Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Czapscy herbu Lubicz i Leliwa
11.05.2009 15:30
Czapscy herbu Lubicz i Leliwa
Napisał Robert
czwartek, 03 sierpień 2006
To był największy zajazd szlachecki na Podlasiu
W 1531 r. Mikołaj Hlebowicz skoncentrował w Korczewie prawdziw± armię, w której skład wchodziło dwustu konnych i trzystu pieszych żołnierzy. Z tymi siłami ruszył na dobra znienawidzonego ojczyma Mikołaja Czapskiego.
Zaskoczony obrotem sprawy Mikołaj Czapski i nie spodziewaj±cy się zupełnie zjazdu, zupełnie nie był przygotowany do obrony. Na wie¶ć, że pasierb niemiłosiernie pustoszy jego maj±tki w Czaplach i Liszkach, w ostatniej chwili umkn±ł przed gniewem młodego Hlebowicza. Ten daj±c za¶ upust swojemu gniewowi niszczył i rabował co się dało.
Trafiła kosa na kamień
Straty materialne spowodowane najazdem synowca Czapski oszacował póĽniej w s±dzie na 10 tys. grzywien. Wynikało by z tego, że ojczym Hlebowicza bez przyczyny stał się niewinn± ofiar± pazerno¶ci swojego pasierba. Nic bardziej mylnego. Ten jakże teraz poszkodowany obywatel, skarż±cy się na szkody miał na sumieniu wiele grzechów i swoim wcze¶niejszym postępowaniem sam niejako doprowadził do napa¶ci.
Historyk Aleksander Jabłonowski przytacza szereg dowodów na to, że Czapski, bynajmniej nie był niewinn± owieczk±, któr± chciał pożreć zły wilk, za jak± chciał on uchodzić przed sędziami – pisz±c: „małżonek, ten powtórny Zofii Korczewskiej, po upływie pewnego czasu zaj±ł się swoj± bratow±, brata Rafała zabił, wdowę po nim wzi±ł do siebie, a żonę swoj± praw± dziedziczkę ow± Zofię z domu wygnał. Wzgardzona małżonka w skardze swej wypowiada zapis swój tysi±ca grzywien niegodziwcowi, cofa i takow± sumę na tychże dobrach zapewnia katedrze łuckiej, na rzecz Skrzeszewa. Akt ten za¶ wystawiony w Janowie Podlaskim podpisany i przez syna zapisodawczyni Mikołaja Hlebowicza potwierdził ostatecznie w 1540 r. król Zygmunt”.
Wydawało by się zatem, że zwa¶nione strony matka Zofia z Korczewskich, z synem z pierwszego małżeństwa Mikołajem Hlebowiczem przeciw drugiemu mężowi Mikołajowi Czapskiemu zaprzysięgły sobie po tych wszystkich ekscesach dozgonn± nienawi¶ć, jednak nic bardziej mylnego. Sprawy nabrały zupełnie nieoczekiwanego obrotu, bo jak dalej pisze Jabłonowski: „mimo wszystko pogodziło się jednak widać ostatecznie małżeństwo, dobrze już wtedy letnie pewnie, bo oto w 1542 r. tenże Mikołaj Czapski, syn Rafała, tejże Zofii z Korczewa, z pierwszego męża Hlebowiczowej, a teraz Czapskiej na połowie dóbr Czaple, z dworem i stawem w Liszkach dożywocie zapisuje. A pod koniec tegoż roku i sam chyba żyć przestaje, ponieważ brat jego Jan Czapski występuje, jako spadkobierca jego działu na Czaplach i Choszczówce. Sprawczyni za¶ widocznych nieporozumień honesta, bratowa Mikołaja, dla której ów brata swojego Rafała zabił – Katarzyna Sadowianka, córka Andrzeja obdarzona zapisami tak przez męża swojego Rafała Czapskiego, syna Rafała jak i po tego ¶mierci przez przeniewiercę Mikołaja Czapskiego, jest już w 1542 r. żon± Pawła Kołakowskiego”.
Konflikt rodzinny narastał
Wspomniany wyżej Mikołaj Czapski, żył i niepodzielnie władał najbliższ± okolic± Czapli i Liszek w 1 poł. XVI w. Był człowiekiem niezwykle zamożnym, a jego bogactwo jeszcze wzrosło w wyniku małżeństwa w 1519 r. z wdow± Zofi± Korczewsk± Hlebowiczow±, dziedziczk± rozległych dóbr Korczew nad Bugiem, ale też porywczym i pozbawionym skrupułów. Zofia wniosła mu w posagu wsie Bartków, Szczeglacin i Sarnów, jednak już od pocz±tku pełnię szczę¶cia Czapskiego zakłócał syn jego żony z pierwszego małżeństwa wojewodzic Mikołaj Hlebowicz, który gdy osi±gn±ł pełnoletno¶ć rychło się o należny mu po zamarłym ojcu spadek upomniał. Czapski nie miał wiele do powiedzenia, kiedy Zofia jego matka wydzieliła mu w 1529 r. wło¶ć do której należały m.in. wsie i folwarki Korczew, Knychówek i Laskowice. Jednak ojczym jak mógł tak starał się przeszkodzić w realnym przejęciu tych maj±tków przez Mikołaja Hlebowicza.
Nie trzeba było czekać, aż konflikt ten znacznie się zaostrzy i spowoduje ripostę młodego dziedzica. Od tego bowiem czasu w tej rodzinie rozpoczynaj± się coraz częstsze niesnaski i zatargi, które przybieraj± nawet w efekcie końcowym drastyczn± formę wojny domowej pomiędzy Hlebowiczem i Czapskim oraz ich s±siadami popieraj±cymi każd± ze stron i poddanymi obu panów braci. Najgorętsze było lato 1531 r., kiedy to zniecierpliwiony przedłużaj±cymi się w nieskończono¶ć utrudnieniami ojczyma dotycz±cymi wej¶cia w pełne posiadanie swojej ojcowizny wojewodzic Mikołaj zebrawszy po¶ród czeladzi, sług, poddanych i okolicznej szlachty oddział licz±cy pół tysi±ca ludzi ruszył wprost na dworzec Czapskiego, by sił± zmusić go do ustępstw i swego rzeczywi¶cie dopi±ł. Był to największy w historii Podlasia zajad szlachecki.
Nadanie księcia Witolda
Wielki ksi±żę litewski Witold nadał w 1405 r. rozległe dobra Czaple i Głuchowo, wraz z prawem osadnictwa czterem braciom: Henrykowi, Piotrowi, Andrzejowi i Marcinowi z Sarnowa. Rychło maj±tek gniazdowy uległ podziałowi na mniejsze i większe działy, które przypadały poszczególnym potomkom pierwszych wła¶cicieli. Stopniowo przybywali, kupowali i wżeniali się tu inni przedstawiciele rodów szlacheckich. Czaple zaczęto dzielić na Czaple Ruskie (dawn± królewszczyznę), Andrzejewice (od Andrzeja), Jarki (od Jarosława) oraz Obr±pałki (gniazdo póĽniejszych Obr±palskich herbu Lubicz).
Na pocz±tku XV w. przejmuj± czę¶ć dóbr Mleczkowie, reprezentowani przez podsędka Grzymka Mleczkę de Putkowice. Już jego synowie zaczynaj± też używać nazwiska Czapski, a pierwszym wydaje się być tu Stanisław de Czaple (zm.1464). Dalej, jego syn Rafał Saczkowicz Mleczko de Czaple (zm.1484) i wnuk, wymieniany wyżej Mikołaj Rafałowicz Mleczko Czapski, kontrowersyjna postać, o której gło¶no było w całej Rzeczpospolitej.
Oprócz nich w dokumentach kancelarii s±du ziemskiego drohickiego wymienia się innych dziedziców w osobach Jakusza z Czapli (1474), Piotra Czapskiego (1480) i Boruty z Czapli (1483).
Na popis pospolitego ruszenia szlachty podlaskiej do Radoszkowic na Białorusi w 1567 r. z dóbr tych przybywa aż 45 zbrojnych żołnierzy. Z Czapli Andrelewic – 21, w tym dziewięciu konno. Do najzamożniejszych należ±: Paweł Czapski będ±cy wtedy woĽnym ziemskim drohickim i wdowa po pisarzu ziemskim drohickim Janie Iwanowskim – Elżbieta z Zebrzydowic, która w swoim imieniu i imieniu swego syna dworzanina królewskiego wysłała z Czapli i Minczewa etc. poczet zbrojnych. Z Czapli Obr±pałek było za¶ czterech konnych i czterech pieszych żołnierzy, tyle samo, bo w sumie o¶miu przybyło z Czapli Jarek, a z czę¶ci Czapli i Liszek stawiło się dwunastu żołnierzy, w tym dziewięciu konnych, których przyprowadził okryty ciężk± zbroj± inny woĽny ziemski Szczepan Czapski. Powyższe dane dobitnie ¶wiadcz± o rozdrobnieniu i zubożeniu niektórych rodzin, dziedzicz±cych wówczas na swoich czę¶ciach Czapli.
Dane współczesne
Współcze¶nie rodziny o nazwisku rodowym Czapski zamieszkuj± na terenie powiatu sokołowskiego m.in. w Sokołowie Podlaskim, Bielanach W±sach, Karskich, Kosieradach Wielkich, Liszkach, Niemirkach, Niewiadomej, Ostrówku, Sawicach, Wiechetkach Małych i Wirowie. W Polsce żyje ponad 4,5 tys. osób posługuj±cych się nazwiskiem Czapski, z czego na byłe województwo siedleckie przypada ponad 600 osób.
DARIUSZ KOSIERADZKI (Życie Sokołowa 6 I 2006)
Dane uzupełniaj±ce:
Najstarsze wpisy w księgi drohickie:
1474 r. Jakusz z Czapli
1480 r. Piotr Czapski
1483 r. Boruta z Czapli
inne:
1405 r. nadanie wielkiego księcia litewskiego Witolda wsi Głuchowo i Czaple w ziemi drohickiej
J. Urwanowicz - urzędnicy podlascy:
Stanisław z Czapli podkomorzy drohicki 1455 r., sędzia drohicki 1464 r.
Przysięga na wierno¶ć Koronie po przył±czeniu województwa podlaskiego do Polski, Drohiczyn 1569 r.
Stefan Czapski dziedzic z Czapli
Czaple:
urodzona Barbara z Zebrzydowic Iwanowska wdowa po urodzonym Janie Iwanowskim pisarzu ziemskim drohickim i od syna swego urodzonego Krzysztofa Iwanowskiego z Czapli, z Minczewa etc. dworzanina Króla Jego Mo¶ci
Czaple:
Kacper Czapski syn Stanisława
Jan syn Lenarta
Kacper syn Mikołaja
Paweł syn Mikołaja woĽny ziemski drohicki
Stanisław syn Pawła
Stanisław syn Jana
dziedzicowie z Czapli
Czaple:
Stanisław syn Marcina
Walenty syn Jana
Stanisław syn Lenarta
Maciej syn Krzysztofa
Stanisław syn Krzysztofa
Zygmunt syn Stanisława
dziedzicowie z Czapli Andrelewic
Paweł syn Marcina
Mikołaj syn Jana
dziedzicowie z Czapli
Popis pospolitego ruszenia Radoszkowice (Litwa) 1567 r.:
Czaple Andrelewice:
Paweł syn Szczęsnego - klacz, miecz
Stanisław syn Wojciecha - pieszo, miecz
Marcin syn Wojciecha - pieszo, miecz
Sebastian syn Marcina - pieszo, miecz
Matys syn Krzysztofa - koń, rohatyna
Tomasz syn Piotra - pieszo, rohatyna
Kacper syn Mikołaja - pieszo, rohatyna
Stanisław (Nindowicz???) - pieszo, kord
Stanisław syn Lenarta - klacz, miecz
Kacper syn Stanisława - klacz, kord
Stanisław syn Krzysztofa - pieszo, rohatyna
Jan syn Bartosza - pieszo, rohatyna
Stanisław syn Jana - klacz, miecz
Andrzej syn Bartosza - klacz, kord
Stanisław syn Pawła - klacz
Paweł syn Macieja - klacz, miecz
Herubin syn Marcina - pieszo, kord
Szczęsny Raczkowicz (syn Rafała?) - pieszo, miecz
Paweł Czapski woĽny ziemski - klacz, miecz
Jan "Stawiany" syn Lenarta - pieszo
Walenty syn Szymona - pieszo
Wie¶ Czaple Obr±pałki:
Paweł syn Jerzego - klacz, miecz
Jan "Werczyński?" wysłał syna Szymona - klacz, kord
Matys "Łagiełka?" - pieszo, rohatyna
Szymon syn Jeremiego? - pieszo, miecz
Stanisław Dzierżyk? wysłał syna Andrzeja - klacz
Czaple Liszki:
Szepan Czapski - koń, zbroja
Paweł syn Mikołaja - klacz, rohatyna
Jakub syn Mikołaja - pieszo, kord
Matys syn Andrzeja - klacz, miecz
Sebastian syn Andrzeja - klacz, miecz, siekiera
Bartosz syn Krzysztofa - klacz, miecz
Mikołaj syn Andrzeja - klacz, miecz
Ambroży syn Wawrzyńca - klacz, miecz
Marcin syn Wawrzyńca - klacz, miecz
Andrzej syn Wawrzyńca - pieszo, kord
Mikołaj syn Matysa z Liszek i Prostyńca? - koń
Stanisław Drozdowski - pieszo
Czaple Jarki:
Jan syn Piotra - klacz, miecz
Jakub syn Mikołaja od ojca klacz
Mikołaj Ligieza? - klacz, miecz
Wojciech Wyrozębski - klacz, miecz
Fragmenty z książki „Sokołów Podlaski. Dzieje miasta i okolic” pod red. G. Ryżewskiego, Sokołów Podlaski 2006, z rozdziału „Osadnictwo lewobrzeżnej części ziemi drohickiej w XV i na pocz. XVI w. – okolice Sokołowa, Węgrowa i Mord. T. Jaszczołt:
„…Czaple w 2 poł. XV w. były podzielone na kilka części. Aleksander Jabłonowski na pocz. XX w. w archiwum hrabiów Ostrowskich w Korczewie widział oryginalny dokument księcia Witolda z 1405 r. nadający braciom Henrykowi, Piotraszowi, Marcinowi i Andrzejowi z Sarnowa wieś Czaple w ziemi drohickiej. Bracia ci mogli pochodzic z Sarnowa w ziemi wyszogrodzkiej. Ich potomkowie dzieląc się nadaniem założyli kilka wsi. Kupili także częśc innych wsi: Wyrozęby i Kamianki. Od imienia jednego z tych braci – Andrzeja – Andrala pochodzi niewątpliwie nazwa Czaple Andralewicze. W XV w. mieszkajacy tu Czapscy (Czaplscy) używali na przemian także nazwiska Andrelewski… W 1452 r. Stanisław i Jarosław z Czapli kupili częśc Wyroząb od Marcina Wyrozębskiego. Jednak kupno to posiadał tylko Stanisław. Jarosław pozostał w Czaplach i na jego części powstała wieś Czaple Jarki. Stanisław był oprawcą sądu drohickiego oraz komornikiem sądowym. Pisał się na przemian z Czapli i z Wyrozęb… W 1438 r. Szczepan z Czapli z bratem Janem ustąpili swoją częśc w Czaplach Mikołajowi z Saczkowa… część Czapli należała już od poł. XV w. do rodziny Saczków herbu Korczak. W 1455 r. Saczko z Gałek zapisał w sumie 34 kop półgroszków wieś Czaple swemu zięciowi „Jewłaszce de Rzvansza”. Saczko występował w tej transakcji z synami: Rafałem, Mleczką, Janem, Leczką i Hryczką… Rafał Saczko miał z żoną Barbarą czterech synów: Mikołaja, Jana, Rafała i Stanisława. Czaple należące do Saczków były dodatkowo określane jako Ruskie od mieszkających tu chłopów ruskich (poddanych). Oprócz Czapli posiadali oni wieś Choszczówkę (dzisiaj zaginiona, znajdowała się między Liszkami, a Skrzeszewem)… W 1528 r. do popisu wojskowego Czapscy stawili 4 konie, a Mikołaj „Rochwał” (czyli Mikołaj Rafałowicz z Czapli) jednego. Już na pocz. XVI w. wyodrębniły się Czaple Obrępałki, gniazdo Obrąpalskich herbu Lubicz…”
http://www.zsokolowa.com/index.php?opti ... &Itemid=46
Napisał Robert
czwartek, 03 sierpień 2006
To był największy zajazd szlachecki na Podlasiu
W 1531 r. Mikołaj Hlebowicz skoncentrował w Korczewie prawdziw± armię, w której skład wchodziło dwustu konnych i trzystu pieszych żołnierzy. Z tymi siłami ruszył na dobra znienawidzonego ojczyma Mikołaja Czapskiego.
Zaskoczony obrotem sprawy Mikołaj Czapski i nie spodziewaj±cy się zupełnie zjazdu, zupełnie nie był przygotowany do obrony. Na wie¶ć, że pasierb niemiłosiernie pustoszy jego maj±tki w Czaplach i Liszkach, w ostatniej chwili umkn±ł przed gniewem młodego Hlebowicza. Ten daj±c za¶ upust swojemu gniewowi niszczył i rabował co się dało.
Trafiła kosa na kamień
Straty materialne spowodowane najazdem synowca Czapski oszacował póĽniej w s±dzie na 10 tys. grzywien. Wynikało by z tego, że ojczym Hlebowicza bez przyczyny stał się niewinn± ofiar± pazerno¶ci swojego pasierba. Nic bardziej mylnego. Ten jakże teraz poszkodowany obywatel, skarż±cy się na szkody miał na sumieniu wiele grzechów i swoim wcze¶niejszym postępowaniem sam niejako doprowadził do napa¶ci.
Historyk Aleksander Jabłonowski przytacza szereg dowodów na to, że Czapski, bynajmniej nie był niewinn± owieczk±, któr± chciał pożreć zły wilk, za jak± chciał on uchodzić przed sędziami – pisz±c: „małżonek, ten powtórny Zofii Korczewskiej, po upływie pewnego czasu zaj±ł się swoj± bratow±, brata Rafała zabił, wdowę po nim wzi±ł do siebie, a żonę swoj± praw± dziedziczkę ow± Zofię z domu wygnał. Wzgardzona małżonka w skardze swej wypowiada zapis swój tysi±ca grzywien niegodziwcowi, cofa i takow± sumę na tychże dobrach zapewnia katedrze łuckiej, na rzecz Skrzeszewa. Akt ten za¶ wystawiony w Janowie Podlaskim podpisany i przez syna zapisodawczyni Mikołaja Hlebowicza potwierdził ostatecznie w 1540 r. król Zygmunt”.
Wydawało by się zatem, że zwa¶nione strony matka Zofia z Korczewskich, z synem z pierwszego małżeństwa Mikołajem Hlebowiczem przeciw drugiemu mężowi Mikołajowi Czapskiemu zaprzysięgły sobie po tych wszystkich ekscesach dozgonn± nienawi¶ć, jednak nic bardziej mylnego. Sprawy nabrały zupełnie nieoczekiwanego obrotu, bo jak dalej pisze Jabłonowski: „mimo wszystko pogodziło się jednak widać ostatecznie małżeństwo, dobrze już wtedy letnie pewnie, bo oto w 1542 r. tenże Mikołaj Czapski, syn Rafała, tejże Zofii z Korczewa, z pierwszego męża Hlebowiczowej, a teraz Czapskiej na połowie dóbr Czaple, z dworem i stawem w Liszkach dożywocie zapisuje. A pod koniec tegoż roku i sam chyba żyć przestaje, ponieważ brat jego Jan Czapski występuje, jako spadkobierca jego działu na Czaplach i Choszczówce. Sprawczyni za¶ widocznych nieporozumień honesta, bratowa Mikołaja, dla której ów brata swojego Rafała zabił – Katarzyna Sadowianka, córka Andrzeja obdarzona zapisami tak przez męża swojego Rafała Czapskiego, syna Rafała jak i po tego ¶mierci przez przeniewiercę Mikołaja Czapskiego, jest już w 1542 r. żon± Pawła Kołakowskiego”.
Konflikt rodzinny narastał
Wspomniany wyżej Mikołaj Czapski, żył i niepodzielnie władał najbliższ± okolic± Czapli i Liszek w 1 poł. XVI w. Był człowiekiem niezwykle zamożnym, a jego bogactwo jeszcze wzrosło w wyniku małżeństwa w 1519 r. z wdow± Zofi± Korczewsk± Hlebowiczow±, dziedziczk± rozległych dóbr Korczew nad Bugiem, ale też porywczym i pozbawionym skrupułów. Zofia wniosła mu w posagu wsie Bartków, Szczeglacin i Sarnów, jednak już od pocz±tku pełnię szczę¶cia Czapskiego zakłócał syn jego żony z pierwszego małżeństwa wojewodzic Mikołaj Hlebowicz, który gdy osi±gn±ł pełnoletno¶ć rychło się o należny mu po zamarłym ojcu spadek upomniał. Czapski nie miał wiele do powiedzenia, kiedy Zofia jego matka wydzieliła mu w 1529 r. wło¶ć do której należały m.in. wsie i folwarki Korczew, Knychówek i Laskowice. Jednak ojczym jak mógł tak starał się przeszkodzić w realnym przejęciu tych maj±tków przez Mikołaja Hlebowicza.
Nie trzeba było czekać, aż konflikt ten znacznie się zaostrzy i spowoduje ripostę młodego dziedzica. Od tego bowiem czasu w tej rodzinie rozpoczynaj± się coraz częstsze niesnaski i zatargi, które przybieraj± nawet w efekcie końcowym drastyczn± formę wojny domowej pomiędzy Hlebowiczem i Czapskim oraz ich s±siadami popieraj±cymi każd± ze stron i poddanymi obu panów braci. Najgorętsze było lato 1531 r., kiedy to zniecierpliwiony przedłużaj±cymi się w nieskończono¶ć utrudnieniami ojczyma dotycz±cymi wej¶cia w pełne posiadanie swojej ojcowizny wojewodzic Mikołaj zebrawszy po¶ród czeladzi, sług, poddanych i okolicznej szlachty oddział licz±cy pół tysi±ca ludzi ruszył wprost na dworzec Czapskiego, by sił± zmusić go do ustępstw i swego rzeczywi¶cie dopi±ł. Był to największy w historii Podlasia zajad szlachecki.
Nadanie księcia Witolda
Wielki ksi±żę litewski Witold nadał w 1405 r. rozległe dobra Czaple i Głuchowo, wraz z prawem osadnictwa czterem braciom: Henrykowi, Piotrowi, Andrzejowi i Marcinowi z Sarnowa. Rychło maj±tek gniazdowy uległ podziałowi na mniejsze i większe działy, które przypadały poszczególnym potomkom pierwszych wła¶cicieli. Stopniowo przybywali, kupowali i wżeniali się tu inni przedstawiciele rodów szlacheckich. Czaple zaczęto dzielić na Czaple Ruskie (dawn± królewszczyznę), Andrzejewice (od Andrzeja), Jarki (od Jarosława) oraz Obr±pałki (gniazdo póĽniejszych Obr±palskich herbu Lubicz).
Na pocz±tku XV w. przejmuj± czę¶ć dóbr Mleczkowie, reprezentowani przez podsędka Grzymka Mleczkę de Putkowice. Już jego synowie zaczynaj± też używać nazwiska Czapski, a pierwszym wydaje się być tu Stanisław de Czaple (zm.1464). Dalej, jego syn Rafał Saczkowicz Mleczko de Czaple (zm.1484) i wnuk, wymieniany wyżej Mikołaj Rafałowicz Mleczko Czapski, kontrowersyjna postać, o której gło¶no było w całej Rzeczpospolitej.
Oprócz nich w dokumentach kancelarii s±du ziemskiego drohickiego wymienia się innych dziedziców w osobach Jakusza z Czapli (1474), Piotra Czapskiego (1480) i Boruty z Czapli (1483).
Na popis pospolitego ruszenia szlachty podlaskiej do Radoszkowic na Białorusi w 1567 r. z dóbr tych przybywa aż 45 zbrojnych żołnierzy. Z Czapli Andrelewic – 21, w tym dziewięciu konno. Do najzamożniejszych należ±: Paweł Czapski będ±cy wtedy woĽnym ziemskim drohickim i wdowa po pisarzu ziemskim drohickim Janie Iwanowskim – Elżbieta z Zebrzydowic, która w swoim imieniu i imieniu swego syna dworzanina królewskiego wysłała z Czapli i Minczewa etc. poczet zbrojnych. Z Czapli Obr±pałek było za¶ czterech konnych i czterech pieszych żołnierzy, tyle samo, bo w sumie o¶miu przybyło z Czapli Jarek, a z czę¶ci Czapli i Liszek stawiło się dwunastu żołnierzy, w tym dziewięciu konnych, których przyprowadził okryty ciężk± zbroj± inny woĽny ziemski Szczepan Czapski. Powyższe dane dobitnie ¶wiadcz± o rozdrobnieniu i zubożeniu niektórych rodzin, dziedzicz±cych wówczas na swoich czę¶ciach Czapli.
Dane współczesne
Współcze¶nie rodziny o nazwisku rodowym Czapski zamieszkuj± na terenie powiatu sokołowskiego m.in. w Sokołowie Podlaskim, Bielanach W±sach, Karskich, Kosieradach Wielkich, Liszkach, Niemirkach, Niewiadomej, Ostrówku, Sawicach, Wiechetkach Małych i Wirowie. W Polsce żyje ponad 4,5 tys. osób posługuj±cych się nazwiskiem Czapski, z czego na byłe województwo siedleckie przypada ponad 600 osób.
DARIUSZ KOSIERADZKI (Życie Sokołowa 6 I 2006)
Dane uzupełniaj±ce:
Najstarsze wpisy w księgi drohickie:
1474 r. Jakusz z Czapli
1480 r. Piotr Czapski
1483 r. Boruta z Czapli
inne:
1405 r. nadanie wielkiego księcia litewskiego Witolda wsi Głuchowo i Czaple w ziemi drohickiej
J. Urwanowicz - urzędnicy podlascy:
Stanisław z Czapli podkomorzy drohicki 1455 r., sędzia drohicki 1464 r.
Przysięga na wierno¶ć Koronie po przył±czeniu województwa podlaskiego do Polski, Drohiczyn 1569 r.
Stefan Czapski dziedzic z Czapli
Czaple:
urodzona Barbara z Zebrzydowic Iwanowska wdowa po urodzonym Janie Iwanowskim pisarzu ziemskim drohickim i od syna swego urodzonego Krzysztofa Iwanowskiego z Czapli, z Minczewa etc. dworzanina Króla Jego Mo¶ci
Czaple:
Kacper Czapski syn Stanisława
Jan syn Lenarta
Kacper syn Mikołaja
Paweł syn Mikołaja woĽny ziemski drohicki
Stanisław syn Pawła
Stanisław syn Jana
dziedzicowie z Czapli
Czaple:
Stanisław syn Marcina
Walenty syn Jana
Stanisław syn Lenarta
Maciej syn Krzysztofa
Stanisław syn Krzysztofa
Zygmunt syn Stanisława
dziedzicowie z Czapli Andrelewic
Paweł syn Marcina
Mikołaj syn Jana
dziedzicowie z Czapli
Popis pospolitego ruszenia Radoszkowice (Litwa) 1567 r.:
Czaple Andrelewice:
Paweł syn Szczęsnego - klacz, miecz
Stanisław syn Wojciecha - pieszo, miecz
Marcin syn Wojciecha - pieszo, miecz
Sebastian syn Marcina - pieszo, miecz
Matys syn Krzysztofa - koń, rohatyna
Tomasz syn Piotra - pieszo, rohatyna
Kacper syn Mikołaja - pieszo, rohatyna
Stanisław (Nindowicz???) - pieszo, kord
Stanisław syn Lenarta - klacz, miecz
Kacper syn Stanisława - klacz, kord
Stanisław syn Krzysztofa - pieszo, rohatyna
Jan syn Bartosza - pieszo, rohatyna
Stanisław syn Jana - klacz, miecz
Andrzej syn Bartosza - klacz, kord
Stanisław syn Pawła - klacz
Paweł syn Macieja - klacz, miecz
Herubin syn Marcina - pieszo, kord
Szczęsny Raczkowicz (syn Rafała?) - pieszo, miecz
Paweł Czapski woĽny ziemski - klacz, miecz
Jan "Stawiany" syn Lenarta - pieszo
Walenty syn Szymona - pieszo
Wie¶ Czaple Obr±pałki:
Paweł syn Jerzego - klacz, miecz
Jan "Werczyński?" wysłał syna Szymona - klacz, kord
Matys "Łagiełka?" - pieszo, rohatyna
Szymon syn Jeremiego? - pieszo, miecz
Stanisław Dzierżyk? wysłał syna Andrzeja - klacz
Czaple Liszki:
Szepan Czapski - koń, zbroja
Paweł syn Mikołaja - klacz, rohatyna
Jakub syn Mikołaja - pieszo, kord
Matys syn Andrzeja - klacz, miecz
Sebastian syn Andrzeja - klacz, miecz, siekiera
Bartosz syn Krzysztofa - klacz, miecz
Mikołaj syn Andrzeja - klacz, miecz
Ambroży syn Wawrzyńca - klacz, miecz
Marcin syn Wawrzyńca - klacz, miecz
Andrzej syn Wawrzyńca - pieszo, kord
Mikołaj syn Matysa z Liszek i Prostyńca? - koń
Stanisław Drozdowski - pieszo
Czaple Jarki:
Jan syn Piotra - klacz, miecz
Jakub syn Mikołaja od ojca klacz
Mikołaj Ligieza? - klacz, miecz
Wojciech Wyrozębski - klacz, miecz
Fragmenty z książki „Sokołów Podlaski. Dzieje miasta i okolic” pod red. G. Ryżewskiego, Sokołów Podlaski 2006, z rozdziału „Osadnictwo lewobrzeżnej części ziemi drohickiej w XV i na pocz. XVI w. – okolice Sokołowa, Węgrowa i Mord. T. Jaszczołt:
„…Czaple w 2 poł. XV w. były podzielone na kilka części. Aleksander Jabłonowski na pocz. XX w. w archiwum hrabiów Ostrowskich w Korczewie widział oryginalny dokument księcia Witolda z 1405 r. nadający braciom Henrykowi, Piotraszowi, Marcinowi i Andrzejowi z Sarnowa wieś Czaple w ziemi drohickiej. Bracia ci mogli pochodzic z Sarnowa w ziemi wyszogrodzkiej. Ich potomkowie dzieląc się nadaniem założyli kilka wsi. Kupili także częśc innych wsi: Wyrozęby i Kamianki. Od imienia jednego z tych braci – Andrzeja – Andrala pochodzi niewątpliwie nazwa Czaple Andralewicze. W XV w. mieszkajacy tu Czapscy (Czaplscy) używali na przemian także nazwiska Andrelewski… W 1452 r. Stanisław i Jarosław z Czapli kupili częśc Wyroząb od Marcina Wyrozębskiego. Jednak kupno to posiadał tylko Stanisław. Jarosław pozostał w Czaplach i na jego części powstała wieś Czaple Jarki. Stanisław był oprawcą sądu drohickiego oraz komornikiem sądowym. Pisał się na przemian z Czapli i z Wyrozęb… W 1438 r. Szczepan z Czapli z bratem Janem ustąpili swoją częśc w Czaplach Mikołajowi z Saczkowa… część Czapli należała już od poł. XV w. do rodziny Saczków herbu Korczak. W 1455 r. Saczko z Gałek zapisał w sumie 34 kop półgroszków wieś Czaple swemu zięciowi „Jewłaszce de Rzvansza”. Saczko występował w tej transakcji z synami: Rafałem, Mleczką, Janem, Leczką i Hryczką… Rafał Saczko miał z żoną Barbarą czterech synów: Mikołaja, Jana, Rafała i Stanisława. Czaple należące do Saczków były dodatkowo określane jako Ruskie od mieszkających tu chłopów ruskich (poddanych). Oprócz Czapli posiadali oni wieś Choszczówkę (dzisiaj zaginiona, znajdowała się między Liszkami, a Skrzeszewem)… W 1528 r. do popisu wojskowego Czapscy stawili 4 konie, a Mikołaj „Rochwał” (czyli Mikołaj Rafałowicz z Czapli) jednego. Już na pocz. XVI w. wyodrębniły się Czaple Obrępałki, gniazdo Obrąpalskich herbu Lubicz…”
http://www.zsokolowa.com/index.php?opti ... &Itemid=46