Portal w trakcie przebudowywania.
Niektóre funkcje są tymczasowo wyłączone, inne mogą nie działać poprawnie.
Rubieżewicze pow. miński
17.07.2017 00:09
RUBIEŻEWICZE
Do drugiej połowy XIII w. granica starej Litwy od strony wschodnio-północnej ciągnęła się prawie w prostej linii, począwszy z pod Brześcia, przez zachodnie okolice Nowogródka, Mińska i aż za Dźwinę ku pskowskim posiadłościom. Nieopodal tej granicy, na terytoryum kraju mińskiego, leżały słowiańskie Rubieży (kresy). Istniał tu zapewne gród pograniczny, do czego się nadawało położenie górzyste i wodą oblane. Gdy granice Litwy przesunęły się dalej na wschód, straciły znaczenie dawne gródki obronne, zwane niekiedy Baksztami; straciły więc je zapewne wtedy i Rubieżewicze, zostając już tylko własnością wielkich książąt litewskich, jako część klucza ekonomicznego kojdanowskiego.
Kiedy 1550r. Zygmunt August darował na wieczność Kojdanów Mikołajowi Radziwiłłowi Rudemu, wtedy i Rubiżewicze weszły w skład nowoutworzonego hrabstwa w domu Radziwiłłów. W sto lat później, w 1652r. Książę Bogusław Radziwiłł, koniuszy litewski, zastawia Rubieżewicze z folwarkami Rudzica i Niehorełe za 92 000 złotych Pakoszowi, chorążemu nadwornemu. Podług dokumentów w tym czasie Rubieżewicze z atynencyami należały do tak zwanych dóbr Neuburskich. Na początku XVIII w. trzyma Rubieżewicze w zastawie od księcia Hieronima Floryana Radziwiłła, Stefan Oborski, starosta horbowski, z żoną Heleną z Domasławskich, w sumie 40 000 złotych, a 1736r. Oborscy na krótko ustępują temuż dziedzicowi dzierżawę za 4000 złotych rocznie. Kiedy w 1761r. Teofila Radziwiłłówna, pasierbica księcia Michała „Rybeńka”, wyszła za Stanisława Brzostowskiego, wojewodę inflanckiego, dano jej przywianek na Rubieżewicze i tu małżonkowie często przemieszkiwali. W 1769r. wojewodzina Brzostowska wespół z mężem puszczają Rubieżewicze w zastaw Frańciszkowi Ratyńskiemu, staroście sianiawskiemu, i małżonce jego Elżbiecie z Juniewiczów, w sumie 1550 dukatów i 30 455 złotych. Wkrótce potem wojewoda umarł, wdowa zaś wyszła za pułkownika rosyjskiego Ferzena. Gdy formalności zastawu na rzecz Ratyńskich po terminie nie dopełniono, ci pozywali dłużników Brzostowskich do kalkulacyi i sprawa w 1772r. oparła się aż o króla, który manifestem nakłaniał strony do porozumienia się. Wreszcie w 1775r. Ratyńscy otrzymali dekret na posesyę Rubieżewicze z zaściankami: Zdanowicze, Dołnarowszczyzna, Taturszczyzna i Zuje, przynoszącemi rocznie 967 złotych; tudzież 6 karczmami, arendą z miasteczka i młynem, czyniącymi rocznie intraty 3702 złotych polskich. Pod koniec XVIII w. musiano spłacić Ratyńskich, ponieważ Rubieżewiczami władają, wskutek układów familijnych, Łopotowie, spokrewnieni z Radziwiłłami, a w 1811r. Rubieżewicze zostały zasekwestrowane u Łopotów za długi skarbowe i prywatne i oddane z urzędu w administracyę Kozakiewiczowi, komornikowi mozyrskiemu. W skutek skarg na niego o ucisk ludu wiejskiego wyznaczono w 1814r. komisyę, która wypuściła na krótko Rubieżewicze w dzierżawę Rudolfowi Piszczale w sumie 12 510 rubli asygn., a potem ogłoszono exdywizyę. Gdy inne folwarki poszły na wierzycieli, same Rubieżewicze zostały przy Radziwiłłach i przez wiano i zapis księżnej Stefanii Radziwiłłówny, jedynej córki księcia ordynata Dominika, przeszły do Wittgenstejnów i do dziś dnia zostają w ich władaniu.
Dobra te mają 225 włók w glebie szczerkowej, dość urodzajnej. W pobliżu jest i drugi folwark, oddzielony od masy, własność rodziny Wołodzków, majacy około 16 włók. Miasteczko (Rubieżewicze) ma do 200 domów drewnianych i przeszło 2000 mieszkańców, przeważnie żydów. Istniała tu cerkiew unicka prawie do połowy XVIII w., lecz po pożarze w 1740r. nieodbudowana, kościół zaś fundacyi radziwiłowskiej, zaliczony do dekanatu nadniemeńskiego, miał kaplicę w Sule i przetrwał do 1866r. w tym bowiem czasie miejscowy proboszcz ks. Antoni Swieboda uroczyście przyjął prawosławie i znaczną część parafian za sobą pociągnął. Kościół przerobiony na cerkiew, wyświęcony został przez episkopa mińskiego Michała Hołobowicza, a katoliccy parafianie zaliczeni do parafii: kojdanowskiej, świerżeńskiej i rakowskiej. Obecnie prawosławna parafia rubieżewicka liczy przeszło 2060 dusz i oprócz miasteczka obejmuje wsi i zaścianki: Simkowicze, Lichacze, Mikulisze, Kuliki, Teleszewicze, Pietryszewicze, Osowo, Rusieckowszczyzna, Żydowicze, Bordzi, Morozowicze, Dziawgi, Downary, Październia, Hnieck, Korobiszcze, Słoboda, Nowinki, Nosale, Rudnia, Zuje, Hryniówka, Okołowo, Józefinów i Januszki. W 1867r. cesarz Aleksander II przysłał do cerkwi bogaty obraz N.P.Kazańskiej. W miasteczku jest szkółka gminna od 1866r. Rubieżewicze niegdyś świetne przez rezydencyę Radziwiłłów i Brzostowskich, niezachowały śladów przeszłości. Gmina składa się z 9 okręgów wiejskich, liczy 1089 osad, 5137 włościan płci męskiej, nadzielonych 14 873 dziesięcin gruntów." (według Aleksandra Jelskiego)
(1 włóka = 30 morgów = ok. 16,8 ha ; 1 dziesięcina = ok. 1,1 ha)
„Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” (nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, Warszawa 1880-1914)
- Rubieżewicze
Do drugiej połowy XIII w. granica starej Litwy od strony wschodnio-północnej ciągnęła się prawie w prostej linii, począwszy z pod Brześcia, przez zachodnie okolice Nowogródka, Mińska i aż za Dźwinę ku pskowskim posiadłościom. Nieopodal tej granicy, na terytoryum kraju mińskiego, leżały słowiańskie Rubieży (kresy). Istniał tu zapewne gród pograniczny, do czego się nadawało położenie górzyste i wodą oblane. Gdy granice Litwy przesunęły się dalej na wschód, straciły znaczenie dawne gródki obronne, zwane niekiedy Baksztami; straciły więc je zapewne wtedy i Rubieżewicze, zostając już tylko własnością wielkich książąt litewskich, jako część klucza ekonomicznego kojdanowskiego.
Kiedy 1550r. Zygmunt August darował na wieczność Kojdanów Mikołajowi Radziwiłłowi Rudemu, wtedy i Rubiżewicze weszły w skład nowoutworzonego hrabstwa w domu Radziwiłłów. W sto lat później, w 1652r. Książę Bogusław Radziwiłł, koniuszy litewski, zastawia Rubieżewicze z folwarkami Rudzica i Niehorełe za 92 000 złotych Pakoszowi, chorążemu nadwornemu. Podług dokumentów w tym czasie Rubieżewicze z atynencyami należały do tak zwanych dóbr Neuburskich. Na początku XVIII w. trzyma Rubieżewicze w zastawie od księcia Hieronima Floryana Radziwiłła, Stefan Oborski, starosta horbowski, z żoną Heleną z Domasławskich, w sumie 40 000 złotych, a 1736r. Oborscy na krótko ustępują temuż dziedzicowi dzierżawę za 4000 złotych rocznie. Kiedy w 1761r. Teofila Radziwiłłówna, pasierbica księcia Michała „Rybeńka”, wyszła za Stanisława Brzostowskiego, wojewodę inflanckiego, dano jej przywianek na Rubieżewicze i tu małżonkowie często przemieszkiwali. W 1769r. wojewodzina Brzostowska wespół z mężem puszczają Rubieżewicze w zastaw Frańciszkowi Ratyńskiemu, staroście sianiawskiemu, i małżonce jego Elżbiecie z Juniewiczów, w sumie 1550 dukatów i 30 455 złotych. Wkrótce potem wojewoda umarł, wdowa zaś wyszła za pułkownika rosyjskiego Ferzena. Gdy formalności zastawu na rzecz Ratyńskich po terminie nie dopełniono, ci pozywali dłużników Brzostowskich do kalkulacyi i sprawa w 1772r. oparła się aż o króla, który manifestem nakłaniał strony do porozumienia się. Wreszcie w 1775r. Ratyńscy otrzymali dekret na posesyę Rubieżewicze z zaściankami: Zdanowicze, Dołnarowszczyzna, Taturszczyzna i Zuje, przynoszącemi rocznie 967 złotych; tudzież 6 karczmami, arendą z miasteczka i młynem, czyniącymi rocznie intraty 3702 złotych polskich. Pod koniec XVIII w. musiano spłacić Ratyńskich, ponieważ Rubieżewiczami władają, wskutek układów familijnych, Łopotowie, spokrewnieni z Radziwiłłami, a w 1811r. Rubieżewicze zostały zasekwestrowane u Łopotów za długi skarbowe i prywatne i oddane z urzędu w administracyę Kozakiewiczowi, komornikowi mozyrskiemu. W skutek skarg na niego o ucisk ludu wiejskiego wyznaczono w 1814r. komisyę, która wypuściła na krótko Rubieżewicze w dzierżawę Rudolfowi Piszczale w sumie 12 510 rubli asygn., a potem ogłoszono exdywizyę. Gdy inne folwarki poszły na wierzycieli, same Rubieżewicze zostały przy Radziwiłłach i przez wiano i zapis księżnej Stefanii Radziwiłłówny, jedynej córki księcia ordynata Dominika, przeszły do Wittgenstejnów i do dziś dnia zostają w ich władaniu.
Dobra te mają 225 włók w glebie szczerkowej, dość urodzajnej. W pobliżu jest i drugi folwark, oddzielony od masy, własność rodziny Wołodzków, majacy około 16 włók. Miasteczko (Rubieżewicze) ma do 200 domów drewnianych i przeszło 2000 mieszkańców, przeważnie żydów. Istniała tu cerkiew unicka prawie do połowy XVIII w., lecz po pożarze w 1740r. nieodbudowana, kościół zaś fundacyi radziwiłowskiej, zaliczony do dekanatu nadniemeńskiego, miał kaplicę w Sule i przetrwał do 1866r. w tym bowiem czasie miejscowy proboszcz ks. Antoni Swieboda uroczyście przyjął prawosławie i znaczną część parafian za sobą pociągnął. Kościół przerobiony na cerkiew, wyświęcony został przez episkopa mińskiego Michała Hołobowicza, a katoliccy parafianie zaliczeni do parafii: kojdanowskiej, świerżeńskiej i rakowskiej. Obecnie prawosławna parafia rubieżewicka liczy przeszło 2060 dusz i oprócz miasteczka obejmuje wsi i zaścianki: Simkowicze, Lichacze, Mikulisze, Kuliki, Teleszewicze, Pietryszewicze, Osowo, Rusieckowszczyzna, Żydowicze, Bordzi, Morozowicze, Dziawgi, Downary, Październia, Hnieck, Korobiszcze, Słoboda, Nowinki, Nosale, Rudnia, Zuje, Hryniówka, Okołowo, Józefinów i Januszki. W 1867r. cesarz Aleksander II przysłał do cerkwi bogaty obraz N.P.Kazańskiej. W miasteczku jest szkółka gminna od 1866r. Rubieżewicze niegdyś świetne przez rezydencyę Radziwiłłów i Brzostowskich, niezachowały śladów przeszłości. Gmina składa się z 9 okręgów wiejskich, liczy 1089 osad, 5137 włościan płci męskiej, nadzielonych 14 873 dziesięcin gruntów." (według Aleksandra Jelskiego)
(1 włóka = 30 morgów = ok. 16,8 ha ; 1 dziesięcina = ok. 1,1 ha)
„Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” (nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, Warszawa 1880-1914)