłała - koń
Marcin syn Pawła - koń
Walenty "Próchnik?" syn Mikołaja - koń
Walenty Trębicki - koń
Jan Żółkowski wysłał syna - koń
Więcław Cholewicz wysłał syna - koń
Jakub syn Macieja - pieszo z kijem!!!
Jakub syn Adama - koń
Szczęsny "Kasma?" z Tarkowa - koń
Jan "Waga" wysłał wnuka swojego - koń
Andrzej syn Marcina - pieszo
"Urzędnicy Podlascy..." J. Urwanowicz:
Tarkowscy herbu Klamry (Niesiecki IX s.9)
Benedykt Tarkowski - wojski mniejszy mielnicki (a.1772r.), wojski większy mielnicki (1772), cze¶nik mielnicki (1772-75), pisarz mielnicki (1775), zm. 11 lutego 1777 r.
Feliks Tarkowski - cze¶nik podlaski, zm. 12 listopada 1711 r.
Sebastian (Stanisław) - komornik mielnicki 1632 r., podstoli mielnicki (1648-50), chor±ży mielnicki 1650 r., sędzia mielnicki, zm. 18 grudnia 1665 r.
NN (bez imienia) - podstoli drohicki w XVIII w.
Fragmenty z książki „Sokołów Podlaski. Dzieje miasta i okolic” pod red. G. Ryżewskiego, Sokołów Podlaski 2006, z rozdziału „Osadnictwo lewobrzeżnej części ziemi drohickiej w XV i na pocz. XVI w. – okolice Sokołowa, Węgrowa i Mord. T. Jaszczołt:
„… Wsie Tarków Wielki i Tarkówek Mały w XV w. stanowiły jeszcze jedną dziedzinę. Mieszkający tu ród szlachecki był herbu Cholewa. Znamy członków tego rodu od poł. XV w. W 1448 r. występował Stanisław Olkowicz z Tarkowa. W 1469 r. Mikołaj z Tarkowa przedstawił świadków w sądzie w sprawie o kradzież. W 1470 r. tenże Mikołaj wyrokiem konsystorza janowskiego miał zwrócic kościołowi w Przesmykach dobra zapisane przez nieżyjącego Stanisława z Tarkowa. Mikołaj mógł być synem owego Stanisława. Mikołaj zapisywany z przydomkiem Cholewa pojawiał się w sądzie drohickim do 1482 r. W latach 1458 – 1482 występował Andrzej zwany Waga… w następnym roku występowała wodwa po nim Beata z dziecmi: Maciejem, Klemensem, Janem, Stanisławem, Piotrem, Dorotą i Katarzyną. Oprócz nich z Tarkowa w tym czasie pisali się: Wszebor, Wawrzyniec, Paweł, Piotr zwany Poświętny z żoną Stachną, Maciej… Tarkowscy stawili się do popisu wojskowego z 4 końmi (1528)…”
„…Wrzoski były wzmiankowane po raz pierwszy w zapiskach sądy drohickiego w 1450 r… informacje o mieszkańcach tej wsi pochodzą z lat późniejszych. W 1464 r. Piotr Wrzosek świadczył na dokumencie Andrzeja Kossowskiego nadającego dąbrowę Piotrowi Popławskiemu. W księdze sądowej drohickiej z lat 1483-1484 spotykamy kolejnych dziedziców z Wrzosek, których jednak z braku bliższych danych trudno powiązac w konkretne grupy rodzinne. W latach 1473 – 1475 występował Michał, być może identyczny z Michałem Wzroskiem z Steląg, odnotowanym w 1481 r., w 1473 r. występował Mikołaj Wrzosek z żoną Małgorzatą… W latach 1475 – 1485 był notowany Maciej zwany Garbatym z Wrzosków, którego synami byli Szczepan i Stanisław występujący w latach 1478 – 1483. W latach 1485 – 1497 był znany Dersław… W latach 1481 – 1482 wzmiankowany był Piotr Wrzosek z Węgrowa. Z Węgrowa pisał się również Jan Wrzosek, żonaty z Dorotą, notowany w latach 1478 – 1483. W 1477 r. pojawił się Jakub. Od 1488 r. występował Leonard, który w 1495 r. zeznawał w sprawie Pogorzelskich przeciw Wodyńskim. W 1552 r. Wrzoskowie wywodząc szlachectwo podali jako swój herb – Dąbrowę…”
http://www.zsokolowa.com/index.php?opti ... &Itemid=46